مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1401 | دوره:20 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: شبکه های بهداشت و درمان مبتنی بر اصول عدالت، فناوری مناسب، همکاری بین بخشی و مشارکت مردمی ایجاد شده است. سنجش رضایتمندی بیماران به عنوان یکی از معیارهای اساسی در تعیین کیفیت خدمات مراقبتی است. هدف از انجام این مطالعه مقایسه میزان رضایتمندی خدمت گیرندگان در پایگاه های سلامت دولتی و غیردولتی جنوب تهران در سال 1400 است. روش کار: این پژوهش از نوع مقطعی توصیفی-تحلیلی می باشد. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته برای 400 نمونه، استفاده شد، بخش اول مشخصات دموگرافیک مراجعه کنندگان، وضعیت بیمه، محل جغرافیایی پایگاه، سیستم نوبت دهی و دفعات مراجعه و نوع پایگاه سلامت بود. بخش دوم شامل نوع و میزان رضایتمندی از خدمات ارایه شده بود. نتایج: در پایگاه های دولتی بیشترین رضایتمندی مراجعین به ترتیب از خدمات واکسیناسیون، آموزش های پس از واکسیناسیون، زمان انتظار و فضای فیزیکی بود. در پایگاه های برونسپاری شده آموزش مراقبت های پس از واکسیناسیون، مراقبت کودک زیر یک سال، واکسیناسیون و نحوه پاسخگویی و مسیولیت پذیری به ترتیب بالاترین سطح رضایتمندی را کسب کردند. مراقبت جوانان و میانسالان در پایگاه های دولتی و مراقبت جوانان در پایگاه های برونسپاری شده از کمترین میزان رضایت برخوردار بوده اند. نتیجه گیری: سنجش مستمر و مکرر رضایتمندی و طراحی مداخلات بهنگام براساس نتایج حاصل در راستای ارتقا کیفیت خدمات بهداشتی به جمعیت تحت پوشش خواهد بود.

زمینه و هدف: مراقبت های بهداشتی اولیه یک رویکرد کل نگر ارتقای سلامت است که هدف آن به حداکثر رساندن سلامت و رفاه مردم در سریعترین زمان ممکن و در محل زندگی مردم است. نظام مراقبت های بهداشتی اولیه، اولین مکان تماس مردم با نظام سلامت است. بنابراین، افزایش تاب آوری آن نقش بسزایی در کنترل و مدیریت پاندمی ها دارد. این پژوهش با هدف شناسایی راهکارهای تقویت تاب آوری نظام مراقبت های بهداشتی اولیه در همه گیری کووید-19 انجام شده است. روش کار: این مطالعه با روش مرور حیطه ای انجام شد. کلید واژه های مرتبط با موضوع مطالعه در پایگاه های اطلاعاتی PubMed، Web of Science، Scopus، SID، Iranmedex و Magiran و موتورهای جستجوگر Google وGoogle Scholar جستجو شدند. در نهایت، پس از غربالگری و بررسی عنوان، چکیده و متن مستندات بدست آمده، تعداد 36 مقاله انتخاب و راهکارهای تقویت تاب آوری نظام مراقبت های بهداشتی اولیه در همه گیری کووید-19 استخراج شدند. نتایج: تعداد 48 راهکار برای تقویت تاب آوری نظام مراقبت های بهداشتی اولیه استخراج شد که در قالب 6 گروه حاکمیت و رهبری، تامین مالی، نیروی انسانی، دارو و تجهیزات، سیستم های اطلاعات سلامت و ارایه خدمات سلامت دسته بندی شدند. از پرتکرارترین این راهکارها می توان به مواردی چون رهبری پویا و پاسخگو، استفاده از شواهد معتبر پژوهشی در سیاستگذاری ها، برنامه ریزی های اقتضایی، افزایش همکاری بین بخشی، حمایت طلبی برای سیاست های سلامت، افزایش تعامل با مردم جامعه، تامین مالی پایدار، استخدام کارکنان اضافی و آموزش و حمایت از آنها، تامین وسایل حفاظت فردی برای کارکنان، تامین ذخایر کافی دارو و کیت های تشخیصی، توسعه و مدرن سازی سیستم های اطلاعاتی بهداشت عمومی، تسهیل دسترسی مردم به مراکز بهداشتی، تداوم ارایه خدمات بهداشتی و افزایش سواد بهداشتی جامعه، اشاره کرد. نتیجه گیری: اجزای ساختاری و فرایندی نظام مراقبت های بهداشتی اولیه شامل «حاکمیت و رهبری»، «تامین مالی»، «کارکنان»، «تجهیزات، واکسن ها و داروها»، « اطلاعات» و «ارایه مراقبت های بهداشتی» باید به طور هماهنگ، توسعه و بهبود یابند تا برای همه گیری های آینده آماده باشد.

زمینه وهدف: فعالیت بدنی و تغذیه، مباحث مهمی درسلامت نوجوانان می باشند. هدف این مطالعه تعیین عوامل پیشگویی کننده آگاهی و رفتارهای تغذیه ای و فعالیت بدنی در دانش آموزان دختر پنجم ابتدایی بود. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی، توصیفی-تحلیلی، روی480 دانش آموز دختر پنجم ابتدایی در شهرستان قدس، در سال 1399-1400 به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انجام شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، دو قسمتی سوالات زمینه ای وسوالات آگاهی و رفتار تغذیه ای و فعالیت بدنی، به صورت مجازی از طریق پیام رسان شاد جمع آوری شد. از نسبت و شاخص روایی محتوا برای روایی و از شاخص همبستگی درون خوشه ای برای پایایی پرسشنامه استفاده شد. در تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، و تحلیل رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم افزار27 SPSS انجام شد. نتایج: نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه حاکی از تاثیر متغیر های آگاهی تغذیه ای بر رفتار تغذیه ای(001/0>p، 159/0= β, ) و آگاهی فعالیت بدنی بر رفتار تغذیه ای بود(008/0=p، 120/0=β, ) در صورتی که متغیر آگاهی فعالیت بدنی بر رفتار فعالیت بدنی موثر نبود و همچنین متغیر آگاهی تغذیه ای نیز بر رفتار فعالیت بدنی تاثیری نداشت. نتیجه گیری: افزایش آگاهی در زمینه تغذیه و فعالیت بدنی، رفتار تغذیه ای دانش آموزان را بهبود می دهد ولی این افزایش آگاهی روی رفتار فعالیت بدنی تاثیری ندارد، به نظر می رسد سبک زندگی بی تحرک و وجود پاندمی COVID-19 به میزان چشمگیری باعث کاهش فعالیت بدنی شده است. با افزایش آگاهی، تا حدودی می توان رفتار تغذیه ای و فعالیت بدنی را بهبود بخشید.

زمینه و هدف: در کنار هزینه های بهداشتی، نهادهای موجود در کشورها یک عامل تاثیرگذار بر گسترش سلامت، به طور مستقیم و غیرمستقیم هستند و آلودگی هوا یک عامل دیگر در بهبود وضعیت سلامت است که دولت ها در کنترل و کاهش آلودگی هوا نقش مهم دارند. زیرا مسیول نظارت بر عملکرد صنعت؛ عامل اصلی آلودگی هوا هستند. این مقاله به طور تجربی، اثرپذیری سلامت از نهادها را با در نظر گرفتن مخارج بهداشتی و آلودگی هوا مورد بررسی قرار داده است. روش کار: از روش پانل آستانه ای، شاخص امید به زندگی نماینده ای از سلامت، شاخص حکمرانی خوب به عنوان کیفیت نهادها و متغیرهای توضیحی فلاکت، درآمد سرانه، هزینه های بهداشتی و شادی برای بررسی تاثیر نهادها بر سلامت در 38 کشورها در حال توسعه و بازه 2018-2006 استفاده شده است. به کمک متغیر آستانه CO2 نمونه مورد بررسی به دو گروه همگن تقسیم شده است و با بسته های نرم افزار ایویوز (10) و استاتا (15) مدل برآورد شده است. نتایج: یافته ها نشان می دهد، شاخص حکمرانی و شادی در دو گروه معنی دار و مثبت هستند. هزینه های بهداشتی در گروه بالا بی معنی، در گروه پایین تاثیر ناچیز بر سلامت دارد. درآمد در دو رژیم معنی دار ولی اثر آن اندک است. شاخص فلاکت معنی دار، اما ضریب آن در گروه پایین عکس مبانی نظری است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آماده از پژوهش حاضر نهادها در کشورهای درحال توسعه نقش مهم و زنجیره علی بین سایر بخش های را تشکیل می دهند که در بهبود و گسترش سلامت قابل توجه هستند. بنابراین به منظور افزایش سلامت در این جوامع باید سیاست گذاری بهبود نهادها اعمال شود.

زمینه و هدف: به دلیل ویژگی های طراحی، تاسیسات و وجود مواد نفتی به شکل خام یا محصولات پالایش شده از نفت خام، صنعت پالایش مستعد حوادث بزرگی مانند حریق و انفجار می باشد که خسارات و تلفات زیادی را درپی دارد. از طرفی با توجه به پیشرفت تکنولوژی های هوشمند و پهپادها (پرنده های هدایت پذیر از دور) و استفاده گسترده از این تکنولوژی ها در صنایع مختلف، بکارگیری این فناوری های نوین در صنعت نفت و گاز نیز اجتناب ناپذیر است. به این منظور این پژوهش با هدف مدیریت بحران ناشی از حریق در پالایشگاه ها با استفاده از فناوری پهپاد مطالعه موردی در پالایشگاه نفت لاوان انجام شد. روش کار: نحوه جمع آوری داده ها در پژوهش حاضر کیفی و کتابخانه ای می باشد. با ترکیب کلید واژه هایی چون پالایشگاه، حریق و انفجار و پهپاد مطالب جمع آوری و با جزییات بیشتری مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. جهت تکمیل خلاهای مطالعات و بررسی های کتابخانه ای از ابزار مصاحبه نیز استفاده شد. مصاحبه شامل ده سوال پیرامون عنوان پژوهش و از نظر میزان سازمان یافتگی نیمه ساختار یافته بود. به دلیل کیفی بودن نحوه جمع آوری داده ها افرادی انتخاب شدند که مطلع و با تجربه در ارتباط با موضوع مورد بررسی باشند. مصاحبه با 15 نفر از کارکنان پالایشگاه مورد مطالعه انجام شد. در ادامه برای تجزیه و تحلیل یافته ها از شیوه ابتدایی و اولیه مدل قوت(Strength)، ضعف (Weaknes)، فرصت (Opportunity)، تهدید (Threat)(SWOT) برای شناخت تهدیدها و فرصت های خارجی و نقاط قوت و ضعف داخلی مورد مطالعه استفاده شد. نتایج: یافته های پژوهش راهبردهای قوت/ فرصت (SO)، قوت/تهدید (ST)، ضعف/قوت (WO)، ضعف/تهدید (WT) (شکل1) که نتیجه تجزیه و تحلیل تهدیدها و فرصت های خارجی و نقاط قوت و ضعف داخلی می باشد. نتیجه گیری: بکارگیری پهپاد ها با هدف پایش (پیدا کردن محل و منبع آتش سوزی)، شناسایی(تعیین مکان دقیق آتش و گستره آن)، مقابله و مهار (امداد و نجات، حفظ ایمنی آتش نشانان، اطفا) در صنعت نفت کنونی ایران ملزم به تغییر در ظرفیت و سطوح تکنولوژی و استعدادهای تجهیزاتی و نیروی انسانی آن بوده و ایجاد این تغییرات نیازمند حمایت های مدیران و کارکنان این صنعت در جهت استفاده از فناوری نوین پهپاد و عملیاتی شدن موضوع می باشد.

زمینه و هدف: با توجه به مضرات و خطرات اعتیاد و اینکه هر روزه افراد زیادی به دام آن گرفتار می شوند، شناسایی متغیرهای اثرگذار بر آن اهمیت دارد. هدف این تحقیق پیش بینی گرایش به اعتیاد بر اساس طرحواره های ناسازگار اولیه و تنظیم شناختی هیجانی دانشجویان بود. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانشجویان دانشگاه پیام نور گنبد کاووس در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 3548 نفر تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای تک مرحله ای تعداد 384 دانشجو به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری پرسشنامه های طرحواره های ناسازگار اولیه (13)، نظم جویی شناختی هیجان (14) و گرایش به اعتیاد (16) بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از نرم افزار22 SPSS در سطح معناداری 05/0استفاده شد. نتایج: نتایج همبستگی بین گوش به زنگی بیش از حد (001/0>, p 491/0 r=)، هدایت شدن توسط دیگران (001/0>, p 523/0 r=)، محدودیت های مختل (001/0>, p 426/ 0r=)، عملکرد مختل (001/0>, p 389/ 0r=)، انفصال (001/0>, p 406/0r=) و تنظیم شناختی هیجان (001/0>, p 475/0r=) با گرایش به اعتیاد بود. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون خطی چندگانه در گوش به زنگی بیش از حد (001/0>, p 203/0β, =)، هدایت شدن توسط دیگران (001/0>, p 274/0β, =)، محدودیت های مختل (001/0>, p 261/0β, =)، عملکرد مختل (001/0>, p 229/0β, =)، انفصال (001/0>, p 193/0β, =) و تنظیم شناختی هیجان (001/0>, p 315/ 0β, =) به دست آمد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، با تغییر طرحواره های ناسازگار اولیه و بهبود تنظیم شناختی هیجانی می توان میانگین گرایش به اعتیاد را پیش بینی کرد.

زمینه و هدف: از جمله تحولات ارزشمند مراقبت های بهداشتی اولیه توجه ویژه به مبحث سلامت روان و اضافه شدن برنامه خود مراقبتی با محتوای آموزش همگانی سلامت روان است. اما در رابطه با نیازهای گیرندگان خدمات و الویت های آموزشی و امکانات مورد نیاز اقدامات یکپارچه ای صورت نگرفته است. در همین راستا این پژوهش با هدف تبیین اولویت های این برنامه در مراکز خدمات جامع سلامت تابع دانشگاه علوم پزشکی ایران صورت گرفت. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوا شامل 12 نفر از ذینفعان بود که به روش هدفمند با حداکثر تنوع وارد مطالعه شده بودند. داده ها با انجام مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته و چک لیست تغییر یافته برنامه نیازسنجی سلامت جامعه جمع آوری و با رویکرد گرانهایم و لاندمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: با تحلیل داده ها، نیازها در دو مقوله اصلی شامل نیازهای ارایه دهندگان خدمات و نیازهای گیرندگان خدمات دسته بندی شدند. مقوله نیازهای ارایه دهندگان خدمات مشتمل بر طبقات هماهنگی با ارگان های برون بخش، سامانه آموزش مجازی و اطلاع رسانی، آموزش های مستمر و سوپروایزر آموزشی، فضای مناسب و امکانات و تجهیزات بود، و مقوله نیازهای گیرندگان خدمات در طبقات کودکان، نوجوان و جوان و خانواده طبقه بندی شد. نتیجه گیری: شناسایی نیاز ها می تواند منجر به استفاده بهینه از منابع محدود به منظور کاربردی سازی آموزش ارایه شده شود. نتایج این پروژهش می تواند گام موثری در راستای گسترش مبتنی بر نیاز آموزش سلامت روان و کمک شایانی در رسیدن به اهداف این برنامه در چنین مراکزی باشد. با توجه به نتایج، توصیه می شود به برنامه ریزی آموزش و بازنگری بر اساس نیازهای شناسایی شده اقدام شود تا منجر به افزایش بهره وری این برنامه شود.

زمینه و هدف: با گسترش سریع کووید 19 در سراسر جهان، مواجهه کارکنان بهداشتی درمانی با این بیماری افزایش یافت. این مطالعه با هدف بررسی تجارب شخصی و حرفه ای ارایه دهندگان خدمات درمانی در زمان شیوع ویروس کرونا در بیمارستان های شهر تهران انجام شد. روش کار: این پژوهش کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوا در سال 1400 انجام شد. نمونه گیری به صورت هدفمند با استفاده از روش گلوله برفی از میان کارکنان شاغل در واحدهای اصلی کووید 19 بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی انجام شد. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری و پس از استخراج گویه ها، با استفاده از نرم افزار MAXQDA 10 آنالیز شدند. نتایج: پس از کدگذاری، تعداد 236 کد اصلی استخراج شد. کدهای اصلی در 10 طبقه اصلی و 30 زیرطبقه تقسیم بندی شدند. تعداد 4 درون مایه اصلی به نام های "تجربه شخصی کارکنان بهداشتی درمانی"، "تجربه حرفه ای کارکنان بهداشتی درمانی"، "چالش های کار در زمینه کرونا" و "راهکارهای مقابله با کرونا" بدست آمد. نتیجه گیری: برنامه ریزی جهت برخورداری از مشاوره های روانشناختی و تامین امکانات رفاهی جهت کاهش فشارهای روحی-روانی کادر بهداشت و درمان می تواند مفید باشد. به علاوه برگزاری دوره های آموزشی و مانور در مواقع بحران، تامین تجهیزات مورد نیاز، نظارت و پایش مستمر برای بهبود شرایط کاری، پیشنهاد می گردد.