پژوهش های اطلاعاتی و جنایی
سال:1393 | دوره:9 | شماره:3 (مسلسل 35) |تعداد مقالات:6

تنوع و گسترش فزاینده منابع و محصولات اطلاعاتی در محیط وب، ضعف و ناکارآمدی برخی موتورهای کاوش در جستجوی اطلاعات مرتبط، ضرورت انسجام علمی اطلاعات و تحلیل منطقی آنها برای کشف جرم، نیاز مبرم کاربران به الگوها و قالب های استاندارد برای جستجو و بازیابی سریع و دقیق اطلاعات، چالش های جدیدی را فراروی مدیران و فرماندهان پلیس، برای سازماندهی و تسلط بر آینده جرایم و مجرمان و انجام ماموریت های محوله ایجاد کرده است. هدف اصلی این پژوهش طراحی مدل ابر اطلاعاتی پلیس است. این پژوهش از نظر ماهیت و هدف کاربردی و از نظر روش اجرا، توصیفی- تحلیلی است. شاخص های مدل مطلوب ابر اطلاعاتی برای پلیس مشخص و با تنظیم پرسش نامه ای در پنج بعد و یازده مولفه و با 62 سوال با استفاده از طیف لیکرت مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری، از دو طیف فرماندهان پلیس و کارشناسان ارشد فناوری اطلاعات انتخاب و حجم آن به تعداد 127 نفر تعیین شده است. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، وجود یک سامانه یکپارچه اطلاعاتی را به عنوان مطلوب ترین راهبرد پلیس برای رفع چالش های موجود بسیار ضروری دانسته و بر آن تاکید کرده است. در این راستا با بهره گیری از داده های حاصله، مدل مطلوب ابر اطلاعاتی برای پلیس نیز طراحی شده است.

در میان طبقات و اقشار هر جامعه، گروه نخبگان بخش قابل ملاحظه ای از فعالان بالقوه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را تشکیل می دهند که احتمالا به عنوان گروه های مرجع و مهم در جامعه تلقی می شوند و معمولا فعالیت های سیاسی و اجتماعی دیگر اقشار و گروه های اجتماعی تحت تاثیر رفتار و عملکرد این گروه قرار می گیرد. در این تحقیق رویکرد نخبگان دولتی و غیر دولتی به نظم و امنیت عمومی در ابعاد متفاوت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مورد مطالعه قرار گرفته و هدف آن، شناسایی تجربی نوع رویکرد نخبگان به نظم و امنیت عمومی و بررسی روابط آن با سلسله مراتب ابعاد چهارگانه نظم و امنیت عمومی است. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی - توسعه ای است و از نظر شیوه جمع آوری داده ها و روش اجرا، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری آن کلیه نخبگان ساکن در شهر تهران است که 234 نفر از آنها به روش نمونه گیری تعمدی (هدفمند) انتخاب شده اند. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه محقق ساخته، استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد رویکرد نخبگان دولتی به نظم و امنیت عمومی در همه ابعاد چهارگانه در مقایسه با رویکرد نخبگان غیر دولتی، بیشتر انتظامی است و سلسله مراتب ابعاد چهارگانه نظم و امنیت عمومی برخلاف مدل مطلوب پارسونز، نزد نخبگان ایران به ترتیب سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. همچنین ابعاد سیاسی و فرهنگی نظم و امنیت در نزد نخبگان دولتی دارای اهمیت و اولویت بالاتری در مقایسه با نخبگان غیر دولتی است.

تجارت الکترونیک شامل گستره وسیعی از فعالیت های تجاری اینترنتی در زمینه محصولات و خدمات مختلف است. توسعه این نوع تجارت در فروشگاه های مجازی در کشور، گسترش جرایم رایانه ای را به دنبال داشته است. با گسترش و رشد جرایم در حوزه تجارت الکترونیک و فروشگاه های مجازی، داشتن اشراف اطلاعاتی بر این حوزه، امری بسیار مهم و حیاتی برای پلیس است. لذا هدف اصلی این مقاله بررسی شیوه های ایجاد اشراف اطلاعاتی بر تجارت الکترونیک در حوزه فروشگاه های مجازی است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کارشناسان پلیس فتا ناجا به تعداد 149 نفر که نمونه 108 نفری بر اساس جدول مورگان به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم نمونه انتخاب شده است. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که برای ایجاد اشراف اطلاعاتی بر تجارت الکترونیک در حوزه فروشگاه های مجازی، شیوه سامانه های جامع نظارتی، تایید هویت سیستمی، بررسی صلاحیت فروشگاه های مجازی و دریافت گزارشات مردمی مورد تایید و تاکید کارشناسان قرار گرفته است.

طی سال های اخیر هوش سازمانی به ویژه در سازمان های خدماتی که تمرکز بر کیفیت و کسب رضایت مشتریان خود دارند، به عنوان یکی از مولفه های مهمی است که مدیران باید دارا باشند تا با کسب دانش عمیق نسبت به همه عوامل محیطی، باعث هوشمندی و اثربخشی سازمان باشند. بنابراین هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه هوش سازمانی مدیران و اثربخشی ماموریت های اطلاعاتی پلیس است. روش تحقیق حاضر از نظر هدف و ماهیت، کاربردی و از نظر روش اجرا، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق را افسران دارای مدرک کارشناسی و بالاتر رسته اطلاعات شاغل در تهران بزرگ تشکیل می دهند که به تعداد 97 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات، دو پرسش نامه، شامل پرسش نامه هوش سازمانی و پرسش نامه اثربخشی ماموریت های سازمانی است که در اختیار نمونه آماری قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بین ابعاد پنجگانه هوش سازمانی مدیران پلیس با اثربخشی ماموریت های اطلاعاتی رابطه معناداری وجود دارد. به طوری که ابعاد هوش سازمانی بر اثربخشی ماموریت های اطلاعاتی پلیس تاثیر مستقیم دارد، لذا با تمرکز بر بهبود ابعاد و شاخص های هوش سازمانی مدیران و توسعه آن می توان اثربخشی ماموریت های اطلاعاتی پلیس را ارتقا داد.

فضای مجازی با وجود مزایای فراوانش، به دلیل ویژگی هایی مانند امکان تحصیل هویت های گوناگون، گمنامی و سهولت انجام اعمال مختلف، موجب مهاجرت بسیاری از جرایم به آن شده است و مسولیت ناجا را که متولی برقراری نظم و امنیت است، دشوار می سازد. هدف اصلی این مقاله، تبیین شیوه های ارتکاب جرایم سایبری و نحوه پیشگیری از آن است. این تحقیق از نظر نوع و هدف، کاربردی و از نظر روش های کمی گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارشناسان و متخصصان و صاحب نظران حوزه فناوری اطلاعات، معاونت پیشگیری پلیس فتای ناجا و قم در سال 1391 تشکیل می دهند که به دلیل محدود بودن جامعه آماری کلیه افراد جامعه به شیوه تمام شماری انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که شیوه های مبتنی بر فناوری اطلاعات شامل ردیابی هویت مجازی مهاجمان، گشت فضای مجازی و کنترل و نظارت بر فضای مجازی، جمع آوری ادله الکترونیکی جرم و مستند سازی صحنه جرم در پیشگیری از جرایم سایبر تاثیر دارد.

کشور جمهوری اسلامی ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن در مجاورت بزرگ ترین کانون تولید مواد افیونی و مسیر ترانزیت این مواد، همچنان تحت تاثیر این شرایط قرار گرفته و نتوانسته خود را از آثار سوء این بلیه ایمن نگهدارد. کلان شهر تبریز نیز به دلیل قرار گرفتن در مسیر ترانزیتی انتقال مواد مخدر به اروپا که بخش قابل توجهی از مواد مخدر انتقالی از سوی قاچاقچیان، توسط توزیع کنندگان جزء بین مصرف کنندگان و معتادان شهر تبریز پخش می شود و معتادان به منظور تامین مواد مصرفی روزانه خود به سمت ارتکاب جرایم خرد که بیشترین فراوانی را در بین معتادان دارد، روی می آورند. همچنین غافل ماندن از جرایم خرد زمینه را برای وقوع جرایم مهم تر هموار می کند. بنابراین، این تحقیق با هدف تبیین رابطه اعتیاد به مواد مخدر با افزایش وقوع جرایم خرد در کلان شهر تبریز انجام شده است. روش تحقیق حاضر، از نظر هدف و ماهیت کاربردی و از نظر روش اجرا، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه پرونده های مربوط به جرایم خرد سال 1389 به تعداد 8602 بوده که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بر روی پرونده 297 نفر دارای سابقه ارتکاب جرایم خرد اجرا شده است. برای گردآوری داده ها از یک پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد ارتکاب جرایم خرد بین افراد معتاد بیشتر بوده و رابطه معناداری بین نوع و میزان مواد مخدر مصرفی و ارتکاب جرایم خرد وجود دارد.