پژوهشی خون
سال:1401 | دوره:19 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف فرآورده های خونی برای بسیاری از بیماران حیاتی هستند. به دلیل درخواست بیش از حد خون که باعث اتلاف آن و افزایش هزینه های درمان و حجم کاری بانک خون می شود، ضروری است که درخواست و مصرف فرآورده های خونی تا رسیدن به سطح مطلوب همواره مورد بررسی قرار گیرد. مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی، فرم های درخواست خون برای بیماران بالای 18 سال مراجعه کننده به بیمارستان امام سجاد رامسر، از دی 97 تا دی 98 مورد بررسی قرار گرفت. داده ها توسط نرم افزار SPSS نسخه 25 و آزمون کای دو بررسی شد و شاخص های آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین) و شاخص های تزریق خون شامل نسبت خون کراس مچ شده به تزریق شده (C/T)، شاخص تزریق خون (TI) و احتمال تزریق خون (T%) محاسبه گردید. یافته ها 3111 فرم درخواست خون مورد بررسی قرار گرفت. از 7640 واحد خون درخواست شده، 5051 واحد (11/66%) از آن ها به بیماران تزریق شد. در بین بخش ها، بخش زنان با 58 واحد (1/1%) کمترین فراوانی مصرف گلبول قرمز فشرده را داشته است. در کل بیمارستان، نسبت 56/1: C/T، 22/1: TI و 82/65% = درصد T محاسبه شد. نتیجه گیری این مطالعه نشان داد که نسبت شاخص های تزریق خون برای تمام بخش های بیمارستان امام سجاد(ع) رامسر، به جز زنان مناسب بود. با توجه به بالا بودن درخواست خون نسبت به مصرف، می توان با بررسی صحیح بیماران و به کارگیری اصول درخواست خون، از درخواست های غیر ضروری به میزان قابل توجهی کاست.

سابقه و هدف ریسک، ترکیبی از احتمال وقوع یک حادثه و شدت عواقب آن در صورت وقوع آن حادثه می باشد. هدف از این پژوهش، شناسایی و ارزیابی ریسک در فرآیند اهدای خون در مرکز ثابت خونگیری شهرستان سقز با روش تجزیه و تحلیل حالات و اثرات خطا بود. مواد و روش ها این مطالعه از نوع توصیفی-کاربردی بود که در مرکز ثابت خونگیری شهرستان سقز در سال 1399 انجام گردید. پژوهشگر با استفاده از کاربرگ های تحلیل حالات و اثرات خطا، داده ها را گردآوری و تجزیه و تحلیل نمود. سپس عدد اولویت ریسک از حاصل ضرب سه شاخص شدت خطا، میزان احتمال وقوع خطا و قابلیت کشف خطا به دست آمد و بر مبنای آن خطاها اولویت بندی گردید. یافته ها در نهایت 30 زیر فرآیند، مورد شناسایی قرار گرفت که 20 زیر فرآیند با ریسک قابل قبول و10 زیرفرآیند با ریسک غیر قابل قبول شناسایی شدند. بیشترین میزان ریسک شناسایی شده مربوط به عدم توجه به نکات ایمنی توسط اهداکننده قبل و بعد از اهدای خون با عدد اولویت ریسک به میزان 168 و کمترین آن مربوط به آلارم نزدن دستگاه شیکر به هنگام قطع فرآیند اهدای خون با عدد اولویت ریسک به میزان 48 بود. نتیجه گیری بسیاری از خطاهای شناسایی شده به وسیله آموزش، تهیه تجهیزات به روز و تغییر در رویه و روش های کاری کاهش پیدا کرده یا حذف خواهند شد.

سابقه و هدف ویروس HTLV-1 از جمله ویروس های منتقله از راه خون می باشد که در برخی مناطق جهان و در مناطقی از شمال شرق ایران به صورت اندمیک مشاهده می شود. مولکول HLA-G که به عنوان یک آنتی ژن لکوسیتی غیرکلاسیک شناخته می شود، دارای پلی مورفیسم rs371194629 در ناحیه 3’,-UTR خود می باشد که ناشی از یک توالی اضافه 14 نوکلیوتیدی است و در مطالعه های مختلف تاثیر آن بر ابتلا به عفونت های مختلف نشان داده شده است. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر این پلی مورفیسم بر استعداد ابتلا به ویروس HTLV-1 در اهداکنندگان خون خراسان رضوی بود. مواد و روش ها در این مطالعه تحلیلی، 131 اهداکننده خون مبتلا به ویروس HTLV-1 و 131 اهداکننده سالم شرکت داشتند. پس از استخراج DNA از لنفوسیت های خون محیطی، ژنوتیپ پلی مورفیسم rs371194629 با روش PCR-SSP تعیین شد. یافته های آماری به کمک آزمون کای دو و نرم افزار 23 SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها ژنوتیپ هتروزیگوت DI، بیشترین فراوانی را در هر دو گروه بیمار و شاهد داشت. نتایج به دست آمده نشان دهنده اختلاف معنا داری بین فراوانی ژنوتیپ DD و استعداد ابتلا به ویروس HTLV-1 بود(03/0 p=، 11/3-14/1 CI= 95%، 89/1 OR=). بین فراوانی آلل های D و I و بیماری ارتباطی یافت نشد. نتیجه گیری با توجه به نتایج به دست آمده و نیز نتایج دیگران، پلی مورفیسم rs371194629در ناحیه 3’,-UTR مولکول HLA-G می تواند یکی از عوامل موثر در ابتلا به ویروسHTLV-1 باشد.

سابقه و هدف تغییرات سریع، رقابت جدی و لزوم افزایش بهره وری، سازمان ها را نیازمند به کارکنانی نموده است که فراتر از وظایف شغلی خود عمل نمایند که به آن "رفتار شهروندی سازمانی" گفته می شود. یکی از عوامل موثر بر توسعه این رفتارها عوامل فردی می باشد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی این عوامل در ستاد مرکزی سازمان انتقال خون ایران انجام شده است. مواد و روش ها این پژوهش با رویکرد کاربردی بوده که در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است. در بخش کیفی خبرگان و متخصصان به تعداد 13 نفر که به روش کاملا هدفمند انتخاب شده بودند، جامعه آماری پژوهش را تشکیل و برای تحلیل داده ها از نرم افزار 2020 MAXQDA-استفاده گردید. در بخش کمی، جامعه آماری پژوهش را کارکنان ستاد مرکزی سازمان انتقال خون ایران به تعداد 210 نفر تشکیل داده که به صورت تصادفی ساده نمونه گیری شدند. یافته ها در مورد عوامل فردی، نتایج نشان داد که به ترتیب شخصیت (بار عاملی 94/0)، رضایت شغلی (بار عاملی 93/0)، وجدان کاری (بار عاملی 87/0)، تعهد سازمانی (بار عاملی 84/0)، انگیزش (77/0) و مهارت های ارتباطی (بار عاملی 71/0) در توسعه رفتار شهروندی سازمانی موثر بودند. نتایج تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول و دوم مدل عوامل فردی حاکی از مناسب بودن مدل اندازه گیری متغیرهای مربوطه بود. نتیجه گیری جهت توسعه رفتار شهروندی سازمانی، مدیران سازمان انتقال خون ایران به عوامل شناسایی شده در تحقیق توجه داشته و با برگزاری دوره های آموزشی با محوریت شناخت جایگاه و اهمیت این رفتارها، در پیشبرد اهداف سازمان اقدام کنند.

سابقه و هدف یکی از خطرات تزریق خون، خطاهایی است که منجر به تزریق خون اشتباه به بیمار می گردد. بنابراین، این مطالعه با هدف شناسایی انواع خطاهای منجر به تزریق خون ناسازگار به منظور پیشگیری از وقوع مجدد این عوارض و افزایش سلامت گیرندگان خون انجام شد. مواد و روش ها این مطالعه مقطعی بر روی همه عوارض ناسازگاری ABO ناشی از تزریق خون و فرآورده های خونی که در سال 1398در تمامی بیمارستان های شیراز (68 بیمارستان)، اتفاق افتاده بود انجام شد. خصوصیات دموگرافیک گیرندگان خون، نوع فرآورده دریافتی، حجم خون ناسازگار تزریق شده، علایم و علت ایجاد ناسازگاری ABO بررسی شد. برای مقایسه نسبت ها از نرم افزار MED CALC-7و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t و 23 SPSS استفاده شد. یافته ها در این مطالعه، در مجموع 9 عارضه ناسازگاری ABOو Rh از 219638 (004/0%) خون و فرآورده های خونی گزارش شد که 7 مورد (8/77%) ناشی از تزریق خون فشرده، یک مورد (1/11%) ناشی از تزریق پلاکت و یک مورد (1/11%) ناشی از تزریق پلاسما بود. از نظر علایم بالینی، تنها در یک بیمار لرز ایجاد شد و بقیه بیماران هیچ علامتی نداشتند. شایع ترین خطای منجر به ناسازگاری، عدم شناسایی دقیق بیمار در6 مورد(7/66%)، خطای نمونه گیری 2 مورد (2/22%) و یک مورد (1/11%) اشتباه در نوشتن گروه خونی در فرم درخواست خون بود. نتیجه گیری به نظر می رسد برای ارتقای تزریق خون ایمن، بررسی موارد وقوع ناسازگاری ABO به منظور شناسایی خطاهای زنجیره تزریق خون، علل بروز خطاها و جلوگیری از وقوع مجدد این عوارض اهمیت دارد.

سابقه و هدف نگهداری پیشگیرانه، نقش تعیین کننده ای در تضمین عملکرد مستمر، افزایش دقت و ایمنی تجهیزات پزشکی به عهده دارد. وجود این سیستم به میزان چشمگیری می تواند موجب کاهش هزینه های تعمیر و جایگزینی آن ها گردد. در این مطالعه اثربخشی روند نگهداری تجهیزات پزشکی 7 مرکز انتقال خون تهران، کرج، گیلان، مازندران، سمنان، شیراز و یزد طی سال های 97-95 بررسی شد. مواد و روش ها در این مطالعه مقطعی، اثربخشی استقرار مدیریت نگهداری بر روی 201 دستگاه با سابقه فعالیت بیش از 5 سال در 7 مرکز انتقال خون ارزیابی شد. وضعیت عملکرد، اثربخشی بازدیدهای دوره ای و آموزش از طریق پرسشنامه و به صورت حضوری انجام گرفت و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمارهای توصیفی و استنباطی و تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. یافته ها توسط 16 SPSS ارزیابی گردید. یافته ها نتایج این مطالعه نشان داد که حدود 40% تجهیزات پزشکی این مراکز از ارزیابی منظمی برخوردار نیستند و شرایط عملکرد دستگاه ها، بازدید دوره ای و آموزش کاربران به ترتیب 87%، 64% و 43% در مقیاس خوب قرار داشتند. هم چنین با تجزیه و تحلیل واریانس مشاهد شد که میانگین امتیاز شرایط عملکرد تجهیزات، بازدید دوره ای و آموزش کاربران برحسب استانداردهای بین المللی از نظر آماری اختلاف معناداری ندارند. نتیجه گیری استقرار مدیریت نگهداری تجهیزات پزشکی منجر به استمرار عملکرد، افزایش دقت نتایج، زمان دسترسی و طول عمر مفید آن ها همراه با کاهش خرابی ها و هزینه تعمیرات گردیده است.

سابقه و هدف صنعت پلاسما در طی جنگ جهانی دوم و با نیاز به محصولات دارویی مشتق از پلاسما آغاز گردید. اکنون حدود 30 محصول اصلی به صورت تجاری در دسترس می باشد که مهم ترین آن ها آلبومین، فاکتورهای انعقادی و ایمونوگلوبولین است. تقاضا برای این محصولات رو به افزایش است و این محصولات نه تنها در درمان بیماری ها بلکه در تجارت جهانی نیز اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. هدف مقاله، نگاه مختصری به روند تحولات صنعت پلاسما در طی حدود هشتاد سال گذشته بوده است. مواد و روش ها این مطالعه مروری، از طریق جستجوی مقالات در پایگاه های اطلاعاتی Scopus، PubMed، Google Scholar تقریبا از زمان پیدایش این صنعت یعنی از حدود دهه 1940 تا سال 2021، بر اساس جنبه هایی از سیر تکاملی صنعت پلاسما، هزینه تولید مشتقات پلاسمایی، پیشبرنده های صنعت پلاسما، ورود بخش خصوصی و بررسی هزینه و فایده انجام فرآیندهای غیرفعال سازی ویروسی انتخاب گردیده است. یافته ها صنعت پلاسما در طی سالیان متمادی پیشرفت های شگرفی را تجربه کرده و با مشکلات عدیده ای نیز مواجه شده و علی رغم پیشرفت های بیوتکنولوژی، جهان معقتد است که این صنعت یک ضرورت منحصر به فرد در سلامت جوامع بشری به حساب می آید. تولید محصولات دارویی مشتق از پلاسما یک فعالیت پیچیده و شامل مراحل متعددی از واحدهای عملیاتی می باشد. نتیجه گیری در حال حاضر چالش ها و فرصت های بسیاری در آینده صنعت پلاسما وجود دارد. به نظر می رسد برخی مسایل نظیر ظهور پاتوژن های جدید، نیاز به محصولات جدید و یا پتانسیل ایجاد بازارهای مصرف جدید، چالش های این صنعت در آینده باشد. از طرف دیگر افزایش فزاینده تقاضای مصرف می تواند برای تغییر در استراتژی های موجود و بهینه سازی مصرف فرصت مناسبی را فراهم سازد. هم چنین توسعه روش های نوترکیب جایگزین مناسبی برای این محصولات ایجاد می کند. پتانسیل استفاده از پلاسماهای مازاد برای تولید بومی، فرصت مناسبی را در اختیار کشورهای در حال توسعه قرار می دهد.

سابقه و هدف در دسامبر 2019 بیماری کرونا ویروس(COVID-19) که یک عفونت نوظهور دستگاه تنفسی است، توسط ویروس SARS-COV-2 ایجاد و در ووهان چین شیوع پیدا کرد. قدرت بالای سرایت این بیماری سبب شد، در مدت کوتاهی افراد زیادی در سراسر جهان به بیماری مبتلا گردند. ابتلا به این عفونت سبب برهم خوردن تعادل سیستم ایمنی به واسطه ترشح فراوان سایتوکاین های پیش التهابی مثلTNF-α, ، IL-6 و IL-1 شده و منجر به بروز طوفان سایتوکاینی می گردد. نظر به اهمیت و نقش ویروس های نوظهور در سلامت خون و فرآورده های آن، در بخش اول این مقاله به مبحث ویروس شناسی، پاسخ های ایمنی و ایمونوپاتوژنز این بیماری پرداخته خواهد شد. مواد و روش ها در این مطالعه مروری واژگان کلیدی در پایگاه های Science Direct، PubMed، Scopus و سایت ژورنال های Nature Science، Elsevier، Cell، BMJ و Lancet جستجو شده و نهایتا 148 مقاله استفاده گردید. یافته ها ظهور گونه های جدید ویروس SARS-CoV-2 که به دنبال جهش بالای این ویروس رخ می دهد، ضمن افزایش قابلیت فرار از سیستم ایمنی و قدرت سرایت بیشتر آن، سبب ناکارآمدی واکسن های تولیدی می شود. سیگنال ها و پاسخ های سیستم ایمنی در پاسخ به SARS-CoV-2 سبب تولید سونامی سایتوکاینی شده، هم زمان با تاثیرات هم افزایی آن ها سبب القای پانوپتوزیس، نقص چند ارگانی و مرگ می گردد. نتیجه گیری به علت گسترش و انتشار وسیع ویروس SARS-CoV-2 و ماهیت بی سابقه آن در ایجاد بیماری، پرداختن به آن بسیار با اهمیت است. با این حال به دلیل ماهیت ژنومی ویروس، احتمال وقوع بالای موتاسیون های مختلف و ظهور گونه های جدید، هنوز اطلاعات دقیق و جامعی از توانمندی های ویروس در فرار از سیستم ایمنی و مکانیسم های بیماری زایی آن در دسترس نیست و در این زمینه تناقضات زیادی وجود دارد. با این همه در این مقاله با مرور بر مقالات و منابع چاپ شده تا زمان تهیه آن، تلاش شده است تا از آخرین مطالب علمی در دسترس و موثق استفاده گردد.