پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1401 | دوره:14 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

مقدمه: گذراندن کارگاه های توانمندسازی برای هیات علمی در زمینه های مختلف آموزشی، پژوهشی و فرهنگی اجباری است. اثربخش بودن کارگاه ها باعث، افزایش سطح تعهد حرفه ای و ارتقای کیفیت تدریس و در نهایت بهبود خدمات درمانی و تشخیصی بیماران می شود. علی رغم برگزاری چندین ساله این کارگاه ها، بازخورد کم تری از پیامدهای آن ها، انعکاس داده شده است. بنابراین هدف این مطالعه، بررسی تاثیر شرکت در کارگاه های مذکور بر کیفیت تدریس و تعهد حرفه ای هیات علمی می باشد. روش: مطالعه تحلیلی مقطعی در سال 1399 در دانشکده پزشکی اصفهان انجام گرفت. جامعه آماری شامل 538 نفر عضو هیات علمی آموزشی شاغل در دانشکده پزشکی اصفهان و نمونه گیری شامل مشمولین انتخاب استاد برگزیده (433 نفر) بود. نمره کیفیت تدریس، تعهد حرفه ای، ارزشیابی و میزان مشارکت در کارگاه های توانمندسازی پنج سال اخیر هیات علمی اخذ گردید. داده ها با نرم افزار SPSS و آزمون های آماری کای اسکویر، t-test و همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: : از مجموع اعضای هیات علمی، 80 درصد نمره ارزشیابی بالای 85 (از 100) و نمره تعهد حرفه ای بالای 17 (از 20) داشتند. میانگین نمره کیفیت تدریس و تعهد حرفه ای به ترتیب 0/65±, 8/85، 0/85±, 19/30 و همبستگی مستقیم و معنی دار (0/33=r و 0/001>P) مشاهده شد. میانگین نمره ارزشیابی 4/23±, 93/07 از100 که با نمره توانمندسازی همبستگی مستقیم، معنی دار داشت (0/12=r و 0/012=P). نتایج نشان داد که بین میانگین نمره توانمندسازی (1/5±, 1/4 از 5) با تعهد حرفه ای و کیفیت تدریس همبستگی معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: یافته ها: از یک طرف حاکی از نمرات بالای هیات علمی در کیفیت تدریس، تعهد حرفه ای و ارزشیابی و از طرف دیگر استقبال پایین هیات علمی از شرکت در کارگاه ها و همبستگی ضعیفی این دو بود. با توجه به این که نمرات صوری بالا در ارزشیابی می تواند تصور غلط از میزان خودکارآمدی و به دنبال آن کاهش خود ارتقایی ایجاد کند. لذا توصیه می شود اعضای هیات علمی در خودارزیابی توانمند شوند.

مقدمه: امروزه تفکر انتقادی و خودکارآمدی تحصیلی نقش مهمی در پیشرفت تحصیلی در آموزش عالی و کسب موفقیت در محیط کار را دارند. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین گرایش به تفکر انتقادی با خودکارآمدی تحصیلی در کارآموزان و کارورزان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام گرفت. روش ها: این پژوهش توصیفی-مقطعی بر روی 145 نفر از دانشجویان رشته پزشکی در مقطع کارآموزی و کارورزی در سال 1400 انجام شد. ابزار مطالعه شامل دو پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی و خودکارآمدی تحصیلی و همچنین فرم اطلاعات فردی اجتماعی دانشجویان بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و آمار استنباطی (کای اسکویر، t مستقل، آنووا و ضریب همبستگی پیرسون) و از طریق نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین خودکارآمدی تحصیلی با معدل تحصیلی دانشجویان ارتباط معنی داری وجود دارد (p<0/001 و 14/38=x2). بررسی وضعیت تفکر انتقادی دانشجویان در سه حیطه خلاقیت و بالندگی و تعهد حاکی از آن بود که 124نفر (85/5 درصد) تفکر انتقادی قوی دارند. همچنین بین میانگین نمره گرایش به تفکر انتقادی با جنس زن (p=0/038 و 2/10=t)، رده سنی بالاتر (p=0/016 و 2/45=t)و معدل تحصیلی بیشتر (p=0/001 و 11/78=t) ارتباط آماری معنی دار مشاهده گردید. نتایج نشان داد که بین گرایش به تفکر انتقادی با خودکارآمدی تحصیلی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد (p=0/0001 و 0/244=t). نتیجه گیری: با توجه به ارتباط گرایش به تفکر انتقادی با خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان پزشکی، آموزش و تقویت تفکر نقادانه در طول دوره آموزش به دانشجویان پزشکی می تواند موجب تقویت خودکارآمدی تحصیلی و رشد حرفه ای در ایشان گردد.

مقدمه: امروزه شبیه سازی در آموزش پرستاری یک جز ثابت در آماده سازی و ارتقای عملکرد بالینی پرستاران است و بخشی از برنامه درسی اکثر برنامه های کارشناسی است. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی برنامه درسی مبتنی بر شبیه سازی در آموزش پرستاری براساس روش: سنتز پژوهی اجرا شد. روش ها: این پژوهش از نوع کیفی با هدف شناسایی عناصر و مولفه های برنامه درسی مبتنی بر شبیه سازی با استفاده از روش: تحلیل محتوای جهت دار انجام شد. معیار ورود به مطالعه شامل کلیه پژوهش های علمی معتبر مرتبط با موضوع در بین سال های 2007 تا 2021 بود که با جستجوی منظم در پایگاه های اطلاعاتی PubMed، ProQuest، ScienceDirect، Eric، Springer، CINAHL، تعداد 230 پژوهش شناسایی و تعداد 80 پژوهش برای بررسی نهایی انتخاب شد. برای جمع آوری، ثبت و گزارش اطلاعات اولیه پژوهش ها از فرم کاربرگ محقق ساخته استفاده شد. تحلیل یافته ها: با استفاده از الگوی هفت مرحله ای تحلیل محتوای کیفی انجام شد. جهت اطمینان از نحوه کدگذاری از دو نفر ارزشیاب برای کدگذاری مجدد یافته ها: استفاده و برای تایید پایایی فرمول ضریب کاپای کوهن بکار برده شد که در این پژوهش میزان توافق بین ارزیاب ها عدد 0/81 معادل 81 درصد بود. یافته ها: براساس یافته ها: ، منطق برنامه درسی آموزش پرستاری مبتنی بر شبیه سازی شامل افزایش تفکر انتقادی، عزت نفس، شایستگی، همکاری تیمی و گروهی، خودکارآمدی، ایمنی بیمار و اهداف آن شامل ایجاد دانش بنیادی، کسب مهارت های تشخیصی، کمک به انتقال یادگیری، کاهش شکاف بین محیط های بالینی و کلاس های تیوری، کمک به افزایش جذابیت یادگیری بود که از طریق روش ها: یی هم چون ایفای نقش، یادگیری مشارکتی، یادگیری مبتنی بر حل مساله قابل دستیابی است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله، برنامه درسی مبتنی بر شبیه سازی می تواند خلاء بین نظریه و عمل در آموزش پرستاری را تکمیل کند.

مقدمه: پزشکان خانواده در ایران از فقدان دانش، توانمندی ها و مهارت های لازم رنج می برند. ارتقای برنامه آموزشی، مستلزم بررسی وضعیت موجود آموزش در حوزه پزشکی خانواده است. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت موجود آموزش در عرصه پزشکی خانواده در دانشکده های پزشکی ایران انجام شد. روش ها: این مطالعه ی مقطعی از روش ها: ی کمی و کیفی برای به دست آوردن اطلاعات استفاده نمود. داده ها با استفاده از پرسشنامه های محقق ساخته بسته و باز-پاسخ جمع آوری گردید. شرکت کنندگان در مطالعه کلیه معاونت های آموزشی دانشگاه ها یا مدیران گروه های آموزشی پزشکی اجتماعی و خانواده در دانشگاه های علوم پزشکی دولتی، آزاد و پردیس های بین المللی در کشور بودند. یافته ها: : زمینه حضور دانشجویان در عرصه پزشکی خانواده در اکثر دانشگاه های علوم پزشکی در مقطع آموزش پزشکی عمومی فراهم نیست، به طوری که حداکثر 37 درصد دانشگاه های علوم پزشکی در دوره کارورزی و حداقل 12 درصد دانشگاه ها در دوره مقدمات بالینی، امکان حضور دانشجویان را در این عرصه فراهم کرده اند. کم ترین تعداد روزهایی که به این برنامه تخصیص یافته مربوط به دوره علوم پایه و بیشترین تعداد روزها مربوط به دوره کارورزی بود. همچنین نتایج کیفی نشان داد که چالش های آموزش پزشک خانواده به گروه های آموزشی بالینی، مراکز جامع سلامت، زیرساخت ها، دانشجویان و کوریکولوم آموزش پزشک خانواده مربوط می باشد و ضروری است اصلاحاتی در حوزه قوانین و مقررات، ساختارها، آموزش و انگیزش انجام گیرد. نتیجه گیری: وضعیت موجود آموزش در عرصه پزشک خانواده دارای چالش های زیادی در حوزه های مختلف می باشد. هر نوع برنامه ریزی برای گسترش آموزش پزشک خانواده، بدون بررسی دقیق و اصلاح چالش های مربوطه در گروه های آموزش بالینی، عرصه مراکز جامع سلامت، زیرساخت ها، دانشجویان و کوریکولوم می تواند به شکست منجر شود.

مقدمه: تحول جامعه ی امروز در گرو متحول شدن نظام آموزشی است. دوره آموزشی اصطلاحاتی هم چون ارزیابی، ارزشیابی، اثربخشی، اندازه گیری را به دنبال دارد و ارزشیابی با توجه به اهداف و موضوع اعتباربخشی و اثربخشی بیان می شود. سرعت زیاد تغییر در آموزشی پزشکی، نگرانی هایی را در خصوص کیفیت و اثربخشی آن به دنبال دارد. این مطالعه با هدف تبیین عوامل موثر در اثر بخشی آموزش در مرحله تدوین برنامه ی دوره ی آموزشی در دانشگاه های علوم پزشکی طراحی شد. روش ها: این تحقیق یک مطالعه ترکیبی است که مرحله کیفی مطالعه از نوع تحلیل محتوی، با 30 نفر از اعضای هییت علمی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور و به روش: نمونه گیری مبتنی بر هدف با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، با سوالات باز، در مدت 60-45 دقیقه انجام شد. در بعد کیفی جهت ارزیابی اعتبار یافته ها: از معیار چهارگانه Goba و Lincolnاستفاده گردید. در مرحله کمی، گویه ها در پرسشنامه ای محقق ساخته با محوریت 14 طبقه اصلی مستخرج از متون مصاحبه با استفاده از طیف لیکرت قرار گرفته و توسط 490 نفر از جامعه آماری تعیین با استفاده از نرم افزار لیزرل و از طریق آزمون تحلیل عاملی اول و دوم و برازش مدل و آزمون معنی دار ضریب همبستگی تعیین اعتبار شدند. یافته ها: در مرحله کیفی از متون مصاحبه ابتدا 60 کد اولیه استخراج و در نهایت 14 طبقه اصلی در مورد عوامل موثر در اثربخشی آموزش در تدوین برنامه دوره آموزشی مشخص شدند. در مرحله کمی نتایج نشان داد که مولفه های نیازسنجی آموزش برای دوره شامل برنامه ریزی (t=21/06, p≤, 0. 000)، هدف گذاری آموزشی (t=20/75, p≤, 0. 000)، وجود اساتید توانمند و شایسته (t=19/54, p≤, 0. 000) و تامین منابع مالی مورد نیاز (t=18/50, p≤, 0. 000) دارای بیشترین اهمیت در تدوین برنامه دوره آموزشی در دانشگاه علوم پزشکی است. نتیجه گیری: تبیین عوامل موثر در اثر بخشی آموزش در تدوین برنامه ی دوره ی آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی نشان داد که از 14 مولفه مشخص شده، 11 مولفه قابلیت اعتماد را داشته و به عنوان فاکتور های موثر و قدرتمند می توان آن ها را ملاکی جهت اثر بخشی بیشتر در طراحی و برنامه ریزی آموزشی مورد توجه قرار داد.

مقدمه: از آن جا که رسیدن به اهداف سازمان نیازمند عزم جدی و تعهد کارکنان نسبت به سازمان است، از این رو پژوهش های مرتبط با تعهد سازمانی و زیر مولفه های آن توجه جهانی را به خود جلب کرده است. یافتن عوامل پیشایند و واسطه ای موثر در تعهد کارکنان به ویژه در مراکز درمانی ضروری است. از این رو هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی عدالت سازمانی در رابطه بین کارکردهای ارشادگری (منتورینگ) و تعهد سازمانی کارکنان بیمارستانی بود. روش ها: پژوهش حاضر از نوع همبستگی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه پرسنل رسمی، پیمانی و قراردادی بیمارستان پورسینای رشت تشکیل می دادند. 403 نفر از کارکنان به شیوه ی نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. نمونه های انتخاب شده به پرسشنامه های کارکردهای ارشادگری، عدالت سازمانی و تعهد سازمانی پاسخ دادند. تحلیل داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای SPSS، AMOS و جهت تحلیل روابط میانجی نیز از روش: Bootstrap پریچر و هایز (2008) استفاده شد. یافته ها: شاخص های برازندگی نشان دادند که الگوی پیشنهادی حاضر از برازش مطلوبی با داده ها برخوردار است و کارکردهای ارشادگری و زیر مقیاس های آن بر تعهد سازمانی اثر مثبت و مستقیم دارد. نتایج نشان داد که بین کارکردهای ارشادگری با تعهد سازمانی(p<0. 01, r=0. 276) و بین ارشادگری با عدالت سازمانی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد (p<0. 01, r=0. 711) و همچنین بین عدالت سازمانی و تعهد سازمانی رابطه مثبت و معنی دار مشاهده شد (p<0. 01, r=0. 305). نتایج نشان داد که عدالت سازمانی در رابطه ی بین کارکردهای ارشادگری و تعهد سازمانی نقش میانجی دارد. نتیجه گیری: طبق نتایج پژوهش، ارشادگری تاثیر معنی داری بر عدالت سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان دارد. به علاوه، عدالت سازمانی و زیر مقیاس های آن نقش میانجی بین کارکردهای ارشادگری و تعهد سازمانی کارکنان دارند. با توجه به نتایج به دست آمده، پیشنهاد می شود جهت افزایش تعهد و بهبود عدالت سازمانی در محیط های بیمارستانی توجه ویژه به ابعاد ارشادگری گردد.

مقدمه: مدیریت دانش برای دستیابی به عملکرد سازمانی قدرتمند بسیار حایز اهمیت است. موفقیت یا شکست در مدیریت دانش به این بستگی دارد که اعضاء سازمان، اطلاعات خویش را چگونه و تا چه اندازه موثر تسهیم و از آن استفاده می کنند. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط مدیریت دانش با عملکرد پرستاران اورژانس انجام شد. روش ها: این پژوهش یک مطالعه تحلیلی-مقطعی است بر روی230 پرستار شاغل در بخش های اورژانس مراکز آموزشی درمانی شهرستان رشت در سال 1396 انجام گرفت. نمونه ها از طریق تمام شماری وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه مقیاس اندازه گیری عملکردی و شاخص مدیریت دانش متقی بود که پس از تایید روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار و درصد) و استنباطی (ضریب همبستگی اسپیرمن و مدل رگرسیون لوجستیک) و از طریق نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین و انحراف معیار مدیریت دانش0/54±, 2/06 و عملکرد پرستاران اورژانس0/57±, 2/99 بود. نتایج حاصل از ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین مدیریت دانش و عملکرد پرستاران اورژانس رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (0/198=r و 0/0002=p). همچنین بین زیر مقیاس های عملکرد پرستاران (شایستگی، نگرش، تمایل به بهبود و استفاده از فرایند پرستاری) با مدیریت دانش ارتباط معنی داری مشاهده نشد (0/0001>p). نتیجه گیری: پرستاری موثر به مهارت های حرفه ای نیاز دارد. به منظور افزایش عملکرد پرستار، دانش و تجربه پرستاران باید در سراسر سازمان شناسایی و به اشتراک گذاشته شود. از این رو مدیریت موثر دانش پرستاری جهت بهبود نتایج عملکرد آن حیاتی است. نتایج مطالعه حاضر می تواند به توسعه سیستم های کارآمد و موثر مدیریت دانش جهت افزایش فرهنگ تسهیم دانش و یادگیری سازمانی کمک کند که منجر به بهبود بهره وری می گردد.

مقدمه: مامایی رشته ای ممزوج از علم و مهارت است که دارای عقبه حرفه ای پیوسته به زمینه فرهنگی-اجتماعی و روابط انسانی می باشد. آموزش رایج گروه های پزشکی با فلسفه عینیت گرایی، به سازگاری بیمارگونه مامایی و استفاده کم تر مردم از خدمات دردسترس و ارزان این حرفه، منجر شده و محروم ماندن اقشار ضعیف تر جامعه از خدمات سلامت به هنگام، چه بسا عوارض غیرقابل جبران در سلامت و یا حیات آن ها دارد. علاوه برآن، هزینه های گزاف برسیستم سلامت وارد می کند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف استخراج مفاهیم و ابعاد پاسخ گویی خدمات مامایی و طراحی و اعتباریابی الگوی آموزشی مبتنی برآن صورت گرفت. روش ها: پژوهش ترکیبی متوالی اکتشافی حاضر در سال های 1401-1400 در دانشگاه های علوم پزشکی گیلان، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت و دانشگاه علامه طباطبایی انجام شد. در مرحله پیشین کیفی با روش: نظریه داده بنیاد، مصاحبه ی اکتشافی با سوالات نیمه ساخت مند به صورت فردی با مطلعان کلیدی انجام گرفت که به صورت نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی از اعضای هیات علمی انتخاب شده بودند. نمونه گیری های نظری تا 11 مصاحبه و اشباع داده ها ادامه یافت و فرآیند تحلیل با کدگذاری سه گانه باز، محوری و گزینشی تکمیل شد. در بخش پسین کمی با روش: مقطعی توصیفی، اعتباریابی الگوی استخراجی با کمک پرسشنامه محقق ساخت ه ای صورت گرفت که براساس یافته ها: ی مرحله کیفی طراحی شده بود. نمونه گیری از اساتید و به شکل غیرتصادفی و با روش ها: ی نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انجام شد و درنهایت تجزیه و تحلیل با کمک آمار توصیفی بیان گردید. یافته ها: در بخش کیفی مفهوم مامایی پاسخ گو در قالب شش مولفه شامل مبانی پاسخ گویی، پاسخ گویی در چهارچوب اخلاق ی مامایی، حقوقی، قوانین و استانداردهای حرفه ای، اجتماعی و مدل های مامایی استخراج شد و سپس با کمک ابعاد اصلی نظریه داده بنیاد، الگوی مفهومی و فرآیندی آموزشی با عناصر نه گانه اهداف، نقش مدرس، نقش یادگیرنده، تدارک فرصت یادگیری، محتواسازی و دسترسی به منابع، محیط و فضای یادگیری، روش ها: ی تدریس، سنجش و ارزشیابی و نتایج یادگیری برای شش مولفه مامایی پاسخ گو طراحی شد. در بخش کمی مولفه های مامایی پاسخ گو و الگوی آموزشی استخراج شده، مورد تایید قرار گرفت. نتیجه گیری: مامایی پاسخ گو پدیده ای چندوجهی است که برای دستیابی به آن، تحرک رویکردهای سیاست گذاری خدمات سلامت مادران و آموزش مامایی، به سمت جامع نگری بیش تر و اجرای الگوی آموزشی متناسب، ضروری است.