بوم شناسی علف های هرز
سال:1393 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:6

به منظور کنترل علف های هرز مزارع پیاز کشت نشایی در جنوب استان کرمان، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 9 تیمار و در 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل علف کش پندی متالین (استامپ EC 33%) به میزان 5.4 لیتر در هکتار، اکسی فلورفن (گل EC 24%) به میزان 2 لیتر در هکتار، اگزادیازون (رونستار EC 12%) به میزان 3 لیتر به صورت پیش و پس رویشی و اکسادیارژیل (تاپ استار WG 80% و EC 30%) به ترتیب به میزان 120 گرم و 4 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی و شاهد بدون کنترل علف های هرز بودند. نتایج نشان داد که کاربرد علف کش ها تراکم و وزن خشک علف های هرز را کاهش و عملکرد پیاز را افزایش دادند. اکسی فلورفن بیشترین تاثیر را در کاهش تراکم و وزن خشک پنیرک (Malva parviflor L.)، سلمه تره (Chenopodium album L.)، اویارسلام (Echinochola colonum L.)، داشت. علف کش اگزادیازون، سوروف (Echinochola colonum L.) به خوبی کنترل نمود. کلیه علف کش ها (بجز اکسادیارژیل) سلمه تره (C.album L.) را به طور مطلوبی کنترل کردند. بیشترین عملکرد پیاز به میزان 75.71 تن در هکتار از کاربرد علف کش اکسی فلورفن به دست آمد.

به منظور کنترل علف های هرز لاین های والدی ذرت دانه ای رقم 704 با استفاده از علف کش های جدید، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و 10 تیمار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی شهرستان مشهد در سال 1389 اجرا گردید. تیمارها شامل نیکوسولفورون (کروز SC%4، 80 گرم در هکتار)، نیکوسولفورون به همراه مخلوط بروموکسینیل+ام سی پی آ (نیکوسولفورون +SC%4 برومایسید ام آ EC%40، 80+400 گرم در هکتار)، ریم سولفورون+نیکوسولفورون (اولتیما DF%75، 90 و 127.5 گرم در هکتار)، فورام سولفورون (اکئویپ OD%22.5، 337.5 و 562.5 گرم در هکتار)، مزوتریون+اس متولاکلر+تربوتیلازین (لوماکس 5.537SE،1344 و 1881 گرم در هکتار)، وجین دستی و شاهد بدون کنترل بودند. همه علف کش ها در مرحله 2 تا 5 برگی ذرت استفاده شدند. مهم ترین علف های هرز آزمایش تاج خروس ریشه قرمز Amaranthus retroflexus L.، خرفه Portulaca oleracea L.، تاج ریزی Solanum nigrum L.، و سلمه تره Chenopodium album L. بودند. نتایج نشان داد که تمامی علف کش ها به طور معنی داری باعث کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز شدند. تیمار نیکوسولفورون+بروموکسینیل+ام سی پی آ بیشترین اثر را در کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز داشت. هم چنین بیشترین عملکرد بذر هیبرید ذرت در مقایسه با تیمار وجین دستی به ترتیب از تیمار مزوتریون+اس متولاکلر+تربوتیلازین 1344 گرم در هکتار، فورام سولفورون 5.562 گرم در هکتار و مزوتریون+اس متولاکلر+تربوتیلازین 1881 گرم در هکتار، به دست آمد که بین این سه تیمار اختلاف معنی داری مشاهده نشد. تیمار ریم سولفورون به همراه نیکوسولفورون 90 گرم در هکتار کمترین کارایی را درحفظ عملکرد بذر هیبرید ذرت در مقایسه با سایر تیمارهای مبارزه شیمیایی داشت.

به منظور بررسی اثر طول دوره های تداخل و کنترل علف هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت به عنوان کشت دوم بعد از کلزا، آزمایشی در سال 1389 در منطقه مغان به اجرا در آمد. نوع طرح بلوک های کامل تصادفی با 14 تیمار و 4 تکرار بود. تیمارها در دو سری به ترتیب تداخل علف های هرز در 10، 20، 30، 40، 50 و 60 روز پس از سبز شدن ذرت و سری دوم، کنترل علف های هرز تا مراحل مذکور و دو تیمار شاهد بدون کنترل و کنترل کامل علف های هرز تا پایان فصل رشد بود. نتایج نشان داد که زمان بحرانی کنترل علف های هرز (شروع دوره بحرانی کنترل علف های هرز)، بر حسب 5 و 10 درصد افت عملکرد، به ترتیب 1 و 3 روز پس از سبز شدن ذرت و زمان بحرانی تداخل علف های هرز (پایان دوره بحرانی کنترل علف های هرز) نیز بر حسب 5 و 10 درصد افت عملکرد، 67 و 52 روز پس از سبز شدن ذرت بود.

به منظور بررسی کارایی علف کش ها در مبارزه با علف های هرز گوجه فرنگی، آزمایشی در سال 1389 در شهرستان چناران در استان خراسان رضوی انجام شد. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل علف کش سولفوسولفورون(آپیروس) درچهار سطح (20، 40، 60 و 80 گرم در هکتار)، علف کش آکلونیفن(چلنج) در چهار سطح (1، 2، 3 و4 لیتر در هکتار)، فورام سولفورون(اکوئیپ) در چهار سطح (1، 5.1، 2 و 5.2 لیتر در هکتار)، علف کش متریبیوزین(سنکور) در چهار سطح (100، 200،300 و 600 گرم در هکتار) بود. تیمار شاهد با علف هرز(دز صفر علف کش) و شاهد بدون علف هرز(وجین کامل) نیز در نظر گرفته شد. به منظور اندازه گیری تراکم، وزن خشک، درصد مهار عف هرز و ارزیابی اثر علف کش بر گوجه فرنگی بر اساس جدول EWRC**، نمونه برداری قبل از تیمار علف کش و 20 روز پس از آن انجام شد. در انتهای فصل رشد صفات مربوط به گوجه فرنگی شامل وزن خشک تک بوته، عملکرد تک بوته و عملکرد میوه گوجه فرنگی اندازه گیری شد. در بین علف کش های مورد استفاده علف کش متریبیوزین، سولفوسولفورون، فورام سولفورون و آکلونیفن به ترتیب مهار ضعیف تا مطلوب علف های هرز را در پی داشتند. از طرف دیگر کمترین وزن خشک و تعداد علف های هرز از دزهای بالای علف کش های مورد استفاده به دست آمد که البته با خسارت هایی به گوجه فرنگی هم همراه بود. علف کش های فورام سولفورون، سولفوسولفورون و متریبیوزین به ترتیب بیشترین وزن خشک تک بوته گوجه فرنگی و علف کش های متریبیوزین و آکلونیفن به ترتیب بیشترین عملکرد تک بوته را داشتند. در مجموع علف کش آکلونیفن در دزهای 2 و 3 لیتر درهکتار، فورام سولفورون در دز5.1 لیتر در هکتار، متریبیوزین در دز 300 گرم در هکتار و سولفوسولفورون در دز 20 گرم در هکتار هم کنترل مطلوب علف های هرز و هم بالاترین عملکردهای گوجه فرنگی را با کمترین خسارت به گیاه زراعی در پی داشتند.

به منظور بررسی اثر علف کش و دفعات کنترل علف های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در بخش داور زن سبزوار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه نوع علف کش مورد استفاده در سه سطح (خاک مصرف، پس رویشی، خاک مصرف+پس رویشی و شاهد بدون سم پاشی و تعداد دفعات وجین در 3 سطح (عدم وجین، یک وجین و دو بار وجین) بود. در تیمار علف کش خاک مصرف از علف کش تریفلورالین با دز 1200 گرم ماده موثره در هکتار و در تیمار پس رویشی از علف کش تریفلوکسی سولفورون سدیم به مقدار 15 گرم ماده موثر در هکتار همراه با سیتوگیت 2 در هزار در مرحله 5 برگی استفاده شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که تیمار دو بار کنترل علف هرز سبب بیشترین عملکرد وش (مجموع چین اول و دوم) می شود که اختلاف آماری معنی داری با یک بار کنترل علف های هرز نداشت. در میان اجزای عملکرد تعداد قوزه در بوته و تعداد شاخه زایشی نسبت به سایر اجزای عملکرد بیشتر تحت تاثیر دفعات کنترل علف های هرز قرار گرفت که در تیمار دو بار کنترل بیشترین مقدار بود. مصرف علف کش به صورت خاک مصرف+پس رویشی بیشترین تاثیر را بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه داشت. مصرف علف کش پس رویشی اگرچه سبب افزایش عملکرد گردید اما نتوانست کنترل مطلوبی از علف هرز را انجام دهد و سبب کاهش عملکرد و اجزای عملکرد نسبت به مصرف خاکی یا مصرف خاکی+پس رویشی علف کش شد. در مجموع، به نظر می رسد که در صورت مصرف علف کش، یک بار وجین عملکرد اقتصادی مناسبی در واحد سطح را موجب می شود.

شناسایی علف های هرز به عنوان اساسی ترین اقدام در مدیریت علف های هرز مزارع محسوب می شود. با اطلاع از وجود علف های هرز خاص در یک منطقه می توان در مورد روش های کنترل آن ها تصمیم گرفت و برنامه ریزی کرد در غیر این صورت اعمال روش های مختلف کنترل از اثرات مطلوبی برخوردار نخواهد بود. گندم از مهم ترین محصولات زراعی در استان آذربایجان غربی بوده و طبق آمار سازمان جهاد کشاوزری استان بیش از 200 هزار هکتار از اراضی استان به کشت این محصول اختصاص داده شده است. به منظور شناسایی و تعیین تراکم و غالبیت علف های هرز، 48 مزرعه گندم در 7 شهرستان استان در سال های 87 1383 بررسی و طبق روش توماس با پرتاپ کوادرات تعداد علف های هرز به تفکیک جنس و گونه شمارش شد. با استفاده از معادلات موجود تراکم، فراوانی، یکنواختی و شاخص غالبیت هر گونه محاسبه شد. در هر مزرعه طول و عرض جغرافیائی و ارتفاع از سطح دریا توسط دستگاه GPS ثبت شد. بر اساس نتایج به دست آمده در مزارع گندم استان آذربایجان غربی 52 گونه علف هرز متعلق به 20 خانواده گیاهی وجود دارد. پهن برگ های غالب از نظر فراوانی به ترتیب اهمیت عبارت بودند از خردل وحشی (Sinapsi arvensis L.)، ماشک (Vicia sp) گوش خرگوش Anderz.) onringia orientalis (L.)) و شاه تره (Fumaria parviflora Lam.) باریک برگ های غالب به ترتیب اهمیت عبارت بودند از چاودار (Secale cereale L.). و یولاف وحشی (Avena Ludoviciana Dun.).