روانشناسی خانواده
سال:1397 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:6

شناخت متغیرهای تأثیرگذار بر پدیدآیی اختلالهای جنسی اهمیت بسزایی دارد. آگاهی از شیوه عملکرد و رابطه این متغیرها با یکدیگر در حوزه پیشگیری و درمان اختلالهای جنسی میتواند بهزیستی زندگی زوجی را بهبود بخشد و هزینههای تحمیلشده روانشناختی و جامعهشناختی آن را کاهش دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطهای دشواری تنظیم هیجان در رابطه بین آسیبهای دلبستگی و اختلالهای جنسی بود. چهارصد و پنجاه نفر (227 زن، 223 مرد) دارای اختلال جنسی در این پژوهش شرکت کردند. شرکت کنندگان مقیاس دلبستگی بزرگسال (AAI)، مقیاس دشواری تنظیم هیجان (DERS) و پرسشنامه وضعیت جنسی گلومبک-راست (GRISS) را تکمیل کردند. نتایج پژوهش نشان داد که آسیبهای دلبستگی با اختلال های جنسی و دشواری تنظیم هیجان رابطه مثبت معنادار داشتند. دشواری تنظیم هیجان نیز با اختلالهای جنسی رابطه مثبت معنادار داشت. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که دشواری تنظیم هیجان در رابطه بین آسیبهای دلبستگی و اختلالهای جنسی نقش واسطهای دارد. بر اساس یافتههای پژوهش می توان نقش دلبستگی ایمن و تأثیر آن بر مکانیسم تنظیم هیجان و در نتیجه بر عملکرد جنسی را تأیید کرد. استفاده از این یافته ها در زمینه پیشگیری از اختلالهای جنسی و درمان اختلال های جنسی زوجین از دستاوردهای عملی این پژوهش محسوب می شود.

طلاق عاطفی به عنوان یکی از متغیرهای مؤثر در روابط فرازناشویی و طلاق قانونی تحت تأثیر عوامل مختلفی ازجمله نیازهای بنیادین روانشناختی، انتظارات زناشویی و عملکرد خانواده قرار دارد. پژوهش حاضر با هدف ارایه مدلی برای پیش بینی طلاق عاطفی بر اساس نیازهای بنیادین روانشناختی، انتظارات زناشویی و عملکرد خانواده انجام شد. بدین منظور از بین کلیه زنان متاهل شرکت کننده در کلاس های آموزش خانواده در شهر ابهر که در محدوده سنی 50-25 قرار داشتند، 248 نفر انتخاب شدند. از شرکت کننده ها خواسته شد مقیاس نیازهای بنیادین روانشناختی (BNSG-S)، ابزار سنجش خانواده (FAD)، پرسشنامه های انتظارات زناشویی (MEQ) و طلاق عاطفی (EDQ) را تکمیل کنند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین نیازهای بنیادین روانشناختی و انتظارات زناشویی با طلاق عاطفی همبستگی منفی و بین عملکرد خانواده و طلاق عاطفی همبستگی مثبت وجود دارد. همچنین رابطه نیازهای بنیادین روانشناختی و عملکرد خانواده منفی و معنادار بود. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که نیازهای بنیادین روانشناختی به طور غیرمستقیم از طریق عملکرد خانواده بر طلاق عاطفی تأثیر دارد. انتظارات زناشویی هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم از طریق عملکرد خانواده بر طلاق عاطفی تاثیرگذار بود. همچنین مشخص شد که عملکرد خانواده بر طلاق عاطفی تأثیر دارد. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که رابطه نیازهای بنیادین روانشناختی و انتظارات زناشویی با طلاق عاطفی یک رابطه خطی نیست و عملکرد خانواده می تواند در این رابطه نقش واسطه ای داشته باشد.

افزایش سن ازدواج می تواند موجب آسیب های بسیاری در جوانان مجردمانده بخصوص دختران، خانواده های آنان و جامعه شود. به علاوه تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع نیز باعث تغییر در الگوهای ازدواج شده است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش رویکرد تلفیقی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و رویکرد آماده سازی اولسون بر انتظار از ازدواج و مسئولیت پذیری دختران مجردمانده بود. این پژوهش آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. 40دختر مجردمانده در شهر تهران در این پژوهش شرکت کردند و به طور تصادفی در دوگروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش 8 جلسه 120 دقیقه ای آموزش رویکرد تلفیقی اکت (ACT) و رویکرد آماده سازی اولسون را دریافت کردند. انتظار از ازدواج با مقیاس انتظار از ازدواج (MES) و مسولیت پذیری با پرسشنامه کالیفرنیا (CPI) سنجیده شد. نتایج نشان داد که آموزش رویکرد تلفیقی اکت (ACT) و رویکرد آماده سازی اولسون بر کاهش انتظارات بدبینانه و ایده آل گرایانه از ازدواج موثر بوده است. افزون بر آن نتایج نشان داد که رویکرد تلفیقی در افزایش انتظارات واقع گرایانه از ازدواج و مسئولیت پذیری دختران مجردمانده مؤثر بوده است. لذا، این رویکرد می تواند به عنوان یکی از روش های مداخله مورد استفاده مشاوران ازدواج و درمانگران خانواده قرار گیرد.

دوران نامزدی و سال های اول ازدواج از مقاطع مهم چرخه زندگی خانوادگی است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش پیش از ازدواج به روش SYMBIS بر باورهای ارتباطی زوجین نامزد بود. این تحقیق آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گنترل بود. جامعه آماری شامل زوجین در آستانه ازدواج مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه شهید بهشتی بودند که در بازه زمانی مهر ماه تا آذر ماه 1396 به مرکز مشاوره مراجعه کردند. از بین آنها 20 زوج انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (10 زوج) و کنترل (10 زوج) گمارده شدند. گروه آزمایش مداخله هفتگی را به شکل گروهی در 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. هر دو گروه در سه مرحله ی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، سیاهه باورهای ارتباطی را تکمیل کردند. یافته ها تفاوت معناداری را بین عملکرد دو گروه آزمایش و کنترل در نمره کل باورهای ارتباطی (23/63F =، 001/0p = ) و مؤلفه های تخریب کنندگی مخالف (40/34 F =، 001/0p = )، باور به تغییرناپذیری همسر (73/27F =، 001/0p = )، توقع و انتظار ذهن خوانی (31/46 F =، 001/0p = )، کمال گرایی جنسی (10/23 F =، 001/0p = ) و باور درباره ناهمسانی جنسی (58/29 F =، 001/0p = ) در مرحله پس آزمون و پیگیری را نشان داد. بر پایه یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که غنی سازی پیش از ازدواج به روش SYMBIS یک روش فراخور برای کاهش باورهای ارتباطی ناکارآمد زوجین نامزد در آستانه ازدواج است.

مواجهه زن و شوهر با موقعیت هایی که علایق و نیازهایشان با یکدیگر همسو نیست اجتناب ناپذیر است ولی توانایی مدیریت تفاوت ها به شکل سازنده می تواند زوجین را برای ایجاد یک رابطه صمیمی یاری دهد. در فرهنگ اسلامی، مدارا بهترین شیوه برخورد با تفاوت ها در عرصه روابط انسانی معرفی شده است. هدف پژوهش حاضر پیش بینی صمیمیت زناشویی بر اساس مدل مدارای دینی در روابط همسران بود. تعداد 240 فرد متأهل (118زن و 122مرد) در این پژوهش شرکت کردند و از آنان خواسته شد مقیاس مدارا در روابط همسران (TSRS) و مقیاس صمیمیت (IS) را تکمیل کنند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مؤلفه های چهارگانه مدارا (همدلی و پذیرش همسر، کنترل هیجانی و صبر و تحمل، تسهیل فرایند رشد و شکوفایی همسر و احسان و گذشت نسبت به همسر) و نمره کل آن با صمیمیت زناشویی رابطه مثبت معنادار دارد. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد از بین چهار مؤلفه مدارا در روابط همسران به ترتیب متغیر همدلی و پذیرش و احسان و گذشت نسبت به همسر بیشترین سهم را در پیش بینی صمیمیت زناشویی دارند. دو متغیر باقیمانده ی کنترل هیجانی و صبر و تحمل و تسهیل فرایند رشد و شکوفایی همسر به دلیل همپوشی با دیگر متغیرهای پیش بین از مدل رگرسیون خارج شدند. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که مدارا با رویکرد اسلامی نقش تعیین کننده ای در پیش بینی صمیمیت زناشویی ایفا می کند. یافته های به دست آمده از پژوهش حاضر می تواند مورد استفاده متخصصان و درمانگران خانواده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر مقایسه دلبستگی به والدین، دانش و نگرش جنسی و نگرش نسبت به انتخاب همسر در دانش آموزان خانواده های طلاق و عادی بود. روش پژوهش حاضر، توصیفی از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر خرم آباد در سال تحصیلی 97-1396 بود. تعداد 180 دانش آموز دختر (90 دانش آموز خانواده طلاق و 90 دانش آموز خانواده عادی) در این پژوهش شرکت کردند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های دلبستگی به والدین (IPPA-R)، دانش و نگرش جنسی (SKAS) و نگرش نسبت به انتخاب همسر (ARMSS) استفاده شد. نتایج نشان داد که بین گروه های طلاق و عادی از نظر میزان دلبستگی به والدین، نگرش جنسی و نگرش نسبت به انتخاب همسر با یکدیگر تفاوت معناداری وجود دارد (05/0 p <)، به نحوی که میزان دلبستگی به والدین، نگرش جنسی و نگرش نسبت به انتخاب همسر در دانش آموزان خانواده های عادی بیشتر از دانش آموزان خانواده های طلاق بود، اما از لحاظ متغیر دانش جنسی تفاوت معناداری میان دو گروه ملاحظه نشد. بر اساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می شود که نتایج این گونه تحقیقات در اختیار مراکز و سازمان های مختلف مربوطه قرار گیرد تا آنها بتوانند بر اساس نتایج پژوهش، برنامه ریزی مناسبی داشته باشند.