روانشناسی خانواده
سال:1395 | دوره:3 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

بی انضباطی یک پدیده چندوجهی است که اثرات نامطلوبی بر کلاس درس دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه علی شیوه های فرزندپروری و سبک های دلبستگی با بی انضباطی در مدرسه با میانجی گری خودتنظیمی هیجانی، مهارت های اجتماعی و نظریه ذهن در دانش آموزان دختر سال سوم دبیرستان های شهر اهواز بود. از این جامعه، 440 دانش آموز دختر از طریق نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل، پرسشنامه فرزندپروری بامریند (BPSQ)، پرسشنامه دلبستگی بزرگسال (AAI)، پرسشنامه محقق ساخته بی انضباطی، پرسشنامه هوش هیجانی شرینگ (SEIQ)، پرسشنامه مهارت های اجتماعی توجوانان (TISS) و آزمون ذهن خوانی از طریق تصویر چشم (RMET) بودند. نتایج مدل اصلاح شده نشان داد که شیوه های فرزندپروری (فرزندپروری مقتدرانه، مستبدانه و سهل گیرانه) و سبک های دلبستگی (ایمن، ناایمن اجتنابی و دوسوگرا) علاوه بر اثر مستقیم بر بی انضباطی، از طریق متغیرهای میانجی خودتنظیمی هیجانی و مهارت های اجتماعی نیز بر بی انضباطی موثر هستند. متغیر نظریه ذهن در مدل پیشنهادی به عنوان متغیر میانجی در مدل اصلاح شده شناخته نشد و فقط دارای اثر مستقیم بر بی انضباطی بود. بر این اساس، آگاهی والدین از نحوه سبک فرزندپروری مناسب فرزندان و پرورش مهارت های هیجانی، اجتماعی و هدایت آنان در تجربه های موفقیت آمیز، می تواند منجر به تجهیز آنان به توانمندی های هیجانی و مدیریت هیجان و روابط اجتماعی گسترده تر شده و از این طریق بی انضباطی را کاهش دهد.

روابط صحیح و متعادل بین والدین و فرزندان یکی از عوامل موثر در بهزیستی و بهداشت روانی آنان است. در این میان تحلیل رفتار متقابل به عنوان یک نظریه ارتباطی آسان و کامل درباره شخصیت قلمداد شده است که به نظر می رسد قادر است به والدین در تعیین طرز مواجهه با کودکان کمک کند. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر سبک های فرزندپروری مادران بود. طرح پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. تعداد 30 نفر از مادران در این پژوهش شرکت کردند و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش طی 8 جلسه 90 دقیقه ای در جلسات آموزشی تحلیل رفتار متقابل شرکت کردند و به منظور جمع آوری اطلاعات پژوهش پرسشنامه سبک های فرزندپروری بامریند (PSI) قبل و بعد از شرایط آزمایشی در هر دو گروه اجرا شد. نتایج نشان داد که سبک مقتدرانه مادران در گروه آزمایش در پس آزمون به صورت معناداری افزایش و سبک های مستبدانه و سهل گیرانه مادران گروه آزمایش در پس آزمون کاهش یافت. این یافته ها نشان می دهد آموزش تحلیل رفتار متقابل ابزاری است که به مادران کمک می کند تا هیجان هایشان را کنترل کرده و رابطه بالغانه را به جای انتقاد از فرزندانشان بکار گیرند.

مشکلات زناشویی باعث بروز بحران های بسیاری در زندگی روزمره تعداد زیادی از خانواده ها می شوند. نقش روان سازه های ناسازگار اولیه در بروز و تداوم این مشکلات چیست؟ دشواری تنظیم هیجان، چه نقشی در رابطه احتمالی بین روان سازه های ناسازگار اولیه و مشکلات زناشویی ایفا می کند؟ به منظور یافتن پاسخ چنین پرسش هایی، هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه ای دشواری تنظیم هیجان در رابطه بین روان سازه های ناسازگار اولیه و مشکلات زناشویی بود. تعداد 287 نفر (158 زن، 129 مرد) از دانشجویان متاهل ساکن شهرستان ارومیه در این پژوهش شرکت کردند. شرکت کنندگان مقیاس وضعیت زناشویی گلومبوک- راست(GRIMS) ، فرم کوتاه پرسشنامه روان سازه یانگ (YSQ-SF) و مقیاس دشواری تنظیم هیجان گرتز و رومر (DERS) را تکمیل نمودند. نتایج پژوهش نشان داد که بین روان سازه های ناسازگار اولیه، مشکلات زناشویی و دشواری تنظیم هیجان همبستگی مثبت معنادار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که دشواری تنظیم هیجان در رابطه بین روان سازه های ناسازگار اولیه و مشکلات زناشویی نقش واسطه ای دارد. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که رابطه روان سازه های ناسازگار اولیه و مشکلات زناشویی یک رابطه خطی و ساده نیست و دشواری تنظیم هیجان در این رابطه نقش واسطه ای دارد.

سازگاری پس از طلاق، فرایند جدایی از رابطه زناشویی، حل احساسات ناشی از گسستگی زناشویی، تثبیت رابطه پس از طلاق با همسر قبلی و جدید و یا هر دو است. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و درمان متمرکز بر شفقت (CFT) در تقویت عزت نفس و سازگاری پس از طلاق زنان مطلقه بود. طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. تعداد 36 زن مطلقه در این پژوهش شرکت کردند و در سه گروه آزمایش ACT (12 زن)، CFT (12 زن) و گروه کنترل (12 زن) گمارده شدند. گروه ACT درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و گروه CFT درمان متمرکز بر شفقت را هر کدام به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. آزمودنی ها با استفاده از مقیاس های عزت نفس کوپر اسمیت (SEI) و سازگاری پس از طلاق (FADS) در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در مرحله پس آزمون درمان ACT و درمان CFT موجب بهبود سازگاری پس از طلاق و عزت نفس شد. تاثیر هر دو رویکرد درمانی در مرحله پیگیری پایدار بود. بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گیری کرد که هم درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و هم درمان متمرکز بر شفقت علاوه بر ارتقا سطح سازگاری پس از طلاق در زنان مطلقه منجر به بهبود عزت نفس نیز شده است.

تجربه خوشبختی در ازدواج منجر به رضایتمندی درونی زوجین می شود و محیط مساعدی برای رشد و سلامت فرزندان فراهم می کند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی تجارب زیسته زوجین متاهل از خوشبختی در ازدواج های پایدار بود. این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی انجام شد. به این منظور 14 زن و مرد متاهل که احساس خوشبختی می کردند از طریق مصاحبه عمیق و اکتشافی مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها جمع آوری، ثبت و کدگذاری شد و در قالب مضمون های اصلی و فرعی طبقه بندی شد. تحلیل داده ها منجر به شناسایی 256 کد اولیه، 21 مضمون فرعی و پنج مضمون اصلی احساس خوشبختی، عوامل معنوی و اخلاقی در خوشبختی، حضور دیگران، رفتارهای مولد خوشبختی و ازدواج سازنده شد. یافته ها نشان داد که خوشبختی در ازدواج داشتن معنایی از احساس آرامش و رضایت است که زوجین با دیدگاه معنوی و اخلاقی و با انجام رفتارهای مولد خوشبختی در حضور دیگران با ازدواج سازنده خود، آن را تشکیل می دهند. نتایج پژوهش حاضر روابط متقابل و چرخشی میان معانی و معیارهای ازدواج موفق و خوشبخت را نشان داد. این مطالعه مضامین مهمی برای روانشناسان و مشاوران خانواده دارد و همچنین الهام بخش زوجینی است که خواهان ارتقا روابط زوجی و خوشبختی خود هستند.

ناکامی زوج ها در حل اختلافات زناشویی ممکن است به اشکال گوناگونی بروز پیدا کند که هر کدام به نوبه خود می تواند سلامت روابط زناشویی را با خطر مواجه سازد. یکی از انواع بروز اختلافات زناشویی، عدم رضایت زناشویی است که زوج های بسیاری را درگیر خود می کند و از عوامل بسیاری ازجمله عدم تمایزیافتگی، بخشودگی و معناداری زندگی تاثیر می پذیرد. هدف پژوهش حاضر، تعیین نقش تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی در پیش بینی رضایت زناشویی دانشجویان متاهل بود. به این منظور نمونه ای 256 نفری از دانشجویان زن متاهل انتخاب شد. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه تمایزیافتگی خود بازبینی شده اسکورن(DSI-R) ، شاخص ارزشمندی زندگی باتیستاوآلموند (LRI)، مقیاس بخشش (FS) و مقیاس زوجی اینریچ (ECS)، استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی با رضایت زناشویی رابطه مثبت معناداری وجود دارد. درمجموع، نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای تمایزیافتگی، معناداری زندگی و بخشودگی نقش مهمی در تبیین و پیش بینی واریانس رضایت زناشویی دارد.

یکی از مهمترین آسیب های خانوادگی طلاق است؛ اما آمار رسمی طلاق به طور کامل نشان دهنده میزان ناکامی همسران در زندگی زناشویی نیست؛ زیرا در کنار آن، آمار بزرگ تری به طلاق های عاطفی اختصاص دارد. طلاق عاطفی نوعی نابهنجاری در نظام خانواده است که اگرچه به جدایی زوجین منجر نمی شود و بنا به دلایلی زن و شوهر همچنان در کنار هم زندگی می کنند، اما زندگی زناشویی آن ها فاقد عشق، مصاحبت و دوستی است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی مشاوره با تاکید بر نظریه انتخاب در کاهش طلاق عاطفی زوجین بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر اهواز بود که از بین آن ها 3 زوج به عنوان نمونه انتخاب شد. در پژوهش حاضر از طرح آزمایشی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه استفاده شد. برنامه درمانی مشاوره با تاکید بر نظریه انتخاب طی 8 جلسه هفتگی 90 دقیقه ای به صورت زوجی اجرا شد و پس از خاتمه درمان نیز پیگیری با فاصله یک ماهه صورت گرفت. شرکت کنندگان در مراحل پایه، درمان و پیگیری به مقیاس طلاق عاطفی (EDS) پاسخ دادند. نتایج پژوهش نشان داد که مشاوره با تاکید بر نظریه انتخاب موجب کاهش طلاق عاطفی زوجین می شود. بر این اساس، رویکرد درمانی مشاوره با تاکید بر نظریه انتخاب در کاهش طلاق عاطفی از کارایی لازم برخوردار است و زوج درمانگران می توانند از این مدل در کار با زوجین به منظور افزایش صمیمیت عاطفی زوجین استفاده کنند.