مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت
سال:1402 | دوره:10 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

بیش از چهل سال قبل پزشکان متخصص قلب مشاهده کردندکه بیماران قلبی با سابقه آنژین صدری کمتر به انفارکتوس میوکارد مبتلا شده و اگر هم مبتلا شوند، حجم انفارکتوس بطن چپ آنان طور قابل توجهی کمتر از افراد بدون سابقه آنزین صدری است (1). این یافته منجر به این ایده شد که شاید ضرب المثل آمریکایی (هرچه تو را نکشد قوی ­تر کرده است) در مورد بدن هم صادق باشد. بعد از آن گروهی از محققان با آزمایش بستن و باز کردن موقت سرخرگ سیرکمفلکس کرونر موش متوجه شدند قلب حیوانات در برابر سکته قلبی از خود مقاومت نشان می­ دهد (1، 2) لذا ایده شرطی ­سازی مطرح شد که بصورت زیر اعمال می­ شود: شرطی­ سازی در انسان با باز و بستن سرخرگ یکی از اندام­ ها با کاف یا بازوبند فشارسنج پزشکی انجام می­ شود که برای این منظور فشار در کاف را به میزان حداقل 50 میلی­ متر جیوه بالاتر از فشار سرخرگی سیستولی در بیمار افزایش می­ دهند (2). معمولا برای القا شرطی­ سازی سه بار هر بار بمدت پنج دقیقه بستن و پنج دقیقه یا بیشتر بازکردن این عمل روزانه تکرار می­ شود (1، 3). در کلینیک و اتاق عمل برای بیماران با عمل جراحی باز قلب امروزه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته از این روش برای جلوگیری از آسیب رپرفیوزن بعد از جراحی قلب استفاده می­ شود (3). امروزه پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت بیماری­ های زیادی با شرطی­ سازی مطرح شده است از جمله بیماری­ های نورودژنراتیو همچون اسکلروز جانبی امیوترفیک، بیماری مالتیپل اسکلروزیس، سکته ­های قلبی و مغزی (1، 4-6) همچنین گزارش شده که شرطی­ سازی در درمان فشارخون بالای سرخرگی مفید بوده و فشار متوسط، دیاستولی و سیستولی را در صورتی که در درازمدت استفاده شود، کاهش می ­دهد (7) علاوه بر آن اشتراک ­های زیادی بین ورزش هوازی مانند دویدن، شنا و دوچرخه سواری و شرطی ­سازی گزارش شده که می ­تواند این روش در افرادی که محدودیت حرکت دارند، بکار گرفته شود. همچنین از آنجا که شرطی­ سازی ایسکمی را در عضله اسکلتی القا می­ کند، ممکن است در گنجاندن حامل­ های گلوکز در غشا و تنظیم قند خون مفید باشد (8). لذا پیشنهاد شده که در پیشگیری و درمان دیابت نوع 2 مورد مطالعه قرار گیرد. از آنجا که انجام تکنیک شرطی­ سازی ایسکمیک یک روش غیر تهاجمی می ­باشد، پرستاران می­ توانند این تکنیک را در کنار درمان رایج بسیاری از بیماری ­ها بصورت یک درمان کمکی بکار گیرند. بخصوص بکارگیری این روش در بخش مراقبت­ های ویژه و احیاء قلبی ریوی، سکته­ های قلبی و مغزی می­تواند بکار گرفته شود (9). دانشمندان مکانیسم ­های متعددی را برای اثرات شرطی­ سازی ایسکمیک مطرح کرده ­اند که همگی آنها به نوعی در معکوس کردن پاتوژنز بیماری­ هایی که در بالا به انها اشاره شد، نقش دارند. استرس اکسیداتیو، التهاب، مرگ برنامه­ ریزی شده سلولی و رهایش فاکتورهای التهابی از جمله عواملی هستند که در بیماری­ های فوق نقش دارند (2، 8). مطالعات متعددی گزارش کرده اند که شرطی­ سازی ایسکمیک می­ تواند اثرات ضد التهابی، ضد استرس اکسیداتیو، ضد آپوپتوز داشته و تولید فاکتورهای التهابی را کم و فاکتورهای ضد التهابی را زیاد کند (2، 4، 8) بنابراین پیشنهاد می­ شود اثر شرطی­ سازی در برخی از مشکلات سلامتی مورد مطالعه قرار گیرد. بیش از چهل سال قبل پزشکان متخصص قلب مشاهده کردندکه بیماران قلبی با سابقه آنژین صدری کمتر به انفارکتوس میوکارد مبتلا شده و اگر هم مبتلا شوند، حجم انفارکتوس بطن چپ آنان طور قابل توجهی کمتر از افراد بدون سابقه آنزین صدری است (1). این یافته منجر به این ایده شد که شاید ضرب المثل آمریکایی (هرچه تو را نکشد قوی­تر کرده است) در مورد بدن هم صادق باشد. بعد از آن گروهی از محققان با آزمایش بستن و باز کردن موقت سرخرگ سیرکمفلکس کرونر موش متوجه شدند قلب حیوانات در برابر سکته قلبی از خود مقاومت نشان می ­دهد (1، 2) لذا ایده شرطی­ سازی مطرح شد که بصورت زیر اعمال می­ شود: شرطی­ سازی در انسان با باز و بستن سرخرگ یکی از اندام ­ها با کاف یا بازوبند فشارسنج پزشکی انجام می­ شود که برای این منظور فشار در کاف را به میزان حداقل 50 میلی­ متر جیوه بالاتر از فشار سرخرگی سیستولی در بیمار افزایش می ­دهند (2). معمولا برای القا شرطی­ سازی سه بار هر بار بمدت پنج دقیقه بستن و پنج دقیقه یا بیشتر بازکردن این عمل روزانه تکرار می­ شود (1، 3). در کلینیک و اتاق عمل برای بیماران با عمل جراحی باز قلب امروزه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته از این روش برای جلوگیری از آسیب رپرفیوزن بعد از جراحی قلب استفاده می­ شود (3). امروزه پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت بیماری­ های زیادی با شرطی­ سازی مطرح شده است از جمله بیماری ­های نورودژنراتیو همچون اسکلروز جانبی امیوترفیک، بیماری مالتیپل اسکلروزیس، سکته­ های قلبی و مغزی (1، 4-6) همچنین گزارش شده که شرطی­ سازی در درمان فشارخون بالای سرخرگی مفید بوده و فشار متوسط، دیاستولی و سیستولی را در صورتی که در درازمدت استفاده شود، کاهش می­ دهد (7) علاوه بر آن اشتراک­ های زیادی بین ورزش هوازی مانند دویدن، شنا و دوچرخه سواری و شرطی­ سازی گزارش شده که می­ تواند این روش در افرادی که محدودیت حرکت دارند، بکار گرفته شود. همچنین از آنجا که شرطی­ سازی ایسکمی را در عضله اسکلتی القا می­ کند، ممکن است در گنجاندن حامل ­های گلوکز در غشا و تنظیم قند خون مفید باشد (8). لذا پیشنهاد شده که در پیشگیری و درمان دیابت نوع 2 مورد مطالعه قرار گیرد. از آنجا که انجام تکنیک شرطی­سازی ایسکمیک یک روش غیر تهاجمی می­باشد، پرستاران می­توانند این تکنیک را در کنار درمان رایج بسیاری از بیماری­ها بصورت یک درمان کمکی بکار گیرند. بخصوص بکارگیری این روش در بخش مراقبت­های ویژه و احیاء قلبی ریوی، سکته­های قلبی و مغزی می­تواند بکار گرفته شود (9). دانشمندان مکانیسم­ های متعددی را برای اثرات شرطی­ سازی ایسکمیک مطرح کرده ­اند که همگی آنها به نوعی در معکوس کردن پاتوژنز بیماری­ هایی که در بالا به انها اشاره شد، نقش دارند. استرس اکسیداتیو، التهاب، مرگ برنامه ­ریزی شده سلولی و رهایش فاکتورهای التهابی از جمله عواملی هستند که در بیماری­ های فوق نقش دارند (2، 8). مطالعات متعددی گزارش کرده اند که شرطی­ سازی ایسکمیک می­ تواند اثرات ضد التهابی، ضد استرس اکسیداتیو، ضد آپوپتوز داشته و تولید فاکتورهای التهابی را کم و فاکتورهای ضد التهابی را زیاد کند (2، 4، 8) بنابراین پیشنهاد می­ شود اثر شرطی­ سازی در برخی از مشکلات سلامتی مورد مطالعه قرار گیرد.

مقدمه و هدف: تصویر بیماری­ ها و جمعیت در سه دهه ­ی گذشته تغییر کرده و نیازمند آن است که خدمات فعلی حوزه بهداشت کشور با نیازهای مردم در حال و آینده­ ی نزدیک تطبیق داده شود. این تغییر در استان سیستان و بلوچستان به عنوان کم برخوردارترین استان کشور با چالش­ های عدیده ­ای رو به رو است که به صورت هدفمند مورد توجه واقع نشده است. هدف این مطالعه استخراج تجارب مدیران از چالش ­های نوین حوزه بهداشت در کم برخوردارترین استان کشور بود. روش کار: مطالعه حاضر از نوع کیفی بود که در سال 1401 انجام شد. نمونه ها به روش هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته عمیق بر روی 30 نفر از تصمیم مدیران حوزه بهداشت، انجام شد. تحلیل داده ها به صورت دستی و به روش تحلیل محتوای قراردادی انجام گردید. یافته ­ها: در تحلیل مصاحبه­ ها، 4 طبقه اصلی (عوامل مدیریتی، عوامل سیاسی و اجتماعی، عوامل وزارتی و کشوری، منابع) و 8 طبقه فرعی (چالش­ های مدیریتی، چالش ­های اداری، عوامل خارج سازمانی، شرایط استانی، نگاه کلی وزارتخانه، چالش­ های قانون گذاری، کمبود منابع مالی، کمبود نیروی انسانی) استخراج گردید. نتیجه گیری: استان­ های کم برخوردار در شاخص های توسعه در شرایط مناسبی قرار ندارند. براساس نتایج پژوهش می ­توان نتیجه گرفت که آموزش مناسب، کیفیت خدمات، حمایت مالی، نیروی انسانی ماندگار و متخصص، به عنوان عواملی راهگشا جهت رفع چالش ­های موجود در این دانشگاه می ­باشند.

مقدمه و هدف: فرسودگی شغلی آسیب­های روانی مرتبط با کار است که باعث مشکلات هیجانی، کاهش موفقیت فردی و شخصیت زدایی می­شود. این مطالعه با هدف بررسی عوامل مرتبط با فرسودگی شغلی در بهورزان شهرستان ایرانشهر در سال 1400 انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی در بین 150 نفر از بهورزان مرد و زن شهرستان ایرانشهر انجام شد. تمامی بهورزان با روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار جمع­ آوری داده ­ها پرسشنامه دو قسمتی بود که قسمت اول آن شامل اطلاعات دموگرافیک و قسمت دوم شامل پرسشنامه فرسودگی شغلی Maslach بود. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از نرم­افزار آماری نسخه 21 و با استفاده از آمون­ های آماری تی زوجی، تی با نمونه مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد که فرسودگی شغلی در بهورزان متوسط بود. میانگین نمره شدت عملکرد شخصی بین گروه­های سنی مختلف از نظر آماری تفاوت معناداری نشان داد (0/05>p)، اما فرسودگی در ابعاد شدت خستگی عاطفی و شدت مسخ شخصیت شغلی در گروه­های سنی اختلاف معناداری نشان نداد (0/05

مقدمه و هدف: اختلال کمبود توجه-بیش فعالی (ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات روانی مزمن تشخیص داده شده در کودکان است. . شواهد روشنی وجود دارد که برخی از عوامل محیطی مانند قرارگرفتن مادر در معرض مواد شیمیایی در زمان بارداری، تولد زودرس، سموم محیطی، بیماری های مختلف مانند بیماری های باکتریایی و آنسفالیت به شدت با ADHD مرتبط هستند. هدف از این مطالعه بررسی عوامل محیطی تأثیرگذار بر ایجاد بیماری ADHD از منظر سم شناسی می باشد. روش کار: در این مطالعه مروری-روایتی، مقالات مرتبط تا ژوئن 2023 در پایگاه داده های مختلف ازجمله PubMed، Scopus، Web of Science و Google Scholar با استفاده از کلمات کلیدی مرتبط به زبان انگلیسی جستجو شد. تمام مقالات مرتبط در روند بررسی قرار گرفتند. یافته ­ها: بررسی نشان داد عوامل سمی مختلفی مانند سیگار کشیدن، الکل، آفت کش ها، بیس فنول آ، مایکوتوکسین­ ها، فتالات­ ها، فلزات سنگین و افزودنی های غذایی در ایجاد ADHD تأثیر دارند و در مورد بسیاری از سموم نتایج مطالعات مختلف، متناقض است. نتیجه گیری: این مرور کلی نقش مهمی را برای برخی از آلاینده های مورد بررسی در افزایش خطر ابتلا به علائم ADHD نشان می دهد. این عوامل می توانند فرآیندهای رشد عصبی و سیستم های انتقال دهنده عصبی را تحت تأثیر قرار دهند و در بروز علائم ADHD نقش داشته باشند. نتیجه گیری دقیق در مورد ارتباط بین برخی مواد شیمیایی و ADHD امکان پذیر نیست و بنابراین تحقیقات بیشتری برای شواهد قوی تر از ارتباط یا عدم وجود ارتباط بین قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص و این اختلال موردنیاز است.

مقدمه و هدف: از آغاز تاریخ بشر زنان به صورت جدی در حفاظت، استفاده و مدیریت منابع طبیعی نقش داشته ­اند. آنها نقش اساسی در سلامت و توسعه پایدار اجتماعات و کشورهایشان و نیز در حفظ اکوسیستم­ های زمین، تنوع زیستی و منابع طبیعی ایفا می­ کنند. این مطالعه با هدف بررسی میزان آگاهی از پیامدهای مصرف آب در زنان شهر یزد در سال 1400 انجام گرفت. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی-توصیفی در سال 1400 است. حجم نمونه 350 نفر از زنانی بودند که به مراکز بهداشتی درمانی شهر یزد مراجعه می­کردند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد سنجش آگاهی از پیامدهای مصرف آب بود. داده­ ها بوسیله نرم ­افزار SPSS نسخه 24 و با آماره ­های توصیفی، آزمون ­های آنالیز واریانس و آزمون تی مستقل در سطح معنی­ داری 0/05 تجزیه و تحلیل شد. یافته­ ها: میانگین سن زنان مورد مطالعه 3/62±33/05 بود. میانگین و انحراف معیار نمره آگاهی از پیامدهای مصرف آب 4/67±19/25بود و 53% از زنان شهر یزد در وضعیت ضعیفی از آگاهی قرار داشتند. بین نمره آگاهی از پیامدهای مصرف آب و سطح تحصیلات ارتباط معنی ­داری وجود داشت (0/05>p). مهمترین منابع کسب اطلاعات رادیو و تلویزیون و در مرحله بعد کارکنان مراکز بهداشتی بود. نتیجه گیری: با توجه سطح آگاهی ضعیف زنان مورد مطالعه در زمینه پیامدهای مصرف آب، برگزاری کلاس ­ها و کارگاه­ های آموزشی توسط سازمان­ های متولی مانند آبفا، شهرداری و مراکز بهداشتی درمانی ضروری می ­باشد.

مقدمه و هدف: فرو پاشی میتوکندری ناشی از استرس اکسیداتیو یکی از عوامل مهم مقاومت به انسولین است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر تمرین هوازی و بربرین کلراید بر شاخص های بازسازی و بیوژنز میتوکندری بافت چربی احشایی موش های صحرایی دیابتی با استرپتوزوتوسین می­ باشد. روش کار: 32 موش صحرایی نر ویستار به طور تصادفی به چهار گروه (8=n): دیابت (DM)، دیابت-بربرین (BDM)، دیابت-تمرین هوازی (TDM)، دیابت-تمرین هوازی-بربرین (TBDM) تقسیم شدند. دیابت با تزریق STZ در موش های نر القا شد. بربرین کلراید ( 30mg/kg/day) یک بار در روز به صورت خوراکی با گاواژ خورانده شد. گروه های تمرین به مدت شش هفته برنامه تمرین هوازی فزاینده (18-10 متر در دقیقه، 40-10 دقیقه در روز، پنج روز در هفته) را روی تردمیل انجام دادند. سطوح بیان ژن فاکتورهای SIRT1 و AMPK بافت چربی احشایی با استفاده از روش Real time-PCR اندازه­ گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و در صورت معناداری از آزمون تعقیبی توکی در سطح معنی داری 0/05>p استفاده شد. یافته ­ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که اختلاف معنی داری در بیان ژن­های SIRT1 (p<0/05) و AMPK (p<0/05) در بین گروه­ها وجود دارد. در ادامه نتایج نشان داد که بیان ژن SIRT1 در گروه دیابت-تمرین (p<0/05) و دیابت-تمرین-بربرین کلراید (p<0/05) افزایش معنی داری نسبت به گروه دیابت داشت. بربرین کلراید به تنهایی نتوانست موجب افزایش معنی دار بیان ژن SIRT1 در مقایسه با گروه دیابتی شود (p>0/05). همچنین بیان ژن AMPK در گروه دیابت-تمرین (p<0/05)، دیابت-بربرین­ کلراید (p<0/05) و دیابت-تمرین-بربرین کلراید (p<0/05) افزایش معنی داری نسبت به گروه دیابت داشت. نتیجه گیری: براساس یافته­ های فوق احتمال دارد تاثیر همزمان تمرین و بربرین کلراید بتواند استرس اکسیداتیو و التهاب ناشی از دیابت را از طریق مسیر AMPK-SIRT1-PPARγ مهار کند.

مقدمه و هدف: نوجوانی دوره­ای است که به دلیل تحولات بلوغ، ارزش­ها و بحران هویت احتمال بروز مشکلات روانی و رفتاری در افراد بیشتر می­شود. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی روایت درمانی بر سرزندگی ذهنی و کارکردهای اجرایی در بین نوجوانان دختر 13 تا 18 ساله شهر اصفهان بود. روش کار: روش پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل با مرحله پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری شامل کلیه دختران نوجوان 13 تا 18 ساله شهر اصفهان در سال 1401 بودند. از این میان با روش نمونه­ گیری در دسترس از بین دختران نوجوان مراجعه کننده به مراکز بهزیستی منطقه 2 و 3 شهر اصفهان تعداد 40 نفر انتخاب شدند و به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش (20نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش عبارتند از پرسشنامه­ های سرزندگی ذهنی Riyan & Ferdrik و عصب-روانشناسی کولیچ بودند. گروه آزمایش در معرض 8 جلسه 90 دقیقه ­ای مداخله روایت درمانی مبتنی بر پروتکل Jerald-dimank قرار گرفتند، در حالی که گروه کنترل در لیست انتظار قرار داشتند. داده ­ها با استفاده از نرم افزار SPSS-23 و در دو حالت توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند (0/001>p). یافته­ها: میانگین و انحراف معیار نمرات سرزندگی ذهنی در مرحله پس آزمون در گروه آزمایش3/92±25/95و در گروه کنترل 2/91±19/55و میانگین و انحراف معیار نمرات کارکردهای اجرایی در مرحله پس آزمون در گروه آزمایش 3/21±17/30و در گروه کنترل 4/60±29/40بود که یافته­ ها نشان داد که میانگین نمرات سرزندگی ذهنی نسبت به گروه کنترل به صورت معناداری افزایش یافته بود و نمرات کارکردهای اجرایی در زیر مقیاس­ های آن نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود (0/001>p). نتیجه گیری: بر اساس یافته­ های پژوهش می­ توان نتیجه گرفت که روایت درمانی بر افزایش سرزندگی ذهنی و بهبود کارکردهای اجرایی دختران نوجوان شهر اصفهان تاثیر معناداری دارد. بنابراین لازم است آموزش روایت درمانی به عنوان یکی از راهکارهای بهبود عوامل روانشناختی نسل دختران نوجوان ما در مراکز و متولیان آموزشی کشور ما به کار گرفته شود.

مقدمه و هدف: نارسایی قلبی یکی از بیماری های شایع و مهم در سطح جهان است که با عوارض جدی مانند بروز مرگ و میر و بستری شدن همراه است. یکی از تدابیر متداول در مدیریت این بیماری، محدودیت مصرف سدیم در رژیم غذایی بیماران است. این مرور سیستماتیک به بررسی تأثیر محدودیت مصرف سدیم بر میزان مرگ و میر و بستری شدن ناشی از نارسایی قلب می­پردازد. روش کار: با استفاده از یک جستجوی سیستماتیک، پایگاه های داده بین ­المللی پابمد، ایمبیس و کاکرین بدون محدویت زمانی برای مقالات مرتبط مورد بررسی قرار گرفتند. کیفیت مقالات با استفاده از ابزار ارزیابی سوگیری کاکرین مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ­ها با مدل تصادفی و با استفاده از نرم­ افزار CMA نسخه 3 مورد ارزیابی آماری قرار گرفتند. یافته ­ها: شش مطالعه با حجم نمونه 2450 نفر وارد تحلیل شد. اعمال محدودیت سدیم در رژیم غذایی تأثیر معنی داری بر مرگ در میان بیماران مبتلا به نارسایی قلبی نداشت (p>0/05). نسبت شانس برای مرگ در این گروه 2/2، با بازه اطمینان 95% که از 0/9 تا 5/4، بود. همچنین محدودیت مصرف سدیم تاثیر معنی داری بر بروز بستری شدن ناشی از نارسایی قلب نداشته است (نسبت شانس 2/1 با بازه اطمینان 95 % 0/4 تا 3/3 ). نتیجه گیری: با توجه به نتایج این تحقیق، می توان نتیجه گرفت که محدودیت مصرف سدیم در رژیم غذایی بیماران مبتلا به نارسایی قلب تأثیر معنی­ داری بر میزان مرگ و میر و بستری شدن نداشته است. این یافته ها می توانند به پزشکان و متخصصان تغذیه کمک کنند تا توصیه های بهتری به بیماران ارائه دهند. همچنین، این نتایج می توانند در تصمیم گیری های کلان در زمینه بهبود مراقبت از بیماران با نارسایی قلب و تدوین خط مشی های بهداشتی مؤثر کمک کنند.