سالمند: مجله سالمندی ایران
سال:1402 | دوره:18 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

اهداف توانایی گذر ایمن از پله عامل مهمی در استقلال و کیفیت زندگی سالمندان است. هدف از این مطالعه تعیین تأثیر تمرینات ترکیبی بر عملکرد گذر از پله در سالمندان مرد از طریق بررسی پارامترهای مرکز فشار، تعادل، سرعت و میزان خودکارآمدی بود. مواد و روش ها در این مطالعه 30 مرد سالمند حداقل 60 ساله ساکن اصفهان در سال 1400، دارای استقلال عملکردی، سلامت ذهنی، توانایی انجام فعالیت های روزمره بدون استفاده از وسیله کمکی و بدون سابقه سقوط انتخاب شدند و به طور تصادفی و مساوی در 2 گروه آزمایش و کنترل تخصیص یافتند. طرح مطالعه در کمیته تخصصی اخلاق در پژوهش تأیید شد و همه شرکت کنندگان فرم رضایت آگاهانه امضا کردند و حقوق آن ها در طول مطالعه محفوظ بود. تمرینات ترکیبی بر بهبود توانایی های ضروری برای گذر از پله شامل دامنه حرکتی، قدرت، توانی و تعادل متمرکز بود. گروه آزمایش تمرینات را به مدت 12 هفته انجام داد. پارامترهای مرکز فشار با استفاده از صفحه نیرو، زمان بالا رفتن و پایین آمدن از پله توسط سیستم تحلیل حرکت، عملکرد گذر از پله با آزمون زمان بالا و پایین رفتن از پله و میزان خودکارآمدی با مقیاس خودکارآمدی گذر از پله ارزیابی شد. اطلاعات با آزمون تحلیل واریانس ترکیبی در نرم افزار SPSS نسخه 24 تجزیه وتحلیل شد (0/05≥P). یافته ها تمرینات ترکیبی در کاهش پارامترهای مرکز فشار هنگام بالا رفتن و پایین آمدن از پله مؤثر بود (0/048≥P). زمان مرحله استقرار و زمان بالا رفتن و زمان پایین آمدن از پله پس از اجرای تمرینات کاهش یافت (0/034≥P). نتایج آزمون های زمان بالا و پایین رفتن از پله (0/002≥P) و خودکارآمدی گذر از پله (0/048≥P) بهبود عملکرد در گروه آزمایش نسبت به کنترل را نشان داد. نتیجه گیری نتایج، تأثیرگذاری تمرینات ترکیبی در بهبود عملکرد گذر از پله در سالمندان را نشان داد. باتوجه به گستردگی موقعیت های گذر از پله در فعالیت های روزمره و پیچیدگی و خطر بالقوه آن برای سالمندان، به کارگیری ترکیبی از تمرینات کششی، مقاومتی، توانی و تعادلی برای بهبود عملگرد گذر از پله در سالمندان توصیه می شود.

اهداف توانایی مدیریت مسائل مالی یک ساختار چندبعدی است که طیف وسیعی از فعالیت های قضاوتی، ادراکی و عمل گرایانه از پایه ترین توانایی ها تا پیچیده ترین آن ها را دربر می گیرد. کاهش توانمندی های شناختی و از دست دادن توانایی های مدیریت مسائل مالی در جمعیت سالمندان باعث به وجود آمدن مشکلاتی در افراد، خانواده هایشان و جامعه می شود. مطالعه حاضر با هدف طراحی و توسعه ابزار سنجش ظرفیت مالی در سالمندان ایرانی انجام شده است. مواد و روش ها این مطالعه برای طراحی ابزار از استراتژی والتز (شامل4 مرحله) استفاده کرده است که بدین شرح است: تعیین اهداف ابزار: شناسایی ابزارهای موجود برای سنجش توانایی امور مالی، انتخاب مدل مفهومی؛ تدوین یک طرح اولیه؛ سازه مقیاس: شامل به کارگیری فرایندها، مجموعه گویه ها و قوانین نمره گذاری ابزار می شود. جهت بررسی و تعیین روایی گزاره ها در این مطالعه مقدماتی از روش روایی صوری و روایی محتوا استفاده شد. یافته ها جهت سنجش توانایی امور مالی، 11 ابزار همراه با یک ابزار بر پایه وب شناسایی شد. پرسش نامه شامل 9 حیطه اصلی و 27 حیطه فرعی و دربر گیرنده 65 گویه طبق نظر پنل خبرگان طراحی شد. پرسش نامه از طریق یک مصاحبه نیمه ساختاریافته به وسیله یک فرد متخصص تکمیل شد. ارزیابی ظرفیت مالی سالمند در هر حیطه برحسب قضاوت بالینگر به گزاره های (دارد-ندارد-غیر قابل ارزیابی) صورت گرفت. با تدوین دستورالعمل راهنمای ارزیاب، نحوه نمره گذاری گویه ها، پاسخ های قابل پذیرش و یا غیر قابل پذیرش و نیز غیر قابل ارزیابی شرح داده شد. در این مطالعه نسبت روایی محتوا کل 0/57 و شاخص روایی محتوا کل 0/83 محاسبه شد. نتیجه گیری این ابزار با رویکرد ارزیابی گسترده تر و باتوجه به نیمه ساختاریافته بودن آن به قضاوت همگون تر بالینگران کمک می کند تا افراد سالمندی را که دیگر قادر به مدیریت امور مالی خود در چارچوب منحصر به فرد خود نیستند، با دقت بیشتری شناسایی کند. همچنین باعث سطح بندی و طیف بندی کردن صلاحیت مالی فرد سالمند می شود.

اهداف یکی از موضوعات مورد تأکید برای سالمندان ارائه خدمات مراقبت سلامت است که در قالب بیمارستان های دوستدار سالمند تبیین شده است. حرکت به سمت بیمارستان های دوستدار سالمند یکی از موضوعات کلیدی در سیاست های بین المللی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی انطباق معیارهای بیمارستان های دوستدار سالمند در بیمارستان های آموزشی استان خراسان رضوی طراحی شده است. مواد و روش ها پژوهش حاضر به روش مقطعی 6 ماه دوم سال 1401 با مشارکت بیمارستان های آموزشی استان خراسان رضوی انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها «چک لیست بیمارستان های دوستدار سالمند» بود. روش نمونه گیری سرشماری از 16 بیمارستان آموزشی استان خراسان رضوی بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 22 و از آمارهای توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار و تعداد و درصد استفاده شد. یافته ها ازنظر معیارهای بیمارستان دوستدار سالمند در حیطه محیط فیزیکی بیش از40 درصد از بیمارستان ها ازنظر واقع شدن در نزدیکی مترو و ایستگاه اتوبوس، نورپردازی، دسترسی به آسانسور، در ها و راهروهای پهن، وجود رمپ، تابلوهای راهنما وضعیت مناسبی داشتند، در حیطه آموزش کارکنان، بیش از 82 درصد از بیمارستان‎ها دستورالعملی درزمینه غربالگری و ارائه مشاوره به بیماران سالمند نداشتند و بیمارستان ها فاقد پرسنل آموزش دیده و متخصص درزمینه مسائل و مشکلات عمده دوران سالمندی بودند. در حیطه سیستم های مدیریت مراقبت های بهداشتی بیش از90 درصد از بیمارستان ها وضعیت مطلوب مطابق معیارهای بیمارستان دوستدار سالمند نداشتند. نتیجه گیری باتوجه به نتایج پژوهش، بیمارستان های آموزشی درمانی استان خراسان رضوی در ارتباط با معیارهای بیمارستان دوستدار سالمند در وضعیت نسبتا نامطلوبی قرار دارند. بنابراین برای ارائه مراقبت مناسب به سالمندان ضروری است که مؤلفه های بیمارستان دوستدار سالمند به خصوص در حیطه های آموزش پرسنل و برنامه های ویژه مراقبت های دوران سالمندی مورد توجه جدی قرار گیرد.

اهداف کیفیت زندگی و سرزندگی ذهنی ازجمله مسائل مهم در حیطه سالمندان است. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی توانمندسازی شناختی و تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز بر کیفیت زندگی و سرزندگی ذهنی سالمندان مبتلا به نقص شناختی خفیف بود. مواد و روش ها این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود و در آن از طرح پیش آزمون پس آزمون همراه با پیگیری 1 ماهه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل همه سالمندان مبتلا به نقص شناختی خفیف ساکن شهر تهران بود. 40 نفر از سالمندان مراجعه کننده به بیمارستان پیامبران که براساس ملاک های بالینی تشخیص نقص شناختی خفیف داشتند، به صورت دردسترس انتخاب و به صورت تصادفی در 2 گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گروه آزمایش جلسات توانمندسازی شناختی همراه با تحریک فراجمجمه ای مغز به مدت 12 جلسه اجرا شد. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه کیفیت زندگی لیپاد و پرسش نامه سنجش سرزندگی ذهنی رایان و فردریک استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر دوراهه با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 25 استفاده شد. یافته ها نتایج نشان داد بین گروه های آزمایش و کنترل ازنظر کیفیت زندگی و سرزندگی ذهنی در پس آزمون تفاوت معنا داری وجود دارد و ترکیب توانمندسازی شناختی با تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز بر کیفیت زندگی و سلامت ذهنی سالمندان مبتلا به اختلال شناختی خفیف تأثیرگذار بود (0/05>P). همچنین براساس بررسی ها در مرحله پیگیری، تفاوت مشاهده شده در بین گروه ها، باگذشت زمان پایدار بود . نتیجه گیری ترکیب توانمندسازی شناختی با تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز بهتر از کاربرد تکی هرکدام از این روش های مداخله می تواند کیفیت زندگی و سرزندگی ذهنی سالمندان مبتلا به نقص شناختی خفیف را تحت تأثیر قرار دهد.

اهداف هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی سالمندان ایرانی به عنوان پیش نیاز هرگونه مداخله آموزشی بود. مواد و روش ها پس از دریافت کد اخلاق و رضایت آگاهانه از مشارکت کنندگان از روش های کیفی مصاحبه و تحلیل محتوا جهت شناسایی و روش دلفی جهت اولویت بندی نیازها استفاده شد. برای این منظور سه گروه هدف جهت مصاحبه، تعیین شدند: 1. متخصصان حوزه های مرتبط با آموزش و سالمندان، 2. اطرافیان سالمندان و 3. سالمندان. نمونه گیری هدفمند ناهمگون تا رسیدن به تنوع حداکثری و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافتند و نمونه نهایی 45 نفر را شامل شد. یافته ها با تحلیل محتوای متن مصاحبه ها به روش استربرگ نهایتاً 13 مضمون شناسایی شد که جهت اولویت بندی با استفاده از روش دلفی در اختیار مشارکت کنندگان قرار گرفت. اولویت بندی پس از 2 مرحله با توافق 96 درصد به پایان رسید و نیازها به ترتیب عبارت بودند از: 1. مهارت های ارتقای سلامت جسمانی، 2. مهارت مدیریت احساسات و هیجانات منفی، 3. خودشناسی، 4. احساس رضایت، 5. مهارت برقراری روابط بین فردی و مهارت های خودآموزی. نتیجه گیری با افزایش سن، سلامت جسمانی و توانایی مدیریت احساسات و هیجانات کاهش می یابد و با محدود شدن دایره اطرافیان به علت بازنشستگی یا فوت، سلامت اجتماعی نیز در معرض تهدید قرار می گیرد. شناخت صحیح سالمندی و کسب مهارت های خودآموزی از عناصر کلیدی جهت فائق آمدن بر چالش های این دوران است. در همین راستا مراکز آموزشی سالمندان قادرند در کنار دانش و مهارت های لازم جهت مدیریت سلامت جسم و روانی که در اختیار سالمندان قرار می دهند، زمینه برقراری تعاملات سالم اجتماعی سالم را نیز فراهم کنند.

اهداف امروزه بیماری کووید 19 ﺑﻪ ﺻﻮرت همه گیری ﺟﻬﺎنی ﻣﻄﺮح بوده و واکسیناسیون در پیشگیری از این بیماری مؤثر است. هدف از مطالعه حاضر، تعیین عوامل مؤثر بر دریافت واکسن با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده در سالمندان عضو کانون بازنشستگی ﺷﻬﺮ قم است. مواد و روش ها در این مطالعه همبستگی، 200 سالمند عضو کانون بازنشستگی ﺷﻬﺮ قم در سال 1400 با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی و مقیاس سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی، معادلات ساختاری در محیط نرم افزار آماری اسمارت پی ال اس تجزیه وتحلیل شد. یافته ها میانگین و انحراف معیار سن شرکت کنندگان 5/8±62/8 بود و 80/1 درصد از ایشان را مردان تشکیل می دادند. 49/7 درصد دُز بوستر واکسن را دریافت کرده بودند. رابطه مثبت معنادار بین قصد دریافت واکسن (0/05>P و 0/597=β) با رفتار واکسیناسیون وجود داشت. همچنین بین ترس از عوارض واکسن (0/05>Pو 0/162-=β) و نگرش (0/05>P و 0/356=β) و کنترل رفتاری (0/05>Pو 0/171=β) با قصد دریافت واکسن رابطه معنادار وجود داشت. شاخص های برازش مدل مطلوب بود و مدل درمجموع توانسته 34 درصد از تغییرات دریافت واکسن را پیش بینی کند. نتیجه گیری یافته ها نشان داد که نگرش، ترس از عوارض واکسن و کنترل رفتاری از عوامل مؤثر بر دریافت واکسن کووید 19 بودند. از نتایج مطالعه حاضر می توان در تدوین برنامه های آموزشی به منظور افزایش میزان دریافت واکسن در سالمندان استفاده کرد.

اهداف اختلالات خواب از رایج ترین مشکلات سالمندان به شمار می رود. تجسم هدایت شده جزء درمان های غیردارویی است که می تواند در درمان این مشکلات و ارتقای سطح سلامت سالمندان تأثیرگذار باشد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر تجسم هدایت شده بر کیفیت خواب و سلامت عمومی سالمندان مبتلا به مشکلات خواب است. مواد و روش ها پژوهش حاضر از نوع مداخله ای با گروه آزمایش و کنترل بود که در سالمندان مراجعه کننده به مراکز بهداشت شهرستان اردبیل در سال 1400 انجام شد. نمونه پژوهش شامل 70 نفر بود که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شد و دارای معیارهای ورود به مطالعه ازجمله سن بالای 60 بودند و به طور تصادفی پس از کسب رضایت آگاهانه در دو گروه آزمایش (35 نفر) و کنترل (35 نفر) قرار گرفتند. از پرسش نامه های کیفیت خواب پیتزبورگ و سلامت عمومی گلدبرگ قبل از مداخله و پس از پایان مداخله، جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. گروه کنترل مراقبت معمول و گروه آزماش فایل صوتی تجسم هدایت شده را دریافت کردند. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS نسخه 22 استفاده شد. یافته ها تفاوت معناداری بین میانگین کیفیت خواب و سلامت عمومی در گروه آزمایش و کنترل قبل از اجرای مداخله مشاهده نشد (0/05

اهداف یکی از روش هایی که در آن با استفاده از داده های پراکنده درباره بیماری ها و عوامل خطر منتسب به آن ها، می توان شاخص هایی را محاسبه کرد که در انجام مداخله برای کنترل بیماری و عوامل خطر مناسب است، محاسبه بار بیماری ها است. بنابراین هدف این مطالعه محاسبه بار عوامل خطر منتسب به سرطان های شایع سالمندان در استان مرکزی در سال 1395 بود. مواد و روش ها مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی گذشته نگر بود. گردآوری اطلاعات براساس معیارهای گروه های سنی و جنسی، میزان بروز و مرگ ناشی از سرطان، میزان مرگ ناشی از تمام علل مرگ، اطلاعات مربوط به بقا، میزان بهبودی مبتلایان به سرطان و وزن ناتوانی منتسب به سرطان براساس جدول استاندارد GBD، به ترتیب از منابع مختلف شامل درگاه مرکز آمار ایران، آخرین گزارش ثبت مرگ و آخرین گزارش ثبت سرطان مربوط به سال 1395 که در سال1400 توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر شده است& به دست آمد. به منظور بررسی و تحلیل داده ها از نرم افزارهای اکسل و دیسمود 2 استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها از فرمول های محاسبه بار بیماری ها (DALY=YLL+YLD) استفاده شد. به منظور بررسی روایی و پایایی داده ها از تکنیک جلوگیری از ثبت کدهای غیرممکن و کدهای بیهوده استفاده شد. یافته ها بیشترین بار سرطان پوست منتسب به مواجهه با نور خورشید (526/71)، بیشترین بار سرطان معده منتسب به مواجهه سابقه خانوادگی (79305/88)، بیشترین بار سرطان روده بزرگ منتسب به مواجهه عدم مصرف میوه (4063/18)، بیشترین بار منتسب سرطان پستان مربوط به عدم ازدواج (6488/58) و بیشترین بار سرطان پروستات منتسب به داشتن سابقه بیماری های قبلی (7244/08) است. نتیجه گیری نتایج بار منتسب به عوامل خطر مختلف برای هر سرطان نشان داد که وجود سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان، استعمال دخانیات، چاقی و عدم فعالیت فیزیکی در اکثر سرطان ها و بار منتسب به آن ها مشترک است.

اهداف برنامه ریزی برای سالمندی فعال با هدف مدیریت شرایط سالمندی، از اولویت های اجتناب ناپذیری است که نیازمند شناخت موانع و تسهیل کننده ها از دیدگاه ذی نفعان است. این مطالعه با هدف کشف عوامل بازدارنده و تسهیل کننده سالمندی فعال انجام شد. مواد و روش ها این مطالعه کیفی با روش تحلیل محتوای مرسوم با مشارکت20 سالمند و 21صاحب نظر درزمینه سالمندی طی مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته و 2 جلسه گروه متمرکز در سال1401 انجام شد. شرکت کنندگان به طور هدفمند براساس حداکثر تنوع و معیارهای ورود مطالعه انتخاب شدند. ‎ تجزیه وتحلیل اطلاعات براساس رویکرد تحلیل محتوای مرسوم با الگوریتم لاندمن و گرانهایم انجام شد. ‎ به منظور تعیین صحت داده ها از معیارهای مقبولیت، همسانی، تأییدپذیری و انتقال پذیری استفاده شد. یافته ها 4طبقه اصلی برای عوامل بازدارنده سالمندی فعال شامل موانع فردی، موانع خانوادگی، موانع ساختاری در جامعه و موانع سیستم بهداشتی و4 طبقه اصلی برای تسهیل کننده های سالمندی فعال شامل ظرفیت وجودی سالمند، ظرفیت خانواده، ظرفیت جامعه و ظرفیت سیستم بهداشتی پدیدار شد. نتیجه گیری در این مطالعه مانع سیستم بهداشتی به عنوان یکی از موانع جهت توجه و پرداختن به آن برای برنامه ریزی های سالمندی فعال مطرح شد. نتایج این مطالعه، منبع ارزشمندی برای ذی نفعانی چون متخصصین حوزه سالمندی، محققین و مراکز مراقبت های بهداشتی برای شناسایی عوامل بازدارنده و تسهیل کننده های سالمندی فعال و کاربرد آن در برنامه ریزی و توسعه برنامه های مداخله ای ارتقای سالمندی فعال فراهم می کند.

اهداف اختلال تعادل یک عامل خطر مهم در افراد مسن هنگام راه رفتن است. زانودرد و کمردرد از شایع ترین اختلالات مربوط به افزایش سن می باشند که تعادل سالمندان را مختل می کنند. هدف این مطالعه بررسی رابطه کمردرد مزمن و زانو درد مزمن با تعادل پویا در سالمندان است. مواد و روش ها در این مطالعه مقطعی تحلیلی79 نفر از سالمندان 65 سال و بالاتر ساکن سرای سالمندان شهر مشهد، به شیوه سرشماری براساس معیارهای ورود و خروج مطالعه انتخاب شدند. علاوه بر اندازه گیری اطلاعات جمعیت شناختی، ارزیابی ترس از زمین خوردن با نسخه فارسی پرسش نامه ترس از زمین خوردن-فرم بین المللی و ارزیابی درد با مقیاس بصری سنجش درد انجام شد. برای ارزیابی تعادل پویا، آزمون برخاستن و راه رفتن زمان دار از شرکت کنندگان گرفته شد. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 23 انجام شد. یافته ها بین 3 گروه سالمندان (گروه کمردرد، گروه زانودرد و گروه کنترل) در مقادیر آزمون تعادلی تفاوت معنادار شد (P=0/05). با افزایش نمره پرسش نامه ترس از زمین خوردن، میانگین مقادیر آزمون تعادلی افزایش معناداری داشت (P=0/01). با افزایش سن، میانگین مقادیر آزمون تعادلی به صورت معناداری افزایش یافت (P=0/006). نتیجه گیری تعادل پویا در سالمندان با زانودرد مزمن نسبت به سالمندان با کمردرد مزمن ضعیف تر بود. بنابراین تمرکز بر پیشگیری و درمان آسیب های زانو در سنین پایین تر، نقش مهمی در پیشگیری از بر هم خوردن تعادل در سالمندان خواهد داشت.