مهار زیستی در گیاه پزشکی
سال:1400 | دوره:9 | شماره:1( پیاپی17) |تعداد مقالات:12

امروزه دانش مدیریت آفات کشاورزی و بهداشتی در قالب کنترل بیولوژیک درحال گسترش است، و در این میان میکروارگانیسم های بیمارگر حشرات Bacillus thuringiensis به عنوان یک آفت کش زیستی با کارایی و ایمنی بالا نقش عمده ای در کنترل آفات دارد. در حالی که به دلیل هزینه های بالای تولید هنوز نتوانسته جایگزین آفت کش های شیمیایی شود. در مطالعه حاضر، برای ارتقاء فعالیت حشره کشی و کشت ارزان و مقرون به صرفه Bt سویه بومی 6R زیرگونه kurstaki، ضایعات و فرآورده های جانبی صنایع غذایی شامل سبوس گندم، تفاله سویا، پودر ذرت، شربت ذرت، پودرماهی، شیره خرما، ملاس چغندرقند و ملاس و باگاس نیشکر به عنوان محیط تخمیر خام مورد ارزیابی قرار گرفت. فاکتورهای میزان تولید اسپور و کریستال طی فرآیند تخمیر در محیط کشت های مختلف طی 72 ساعت که شامل زیست سنجی روی لاروهای سن سه Helicoverpa armigera Hübner ، وزن خشک توده زنده، میزان اسپور و تغییرات pH، می باشد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، Bt حاصل از بسترهای سبوس گندم، ملاس نیشکر و کورن استیپ (عصاره خیسانده ذرت) روی لارو سن سه H. armigera 100% تلفات داده است. بیشترین وزن خشک توده زنده Bt بعد از پایان تخمیر مربوط به پودر ذرت، سبوس گندم و کورن استیپ به ترتیب 903/0، 7804/0 و 559/0 گرم در صد میلی لیتر سوسپانسیون کشت بود. نتایج نشان داد که محیط کشت کورن استیپ با بیشترین میزان تولید Bt در شرایط آزمایشگاه (CFU/ml 1012 ×8/2) بیشترین کارایی را داشت. در محیط های کشت دوتایی ملاس چغندر(منبع کربن) همراه با کورن استیپ (منبع ازت) با CFU/ml 1012 ×22/4 و سبوس گندم (منبع کربن) همراه با کورن استیپ با CFU/ml 1012 ×44/3، هر دو با تلفات 100% روی لارو سن سه H. armigera  بهترین کارایی را داشتند. در مجموع، یافته های ما یک استراتژی جدید برای استفاده از ضایعات و فرآورده های جانبی صنایع غذایی با اثرات زیست محیطی کمتر و کاهش هزینه تولید ارائه می کند.

ویروس های گیاهی از عوامل محدودکننده در کشاورزی به شمار می روند. برای کنترل ویروس­ها ترکیبات طبیعی و به ویژه متابولیت­های گیاهی مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، اثر عصاره آبی- اتانولی (50 درصد آب) و نانوامولسیون اسانس اندام هوایی گیاه مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica) در چهار غلظت­ 5/0، 1، 2 و 4 درصد (گرم در 100 میلی لیتر) و طی سه زمان مختلف شامل همزمان و دو ساعت قبل و بعد از مایه زنی برگ بوته­های گیاه با آموده ویروس (غلظت 2 میلی گرم در میلی لیتر)، جهت کاهش آلودگی ­ویروس موزاییک خیار در شرایط گلخانه روی میزبان لکه موضعی لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata) مورد بررسی قرار گرفت. کمترین تعداد لکه­ها با کاربرد عصاره آبی -اتانولی با غلظت­های 2 و 4 درصد (78 -66% کاهش بیماری) و کاربرد نانوامولسیون اسانس با غلظت 2 درصد (59% کاهش بیماری) و دو ساعت بعد از مایه­زنی با آموده ویروس حاصل شد. اندازه ذره ای نانوامولسیون اسانس پس از ساخت برابر با 4/119 نانومتر بود که پس از 60 روز نگهداری به 8/232 نانومتر رسید که نشان از پایداری فیزیکی مناسب نانوامولسیون می­باشد. براساس آنالیز کروماتوگرافی گازی همراه با طیف سنجی جرمی (GC–MS)، ترکیبات اصلی اسانس شامل کارواکرول (5/91 %)، پارا-­سیمن (5/1 درصد)، بتا-کاریوفیلن (1/1درصد) و بتا-پینن (1/1 درصد) بود. ناموامولسیون کردن اسانس باعث بهبود کارایی آن در مهار ویروس موزاییک خیار روی میزبان لوبیا چشم بلبلی شد. این تحقیق اولین گزارش از اثر ضد ویروسی ترکیبات فیتوشیمیایی گیاه مرزه خوزستانی در مهار یک ویروس گیاهی می باشد.

پسته از محصولات مهم و اقتصادی است که توسط Armillaria mellea مورد حمله قرار می­گیرد و باعث کاهش چشمگیر محصول و زوال درخت می­شود. از بیماری­های قارچی که در سال­های اخیر در باغات پسته رو به افزایش است، بیماری پوسیدگی ریشه می­باشد که توسط قارچ A. mellea ایجاد می­شود. مکانیزم­های گسترده و چرخه زندگی پیچیده قارچ، کنترل آن را محدود و تقریباً غیر­ممکن ساخته است. در این تحقیق جنبه­های بیوشیمیایی برهمکنش قارچ همزیست ریشه Glomus intraradices و A. mellea بر روی پایه پسته  Pistachio veraرقم بادامی زرند به عنوان پایه­ی حساس مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت فاکتوریل با چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. فعالیت آنزیم کیتیناز بر اساس میزان اِن استیل گلوکز آمین آزاد شده، محاسبه شد. نتایج نشان داد کلونیزه شدن با قارچ همزیست، فعالیت های آنزیمی را به نفع گیاه تغییر داد که رابطه مستقیمی با درصد کلونیزاسیون قارچ همزیست با ریشه داشت. نتایج حاکی از افزایش و به حداکثر رسیدن فعالیت آنزیم کیتیناز در ریشه گیاهان تلقیح شده با قارچ مایکوریز بود.

گوجه فرنگی (Lycopersicon esculentum) یکی از مهمترین صیفی جات در سراسر جهان و ایران است. بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی گوجه فرنگی با عامل Verticillum dahliae از موانع توسعه کشت این گیاه در کشور می باشد. یکی از روش‏های نوین در مدیریت بیماری‏های گیاهی استفاده از باکتری‏های مهارکننده اندوفیت است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و معرفی باکتری های اندوفیت مؤثر به عنوان عامل کنترل زیستی بیماری مذکور است. برای این منظور، ابتدا نمونه برداری از گلخانه ها و مزارع گوجه فرنگی استان های تهران و البرز در بهار و تابستان 1396 انجام شد. جدایه های اندوفیت از اندام های ریشه، ساقه، برگ و میوه گوجه فرنگی جداسازی شدند. با انجام آزمون های کلیدی و بر اساس تولید رنگدانه فلورسنت بر روی محیط کشت King's medium B، تعداد 30 جدایه Pseudomonas فلورسنت مثبت انتخاب شدند. طی انجام آزمون های کشت متقابل، شش جدایه با توانایی بیوکنترل V. dahliae در شرایط گلخانه مورد بررسی های تکمیلی قرار گرفتند. جدایهP. fluorescens NZ105 به عنوان موثرترین عامل آنتاگونیست با 7/3 میلی متر بازدارندگی در ظرف پتری و 85 درصد کاهش شدت بیماری در شرایط گلخانه انتخاب شد و به وسیله روش های بیوشیمیایی و ترادف ناحیه ژنی 16S rDNA مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج آزمون گلخانه ای نشان داد جدایه مذکور موجب افزایش معنی دار پارامترهای رشدی نظیر وزن خشک بوته و ریشه، ارتفاع بوته، طول ریشه، وزن تر ریشه و بوته شده است. همچنین، بررسی ها نشان داد مکانیسم های تولید پروتئاز، متابولیت های بازدارنده خارج سلولی قابل نفوذ در آگار و متابولیت های فرّار ضد قارچی، در توان کنترل زیستی جدایه P. fluorescens NZ105 مؤثر بودند.

در پژوهش پیش رو، اثر عصاره پروتئینی بذر اقاقیا (Robinia pseudoacacia)، ماشک خوشه­ای (Vica villosa)، یونجه (Medicago sativa) و عدس (Lens culinaris) در شرایط آزمایشگاهی به صورت برون تنی و درون تنی روی فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز و طول دوره لاروی کرم غوزه پنبه، Helicoverpa armigera (Hübner)، بررسی­شد. چهار غلظت (14، 15/13، 05/10 و 7/9 میکروگرم) از عصاره پروتئینی بذر اقاقیا، ماشک خوشه­ای، یونجه و عدس، عصاره اقاقیا در مقایسه با دیگر عصاره های پروتئینی بیشترین اثر مهارکنندگی را نشان داد. بالاترین مهارکنندگی آنزیم تحت تاثیر هر چهار مهارکننده در pH برابر 9 مشاهده شد.آنالیز زایموگرام در تأیید سنجش کمی آنزیم، مهار آنزیم آلفا-آمیلاز را در کاهش ضخامت باند نشان داد. در بالاترین غلظت از عصاره پروتئینی بذر یونجه، 49% مهار آنزیم مشاهده شد. در حضور مهارکننده اقاقیا در غلظت 41 میکروگرم بر میلی لیتر، 76% فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز کاهش یافت. آنزیم آلفا آمیلاز با غلظت­های مختلف عصاره پروتئینی عدس سنجش شد و یک روند مهارکنندگی وابسته به غلظت به دست آمد در بالاترین غلظت، 51% مهار آنزیم مشاهده ­شد. همچنین چهار غلظت مختلف مهارکننده ماشک گل­خوشه­ای هم با عصاره آنزیمی سنجش شد و در بالاترین غلظت ماشک گل خوشه­ای، 61% درصد مهار آنزیم مشاهده شد. نتایج به دست­آمده نشان داد که فعالیت آنزیم آمیلاز از سن دو به بعد و پس از تغذیه از تیمار اقاقیا نسبت به سایر تیمارها کاهش معنی­داری داشت. همچنین طول دوره لاروی در تیمار اقاقیا (12/1±03/49 روز) در مقایسه با دیگر تیمارها به طور معنی داری طولانی­تر بود. مطالعات مهارکنندگی نشان داد که عصاره پروتئینی بذر اقاقیا توان مهارکنندگی خوبی برای آنزیم آمیلاز این آفت داشت.

سیستم گردش خون در انتقال و ذخیرۀ غذا و دفاع در مقابل میکروارگانیسم ها فعالیت می کند. میزان موفقیت این سیستم وابسته به تعداد و نوع سلول های خونی و عملکرد مناسب آن ها در برابر عوامل آلودگی در بدن است. در پژوهش حاضر، تاثیرBacillus thuringiensis و تنش های دما بر فراوانی هموسیت ها و فعالیت فنل اکسیداز لارو سن پنجم بید کلم بررسی شد. در آزمایش اول، برگ های کلزا با غلظت زیرکشنده باکتری تیمار شده و لاروهای سن پنج پس از تغذیه از برگ ها در فواصل 12 و 24 ساعت خون گیری شدند. در آزمایش دوم نیز لاروها به مدت 12 ساعت در دو دمای 4 و 30 درجۀ سلسیوس قرار گرفتند و تنش دما روی هموسیت های آن ها بررسی شد. نتایج نشان داد که تغذیه از برگ های کلزای آلوده به باکتری پس از گذشت 12 و 24 ساعت سبب افزایش معنی دار کل سلول ها، پلاسموتوسیت ها و گرانولوسیت ها و فعالیت فنل اکسیداز نسبت به شاهد شد. تنش های دمایی نیز افزایش فراوانی هموسیت ها و فعالیت فنل اکسیداز را نسبت به شاهد سبب شدند که این افزایش در لاروهایی که تنش دمای بالا را تحمل کرده بودند، معنی دارتر بود. قطعا تحقیقات تکمیلی نیاز است تا بتوان با شناخت ویژگی های ایمنی جمعیت های حساس و مقاوم بید کلم، امکان استفاده از روش های کنترل میکروبی را علیه آن ارزیابی نمود.

مقاومت القایی یکی از انواع سیستم های دفاعی در گیاهان است که توسط عوامل زیستی و غیر زیستی فعال می­شود و به گیاهان اجازه می­دهد تا در برابر حملۀ پاتوژن یا انگل مقاومت کنند. القا کننده­های مقاومت معمولاً ترکیباتی هستند که می­توانند واکنش مقاومتی گیاه را فعال کنند. این مولکول­ها، که به آن ها الیسیتور نیز گفته می­شود، می­توانند طبیعت غیر زنده یا زنده داشته باشند و گیاه را به چالش بکشند و منجر به واکنش شوند که اغلب با تولید ترکیبات ضد میکروبی و یا ایجاد مکانیسم­های دفاعی گیاه همراه است. القای مقاومت در گیاه شدیداً تحت­تأثیر شرایط محیطی به­ویژه نور و درجه حرارت در طول شبانه روز و وضعیت رشد است. به طورکلی القای مقاومت در گیاهان با استفاده از محرک­های زنده یا غیر زنده و یا نژاد­های ناسازگار بیمارگر با گیاه، از جمله راهکارهای مورد توجه محققان در مدیریت آفات و بیماری­های گیاهی می­باشد. مقاومت القایی در اغلب واریته­های انگور آلوده به بیمارگرهای فایتوپلاسمایی روی پایه­های مختلف مشاهده شده است. این روش در حال حاضر، یکی از راهکارهای موثر در مدیریت بیماری­های فایتوپلاسمایی و بیماری­های ناشی از باکتری های سخت رشد آوندی است.

کیفیت عوامل کنترل بیولوژیک نقش مهمی در موفقیت یک برنامۀ کنترل بیولوژیک دارد. اعتقاد بر این است که پرورش انبوه طولانی مدت این عوامل در محیط بسته روی کیفیت آن­ها تاثیر دارد. ویژگی های جدول زندگی و پارازیتیسم زنبورTrichogramma embryophagum (Hartig)  طی 32 نسل روی تخم­های Ephestia kuehniella Zeller مورد بررسی قرار گرفت. جمعیت اولیۀ زنبور از باغات انار کوهدشت استان لرستان و میزبان آزمایشگاهی از یک انسکتاریوم پرورش حشرات مفید در همدان تهیه و در دمای2±27 درجۀ سلسیوس و رطوبت نسبی 5±65 درصد پرورش داده شدند. داده­های مربوط به طول مراحل مختلف رشدی، بقا، باروری و پارازیتیسم زنبورها در نسل­های 5، 10، 15، 20، 25، 28، 30 و 32 جداگانه، تعیین و از روش جدول زندگی مرحلۀ رشدی-سنی دو جنسی و نرم افزارهای  TWOSEX–MSChart programوCONSUME–MSChart  برای تجزیه و تحلیل داده­ها استفاده شد. نتایج نشان داد طول عمر افراد بالغ ماده تا نسل 15 تفاوت معنی داری ندارد اما با افزایش تعداد نسل ها به طور معنی داری کاهش یافته و به 15/7 روز در نسل 30 رسید. بیشترین و کمترین میزان زادآوری زنبور به ترتیب در نسل های 5 (73/72 تخم) و 32 (64/28 تخم) مشاهده شدند. بیشترین نرخ خالص تولید مثل (R0) نیز در نسل های 5–15 مشاهده شد. نرخ ذاتی افزایش طبیعی جمعیت (r) نیز در نسل های 5 تا 15 به طور معنی داری از سایر نسل ها بیشتر بود. مقدار r از 301/0 روز 1– در نسل 5 به 229/0 روز 1– در نسل 32 رسید. میزان نرخ متناهی پارازیتیسم (ω) نیز با افزایش تعداد نسل ها کاهش یافت و از 478/0 (میزبان/پارازیتوئید/روز) در نسل 5 به 332/0 (میزبان/پارازیتوئید/ روز) در نسل 32 رسید. براساس یافته های این تحقیق وجود شرایط پرورش یکنواخت و عدم افزودن افراد وحشی  به جمعیت، سبب کاهش کیفیت زنبورهای پرورش یافته پس از نسل 15 شد.

واکنش بویایی و ویژگی­های زیستی دو گونه زنبور Trichogramma evanescens (Te) و T. brassicae (Tb) در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. تیمارها شامل تخم کرم گلوگاه انار و قطعات سالم و آلوده تاج، دانه و پوست میوه انار و برگ سالم و له شده درخت انار بود. دستگاه بویایی سنجی شامل یک لولۀ شیشه­ای دو شاخه (Y شکل) با زاویۀ 30 درجه بود. برای هر تیمار 90 عدد زنبور ماده جفتگیری کرده با طول عمر 24–0 ساعت در سه تکرار (30 زنبور) در نظر گرفته شد. به منظور بررسی ارتباط احتمالی بین قدرت بویایی زنبورها و کارایی آن­ها، ویژگی­های زیستی هر یک از این دو گونه روی تخم کرم گلوگاه با استفاده از رویکرد جدول زندگی دوجنسی بررسی شد. نتایج بویایی­سنجی نشان داد حشرات کامل زنبور ماده و جفتگیری کرده Te به طور معنی­داری به بوهای تخم کرم گلوگاه، تاج و دانۀ انار سالم و آلوده جلب می شوند. در حالی که، زنبور Tb به هیچ کدام از تیمارها در مقایسه با هوای تمیز به­طور معنی­دار پاسخ نداد. نتایج بررسی ویژگی­های زیستی مشخص کرد افراد نر (70/10 روز) و ماده (52/10 روز) زنبور Te به­طور معنی­داری نسبت به افراد نر (20/11 روز) و ماده (95/10 روز) زنبور Tb دوره رشدی نابالغ کوتاه تری داشتند. طول عمر زنبورهای ماده Te و Tb به ترتیب 3 و 2 روز به­دست آمد. نرخ خالص تولید مثل و نرخ ذاتی افزایش جمعیت در زنبورهای Te و Tb به ترتیب 56/16 فرد نتاج و 2337/0 روز1– و 20/15 فرد نتاج و 2220/0 روز1– برآورد شد. نرخ تبدیل میزبان به تخم پارازیتویید (Qp) در هر دو گونه زنبور معادل یک بدست آمد. در سایر پراسنجه­ها نیز گونه T. evanescens نسبت بهT. brassicae برتری نسبی داشت. در این مقاله، امکان کاربرد روش بویایی سنجی به­جای بررسی های زمان­بر تعیین ویژگی­های غالبا متغیر زیستی برای انتخاب دشمن طبیعی مناسب، مورد  بحث قرار گرفته است.

پس از گزارش سفیدبالک توت Aleuroclava jasmini sensu lato (Hem.: Aleyrodidae) در تابستان 1393 از فضای سبز شهر تهران، ادامۀ فعالیت شدید و طغیانی این آفت روی درختان توت معابر و سایر میزبان های گیاهی، باعث ایجاد مزاحمت فیزیکی برای شهروندان شد. با تشکیل شبکۀ مراقبت سفیدبالک توت، ضمن ارائه راهکارهای مدیریت غیرشیمیایی، دشمنان طبیعی این آفت شناسایی و روند تغییرات جمعیت میزبان و زنبورهای پارازیتوئید آن طی سال های 1398– 1396 تعیین شد. در بین 19 گونۀ دشمنان طبیعی سفیدبالک توت که از راسته ها و خانواده های مختلف حشرات و کنه ها در تهران جمع آوری شد، دو گونه زنبور پارازیتوئید از خانواده Aphelinidae به نام های Encarsia strenua (Silvestri) و Eretmocerus sp. nr trialeurodis Hayat، شناسایی شد. بررسی تغییرات جمعیت مراحل نابالغ و حشرات کامل سفیدبالک به همراه پایش زمان و محل دقیق حضور و فعالیت زنبورهای پارازیتوئید این آفت طی پنج سال اخیر، نشان داد که در سال 1398 جمعیت سفیدبالک توت با فعالیت دشمنان طبیعی، به ویژه این دو گونه زنبور پارازیتوئید حداکثر با ایجاد 16/71 و 4/45 درصد پارازیتیسم به ترتیب روی درختان توت و زیتون، جمعیت این آفت مهار شده و به یک تعادل طبیعی رسیده است. به علاوه، نتایج نشان داد که درختان زیتون دارای نقش مهمی در حفظ جمعیت پارازیتوئیدهای این سفیدبالک در فصل خزان درختان توت می باشند. به همین دلیل، در بوم سامانه های فضای سبز شهری، اجتناب از کاربرد آفت کش های شیمیایی در پایداری تعادل طبیعی و حفظ تنوع زیستی عوامل کنترل بیولوژیک، بسیار مورد تاکید می باشد.

انگور یکی از مهم­ترین محصولات کشاورزی در ایران بوده و استان آذربایجان غربی به­خاطر شرایط مناسب آب و هوایی به­عنوان قطب تولید آن محسوب می­شود. از آنجا که این محصول تنوع وسیعی از باکتری­ها و قارچ­های اندوفیت را دارا بوده و در سال­های اخیر حضور اندوفیت­ها و عملکرد مفید آن ها در آن مورد توجه قرار گرفته است، هدف از این پژوهش شناسایی باکتری های اندوفیت انگور در استان آذربایجان­غربی بود. در این مطالعه، 67 جدایه باکتری اندوفیت از بخش­های ساقه و ریشه گیاه انگور در سال 1398جداسازی شد. سپس خصوصیات بیوشیمیایی از جمله واکنش فوق حساسیت، بررسی خاصیت فلورسنت و آزمون لهانیدن سیب زمینی و توانایی تولید آنزیم­های پروتئاز، آمیلاز و ژلاتیناز بر روی باکتری­ها انجام شد. یازده جدایه باکتری برای شناسایی مولکولی بر­اساس تعیین ترادف ناحیه 16S rDNA ­انتخاب شدند و مشخص شد جنس­های Bacillus و Pseudomonas فراوانی بیشتری بین جدایه­های شناسایی شده دارند. دو گونه Bosea lathyri و Frigoribacterium faeni و جنس Stenotrophomonas برای اولین بار در ایران به­عنوان باکتری­های اندوفیت انگور گزارش می­شوند. همچنین اثر ضدقارچی باکتری­های اندوفیت بر روی سه گونه قارچی شامل Cytospora chrysosperma ، Fusarium sp. و Chaetomium globosum با روش کشت متقابل انجام شد و سه جدایه GI6، GI43 وGI45 به ترتیب شامل Priestia sp.، Pseudomonas kilonensis وBacillus sp.  بیشترین خاصیت بازدارندگی رشد را در مقابل این قارچ­ها نشان دادند. با توجه به اهمیت باکتری­های اندوفیت، جداسازی و شناسایی آنها از مناطق مختلف کشور ضروری به­نظر می­رسد که در نتیجه آن می­توان از این باکتری­ها در کنترل زیستی بیمارگرهای گیاهان بهره برده و آن را جایگزین مناسبی برای کنترل شیمیایی نمود.

شته توتون (Myzus nicotianae) یکی از مهم­ترین آفات توتون بوده و موجب کاهش کمی و کیفی محصول می­گردد. امروزه به دلیل پیدایش مقاومت آفات به سموم شیمیایی و اثرات زیان بار و مخرب آن ها بر سلامتی بشر و محیط زیست، کاهش استفاده از ترکیبات شیمیایی در کنترل آفات امری ضروری به نظر می­رسد. به همین منظور، استفاده از عصاره­های گیاهی برای کنترل آفات پیشنهاد می‏شود. در پژوهش حاضر، تأثیر عصاره گیاهان توتون (Nicotiana tabacum)، تنباکو (Nicotiana rustica) و آویشن کوهی (Thymus pubescens) روی شته توتون بررسی شد و آزمایش‏های زیست­سنجی به صورت طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در شرایط آزمایشگاهی (دمای 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی) انجام شد. درصد کشندگی حشرات بالغ ، با کاربرد عصاره­های گیاهی یاد شده در پنج غلظت6000 ،8000، 10000، 15000 و 20000 (میلی­لیتر بر لیتر) و سه زمان (24، 48 و 72 ساعت) محاسبه شد. اختلاف معنی­داری در درصد کشندگی عصاره­های مذکور روی آفت در غلظت­های مختلف  در زمان­های مورد مطالعه مشاهده شد. بر اساس نتایج، میزان کشندگی با افزایش غلظت و گذشت زمان افزایش یافت. بیشترین و کمترین میزان کشندگی پس از گذشت 72 ساعت به ترتیب در تیمار عصاره تنباکو با غلظت 20000 میلی­لیتر بر لیتر  با 100 درصد تلفات و عصاره آویشن کوهی با غلظت 6000 پی­پی­ام با 75/56 درصد تلفات مشاهده گردید. مقدار LC50 برای عصاره­های توتون، تنباکو و آویشن کوهی به ترتیب 12463، 10210 و 17385 میلی­لیتر بر لیتر برای شته توتون به دست آمد که تأثیر کشندگی بیشتر عصاره تنباکو را نسبت به سایر تیمارها نشان داد.