علم سنجی کاسپین
سال:1393 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

سابقه و هدف: برای ارزیابی بروندادهای علمی پژوهشگران، شاخص های مختلفی، ارائه شده است. هدف پژوهش حاضر عبارتست از، ارزیابی 9 مورد مهم از آنها، که با کمک داده های واقعی، و با روش تحلیل عاملی اکتشافی به تجزیه و تحلیل آنها خواهیم پرداخت.مواد و روش ها: گزارش استنادی 40 پژوهشگر از پایگاه Web of Science استخراج و به همراه اطلاعات مربوط به سن علمی پژوهشگران و سن مقالات مورد استناد در سیاهه وارسی وارد شد. پردازش داده ها در نرم افزار SPSS19 انجام شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و تحلیلی، به ویژه تحلیل عاملی اکتشافی استفاده گردید.یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی 3 عامل با مقادیر ویژه بزرگتر از 1 و واریانس توضیحی بیش از 96% را در شاخص های 9 گانه نشان داد. فاکتور 1، 2 و 3 هرکدام به ترتیب 44.38%، 28.19% و 23.48% از واریانس را در ماتریس ضریب همبستگی توضیح داده اند. در فاکتور 1، m index با ضریب 90%، در فاکتور 2، a index با ضریب 91% و در فاکتور 3، h index و h2 index با ضریب 93% دارای بیشترین بارهای عاملی بودند.نتیجه گیری: از آنجا که شاخص های مکمل مورد بررسی نتوانسته اند تمامی ضعف های شاخص h index را برطرف سازند، جامعه علمی جهانی نیازمند شاخصی است که در کنار کمیت، به کیفیت بروندادهای علمی نیز توجه نماید.

سابقه و هدف: هر یک از شاخص های ارزیابی کمی و کیفی بروندادهای علمی پژوهشگران دارای مزایا و معایبی هستند. در این پژوهش امکان بهره گیری از واژه های کلیدی بعنوان ابزاری جهت ارزیابی کیفی پژوهش ها برای جمعی از محققان دانشگاه علوم پزشکی بابل مورد بررسی قرار گرفته است.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت مقطعی و برای یک دوره شش ساله، از سال 2005 تا 2010 میلادی در میان مقالات منتشره از سوی کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه که نویسنده اول بوده و دست کم دو مقاله طی این دوره منتشر کرده و این مقالات در مجلات نمایه شده در پایگاه WoS منتشر شده بود، به اجرا گذارده شد. به منظور جمع آوری داده ها از فرم جمع آوری اطلاعات متناسب با اهداف پژوهش استفاده شد و برای ارزیابی کیفی پژوهش های هر محقق، واژه های کلیدی همسان یا مترادف در مقالات مختلف یک مولف، جمع آوری و از نظر تکرار مورد بررسی قرار گرفت. به منظور پردازش داده ها از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار آماری SPSS16 استفاده گردید.یافته ها: طی دوره مورد نظر 127 مقاله از محققین این دانشگاه در پایگاه WoS نمایه شده است. از مجموع 300 واژه مورد استفاده توسط 25 محقق دارای دو یا بیش از دو مقاله، 21 واژه تکراری یا مترادف درون 11 مقاله مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به این یافته ها نسبت کلی مقالات دارای کلیدواژه های تکراری 16% و نسبت واژه های تکراری به کل واژه ها 7% بود. پردازش آماری داده ها، با استفاده از آزمون رگرسیون خطی گویای رابطه معکوسی بین تعداد مقالات هر مولف با نسبت کلیدواژه های تکراری یا مترادف در مقالات وی بوده است. به گونه ای که با افزایش تعداد مقالات هر مولف از 2 به 5، مشاهده تکرار واژه به ازاء هر مقاله به ترتیب از 0.83 به 0.77، 0.25 ودر نهایت به صفر درصد تقلیل یافته است.نتیجه گیری: پایین بودن نسبت واژه های کلیدی همسان و مترادف در مقالات یک محقق را شاید بتوان نشانی از پراکنده کاری و عدم همسویی در فعالیت های پژوهشی دانست. بنابراین، در ارزیابی کیفی بروندادهای علمی پژوهشگران، توجه به همسوئی و تمرکز موضوعی فعالیت های علمی آنان مهم به نظر می رسد.

سابقه و هدف:پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های تحلیل شبکه های اجتماعی به مطالعه شبکه هم تالیفی پژوهشگران کشور در حوزه اطلاع سنجی طی سال های 1381 تا 1391 می پردازد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع علم سنجی بوده و از شاخص های تحلیل شبکه های اجتماعی جهت مطالعه شبکه هم تالیفی پژوهشگران حوزه اطلاع سنجی استفاده نموده است. جامعه این پژوهش از تعداد 779 مقاله فارسی و انگلیسی تشکیل شده که در زمینه های مختلف سنجش کمی طی سال های 1381 تا 1391 منتشر شده و در ویراست چهارم کتاب سنجی علم سنجی که در اسفند ماه 1391 توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران منتشر شده، نمایه شده اند. از نرم افزارهای تحلیل شبکه های اجتماعی UCINET و VOSviewer برای تحلیل داده ها استفاده شد.یافته ها: مطالعه پژوهشگران دارای تالیف در حوزه اطلاع سنجی نشان داد که فریده عصاره (47 مقاله)، محمد حسن زاده (43 مقاله)، و عبدالرضا نوروزی چاکلی (36 مقاله) در شاخص تولید، رده های نخست را به خود اختصاص داده اند. هم چنین، بر اساس شاخص مرکزیت درجه، فرشید دانش (77)، عبدالرضا نوروزی چاکلی (69)، و محمد حسن زاده (67) ضمن دارا بودن بیش ترین تعداد هم تالیفی با سایر پژوهشگران، مشارکت پذیرترین پژوهشگران کشور در حوزه اطلاع سنجی بوده اند.نتیجه گیری: اگرچه ضریب خوشه بندی شبکه عددی معادل 0.77 را نشان می دهد که حاکی از تمایل نسبتا بالای اعضای شبکه به همکاری با دیگران و تشکیل خوشه های مختلف است، اما شاخص چگالی معادل 0.009 از گسستگی زیاد میان نویسندگان و انسجام پایین شبکه حکایت دارد.

سابقه و هدف: امروزه سنجش و پایش علم در حوزه ها و موضوع های مختلف در مراکز و دانشگاه های گوناگون مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان رشد کمی و کیفی تولیدات علمی ایران در زمینه علوم ورزشی است.مواد و روش ها: این پژوهش از نوع مطالعات علم سنجی است که با استفاده از شاخص های کمی و کیفی پایگاه ISI، به تحلیل مدارک علمی نمایه شده کشور ایران در زمینه علوم ورزشی از سال 1994 تا 17 مارچ 2013 می پردازد. منبع گردآوری داده ها پایگاه ISI و جامعه آماری 302 مدرک ثبت شده ایران در سال های مورد بررسی است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Excel استفاده شده است.یافته ها: نتایج نشان داد پژوهشگران کشور ایران طی دوره مورد نظر، 302 مدرک در این پایگاه منتشر کرده اند که تا هنگام این پژوهش 1515 بار مورد استناد قرار گرفت و شاخص h این حوزه علمی 20 برآورد شده است. از ابتدای سال 2007 مقالات علمی ایران در حوزه علوم ورزشی روند رو به رشدی را طی نموده است. دانشگاه علوم پزشکی تهران با 45 مدرک نمایه شده، دانشگاه آزاد اسلامی با 42 مدرک و دانشگاه تهران با 28 مدرک به ترتیب بیشترین تولیدات علمی این حوزه را منتشر نموده اند.نتیجه گیری: با توجه به تعداد اساتید، پژوهشگران و دانشجویان این رشته می توان گفت تولیدات علمی ایران در حوزه علوم ورزشی از لحاظ کمی (302 مدرک) در حد مطلوبی قرار ندارد ولی با توجه به شاخص اچ از لحاظ کیفی در حد قابل قبولی است.

سابقه و هدف: در عصر حاضر و با پیشرفت سریع فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی، بررسی وضعیت مجلات جمهوری اسلامی ایران و تلاش برای ارتقای کمی و کیفی آن ها در سطح بین الملل، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی کمی و کیفی مجلات نمایه شده ایرانی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر، پیمایشی-توصیفی بوده و از نوع کاربردی است که با استفاده از روش های علم سنجی انجام شده است. منبع گردآوری داده ها، پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس و جامعه آماری پژوهش را تمامی مجلات علمی کشور ایران تشکیل می دهند که طی سال های 2012-2000 درآن پایگاه نمایه شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری Excel و برای ترسیم شکل ها از نرم افزار تحلیل شبکه NodeXL استفاده شده است.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که مجلات نمایه شده ایرانی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس از 8 عنوان در سال 2000 به 113 عنوان در سال 2012 رسیده است. همچنین طی سال های مورد بررسی، مراکز و موسسات علمی و پژوهشی بیشتری عهده دار مدیریت و نمایه سازی مجلات علمی شده اند.نتیجه گیری: برخلاف رشد کمی تعداد مجلات نمایه شده، کیفیت مجلات نمایه شده ایرانی (به جز چند مورد) از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی باشند و توجه و سیاست گذاری در این خصوص، می تواند راهگشا باشد.

سابقه و هدف: پزشکان جهت یافتن پاسخ پرسش های بالینی و حمایت از تصمیم گیری های بالینی خود به طور قابل توجهی از منابع پزشکی مبتنی بر شواهد، استفاده می کنند. هدف از این مطالعه تعیین میزان انطباق منابع پزشکی مبتنی بر شواهد با معیارهای Ovid و Silberg است.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع کاربردی است و با استفاده از روش های پیمایشی و وب سنجی انجام شده است. جامعه آماری شامل 6 منبع پزشکی مبتنی بر شواهد بود. ابزارهای مورد استفاده سیاهه ارزیابی معیار Ovid و Silberg بودند. داده های به دست آمده بعد از ورود به نرم افزار آماری SPSS با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و استنباطی (آزمون آماری اسپیرمن) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند.یافته ها: یافته ها نشان داد، پایگاه ها در سطحی معادل 88.88 درصد با کسب امتیاز کل 48 از 54 منطبق با معیار Silberg و در سطحی معادل 36.92 درصد با کسب امتیاز کل 319 از 864 منطبق با معیار Ovid بودند. این امر بیانگر آن است که وضعیت پایگاه ها در معیار Silberg بیشتر از نصف کل امتیاز بوده، ولی در معیار Ovid کمتر از نصف کل امتیاز بوده است وهمچنین بین میزان انطباق منابع پزشکی مبتنی بر شواهد با معیارهای Ovid و Silberg همبستگی وجود نداشت.نتیجه گیری: گرچه منابع پزشکی مبتنی برشواهد از لحاظ معیار Silberg معتبر شناخته شده اند، اما در طراحی آن ها مولفه های مربوط به رابط کاربری، قابلیت استفاده و مسائل فنی در نظر گرفته نشده است.

سابقه و هدف: با توجه به محدودیت منابع مالی و انسانی، تعیین اولویت های پژوهشی از مهم ترین مسائل فراروی سیاست گذاران علم و فناوری می باشد. این تحقیق از دیدگاه اقتصادی به تعیین اولویت های پژوهشی ایران پرداخته است.مواد و روش ها: این تحقیق از نوع کاربردی بوده که به روش علم سنجی و اقتصاد سنجی صورت گرفته است. داده های تولید علم از SCImago و داده های مربوط به سرانه تولید ناخالص داخلی از پایگاه بانک جهانی استخراج شده است و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Eviwes7 صورت گرفته است.یافته ها: گروه های مهندسی و علوم انسانی (در سطح 0.01) بر سرانه تولید ناخالص تاثیرگذار هستند. گروه های علوم انسانی (در سطح 0.01)، دامپزشکی و پزشکی (در سطح 0.05) از سرانه تولید ناخالص تاثیر پذیر هستند.نتیجه گیری: رشته های مهندسی زیست پزشکی، عمران و ساختمان، مهندسی سیستم و نظارت، مهندسی صنایع و تولید، مهندسی مکانیک، مکانیک مواد و علم مواد، بر رشد اقتصادی تاثیرگذار هستند. به عبارت دیگر این رشته ها می توانند در اولویت های پژوهشی کشور قرار گیرند.