علم سنجی کاسپین
سال:1396 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

سابقه و هدف: یکی از رایج ترین روش های ارزیابی تولیدات علمی پژوهشگران و سازمان های وابسته به آن ها، استفاده از شیوه های مختلف علم سنجی است که توسط یکی از پایگاه های اطلاعاتی استنادی انجام می گیرد. این پژوهش با هدف ارزیابی تولیدات علمی دانشگاه مازندران از سال 2006 تا 2016 در پایگاه Scopus انجام شده است.مواد و روش ها: این پژوهش به صورت توصیفی و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش مدارک علمی نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس (4091 مدرک) می باشد. اطلاعات مربوط به مقاله ها، تحت نام سازمانی دانشگاه مازندران (AF-ID="University of Mazandaran")، مورد جستجو قرار گرفت. سپس محدوده زمانی برای تولیدات علمی ((LIMIT-TO (PUBYEAR) تعریف و جستجوی نهایی صورت گرفت و داده ها با استفاده از نرم افزار Excel و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میزان تولیدات علمی دانشگاه مازندران در طی سال های مورد بررسی سیری صعودی داشته است. کمترین میزان تولید علم در سال 2006 و بیشترین میزان در سال 2013 بوده است. بیشترین تعداد مدارک نمایه شده، بیشترین استنادات دریافتی، و تعداد نویسندگان پرکار (تقریبا %60) به دو دانشکده شیمی و فیزیک تعلق دارد. از لحاظ نوع مدرک علمی نمایه شده بیشترین تعداد مربوط به مقاله پژوهشی بوده (4.93%)، از نظر مشارکت علمی و هم تالیفی بین سازمانی، بیشترین همکاری را با دانشگاه های هم جوار داشته اند.نتیجه گیری: در مجموع با وجود سیر صعودی مدارک ثبت شده تا سال 2013 و افت آن در سال های بعد، و برای دیده شدن نتایج پژوهش پژوهشگران در سطح جهان و رسیدن دانشگاه به اوج تولیدات علمی خود، مسوولین دانشگاه می بایست شرایطی فراهم نمایند تا پژوهشگران بتوانند انگیزه و توان لازم برای انتشار مقاله در مجلات معتبر علمی را داشته باشند.

سابقه و هدف: اهمیت این پژوهش شناخت، آگاهی و سنجش تولیدات علمی با هدف مقایسه نقشه علمی ایران با نقشه جهانی علم جهت شناسایی حوزه های میان رشته ای برای اخذ تصمیمات و سیاست گذاری ها و تعیین بهتر حوزه های بین رشته ای و ایجاد رشته های جدید است.مواد و روش ها: این پژوهش کاربردی است و به لحاظ رویکرد از نوع تحقیقات علم سنجی و بر اساس گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی می باشد. جامعه آماری پژوهش، تمام مقاله های منتشرشده توسط پژوهشگران ایران در بازه زمانی 2005-2015 در پایگاه "وب آو ساینس" می باشد و برای تجزیه و تحلیل داده ها و ترسیم نقشه علمی از نرم افزارهای Excel،VOSviewer، Bibexcel، Pajek استفاده شده است.یافته ها: ترسیم نقشه تولیدات علمی ایران حاکی از آن است که بیشترین تولیدات علمی ایران در حوزه های موضوعی مهندسی برق و الکترونیک با 21614 سند، بوده است. در این پژوهش، بیشترین تولیدات علمی بین رشته ای ایران در حوزه های موضوعی الکترونیک با مهندسی شیمی، ریاضیات، مکانیک، فیزیک و ریاضیات بین رشته ای صورت گرفته است. حوزه های مهندسی برق، سوخت و انرژی و مهندسی شیمی قطب پژوهش های بین رشته ای ایران و حوزه های پژوهشی علوم رایانه و بیوشیمی حوزه های واسط در پژوهش های بین رشته ای ایران محسوب می شوند.نتیجه گیری: از مقایسه نرخ رشد تولیدات علمی ایران با نرخ رشد تولیدات علمی جهان می توان نتیجه گرفت که ایران جزء کشورهای پرشتاب جهان محسوب می شود ولی از لحاظ پژوهش های بین رشته ای ضعیف است. با شناسایی حوزه های بین رشته ای در این پژوهش، سیاست گذاری علمی کشور باید در راستای حفظ و تقویت این حوزه ها صورت پذیرد.

سابقه و هدف: این پژوهش با هدف تعیین وضعیت هم تالیفی نویسندگان بروندادهای علمی حوزه کشاورزی و رابطه آن با میزان رویت پذیری آن ها در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بین سال های 1386 تا 1391 انجام شده است.مواد و روش ها: پژوهش از نوع پیمایشی با رویکرد علم سنجی انجام شده است و جامعه پژوهش را آن دسته از تولیدات علمی منتشره در مجلات حوزه کشاورزی تشکیل می دهند که در بازه زمانی 1386 تا 1391 در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نمایه شده اند. تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزار SPSS و اکسل و Pajek صورت گرفته است.یافته ها: تعداد عناوین منتشرشده حوزه کشاورزی در طول سال های 1386 تا 1391 سیر صعودی داشته و از مجموع 15128 مقاله نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام %92.3 دارای نویسنده همکار و%7.7 فاقد نویسنده همکار بوده اند. آثار منتشرشده از 2017 عنوان در سال 1386، به  3250عنوان در سال 1391 افزایش پیدا کرده و نرخ رشد سالانه انتشارات برای سال های 1386-1391 عدد %9.27 را نشان می دهد.نتیجه گیری: بین مقالات دارای هم تالیفی و میزان رویت پذیری آن ها در حوزه کشاورزی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. وجود نویسنده همکار بر روی میزان استناد به مقاله تاثیرگذار خواهد بود به طوری که هم تالیفی سبب افزایش استناد به مقالات خواهد شد.

سابقه و هدف: همکاری های علمی، احتمال ارجاع و استناد به مقاله و ظهور نتایج آن در آثار دیگران را افزایش می دهد. این پژوهش با هدف مشخص کردن الگوی نویسندگی در رشته های مختلف علوم پایه، علوم انسانی و هنر و بررسی رابطه میان تعداد نویسندگان و میزان استناد به مقاله های ایرانی نمایه شده در وبگاه علم، انجام شده است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از روش های توصیفی و تحلیلی با بهره گیری از روش های علم سنجی انجام شده و جامعه پژوهش کلیه مقاله های پژوهشگران ایرانی در موضوع های علوم پایه، علوم انسانی و هنر در وبگاه علم در سال 2012، 17671 سند است. تعداد استنادهای مقاله ها تا ماه می 2016 ثبت شده است. سال 2016 از این نظر انتخاب شد که مقاله های حوزه های مختلف، زمان کافی برای دریافت استناد را داشته باشند. داده ها با مراجعه به مقاله های هر رشته و شمارش تعداد نویسندگان هر مقاله و نیز تعداد استنادهایی که هر مقاله تا ماه می 2016 دریافت کرده بود، جمع آوری گردید. در جمع آوری و تحلیل داده ها از نرم افزارهای Bibexcel، Excel و SPSS استفاده شد.یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد که بیشترین الگوی مشارکت و همکاری پژوهشی در ایران گروه های دو تا پنج نفره هستند. همچنین همبستگی و رابطه بین تعداد نویسندگان و تعداد استنادها در رشته های مختلف، متفاوت است.نتیجه گیری: در بین موضوع های مورد بررسی، رشته پزشکی دارای بالاترین ضریب همبستگی بین تعداد نویسندگان و تعداد استنادها و باستان شناسی دارای کمترین میزان همبستگی بود.

سابقه و هدف: یافته های حاصل از مطالعات سنجش و ارزیابی علم از مهم ترین ابزارهای برنامه ریزی وسیاست گذاری علمی در هر کشور به شمار می رود و مطالعه حاضر به بررسی وضعیت تولیدات علمی حوزه موضوعی خلیج فارس در پایگاه اسکوپوس به عنوان یکی از مهم ترین پایگاه های استنادی در طی یک دوره 20 ساله می پردازد.مواد و روش ها: پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی است و به روش علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه رکوردهای نمایه شده با کلیدواژه Persian gulf طی سال های 1996 الی 2015 در پایگاه اسکوپوس تشکیل می دهند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ابزار تحلیلی داده ها در اسکوپوس و بخشی نیز از طریق SPSS نسخه 21 انجام شده است.یافته ها: جستجوی کلیدواژه Persian gulf در پایگاه اسکوپوس در طی سال های 1996 الی 2015 نشان داد که 2667 مدرک، با همکاری 84 کشور، در 160 مجله و در 27 حوزه موضوعی منتشر شده و متوسط نرخ رشد سالانه انتشارات در حوزه موضوعی خلیج فارس در سطح جهانی %22.5، در کشورهای منطقه خاورمیانه %17.5 و در ایران %39.2 است. %23.8 مدارک دارای یک نویسنده و مدارک دارای سه و دو نویسنده در رتبه های بعدی قرار دارند. بیشترین تولیدات علمی این حوزه در حوزه موضوعی "پزشکی" طبقه بندی می شود.نتیجه گیری: در 20 سال اخیر با رشد قابل توجه تولیدات علمی در حوزه خلیج فارس روبرو هستیم. اگرچه ایران بیشترین تولیدات علمی در حوزه خلیج فارس را دارد، اما بررسی کیفی تولیدات علمی منتشرشده توسط ایران از طریق شاخص "میانگین تعداد استناد مقالات" و شاخص "h مدارک" حاکی از اثرگذاری پایین آن هاست که لازم است این مساله مورد توجه قرار گیرد.

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت و کاربرد گسترده حوزه بازیابی تصویر در رشته های گوناگون، پژوهش حاضر به بررسی روند پژوهش و تعیین علایق پژوهشی در حوزه بازیابی تصویر و ترسیم نقشه هم رخدادی واژگان این حوزه بر اساس مقالات علمی پایگاه WoS می پردازد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های علم سنجی است و از فنون کتاب سنجی مانند تحلیل هم استنادی، بهره گرفته است. جامعه آماری تمامی مقالات نمایه شده در پایگاه وب. آو. ساینس طی سال های 2001 تا 2012 میلادی در ارتباط با بازیابی تصویر است. از این روی تعداد 2537 مقاله بازیابی شد. از دو نرم افزار Citespace و VOSviewer جهت انجام مطالعات تحلیل هم واژگانی مقالات علمی-پژوهشی استفاده گردید.یافته ها: بالاترین مرکزیت عدد 0.18 و مربوط به اصطلاح "بازیابی تصویر" می باشد. "بازیابی محتوا محور تصویر"، "بازخورد ربط" نیز هر دو با مرکزیت 0.15 در رتبه بعدی قرار گرفته اند. بالاترین شکوفایی عدد 11.59 و مربوط به "انجمن تشخیص الگو" می باشد. "بازیابی محتوا محور" و "پایگاه داه تصویر" با شکوفایی 7.53 و 5.79 رتبه های دوم و سوم را کسب نموده اند. بالاترین سیگما برای "شکل" عدد5.36 و برای سایر اصطلاحات عدد 1 می باشد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل شبکه هم رخدادی واژگان در نرم افزار VOSviewer تشکیل 9 خوشه علمی در حوزه بازیابی تصویر را نشان داد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از تحلیل شبکه هم رخدادی واژگان در حوزه بازیابی تصویر نشان داد که بازیابی محتوا محور تصاویر یکی از رویکردهای مهم و مطرح در حوزه بازیابی تصویر است.