مدیریت ارتقای سلامت
سال:1403 | دوره:13 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

1مقدمه: آموزش سلامت جنسی اهمیت بسیاری در بهبود کیفیت زندگی نوجوانان ساکن در مراکز بهزیستی دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی "آموزش سلامت جنسی" بر خودپنداره ی جنسی نوجوانان دختر ساکن در مراکز بهزیستی در شهر اصفهان انجام شد.  روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل همراه با پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل همه نوجوانان دختر ساکن در مراکز بهزیستی شهر اصفهان در سال 1402 بودند. تعداد 30 نوجوان دختر 15 تا 18 سال بر اساس نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی از نوع قرعه کشی در گروه "آموزش سلامت جنسی" (15 نوجوان) و گروه کنترل (15 نوجوان) گمارده شدند. جمع آوری داده های پژوهش با پرسشنامه جمعیت شناختی و "مقیاس خودپنداره ی جنسی" (Sexual Self-Concept Scale)  انجام گرفت. روایی محتوا به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ انجام شد. سپس برای گروه مداخله، 8 جلسه 90 دقیقه ای "آموزش سلامت جنسی" هفته ای 1 جلسه انجام شد. گروه کنترل درمان را پس از اتمام پژوهش دریافت کردند. پس از اتمام مداخله، پس آزمون و به فاصله 2 ماه بعد پیگیری انجام شد. ابزارهای هر 3 مرحله توسط نوجوانان ساکن در مراکز بهزیستی تکمیل شد. داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 27 تحلیل شد.  یافته ها: بین گروه مداخله و گروه کنترل در متغیر خودپنداره ی جنسی، در مرحله پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت. بنابراین، مداخله در بهبود خودپنداره ی جنسی نوجوانان ساکن در مراکز بهزیستی اثربخش بود (P<0/05).  نتیجه گیری: "آموزش سلامت جنسی" باعث بهبود خودپنداره ی جنسی نوجوانان ساکن در مراکز بهزیستی می شود. پیشنهاد می شود روانشناسان و سرپرستان مراکز از یافته های این پژوهش در جهت ارتقای سلامت جنسی نوجوانان استفاده کنند.

1مقدمه: شناسایی و ارائه الگوهای توسعه حرفه ای مشاوران مراکز مشاوره و روانشناسی شهر تهران می تواند به عملکرد معقول و مناسب و ارتقای توانایی هایشان کمک کند. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی توسعه حرفه ای مشاوران مراکز مشاوره و روانشناسی شهر تهران براساس نظریه داده بنیاد انجام شد. روش کار: مطالعه حاضر از نوع کیفی است که با روش نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام مشاوران مراکز مشاوره و روانشناسی شهر تهران در سال 1401 بود. روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی بود. تعداد نمونه با استفاده از اصل اشباع نظری به 21 مصاحبه نیمه ساختار یافته رسید. در پژوهش حاضر برای سنجش روایی یافته ها از 4 معیار اعتبارپذیری، تعمیم پذیری، اطمینان پذیری و تأییدپذیری و برای سنجش پایایی یافته ها از روش بازبینی متون مصاحبه توسط مصاحبه شونده ها و روش 2 کدگذار استفاده شد. تحلیل داده ها، با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. یافته ها: مؤلفه شرایط علی شامل وجدان کاری، هدفمندی، علاقه مندی، انگیزه رشد و توسعه و سیاستگذاری صحیح؛ مؤلفه پدیده شامل ارتقاء دانش و تقویت ویژگی های فردی، مؤلفه های زمینه شامل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و کیفیت آموزش عالی، مؤلفه شرایط مداخله گر شامل عدم انعطاف پذیری علمی، عدم گشودگی علمی و تجاری سازی آموزش، مؤلفه راهبردها شامل راهبردهای فردی و مشارکتی و مؤلفه پیامدها شامل اعتمادسازی در مراجع، افزایش اعتماد به نفس مشاوران، افزایش کیفیت مشاوره و اتحاد درمانی بود. نتیجه گیری: 6 کد انتخابی تحت عنوان مؤلفه های شرایط علی، زمینه، پدیده، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها، 16 کد محوری و 118 کد باز شناسایی شد. پیشنهاد می شود مسئولین آموزش عالی و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره با در نظر گرفتن الگوی طراحی شده، بستر مناسب برای توسعه حرفه ای مراکز مشاوره و روانشناسی شهر تهران را فراهم کنند.

1مقدمه: امید به زندگی، نقش مهمی در سازگاری افراد با مسئله طلاق داشته و نداشتن و یا پایین بودن امید به زندگی، موجب آسیب روانی می گردد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل امید به زندگی در زنان پس از طلاق، انجام شده است. روش کار: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل خبرگان شامل مدرسین دانشگاهی در رشته روانشناسی از دانشگاه های آزاد اسلامی زنجان، دانشگاه قم و دانشگاه زنجان و صاحبنظران حوزه خانواده و طلاق و همچنین زنان پس از طلاق چند مرکز روانشناسی در شهر زنجان در سال 1401بودند. جمع آوری داده ها به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوای قراردادی و در نرم افزار مکس کیو دی آ  نسخه 2020 انجام شد. یافته ها: یافته ها 8 مضمون اصلی و 33 مضمون فرعی شامل: عوامل تأمین مالی مستقل (با 3 مضمون فرعی)، عوامل مربوط به ویژگی های شخصیتی (با 4 مضمون فرعی)، عوامل مربوط به آموزش گروهی از طریق رسانه و فرهنگ سازی (با 4 مضمون فرعی)، عوامل مربوط به مشاوره و روان درمانی (با 4 مضمون فرعی)، عوامل مربوط به حمایت خانواده، حمایت اجتماعی، حمایت دولت (با 7 مضمون فرعی)، عوامل مربوط به توانمندسازی و داشتن هدف (با 7 مضمون فرعی)، عوامل مربوط به سبک زندگی سالم (با 2 مضمون فرعی) و عوامل مربوط به معنویت (با 2 مضمون فرعی) را نشان داد. نتیجه گیری:  وجود 8 مضمون اصلی شامل عوامل تأمین مالی مستقل، عوامل مربوط به ویژگی های شخصیتی، عوامل مربوط به آموزش گروهی از طریق رسانه و فرهنگ سازی، عوامل مربوط به مشاوره و روان درمانی، عوامل مربوط به حمایت خانواده، حمایت اجتماعی، حمایت دولت، عوامل مربوط به توانمندسازی و داشتن هدف، عوامل مربوط به سبک زندگی سالم و عوامل مربوط به معنویت را نشان داد. لذا پیشنهاد می شود از نتایج مطالعه حاضر جهت افزایش امید به زندگی در زنان مطلقه بهره گرفته شود.

1مقدمه: هویت جنسی در زندگی فردی و تعاملات اجتماعی اهمیت بسیاری دارد، پژوهش حاضر با هدف اثربخشی «آموزش شناختی- رفتاری» بر پریشانی روانشناختی و انعطاف پذیری شناختی افراد دارای اختلال ملال جنسیتی انجام شد. روش کار: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و طرح آن از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی افراد دارای اختلال ملال جنسیتی مراجعه کننده به مرکز اورژانس اجتماعی شهر رشت در سال 1398 بود که به روش نمونه گیری هدفمند تعداد 32 تن از این افراد انتخاب شدند و بصورت تصادفی ساده در 2 گروه مداخله و کنترل (در هر گروه 16 تن)  قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از «مقیاس پریشانی روانشناختی» (Psychological Distress Scale) و «سیاهه انعطاف پذیری شناختی» (Cognitive Flexibility Inventory)  در پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. روایی محتوا به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ انجام شد. «آموزش شناختی-رفتاری» طی 8 جلسه 90 دقیقه ای در گروه مداخله اجرا شد. تحلیل داده ها در نرمافزار اس پی اس اس  نسخه 23 انجام شد. یافته ها: با کنترل نمره پیش آزمون بین گروهای مداخله و کنترل، تفاوت معناداری بین شرکت کنندگان 2 گروه در متغیر پریشانی روانشناختی و انعطاف پذیری شناختی وجود داشت. «آموزش شناختی-رفتاری» بر کاهش پریشانی روانشناختی (47/5 =F  و 05/0 >P) و همچنین افزایش انعطاف پذیری شناختی  (88/20 =F  و 01/0>P) افراد دارای اختلال ملال جنسیتی مؤثر بود. نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی «آموزش شناختی-رفتاری» بر کاهش پریشانی روانشناختی و افزایش انعطاف پذیری شناختی افراد با اختلال ملال جنسیتی، پیشنهاد می شود آموزش فوق در طیف وسیعی از مشکلات رفتاری و شناختی به کار بگفته شود.

1مقدمه: میزان پذیرش و عمل افراد در پدیدآیی تصویر بدن و رفتارهای ارتقادهنده سلامت در افراد تأثیرگذار است. هدف پژوهش حاضر پیش بینی سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت براساس پذیرش و عمل با میانجیگری نگرانی تصویر بدنی در زنان مبتلا به چاقی بود.  روش کار: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را زنان با شاخص توده بدنی بالاتر از 30 مراجعه کننده به کلینیک های لاغری منطقه یک شهر تهران در سال 1402 تشکیل می دادند. از میان آن ها به روش نمونه گیری غیر تصادفی و دردسترس، 245 تن انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه جمعیت شناختی، "نیمرخ ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ ارﺗﻘﺎءدﻫﻨﺪه ﺳﻼﻣتی" (Health-Promoting Lifestyle Profile)، "پرسشنامه پذیرش و عمل- نسخه دوم" (Acceptance and Action Questionnaire–II) و "سیاهه نگرانی تصویر بدن" (Body Image Concern Inventory) استفاده شد. روایی ابزارها با استفاده از روایی محتوا به روش نسبت روایی محتوا و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفاکرونباخ اندازه گیری شد. داده ها با نرم افزار اس پی اس اس 24 و آموس نسخه 24 تحلیل شد. یافته ها: پذیرش و عمل (252/0-=β، 001/0=P) سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت در زنان مبتلا به چاقی را پیش بینی می کنند. نگرانی تصویر بدن رابطه بین پذیرش و عمل (083/0-=β، 001/0=P) با سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت در زنان مبتلا به چاقی را میانجیگری می کند. نتیجه گیری: سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت براساس پذیرش و عمل با میانجیگری نگرانی تصویر بدنی در زنان مبتلا به چاقی پیش بینی می شود. لذا به متخصصان سلامت پیشنهاد می شود در درمان چاقی و ارتقای سلامت در زنان چاق بر پذیرش و عمل و تظاهرات آن ها از جمله تصویر بدن تمرکز کنند.

1مقدمه: اغلب کودکان درگیر با مشکلات مربوط به سلامت روان از خانواده های از هم فرو پاشـیده انـد. لذا هدف پژوهش حاضر پیش بینی بهزیستی روانشناختی کودکان طلاق براساس مولفه های والدگری با میانجیگری ویژگی های شخصیتی والدسرپرست می باشد. روش کار: روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است . جامعه آماری  شامل دانش آموزان مقطع ابتدایی (پایه دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم) استان قم در سال تحصیلی 1401-1402 که والدین آن ها از هم جداشده بودند. گروه نمونه شامل200 دانش آموز (100دختر ،100 پسر) بودند. نمونه ها به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند . کودکان طلاق شرکت کننده در پژوهش " مقیاس بهزیستی روانشناختی (فرم کودکان) (Psychological Well-Being Scale (for Children)) و "پرسشنامه  والدگری آلاباما" (Alabama Parenting Questionnaire) را تکمیل کردند. همچنین" سیاهه پنج عاملی نئو" (NEO Five-Factor Inventory) توسط والد سرپرست هر یک از کودکان پاسخ داده شد . روایــی ابزارهــا بــا اســتفاده از تحلیل عاملی تاییدی و پایایــی بــه روش همســانی درونـی بـا محاسـبه ضریـب آلفـا کرونبـاخ انـدازه گیـری شـد.  پس از تکمیل پرسشنامه ها، داده ها به روش الگوی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس نسخه 26و نرم افزار لیزرل نسخه 8/8 انجام گرفت. یافته ها: الگوی پیشنهادی براساس شاخص های برازندگی از برازش مطلوب برخـوردار اسـت (64/1=x2/df ،97/0=  CFI ،96/0= NFI ،056/0=RMSEA). همچنین نتایج نشان داد مولفه های والدگری با  بهزیستی روانشناختی کودکان طلاق همبستگی مستقیم،مثبت و معنادار دارد (01/0>P) همچنین ویژگی های شخصیتی والدسرپرست بین مولفه های والدگری و بهزیستی روانشناختی کودکان طلاق به طور مثبت و معنادار نقش میانجی دارد (01/0>P). نتیجه گیری: مولفه های والدگری به صورت مستقیم و به صورت غیر مستقیم به واسطه ویژگی های شخصیتی والد سرپرست سبب افزایش بهزیستی روانشناختی کودکان طلاق می شود. لذا پیشنهاد می شود مسئولان تربیتی و آموزشی با برگزاری کارگاه ها و برنامه های آموزشی با آموزش والدگری، آگاهی والدین را بالا برده و در جهت بهبود بهزیستی روانشناختی دانش آموزان بکوشند.

1مقدمه: اضطراب با تحت تأثیر قرار دادن میزان نیازهای بین فردی موجب رفتار خودکشی می شود. هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی علی رفتار خودکشی بر اساس اضطراب با میانجیگری نیازهای بین فردی در اقدام کنندگان به خودکشی بود.  روش کار: پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش همه بیماران اقدام کننده به خودکشی شهر تهران در سال 1401 بود که از میان آن ها 396 تن به شیوه نمونه گیری در دسترس از بیمارستان بهارلوی تهران انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه جمعیت شناختی، "پرسشنامه رفتار خودکشی" (Suicide Behaviors Questionnaire)، "سیاهه اضطراب بک" (Beck Anxiety Inventory) و "پرسشنامه نیازهای بین فردی" (Interpersonal Needs Questionnaire) استفاده شد. در مطالعه حاضر روایی ابزارها بررسی نشده و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفاکرونباخ اندازه گیری شد. داده ها با نرم افزار اس پی اس اس 26 و آموس نسخه 26 تحلیل شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد بین اضطراب با رفتار خودکشی (32/0=β، 001/0=P)، ادراک سربار بودن با رفتار خودکشی (28/0=β، 001/0=P) و تعلق پذیری خنثی با رفتار خودکشی (29/0=β، 001/0=P) همبستگی مستقیم مثبت و معنادار وجود داشت. ادراک سربار بودن (77/6=Z، 001/0=P) و تعلق پذیری خنثی (78/6=Z، 001/0=P) همبستگی بین اضطراب با رفتار خودکشی را میانجیگری کردند.  نتیجه گیری: اضطراب همبستگی مثبت مستقیم و غیرمستقیم و با میانجی گری نیازهای بین فردی با رفتار خودکشی دارد. لذا تشخیص و بررسی نیازهای بین فردی در افراد مبتلا به اضطراب جهت کاهش رفتار خودکشی گرا در آن ها پیشنهاد می شود.

1مقدمه: جانبازان و معلولان از جمله افرادی هستند که می توانند با انجام فعالیت های ورزشی از اوقات فراغت خود به شکل بهتری بهره ببرند. هدف از پژوهش حاضر، ارائه الگوی توسعه مشارکت ورزشی در اوقات فراغت جانبازان و معلولین دارای نقص حسی (معلولین شنوایی و بینایی) و نقص جسمی و حرکتی (داشتن مشکل در حرکت و وضعیت جسمی) با رویکرد نظریه زمینه ای ایران بود. روش کار: پژوهش کیفی حاضر، با  رویکرد نظریه زمینه ی انجام شد. جامعه پژوهش، شامل از روانشناسان، کارشناسان ورزشی، افراد دارای سمت سازمانی  در سازمان های ورزشی در سراسر کشور، مربیان ورزشی در باشگاه های ورزشی سراسر کشور و مدرسین دانشگاه در رشته مدیریت ورزشی از سراسر کشور در سال 1401 بودند. تعداد نمونه با استفاده از اصل اشباع نظری 18 تن بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به روش گلوله برفی انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام گرفت. برای سنجش روایی یافتــه هــا از 4 معیـار، شامل اعتبارپــذیری، تعمــیم پــذیری، اطمینـان پذیـری و تأییدپذیـری و بـرای سـنجش پایایـی مصاحبـه هـا از روش بازآزمـون و روش توافـق درون موضوعـی اســتفاده شــد. در نهایت، تجزیه و تحلیل داده ها، با روش کدگذاری و بـا اسـتفاده از نـرم افـزار مکـس کیـو دی ای نسـخه12 انجام شد.   یافته ها: شرایط علی شامل (عوامل فرهنگی- اجتماعی، عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی، عوامل فناوری- محیطی)، زمینه (توسعه منابع اقتصادی، توسعه زیرساخت های سخت افزاری، تولید برنامه های ورزشی)، پدیده (ارتقا روند توسعه ورزش)، شرایط مداخله گر (ارتقا سرمایه های اجتماعی، ارتقا سرمایه های روانشناختی)، راهبردها (استعدادپروری، توانمندسازی ذهن و روان، توانمندسازی جسمی) و پیامدها (همبستگی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، کارکردهای ملی و بین المللی، بهبود کیفیت زندگی) می باشد. نتیجه گیری: وجود 6 کد انتخابی مولفه های شرایط علی، زمینه، پدیده، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها و 17 کد محوری و 49 کد باز شناسایی شد. به دست اندرکاران و برنامه ریزان ورزشی پیشنهاد می شود با نهادینه کردن ورزش مشارکتی در بین جانبازان و معلولان، سلامت آن ها را به عنوان عضوی از جامعه ارتقا، دهند.