تحقیقات نظام سلامت حکیم (حکیم)
سال:1383 | دوره:7 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

مقدمه: سوانح و حوادث غیر عمدی دومین علت اصلی مرگ در کشور ما محسوب می شوند و حوادث ترافیکی نیز در بین کل مرگ و میر ناشی از سوانح و حوادث بیشترین سهم را دارند. رانندگی تحت تاثیر الکل و داروها به عنوان یکی از علل مهم حوادث رانندگی در دنیا شناخته شده است. مطالعه حاضر به منظور تعیین شیوع رانندگی تحت تاثیر اپیوییدها و عوامل مرتبط با آن در رانندگان وسایل نقلیه عمومی سنگین در جاده های کشور انجام گردیده است.روش کار: در این تحقیق 1168 نفر راننده وسایل نقلیه سنگین (اتوبوس، کامیون و تریلر) در فاصله شهریور تا آبان ماه سال 1380، به روش غیراحتمالی سهمیه ای از 51 پاسگاه پلیس راه نقاط مختلف کشور وارد مطالعه شدند. مصاحبه با رانندگان و تکمیل پرسشنامه توسط پزشک انجام شده، سپس نمونه ادرار از آنان اخذ می گردید. نمونه ادرار در محل پاسگاه با روش لاتکس از نظر وجود مرفین آزمایش می شد و نمونه های مثبت روش لاتکس برای انجام آزمایش به روش کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) به آزمایشگاه مرکزی منتقل می گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که 14.4 درصد (حدود اطمینان 95 درصد 12.4% تا 16.4%) این رانندگان تحت تاثیر اپیوییدها بوده اند. سیگار کشیدن، سن راننده (26 تا 45 سال) و نداشتن کمربند ایمنی با رانندگی تحت تاثیر اپیوییدها ارتباط معنی دار داشتند. سایر متغیرها از جمله سابقه رانندگی، مسافت رانندگی در 12 ماه گذشته، مالکیت وسیله نقلیه، ترانزیت یا غیر ترانزیت بودن، سطح تحصیلات، وضعیت تاهل، نوع وسیله نقلیه، وضعیت سلامتی راننده (به نظر خودش) ارتباطی با رانندگی تحت تاثیر اپیوییدها نداشتند.نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای سو مصرف اپیوییدها، که تنها یک گروه از داروهای غیر مجاز در حین رانندگی هستند، رانندگی تحت تاثیر داروها در کشور ما یک مشکل عمده محسوب می شود و برنامه ریزی مناسبی برای کنترل آن مورد نیاز است. در این زمینه وضع یک قانون خاص برای دادن اختیار به پلیس برای اخذ نمونه (ادرار، خون یا بزاق) از رانندگان مشکوک به سوء مصرف مواد ضروری است. همچنین انجام مطالعاتی در مورد عوامل موثر بر سوء مصرف مواد در حین رانندگی، به ویژه تعیین نگرش رانندگان و باورهای موجود در این زمینه، برای انجام اقدامات آموزشی موثر سودمند خواهد بود.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان شیوع سوء مصرف مواد در مناطق روستایی غرب استان تهران (هشتگرد و طالقان) با استفاده از افراد کلیدی بهورز و بررسی اعتباریابی، کارایی و موثر بودن این روش انجام گرفته است.روش کار: مطالعه از نوع همه گیری شناسی بوده و در دو مرحله آزمایشی و اصلی اجرا گردیده است. جامعه پژوهش شامل کلیه ساکنین مناطق روستایی هشتگرد و طالقان با جمعیت بالای 15 سال (83632 نفر) بوده که تحت پوشش 65 خانه بهداشت و 125 نفر بهورز می باشند. در مرحله آزمایشی دو روستا بصورت تصادفی انتخاب گردید و در مرحله اصلی کلیه خانوارهای تحت پوشش خانه های بهداشت مورد بررسی قرار گرفتند. جهت حصول اطمینان از حساسیت، ویژگی و کارایی قابل قبول در روش شناسایی سوء مصرف کنندگان مواد توسط افراد کلیدی (بهورزان) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی تعداد 300 نفر (100 نفر سوء مصرف کننده مواد و 200 نفر سالم) انتخاب گردیدند و توسط روانپزشک مورد ارزیابی و مصاحبه بالینی قرار گرفتند. ابزارها شامل چک لیست شناسایی سو مصرف کنندگان مواد توسط افراد کلیدی (بهورزان) و راهنمای مصاحبه بالینی بر اساس DSM-IV بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و آزمون کای دو انجام گرفته است.نتایج: نتیجه بررسی اعتباریابی نشان داد که حساسیت، ویژگی و کارآیی روش استفاده از افراد کلیدی (بهورزان) در شناسایی سوء مصرف کنندگان مواد به ترتیب 95%؛ 99%؛ و 98% است. نتایج همچنین نشان دادند که میزان شیوع سو مصرف مواد در جمعیت بالای 15 سال در منطقه مورد بررسی 3.51% می باشد. شایعترین ماده مصرفی در سوء مصرف کنندگان شناسایی شده شامل تریاک 94.4%، تریاک و حشیش 1.9%؛ تریاک و هرویین 1.1% می باشد. رابطه بین ویژگیهای جمعیت شناختی (سن، جنس، وضعیت تاهل و سطح تحصیلات) و سوء مصرف مواد از نظر آماری معنی دار بود. بطوریکه بیشترین سوء مصرف کنندگان شناسایی شده در گروه های سنی 50-31 سال 55.5%؛ مردان 96.2%؛ افراد متاهل 89.4%؛ و گروه های تحصیلی بیسواد تا راهنمایی 87% قرار داشتند.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده دلالت بر این دارد که این روش می تواند جهت شناسایی سوء مصرف کنندگان مواد در مطالعات مشابه با اطمینان کافی و به گونه موفقیت آمیزی به کار برده شود.

مقدمه: سرطان پستان شایعترین سرطان در زنان کشورهای در حال توسعه و دومین سرطان پس از ریه در زنان کشورهای توسعه یافته غیر از ژاپن می باشد. بروز این سرطان در سراسر جهان رو به افزایش است و لازمه پیشگیری از آن شناسایی عوامل مرتبط با افزایش خطر ابتلا به این بیماری می باشد. در ایران نیز گزارشاتی در مورد افزایش موارد بروز این سرطان وجود دارد و در سال 1375 مقام اول را در بین کل سرطان های زنان به خود اختصاص داد. مطالعات متعددی جهت تعیین نقش عوامل هورمونی و سایر عوامل مرتبط با آن انجام گرفته است اما هنوز ارتباط این عوامل با سرطان پستان مورد سوال و اختلاف نظر است. هدف از انجام مطالعه حاضر، تعیین ارتباط برخی از عوامل وابسته به هورمونهای جنسی و سرطان پستان میباشد.روش کار: از آذر سال 1378 تا شهریور 1380 یک مطالعه مورد- شاهدی بر اساس شواهد بیمارستانی در شهر تهران و مشهد انجام گرفت. 150 زن مبتلا به سرطان پستان و 430 نفر به عنوان شاهد وارد مطالعه شدند. از روش نمونه گیری غیر احتمالی در دسترس برای انتخاب افراد استفاده شد. متغیرهای مصرف قرص های پیشگیری از بارداری و مدت استفاده از آنها، سن در اولین حاملگی کامل، مدت کل شیردهی، سابقه حاملگی ناکامل، سن اولین قاعدگی و قاعدگی نامنظم به عنوان عوامل مرتبط با بروز سرطان پستان مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های کای دو و تی تست و رگرسیون لجیستیک استفاده شد.نتایج: فراوانی مصرف قرصهای پیشگیری از بارداری در گروه مورد 54.8% و در گروه شاهد 44.4% بدست آمد. 39% از گروه زنان مبتلا به سرطان پستان سابقه حاملگی ناکامل را ذکر میکردند و این نسبت در گروه شاهد 43.5% بود. استفاده از مصرف قرصهای پیشگیری از بارداری بیش از 48 ماه به عنوان عامل خطر سرطان پستان شناخته شد 0.01) P=، 2.04 (OR=. کل مدت زمان شیردهی بیش از 60 ماه دارای اثر محافظتی برای سرطان پستان شناخته شد (0.001 P=، 0.9 (OR=. بین سایر متغیرهای اندازه گیری شده (سن اولین حاملگی کامل، قاعدگی نامنظم، سن اولین قاعدگی و حاملگی ناکامل) و سرطان پستان ارتباط معنی دار آماری پیدا نشد.نتیجه گیری: در این مطالعه، کل مدت زمان شیردهی و مصرف قرص های پیشگیری از بارداری بیش از 48 ماه به عنوان عوامل مرتبط با سرطان پستان شناخته شدند.

مقدمه: بیماری پریودنتال یکی از بیماری های التهابی عفونی شایع در بین بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس می باشد. هدف این مطالعه، بررسی اثرات درمانی بیماری پریودنتال بر میزان کنترل متابولیک افراد دیابتی می باشد.روش کار: از مجموعه 156 بیمار که دچار بیماری پریودنتال و دیابت تیپ 2 بودند و در کلینیک دیابت مورد معاینه قرار گرفتند، در نهایت، تحقیق بر روی 71 بیمار انجام شد که بطور تصادفی به یکی از 4 گروه زیر تقسیم شدند: گروه اول - گروه کنترل که تنها آموزش بهداشت دهان به آنها داده شد. گروه دوم - جرمگیری بالا و زیر لثه ای برای بیماران انجام گردید. گروه سوم - علاوه بر جرمگیری بالا و زیر لثه ای، دهانشویه کلرهگزیدین 0.2% بمدت 2 هفته تجویز شد. گروه چهارم - علاوه بر جرمگیری بالا و زیر لثه ای و دهانشویه کلرهگزیدین 0.2% بمدت 2 هفته، برای 2 هفته روزی mg100 کپسول دوکسی سیکلین نیز به بیماران داده شد. بررسی ها که شامل pocket probing depth (PPD)، gingival index (GI)، plaque index (P.I)،bleeding ، on probing (BOP) fasting blood sugar (FBS) و HbA1C بودند، که در ابتدای درمان و 3 ماه بعد اندازه گیری شد.نتایج: بعد از سه ماه پیگیری در گروه کنترل افزایش معنی داری در میزان هموگلوبین گلیلولیزه (HbA1C) مشاهده شد (P<0.001). ولی در گروه 3 که فقط جرمگیری به همراه دهانشویه انجام شده بود، کاهش معنی دار HbA1C دیده شد (P<0.01). بعد از 3 ماه در گروه های 2 و 3 و 4 بطور کاملا معنی داری کاهش میزان هموگلوبین گلیلولیزه HbA1C نسبت به گروه کنترل در مقایسه با قبل از درمان دیده شد (P≈0).نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت که درمان های پریودنتال در بهبود کنترل متابولیک بیماران دیابتی اثر مشخصی دارد، لذا در درمان بیماران دیابتی، باید اهمیت درمانهای پریودنتال را نیز در نظر داشت.

مقدمه: پشه های آنوفل کولیسیفاسیس کمپلکس یکی از مهمترین ناقلین بیماری مالاریا در شبه قاره هند و کشورهای خاور میانه از جمله ایران می باشند. به کمک مطالعات سیتوژنتیک و کروموزومی تاکنون پنج گونه سیبلینگ در این گروه به نام های A، B، C، D و E شناسایی شده است. این گونه ها از نظر خصوصیات ظاهری غیر قابل تشخیص می باشند، در حالیکه از نظر قدرت انتقال بیماری، عادات خونخواری و بیولوژیکی کاملا متفاوت می باشند.روش کار: بعلت مشکلات روش های کروموزومی، در این تحقیق با استفاده از یک روش وابسته به DNA، به مطالعه تغییرات ژنتیکی ژنوم میتوکندری DNA نمونه ها به روش PCR-RFLP پرداخته و از آنها برای شناسایی و تعیین گونه های سیبلینگ کولیسیفاسیس منطقه بلوچستان ایران استفاده شد. منطقه سیتوکروم اکسیداز شماره 1 (COI) بطول bp 875 و یا سیتوکروم اکسیداز شماره 1 و 2 (COI-II) بطول bp 1512 تکثیر یافته و با آنزیمهای قطه کننده مورد تیمار قرار گرفتند.نتایج: نتایج حاصله نشان دادند که حداقل دو گونه A و B کمپلکس در منطقه بلوچستان ایران وجود دارند که این اولین گزارش از وجود گونه B در ایران می باشد. علاوه بر این چندین هاپلوتایپ دیگر هم در بین نمونه ها مشاهده شدند که حدس زده می شود سایر گونه های این کمپلکس نیز در ایران وجود داشته باشد )احتمالا گونه (E.نتیجه گیری: این نتایج باید با مطالعات بیشتر سیتولوژیکی و ملکولی از جمله تعیین توالی ژن های مذکور تکمیل شود تا وضعیت این گونه کمپلکس در ایران کاملا مشخص گردد. نتایج حاصل از این مطالعه از نظر اپیدمیولوژی بیماری حایز اهمیت بوده و می تواند در برنامه ریزی کنترل بیماری منطقه بکار گرفته شود.

مقدمه: در مورد عوارض کلیوی لیتیوم و ارتباط آن با پارامترهای مختلف بالینی (شامل غلظت پلاسمایی لیتیوم، طول مدت درمان با لیتیوم و تکرر مصرف این دارو) مطالعات بسیار زیادی صورت گرفته است که در بعضی موارد نتایج متناقض بوده یا روش انتخاب شده، پرهزینه بوده است. هدف از این مطالعه یافتن معیاری دقیق، در دسترس و ارزان قیمت جهت پیش بینی و پیشگیری از بروز عوارض کلیوی لیتیوم است.روش کار: طی یک مطالعه مورد - شاهد در 70 بیمار ایرانی مبتلا به اختلالات خلقی دو قطبی بستری در بیمارستان روانپزشکی روزبه و تحت درمان با لیتیوم رابطه بین نسبت لیتیومی (LR) و بروز برخی عوارض کلیوی این دارو و همچنین تاثیر مصرف همزمان داروهای روانگردان دیگر بر عوارض کلیوی لیتیوم با استفاده از روش مستقیم اندازه گیری غلظت اریتروسیتی لیتیوم، مورد بررسی قرار گرفت. بیمارانی که بعد از 10-8 ساعت محرومیت از مصرف مایعات، وزن مخصوص ادرار (SG) در آنها کمتر یا مساوی 1.006 بود در گروه مورد و بیمارانی که بعد از این مدت وزن مخصوص ادراری 1.011 یا بیشتر داشتند، در گروه شاهد طبقه بندی گردیدند. بعد از سپری شدن یک دوره 10-8 ساعته اجتناب از مصرف مایعات و گذشت حدود 12 ساعت از دریافت آخرین دوز لیتیوم، نمونه خونی جهت اندازه گیری LR و تعیین نیتروژن اوره خون (BUN)، کراتینین (Cr)، سدیم و پتاسیم سرمی و نمونه ادراری به منظور ارزیابی سطح سدیم و پتاسیم ادراری و وزن مخصوص ادرار جمع آوری گردید. اندیس های کلیوی بین دو گروه با استفاده از independent sample-t-test مقایسه شدند. سطح معنی داری P کمتر یا مساوی 0.05 در نظر گرفته شد.نتایج: نتایج این مطالعه نشان دهنده بالاتر بودن قابل ملاحظه میانگین غلظت سرمی سدیم در گروه مورد در مقایسه با گروه شاهد0.008)  (P= و پایین تر بودن چشمگیر غلظت ادراری سدیم و پتاسیم در گروه مورد در مقایسه با گروه شاهد می باشد )به ترتیب 0.004 P= و 0.007  (P=. طبق نتایج حاصل از این تحقیق، LR بین گروه مورد و شاهد تفاوت معنی داری نداشت ولیکن، غلظت اریتروسیتی لیتیوم در گروه مورد به میزان قابل توجهی بالاتر از مقدار آن در گروه شاهد بود0.026)  (P=. طبق یافته های این مطالعه، مصرف همزمان نورولپتیک ها و بنزودیازپین ها تاثیر قابل ملاحظه ای روی LR و بروز عوارض کلیوی لیتیوم نداشت. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه همچنین نشان داد که احتمالا غلظت اریتروسیتی لیتیوم در مقایسه با غلظت پلاسمایی این کاتیون و LR، پارامتر بهتری جهت پیش بینی سمیت کلیوی ناشی از این دارو می باشد.

مقدمه: هدف از این مطالعه تعیین رابطه بین اختلال شخصیت ضد اجتماعی و مرزی با اعتیاد می باشد.روش کار: نمونه آماری شامل مردان 18 تا 35 ساله کرمانشاهی بودند که به یکی از مواد در طی 5 سال گذشته اعتیاد داشتند و به روش نمونه گیری قابل دسترسی از مراجعان به مراکز بازپروری انتخاب شدند. همچنین گروهی از مردان سالم با همان شرایط سنی جهت مقایسه بعنوان گروه گواه با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردیدند. پس از همتا کردن گروه ها براساس خصوصیات دموگرافیک، دو آزمون شامل آزمون شخصیت میلون II به منظور ارزیابی شخصیت و پرسشنامه محقق ساخته جهت جمع آوری اطلاعات آزمودنی ها و یافتن رابطه متغیرهای متعددی که با اعتیاد و خانواده مرتبط هستند، بر روی نمونه آماری اجرا گردید. نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که بسیاری از معتادین دارای ویژگیهای شخصیت مرزی و ضد اجتماعی در شخصیتشان می باشند که باید مورد توجه در چهارچوب درمانی قرار گیرد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در بین مردان معتاد و سالم 18 تا 35 ساله کرمانشاهی نه فقط خصوصیات مرزی و ضد اجتماعی بلکه مقیاس های پارانویید، اسکیزوتایپال، سادیستیک، پرخاشگر - منفعل، وابسته، اجتنابی و اسکیزوئید در سطح 99% اطمینان، تفاوت معنی داری وجود دارد.

مقدمه: هایپولاکتازیای اولیه یک اختلال کروموزومی مغلوب می باشد که حاصل کاهش فعالیت فیزیولوژیک لاکتاز فلوریزین هیدرولاز (LPH) در سلول های روده، پس از تغییر رژیم غذایی کودک از شیر می باشد. هایپولاکتازیا شایع ترین اختلال آنزیمی در دنیاست که دارای پراکندگی زیادی در آسیا و شرق دور می باشد. هر چند فعالیت آنزیم در انسان گاه ممکن است تا پایان عمر پایدار بماند، ولی در اغلب موارد، بخصوص با افزایش سن، فعالیت آنزیم کاهش یافته، منجر به محدودیت مصرف شیر و پی آمدهای آن مانند کاهش رشد در اطفال میشود. در طی مطالعات اخیر، آنالیز توالی های مختلف LCT، ژن کد کننده LPH، و نواحی مجاور آن مشخص نموده است که این اختلال ارتباطی تنگاتنگی با بروز موتاسیون C/T-13910، در سیزدهمین اینترون MCM6، واقع در فاصله 14 کیلو بازی ژن LCT دارد. هدف از این تحقیق، بررسی شیوع هیپولاکتازی اولیه از طریق آنالیز C/T-13910 بود.روش کار: جمعیت مورد مطالعه تعدادی از روستاییان بومی و عشایر ساکن اطراف شهر اصفهان می باشد. در این طرح 44 نفر از کشاورزان و دامداران مناطق مزبور مورد ارزیابی قرار گرفتند. نمونه ها پس از استخراج DNA جهت آنالیز منطقه MCM6 واقع بر کروموزوم 2q21 به روش PCR به دانشگاه هلسینکی فنلاند ارسال شدند.نتایج: یافته ها نشان داد که در 31 مورد از 44 نمونه، DNA قابل ارزیابی بود. فرکانس ژنی C/T-13910 در این تعداد محاسبه و برابر 16% برآورد شد، که حاکی از شیوع 84% هایپولاکتازیای اولیه در این مجموعه می باشد.نتیجه گیری: این مقاله گامی نو در جهت بررسی متغیر C/T-13910 در نواحی مرکز ایران می باشد. با توجه به ارقام به دست آمده و نظر به سابقه تاریخی ایران به عنوان آغازگر زندگی زراعی - چوپانی در تاریخ بشر (حدود 900 سال پیش) و محدوده جغرافیایی کشور می تواند در بروز موتاسیون C/T-13910 و پایداری آنزیم لاکتاز در ژنوم انسان نقش موثری داشته باشد. لذا انجام تحقیقات گسترده ای در این زمینه، در ایران، پیشنهاد میگردد.