مهندسی بهداشت محیط
سال:1395 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: خوردگی واکنش فیزیکی- شیمیایی است که در اثر تماس مواد با محیط اطراف ایجاد و باعث تغییر خواص ماده می شود. خوردگی می تواند باعث آسیب های اقتصادی، کاهش عمر مفید تاسیسات آب رسانی و بیماری در مصرف کنندگان گردد. لذا هدف از این تحقیق، بررسی پتانسیل خورندگی و رسوب گذاری منابع آب شرب شهر دهلران می باشد.روش بررسی: در این مطالعه که از نوع توصیفی مقطعی می باشد طی یک سال از 8 حلقه چاه منابع تامین آب شرب شهر دهلران نمونه برداری انجام گردید. به این منظور اندازه گیری پارامترهای کل جامدات محلول (TDS)، سختی کلسیم، قلیائی ات کل، درجه حرارت آب،pH ،pHs ، شاخص های پایداری لانژلیه، رایزنر، تهاجمی و پوکوریوس بر روی تمامی منابع تامین کننده آب شرب شهر دهلران صورت گرفت.یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد که میزان TDS، کدورت و سختی کل چاه های موردبررسی کمتر از حد استاندارد ملی می باشد. به طوری که بیشترین و کمترین میزان TDS به ترتیب مربوط به چاه شماره 1دشت اکبر(1084mg/l) و چاه شماره 5 بره بیجه (132mg/l) به دست آمد. همچنین بیشترین و کمترین میزان کدورت به ترتیب مربوط به چاه شماره 2 بره بیجه (0.99NTU) و چاه شماره 1 دشت اکبر (0.25NTU) می باشد. برای تمامی چاه های موردبررسی، میزان شاخص لانژیله بین 0.43- تا 0.19+، شاخص رایزنر بین 9.07-7.52، شاخص پوکوریوس بین 11.21-8.69 و شاخص خورندگی بین 8.68-8.01 به دست آمد.نتیجه گیری: بررسی شاخص های مربوطه نشان می دهد که آب آشامیدنی شهر دهلران خورنده بوده و لذا بایستی کیفیت آب موجود در شبکه توزیع به طور مستمر مورد پایش قرار گرفته و اقدامات لازم در زمینه کنترل خوردگی اعمال نمود.

زمینه و هدف: مزیتهای سیستم رشد چسبیده نسبت به رشد معلق شامل راهبری راحتتر، راندمان بالا در مقابل شوک بار، افزایش غلظت آلاینده ها و تولید لجن کمتر می باشد. به دلایل فوق سیستمی که مزایای هر دو سیستم رشد معلق و چسبیده را داشته باشد تحت عنوان راکتور بیوفیلمی با بستر متحرک MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor) طراحی گردید که حاوی آکنه هایی متحرک درون راکتور هستند و بکارگیری آن روز بروز در جهان در حال گسترش است. هدف این تحقیق مقایسه بین سیستم لجنفعال متعارف و MBBR در کاهش(chemical oxygen demand) COD  فاضلاب شهری است.مواد و روش ها: پایلوت مورد مطالعه در قسمت آشغالگیر تصفیه خانه فاضلاب شهر رشت نصب گردید. دراین پروژه ابتدا پایلوت با استفاده ازدو راکتور فلزی موازی MBBR پرشده ازآکنه های لوله خرطومی محافظ سیم برق ((HDPE با درصد پر شدگی 45%به صورت غوطه ور و راکتور لجن فعال متعارف بعنوان شاهد، شروع بکار نمود. نمونه برداری جهت بررسی راندمان حذفCODاز انتهای هر راکتور در زمانهای ماند 5، 8 و 12 ساعت آغاز شد و در هر مرحله میزانTSS ، DO و MLSS نیز تعیین می گردید. مطالعه کاملا در شرایط محیطی ودر درجه حرارت بین 13 تا 27 درجه ساتنی گراد انجام شد.یافته ها: راندمان حذف CODدرزمان ماند 5، 8، 12 ساعت به ترتیب %77.8/، %88 و %90 بدست آمد، توده بیولوژیکی در این زمان ماندها به ترتیب 6153، 9833 و 10533 میلی گرم در لیتر شد. SRT( sludge retentiontime) به ترتیب 21 ,46 و 69 روز بود. از آنجایی که راندمان سیستم در حذف COD در دو زمان ماند 8 و 12 ساعت نزدیک به هم می باشند، می توان با انتخاب کمترین زمان ماند، بیشترین ظرفیت هیدرولیکی سیستم را بکار گرفته و موجب صرفه جویی بیشتر در مصرف انرژی هواده ها و یا میکسر شد. لذا زمان ماند 8 ساعت به عنوان زمان ماند بهینه انتخاب گردید. در حالت بهینه سیستم MBBR دارای راندمان20 %بیشتر از لجن فعال متعارف شد.نتیجه گیری: در سیستم MBBR چون توده سلولی روی سطح مدیا باقی می ماند احتیاجی به برگشت لجن نمی باشد که این امر موجب کاهش حجم حوض ته نشینی و نیز صرفه جویی در مصرف انرژی می گردد. بنابراین استفاده از سیستم MBBR دارای راندمان حذف COD بیشتری نسبت به لجن فعال متعارف در تصفیه خانه فاضلاب شهرستان رشت می باشد.

مقدمه: فورفورال یک ترکیب آلی آروماتیک حلقوی بوده که از طریق صنایعی هم چون پتروشیمی، خمیر سازی، داروسازی، غذایی و غیره تولید و به محیط زیست واردشده است. ازجمله روش های موثر در حذف این آلاینده روش های اکسیداسیون پیشرفته مانند ازن زنی همراه با کاتالیزور می باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی کار آیی فرایند ازن زنی توأم با کاربرد پر سولفات در حذف فورفورال از محیط های آبی بوده است.مواد و روش ها: این مطالعه تجربی، در رآکتور نیمه پیوسته به حجم یک لیتر انجام پذیرفت و تاثیر متغیرهای غلظت فورفورال (30-5 میلی گرم در لیتر)، دوز پر سولفات (15-4 میلی مولار)، pH(3-11)، زمان واکنش (35-0 دقیقه) در دوز ازن 1گرم در دقیقه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور اطمینان از کارایی فرآیند از شرایط بهینه غلظت COD مورد اندازه گیری قرار گرفت.یافته ها: نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که در pH=3، دوز پر سولفات برابر 12 میلی مولار، دوز ازن برابر 1 گرم در دقیقه و غلظت اولیه فورفورال برابر 5 میلی گرم در لیتر، کار آیی حذف فورفورال و COD به ترتیب 93.34 درصد و 70 درصد بوده است.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد، فرآیند ازن/ پر سولفات، می تواند یک فرآیند مناسب در راستای حذف ترکیبات آلی آروماتیک و حلقوی ازجمله آلاینده موردنظر می باشد.

زمینه و هدف: امروزه مصرف بی رویه کودهای شیمیایی که حاوی عناصر سـنگین نظیر کادمیوم، سرب و روی می باشند علاوه بر مشکلات اقتصادی، خسارات زیادی را به محیط زیست وارد نموده است. بنابراین مصرف بی رویه این کودها موجب تجمع آلاینده ها در خاک، منابع آب و افزایش آنها در گیاهان و زنجیرهء غذایی انسان و حیوان می گردند. هدف از این تحقیق، بررسی اثرات کاربرد کودهای شیمیایی بر افزایش مقدار فلزات سنگین در خاک مزارع در راستای پیشگیری از آلودگی منابع آب، محصولات زراعی و استفاده بهینه از کودهای شیمیایی است.مواد و روش ها: در این تحقیق، تعداد 20 نمونه خاک و 5 نمونه از کودهای شیمیایی پر مصرف، مورد بررسی قرار گرفت. غلظت فلزات سنگین مورد نظر در نمونه های کود و خاک، پس از آماده کردن، هضم و فیلتر نمودن با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت کادمیوم در کودهای دی آمونیوم فسفات 1.25 برابر، سوپر فسفات تریپل 1.7 برابر و در ماکرو گرانوله کامل 1.5 برابر بیش از ماکزیمم غلظت قابل قبول فلزات سنگین در کودهای شیمیایی بوده است. غلظت روی در کود سوپر فسفات تریپل حدود 2 برابر و در کود ماکرو گرانوله کامل7 برابر ماکزیمم غلظت قابل قبول بوده است. غلظت کادمیوم در کل نمونه های خاک مزارع منطقه جرقویه 3 تا 7 برابر و در نمونه های خاک مزارع روستای مبارکه 10 تا 35 برابر بیش از حداکثر قابل قبول فلزات سنگین در خاکهای زراعی بود. غلظت سرب و روی در کلیه نمونه های خاک مزارع مورد مطالعه کمتر از مقدار حداکثر قابل قبول بود. کودهای فسفاته دارای تاثیر فزاینده و معنی داری بر غلظت کادمیم، سرب و روی در خاک مزارع مورد مطالعه داشته اند.نتیجه گیری: با توجه به مقدار بیش از حد مجاز بعضی از فلزات سمی کمیاب مانند کادمیوم در این کودها بایستی مدیریتی اعمال گردد تا ناخالصی های مضر به حداقل و مقدار قابل قبول کاهش یابد. و از توزیع و مصرف کودهای غیراستاندارد جلوگیری شود.

زمینه و هدف: اجرای برنامه های‎ ‎فرهنگی‎ ‎با اهداف زیست محیطی ‎نیاز‎مند بررسی وضعیت سطح آگاهی، نگرش و عملکرد افراد جامعه نسبت به موضوع مورد نظر می باشد. ازجمله این برنامه ها، می توان به مدیریت پسماند جامد در مناطق کوهستانی به عنوان یک وظیفه ی همگانی اشاره نمود. در این میان کوه طاق بستان به عنوان نماد استواری و سر زندگی در شهر کرمانشاه از جایگاه ویژه ای نزد مردم شهر برخوردار می باشد. سینه ی ستبر این کوه روزانه پذیرای هزاران مهمان عاشق طبیعت و ورزش می باشد که متاسفانه در بعضی موارد به علت کم لطفی مراجعین در زیبایی های آشکارش نقشی نازیبا از باقی مانده پسماندهای دفعی را به ناچار پذیرا می باشد، که ضرورت جلوگیری و رفع آن ها از اعم واجبات برای هرکرمانشاهی طبیعت دوست می باشد. لذا در مطالعه حاضر بررسی سطح آگاهی، نگرش و عملکرد مراجعین به منظور تعیین وضعیت موجود برای برنامه های آینده مد نظر بوده است.مواد و روش کار: مطالعه حاضر به صورت توصیفی- مقطعی سطح آگاهی، نگرش و عملکرد کوهنوردان نسبت به وضعیت مدیریت پسماند جامد در کوه طاق بستان شهرکرمانشاه را در سال 1393 مورد بررسی قرار داده است. در این مطالعه 385 پرسشنامه محقق ساخت بین کوهنوردان کوه طاق بستان توزیع گردید. و نتایج به دست آمد ه از طریق نرم افزار SPSS. 16 آزمون ANOVA تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: نتایج نشان می دهد رابطه معنی داری بین جنسیت با سطح آگاهی و عملکرد افراد پرسش شونده وجود ندارد، که این نوع رابطه بین شغل افراد با سطح آگاهی و نگرش نیز مصداق دارد. این در حالی است که سن افراد به عنوان یک متغیر اصلی رابطه معناداری را با میزان آگاهی نشان می دهد در حالی که در خصوص سطح نگرش و عملکرد رابطه معکوس می باشد. نتایج بررسی رابطه تحصیلات افراد با سطح آگاهی و عملکرد با  P-value=0.045از نظر آماری معنی دار می باشد.نتیجه گیری: نتایج سه متغیر سطح آگاهی، نگرش و عملکرد افراد نشان داد که، کوهنوردان شرکت کننده در این مطالعه دارای سطح آگاهی متوسط و خوبی نسبت به مدیریت پسماند مواد زائد در کوه طاق بستان می باشند، همچنین میزان سطح نگرش افراد پرسش شونده نسبت به موضوع دارای نگرش متوسط و خوب بوده اند، اما کوهنوردان شرکت کننده در این مطالعه دارای عملکرد ضعیفی می باشند.

زمینه و هدف: در دهه های گذشته، با توسعه روش های تصفیه مناسب برای از بین بردن آلاینده های مختلف، تلاش های بسیاری به منظور بهبود تصفیه پساب ها صورت گرفته است. بیشترین مطالعات در این زمینه بر روی فوتوکاتالیزورهای ناهمگن متمرکزشده است که اغلب از اکسیدهای نیمه هادی، مانند دی اکسید تیتانیوم (TiO2) استفاده می کنند. این روش مفید بر اساس تجزیه آلاینده طی یک واکنش شیمیایی بر روی سطح یک فوتوکاتالیزور است که با نوری با طول موج معین فعال شده است. کارآمدی در از بین بردن آلاینده های آلی پایدار مانند رنگ های آزو، پایداری نوری و بی اثری نسبت به محیط شیمیایی، از TiO2 یک ماده مهم فوتوکاتالیزور ساخته است. در این مطالعه، تخریب نوری رنگ نساجی صنعتی اسید بلو 113(AB113) ، با استفاده از نانو ذرات آنا تاز TiO2 و تابش اشعه ماوراء بنفش (UV-A)، در یک محیط ناهمگن آبی انجام شده است.مواد و روش ها: فرایند فوتوکاتالیزوری به وسیله طیف سنجی UV–visible و مقادیر مختلف کاتالیزور (10.0-60.0mg)، شرایط pH (3-8) و زمان تماس (30-2 دقیقه) برای غلظت 25mg/L از رنگ موردنظر دنبال شد. روش سطح پاسخ بر اساس طراحی سه متغیر سه سطح Box-Behnken برای مطالعه و بهینه سازی فرایند فوتوکاتالیزوری استفاده شد. اثرات متقابل سه پارامتر عملیاتی ازجمله زمان تابش،pH  و مقدار کاتالیزور در تخریب رنگ موردبررسی قرار گرفت.یافته ها: بهره وری حذف رنگ به دقت به وسیله یک معادله درجه دوم با R2 برابر 0.9649 مدل سازی شد. شرایط بهینه برای حذف رنگ در زمان 29.78 دقیقه، pH برابر  6.56و مقدار کاتالیزگر 42.00 میلی گرم در 100 میلی لیتر از محلول به دست آمد. در این شرایط،%95.3  از رنگ حذف شد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که نانو ذرات آنا تاز TiO2 فعالیت کاتالیزوری خوبی را در تخریب رنگ AB113 تحت تابش UV نشان می دهند. بنابراین، تخریب نوری رنگ با استفاده از نانو ذرات آنا تاز TiO2 در شرایط بهینه، می تواند به طور موثری برای تصفیه پساب های صنعتی رنگی استفاده شود.

زمینه و هدف: فاضلاب بیمارستانی به دلیل دارا بودن آلاینده هایی چون مواد دارویی و آنتی بیوتیک ها، ترکیبات شیمیایی و فلزات سنگین و ... در صورت عدم تصفیه مناسب و ورود آن به آب های پذیرنده موجب مخاطرات بهداشتی می گردند. این مطالعه به بررسی وضعیت تصفیه و کیفیت پساب خروجی از فاضلاب بیمارستان تک تخصصی زنان و زایمان شهدای بهشهر و مقایسه پساب خروجی آن با استانداردهای محیط زیست پرداخته است.مواد و روش ها: این مطالعه درسال 94-1393 برروی تصفیه خانه فاضلاب بیمارستان تک تخصصی زنان و زایمان شهدای بهشهر به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. به منظور تعیین کیفیت فاضلاب و کارایی تصفیه خانه عمل نمونه برداری از پساب خروجی تصفیه خانه صورت گرفت. نمونه ها از نظر مقادیر BOD، COD،TDS ، TSS،DO ، کدورت، کلرآزاد، کلیفرم مدفوعی و کلیفرم کل به روش استاندارد آنالیز شدند.یافته ها: متوسط مصرف روزانه آب بیمارستان 33 مترمکعب و متوسط فاضلاب تولیدی به ازای هر تخت فعال 26.4 مترمکعب در روز می باشد. میانگین پارامترهای BOD، COD،TDS ، TSS،DO ، کدورت، کلرآزاد، کلیفرم مدفوعی و کلیفرم کل در پساب خروجی تصفیه خانه به ترتیب 112.25mg/L، 157mg/L،1122.25mg/L ،138.75mg/L ،mg/L 59.5،13NTU ،1mg/L ،4.75MPN/100mL ، 46MPN/100mL می باشد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که همه پارامترها بالاتر از سطح استاندارد مناسب دفع پساب به آب های پذیرنده قرار داشته، بنابراین راندمان فرایند نامناسب می باشد و نیازمند مدیریت و راهبری دقیق تری می باشد. همچنین پساب این تصفیه خانه قابلیت استفاده برای مصارف کشاورزی، تخلیه به آب های سطحی و چاه جاذب را نداشته و تنها مقادیر سنجش شده کل کلی فرم و کلی فرم های مدفوعی با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران مطابقت داشت.

زمینه و هدف: امروزه با رشد صنعت و افزایش جمعیت، منابع آبی با مشکل کمبود جدی مواجه شده است. این کمبود منابع آبی ایجاب می کند در مورد مدیریت در بخش صنعت و کشاورزی تمهیدات ویژه ای در نظر گرفته شود. از میان منابع مختلف آبی، آب های سطحی بیشتر در معرض آلودگی قرار می گیرند. مهم ترین آلوده کننده های این منابع، آلاینده های صنعتی، دترجنت ها (گندزداها)، آفت کش ها، مواد رادیواکتیو، گرما و غلظت نمک های محلول هستند.مواد و روش ها: در این مقاله، ابتدا میزان اهمیت هر آلاینده با توجه به اثرات و نتایج آن موردبررسی قرار می گیرد و سپس ارزیابی کیفی آب های سطحی ازنقطه نظر آلاینده های ذکرشده موردمطالعه قرار می گیرد. به منظور ارزیابی میزان اهمیت نسبی این آلاینده ها، ابتدا با استفاده از نرم افزار Topsis، اولویت بندی این عوامل به عنوان یکی از روش های تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفته و سپس با استفاده از مدل سازی روش درخت تصمیم، با استفاده از نرم افزار WEKA، اهمیت هر عامل بررسی و در صورت عدم برآورده شدن میزان حداقل اهمیت، از درخت تصمیم حذف می شوند.یافته ها: نتایج بدست آمده از تحلیلی فازی Topsis گویای این مهم است که از میان شش آلاینده های موردبررسی در این پژوهش، آب های سطحی و آب های زیرزمینی به ترتیب به میزان 74% و 26% در معرض ریسک آلودگی هستند. از سویی نتایج بدست آمده از درخت سلسله مراتبی در نرم افزار Weka نشان داده است که عامل گرما، نمک های محلول و آلاینده های صنعتی به ترتیب دارای ضریب تاثیر یا خلوص 0.1338، 0.0523 و 1.2694 می باشند.نتیجه گیری: آب های سطحی به طور نسبی در مقایسه با آب های زیرزمینی بیشتر در معرض آلودگی قرار می گیرند. همچنین عامل گرما و غلظت نمک های محلول از کم ادراری عوامل و آلاینده های صنعتی از تاثیرگذارترین آلاینده ها در آلودگی آب های سطحی محسوب می شوند.