مدیریت توسعه فناوری
سال:1392 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

ارزیابی توان نوآوری در سطح ملی مقدمه سیاستگذاری در این حوزه است. مقاله حاضر تلاش دارد تا با مروری بر مدل های ارائه شده در دنیا و همچنین اقدامات صورت گرفته در داخل کشور، اقدام به ارائه مدلی بومی برای ارزیابی توان نوآوری ج. ا. ایران نماید. بر این اساس ابتدا تعدادی از مدل های ارائه شده-با تأکید بر مدل های ارائه شده برای کشورهای در حال توسعه-مورد بررسی قرار گرفته است. مقایسه بین مدل ها نشان می دهد که برخی از آن ها تمام مؤلفه های تأثیرگذار در نوآوری را برای ارزیابی مورد بررسی قرار نداده اند و لذا مدل آنها برای شرایط خاص خود کاربرد دارد. از این رو، مقاله حاضر با مروری بر رویکردهای مختلف، جمع بندی نقاط ضعف و قوت آن ها و همچنین در نظر گرفتن ملاحظات بومی کشور که نشأت گرفته از ویژگی های اقتصادی، سیاسی واجتماعی ج. ا. ایران است، چارچوب مفهومی نظام مندی برای ارزیابی توان نوآوری ارائه داده است. از آنجا که سعی بر ارائه مدلی نظام مند (سیستماتیک) بوده است، مؤلفه های نوآوری به صورت کلی در چهار دسته مؤلفه های ورودی، مؤلفه های خروجی، مؤلفه های فرایندی و مؤلفه های محیطی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. در ارائه چارچوب پیشنهادی سعی شده است تصویر روشنی از نقاط ضعف و قوت توانمندی نوآوری برای سیاستگذار ایجاد شود.

مهمترین نیاز تصمیم گیران فناوری، داشتن آگاهی کافی و به روز برای انجام تصمیم گیری های صحیح و به موقع در موضوعات فناورانه هدف می باشد. مقاله حاضر سعی در معرفی نظام هوشمندی فناوری به عنوان نظامی دارد که کارکرد اصلی آن، افزایش قدرت تصمیم گیری در حوزه فناوری و رویکرد غالب آن اکتساب، تجزیه، تحلیل و معنابخشی به داده ها و اطلاعات مرتبط می باشد. هدف این مقاله استخراج ساختار کارکردهای این نظام به منظور استقرار آن در سطح ملی برای فناوری پیشرفته پیل سوختی می باشد. بدین منظور در گام نخست ذینفع های پیل سوختی و نیازهای آنها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته شناسایی و سپس بر اساس نیازهای استخراج گردیده ساختار کارکردهای نظام از طریق مطالعه کتابخانه ای، مطالعه تطبیقی، مشارکت محقق در تحقیق و پنل متخصصین استخراج و از طریق مدل IDEF0 ترسیم گردید. براساس نتایج، ذینفع های نظام برپایه حوزه تصمیم گیری به پنچ گروه افراز می گردند. همچنین نظام جهت برآورده کردن کارکرد اصلی خود نیازمند شش زیرکارکرد اصلی تعیین نیاز و هدایت؛ جستجو و اکتساب؛ پردازش، سازمان دهی، ذخیره؛ تحلیل؛ مستندسازی و انتشار در طراز دوم می باشد. ارزیابی محقق حاکی برآن است که نقص یا عدم وجود این سی و چهار کارکرد و تعاملات مابین آنها، باعث ناپایداری نظام درسطح ملی می گردد.

پیش بینی فناوری به عنوان نخستین گام در فرایند برنامه ریزی فناوری، به پایش مستمر پیشرفت های فناورانه به منظور ارزیابی توانایی بالقوه و شناسایی زودهنگام کاربردهای آتی آن ها اطلاق می گردد. در کشورهای در حال توسعه اغلب به دلیل کم رنگ بودن جایگاه چنین مطالعاتی در فرایند سیاستگذاری فناوری، سرمایه گذاری در فعالیت های تحقیق و توسعه فاقد اثر بخشی لازم می باشد. در این مقاله به منظور رصد پیشرفت های فناورانه در زمینه فناوری لعاب، داده های مرتبط با پتنت های استخراج شده از پایگاه های ثبت پتنت اروپا و آمریکا با استفاده از رویکرد پتنت کاوی، مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفتند. پس از تعیین کلید واژه ها، 1591 پتنت بین سال های 1913 تا 2011 جهت تحلیل جمع آوری گردید. سپس با استفاده از فنون متن کاوی و روش خوشه بندی k-میانگین، فناوری لعاب به شش خوشه "مواد اصلی لعاب"، "مواد اولیه افزودنی"، "لعاب-های ویژه"، "تنوع در شکل ظاهری لعاب"، "تجهیزات پخت" و "روش های آماده سازی لعاب" تفکیک و در هر یک از آن ها با استفاده از منحنی رشد لجستیک دوگانه، چرخه حیات فناوری ترسیم و تفسیر گردید. نتایج این مقاله نشان دادند که فناوری لعاب در تمامی خوشه های شناسایی شده در مرحله بلوغ و یا افول قرار داشته و به احتمال فراوان در آینده ای نزدیک با فناوری های نوین دیگری جایگزین خواهد شد.

پیچیدگی و ماهیت خاص و متفاوت هر یک از فناوری ها و شرایط نیاز صنعت به آنها، طراحی فرآیند توسعه و تجاری سازی فناوری را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است. در این مطالعه یک رویکرد نظریه سازی قیاسی از چگونگی ادراک مدیران و دست اندرکاران توسعه فناوری از روش توسعه و تجاری سازی فناوری ها انتخاب و به کار گرفته شد تا الگوهای مختلف مورد استفاده برای توسعه و تجاری سازی فناوری در پژوهشگاه صنعت نفت استخراج و تشریح گردد. این مدل ها براساس مطالعه موردی (چند موردی) فرایند توسعه و تجاری سازی بیست فناوری مختلف که در پژوهشگاه صنعت نفت اجرا شده با استفاده از روش شناسی تحقیق کیفی اکتشافی به دست آمده است. در نتیجه شش مدل مختلف توسعه و تجاری سازی فناوری تدوین گردید. پس از طراحی مدل ها با استفاده از نظرسنجی از خبرگان و مقایسه آنها با مدل سایر طرح های توسعه فناوری در حال اجرا، به دریافت دیدگاه های خبرگان و مقایسه تطبیقی مدل ها پرداخته شد و شواهدی برای پشتیبانی و تائید مدل های توسعه یافته، گردآوری گردید. در نهایت با ارائه نتایج پژوهش به جمع بندی پرداخته می شود.

جهانی سازی به عنوان یک پدیده غالب در اقتصاد جهانی سال های اخیر، تاثیر شگرفی بر راهبردهای سازمان های تولیدی و خدماتی بر جای گذاشته است. یکی از این تاثیرات، اهمیت یافتن و پیچیده شدن موضوع ورود به بازارهای جهانی است. اگر در گذشته ورود به یک بازار خارجی از طریق ترانزیت و فروش در بازار مقصد اتفاق می افتاد، در حال حاضر روش ها و مکانیزم های متعددی برای ورود به یک بازار خارجی وجود دارد که انتخاب روش ورود مناسب از میان آنها می تواند به موفقیت حضور در بازار مقصد منجر شود. پژوهش حاضر مبحث "روش های ورود به بازارهای خارجی" را بعنوان یکی از عوامل تاثیر گذار بر موفقیت یا عدم موفقیت بنگاه مورد مداقه قرار داده و پس از مرور ادبیات موضوع، شناسایی عوامل موثر بر انتخاب روش ورود با طراحی مدلی از عوامل موثر به بررسی، تحلیل و مقایسه میزان اهمیت هریک از این عوامل برای دو شرکت بزرگ خودروساز کشور و میزان توجه صورت گرفته به این عوامل در پروژه های ورود به بازارهای جهانی پرداخته است.

از آنجایی که قرن حاضر نوید بخش تغییر و تحولات، پیچیدگی و رقابت بسیار است، هر سازمانی نیازمند بهبود مستمر و یا بنیادی برای دستیابی به رشد و مزیت رقابتی است. لذا رهبران سازمان های امروزی باید نوآوری را به مانند کیفیت و بهره وری و نیز به عنوان یک اصل راهبردی در سراسر یک سازمان نهادینه سازند. تحقیقات نشان داده است که نوآوری در سازمان ها، یکی از محرک های اصلی برای رقابت پذیری و توسعه ملی است. با این همه، تحقیقات تجربی اندکی در رابطه با درک کارمندان از تأثیر عوامل سازمانی بر نوآوری فردی صورت گرفته است. هدف این مقاله شناسایی و بررسی عوامل سازمانی (یا داخلی) موثر بر نوآوری فردی است. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان شرکت گاز استان یزد می باشد. به منظور بررسی اثر این عوامل بر نوآوری از تحلیل مسیر، استفاده گردیده است. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که عامل هفتگانه مذکور (تعامل، رهبری، ارتباطات، دانش، یکپارچگی، حمایت سازمانی و انگیزش) اثر معنی داری بر نوآوری دارند. لازم به ذکر است، از بین این عوامل، متغیر، دانش تاثیر بیشتری بر نوآوری می گذارد.