مدیریت توسعه فناوری
سال:1396 | دوره:5 | شماره:3 |تعداد مقالات:6

کسب وکارهای فناورانه به عنوان مسیری مهم جهت تجاری سازی و اشاعه فناوری ها اثر مستقیمی در توسعه پایدار و سطح رفاه کشورها و جوامع دارند. شکل گیری و عملکرد مطلوب این کسب وکارها در گرو عملکرد مناسب زمینه ای است که تحت عنوان اکوسیستم کارآفرینی فناورانه معرفی می شود. مقاله حاضر با رویکردی چند مرحله ای بدنبال شناسایی و تعریف ابعاد و مولفه های چنین اکوسیستمی با توجه به مقتضیات کشور ایران بوده تا زمینه ساز توسعه و بهبود راهکارها و سیاست های توسعه کارآفرینی فناورانه در کشور باشد. در این فرآیند در ابتدا با بهره گیری از استراتژی فراترکیب ابعاد و مولفه های محتملِ این اکوسیستم از حوزه های مرتبط شناسایی شده و سپس با بهره گیری از استراتژی پیمایش و مبنا قراردادن پرسشنامه منتج شده از مرحله قبل، 19 مصاحبه ساختاریافته انجام و نتایج مربوطه مورد تحلیل قرار گرفته است. بر این اساس 129 مولفه در دوازده بعد بازار، فرهنگ، کارآفرین فناور، استعدادها، آموزش و پژوهش، شبکه ها و تعاملات، پشتیبانی، سرمایه، حاکمیت، سازمان ها، شرایط ویژه و زیرساخت برای اکوسیستم کارآفرینی فناورانه کشور نتیجه گیری شده است.

رشد دو فناوری مهم در انرژی خورشیدی، یعنی انرژی فتوولتایی و انرژی خورشیدی گرمایشی در تمام جهان و از جمله در آمریکای شمالی در گرو حمایت دولت ها و اعطای مشوّق های مالی برای سرمایه گذاری در آن ها بوده است. در این مقاله مجموعه بزرگی از دو سری مدل رگرسیونی برای تحلیل روند رشد این دو فناوری در کشور امریکا مورد آزمایش قرار گرفته است. پس از انتخاب بهترین مدل ها با استفاده از یک روش سیستماتیک، اثر مشوق ها با توجه به فقدان داده های دقیق، به روش شبیه سازی مونت کارلو تخمین زده شده است. مشاهده داده های موجود و نتایج به دست آمده از مدل، حاکی از احتمال وجود رفتار متوهّمانه (گله ای) در رشد این دو فناوری چه در ابتدا و چه در حال حاضر است. رشد فناوری خوشیدی گرمایشی پیش از این در اثر کاهش قیمت های انرژی های جایگزین و جایگزینی فناوری فتوولتایی، کاهش داشته و اثر مشوق ها نیز بر آن پس از سال 2008 تقریباً از بین رفته است. نتایج شبیه سازی با حذف اثر مشوق ها نشان می دهد که سرعت رشد فناوری فتوولتایی نیز با حذف مشوق ها کاهش قابل توجهی خواهد داشت. این مطالعه می تواند تجربه ای مفید برای ایران در زمان حاضر باشد که مشوق های توسعه انرژی های تجدیدپذیر را با اطمینان کامل حفظ کند.

نوآوری یعنی تأثیرگذاری اقتصادی یا اجتماعی شیء بر بازار. ایده های بی شماری آفریده می شود اما از این میان، تنها شمار اندکی بر بازار تأثیر می گذارند و ایده و اختراعی نو شناخته می شوند. تأسیس شرکت های دانش بنیان به منظور تجاری ساختن ایده ها از کارهای جدی است که در کشور به منظور عملی شدن تبدیل نوآوری ها به تکنولوژی صورت گرفته است. وجود سیستمی اثربخش برای نوآوری با توجه به انواع منابع خاص موردنیاز شرکت در دستیابی به مزیت رقابتی پایدار، یک انتخاب راهبردی تلقی می گردد. هدف این پژوهش نگاشت نقشه ای جهت توسعه نوآوری و تجاری-سازی شرکت های دانش بنیان ایران است که با استفاده از رویکرد تحلیل و توسعه گزینه های استراتژیک انجام شده است. داده های تحقیق از طریق مصاحبه با خبرگان جمع آوری و نقشه نهایی با استفاده از نرم افزار Decision Explorer ترسیم و تجزیه و تحلیل شد. بر این اساس، منابع انسانی-فناوری-فرهنگ-عوامل سیاسی-منابع مالی و سرمایه ای-منابع فیزیکی و ساختاری، گزینه های کلیدی در توسعه نوآوری و تجاری سازی شرکت های دانش بنیان است که با تمرکز بر این گزینه ها برای هر کدام راهبردهایی تدوین و ارائه گردید تا باعث تقویت موضوعات مهم نقشه شده و در سطح بالاتر موجب رسیدن به اهداف شوند.

هدف پژوهش حاضر، تبیین ارتباط میان توسعه علم، توسعه فناوری و رشد اقتصادی در ایران بوده است. در این راستا، با مطالعه عمیق حدود 250 کتاب و مقاله درباره توسعه علم، توسعه فناوری و رشد اقتصادی و تحلیل محتوای کیفی آنها، زیر معیارهای اثرگذار بر این سه معیار مشخص و با یکپارچه سازی آنها، 14 زیر معیار مشترک شناسایی شد که تحت سه معیار مربوطه دسته بندی شدند. در ادامه، با نمونه گیری نظری هدفمند از میان حدود 130 خبره، 13 خبره ساکن ایران و خارج از کشور که به مسائل معیارهای مورد بررسی تسلط داشتند انتخاب شده و با بهره گیری از نظرات تخصصی آنها، پرسشنامه دیماتل مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکه تکمیل و از داده های پرسشنامه برای سنجش رابطه میان معیارها و زیر معیارها و وزن دهی آنها (فن دنپ) استفاده شد و مدل پژوهش، از طریق خروجیهای فن دنپ ترسیم گردید. نتایج پژوهش حاضر، گواه ارتباط دوسویه میان توسعه علم، توسعه فناوری و رشد اقتصادی در ایران می باشد به گونه ایکه رشد اقتصادی و توسعه فناوری، به ترتیب، اثرگذارترین و اثرپذیرترین معیار در این شبکه ارتباطی می باشند.

پژوهش کیفی حاضر با هدف واکاوی آسیب های فضای کسب و کار و سرمایه گذاری در استان یزد صورت گرفته است. برای گردآوری داده های پژوهش از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان، سیاست گذاران، برنامه ریزان و مدیران استان یزد بودند که با روش نمونه گیری هدفمند، 45 نفر از آنان انتخاب شدند و مورد مصاحبه عمیق و اکتشافی قرار گرفتند. فرایند گردآوری اطلاعات تا سطح اشباع نظری ادامه یافت. در نتیجه اجرای فرایندهای کدگذاری، یافته های پژوهش در قالب آسیب های فضای کسب و کار و سرمایه گذاری، علل فراهم کننده این آسیب ها، پیامدهای وجود آسیب های شناسایی شده و راهکارهای ارائه شده به منظور کاهش آسیب های موجود ارائه شدند.

پژوهش حاضر با روش ترکیبی (کیفی و کمی) و باهدف ارائه یک چارچوب درزمینهی نوآوری استراتژیک که برای شرکت های ایرانی جهت پیاده سازی نوآوری استراتژیک ضروری می باشد انجام شده است. در بخش کیفی، با مرور پیشینه پژوهش، مؤلفه های نوآوری استراتژیک از متون استخراج گردید و با تحلیل تم (مضمون) مصاحبه هایی که با 18 تن از خبرگانی که با نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند، درنهایت 7 تم (سازه)با عناوین؛ نوآوری استراتژیک در بازار، نوآوری استراتژیک در محصول، نوآوری استراتژیک در فرایندهای سازمانی، نوآوری استراتژیک در ساختار سازمانی، نوآوری استراتژیک در توسعه نیروی انسانی، نوآوری استراتژیک در روابط با مشتری و نوآوری استراتژیک طرح و برنامه سازمانی حاصل شد. در بخش کمی نیز، در جامعه ای شامل 1-مدیران شرکت های موجود در پارک علم و فناوری شهر تهران 2-اساتید و خبرگان مرتبط با نوآوری و 3-کارشناسان ارزیابی شرکت ها وابسته به معاونت علم و فناوری، با نمونه برداری هدفمند طبقه ای، با تدوین و توذیع پرسشنامه ای با طیف لیکرت و جمع آوری 206 عدد پرسشنامه برای هرکدام از این سازه ها، آزمون معادلات ساختاری تحلیل تائید عاملی صورت گرفت و وضعیت موجود متغیرهای تحقیق سنجش و مدل نهایی در نیمه اول سال 96 با توجه به پارک های علم و فناوری تهران مورد تائید قرار گرفت.