مدیریت توسعه فناوری
سال:1393 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:6

این مقاله به موضوع تنوع کسب و کار مبتنی بر تکنولوژی و نقش عوامل مؤثر در تنوع شرکت های بزرگ می پردازد. در دو دهه گذشته، هم راستایی استراتژی تکنولوژی و استراتژی کسب و کار، یکی از محورهای مهم پژوهشی را در دو حوزه مدیریت استراتژیک و مدیریت تکنولوژی به خود اختصاص داده است. تمرکز این تحقیقات بیشتر بر بنگاه های دارای کسب و کار واحد بوده و در همین رابطه چارچوب ها، مدل ها و ابزارهای تصمیم گیری مختلفی توسعه یافته و به کار گرفته شده اند. علیرغم اینکه شرکت های دارای کسب و کارهای متنوع نقش مهمی را در اقتصاد کشورها ایفاء می کنند و به دلیل برخورداری از دارایی های تکنولوژیک مختلف نیازمند یک برنامه جامع و کلان استراتژیک در زمینه تکنولوژی هستند، تعداد اندکی از پژوهش ها به این موضوع به طور عام و چگونگی شکل دهی کسب وکارهای جدید تکنولوژی محور و عوامل مؤثر بر آن به طور خاص پرداخته اند. هدف این مقاله ارائه یک چارچوب نظری است که در آن عوامل زمینه ای مؤثر بر تنوع بخشی مبتنی بر تکنولوژی در شرکت های بزرگ شناسایی و معرفی شده اند. همچنین کارآمدی چارچوب مذکور از طریق مطالعه موردی شرکت تام از زیر مجموعه های گروه صنعتی ایران خودرو، به روش مطالعه موردی توصیفی و تجزیه و تحلیل تم، مورد بررسی قرار گرفته است.

فناوری های پیشرفته ی تولید (AMT) هسته ی اصلی کارخانه های آینده هستند و نقش تعیین کننده ای در پیکارهای رقابتی سازمان ها در سراسر دنیا ایفا می کنند. شرکت های موفق این حقیقت را تصدیق نموده و در صدد به کارگیری آن ها برای کسب مزیت رقابتی هستند. انتخاب مناسبAMT وظیفه ای حیاتی است که بر عهده ی مدیران تولید است چرا که این سرمایه گذاری ها، درجه ی بالایی از عدم اطمینان و سرمایه ای کلان را شامل می شود. در فرایند انتخاب و پیاده سازی AMT، مدیران باید به استراتژی تولید (اولویت های رقابتی) توجه ویژه ای داشته باشند. این پژوهش مشاهده ای جدید از الگوهای سرمایه گذاری AMT در شرکت های کوچک و متوسط صنعت نساجی فراهم می آورد و یک دسته بندی با کشف ارتباطات میان الگوهای سرمایه گذاری AMT، اولویت های رقابتی و عملکرد ارائه می نماید. این پژوهش نشان می دهد شرکت هایی که با در نظر گرفتن اولویت رقابتی خود اقدام به پیاده سازی AMT نموده بودند، عملکرد بهتری داشتند.

این تحقیق به منظور دستیابی به شرایط مؤثر بر پیاده سازی سیستم مدیریت دانش در گروه شرکت های همکاران سیستم انجام شده است. تاکنون پژوهش هایی در حوزه پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان های مختلف انجام شده که در آن ها به موضوع عوامل مؤثر در پیاده سازی مدیریت دانش نیز اشاره گردیده است. ولی به موضوع ارتباط این عوامل با یکدیگر و تأثیری که بر یکدیگر دارند کمتر پرداخته شده است. با توجه به اینکه جنس محصولات شرکت های نرم افزاری دانش محور است، مدیریت تجربیات پرسنل و حافظه سازمانی دشوارتر بوده و چالش های متعددی در این زمینه وجود دارد. با توجه به این توضیحات می توان انتظار داشت با پیاده سازی مدیریت دانش در این سازمان ها در مواجهه با مشکلات شاهد بهره وری و کارایی بیشتری باشیم. تعیین ارتباط بین هر یک از عوامل تأثیرگذار در پیاده سازی مدیریت دانش، دستیابی به موفقیت در اجرای مدیریت دانش را بهبود می بخشد. محققان در این تحقیق با بررسی پژوهش های قبلی و مستندات علمی موجود همچنین استفاده از نظریات خبرگان موضوع، به شناسایی عوامل مؤثردر پیاده سازی سیستم مدیریت دانش و ارتباط بین آن ها پرداخته و سعی در ارائه الگوی مناسب برای پیاده سازی سیستم مدیریت دانش دارند. متدولوژی مورد نظر برای انجام این تحقیق استفاده از روش تحقیق کیفی بوده که در آن از روش تئوری داده بنیاد استفاده می شود و برای ارزیابی صحت مدل، از مستندات و نتایج پژوهش های قبلی در حوزه ادبیات موضوع بهره برده می شود. نتایج حاصله براساس داده های جمع آوری شده در این تحقیق نشان می دهد برای پیاده سازی سیستم مدیریت دانش در گروه شرکت های همکاران سیستم، 16 فاکتور کلیدی و حیاتی باید مورد نظر قرار گیرد که ارتباط بین آن ها که در قالب مدل مفهومی ارائه شده است.

در محیط کسب و کار جدید که مشخصه آن تلاطم و پیچیدگی فزاینده است، توانایی یک شرکت در ایجاد و حفظ مزیت های رقابتی در دانسته هایش نهفته است. اهمیت مدیریت دانش و رابطه آن با نوآوری به شکل گسترده مورد تأیید واقع شده است؛ هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تأثیر قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری در شرکت های دارای فناوری پیشرفته بوده است و روشن ساختن این مطلب است که آیا مدیریت دانش می تواند منجر به نوآوری و عملکرد نوآوری بهتر گردد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش واحدهای تحقیق و توسعه 285 شرکت دارای فناوری پیشرفته واقع در تهران است. بر اساس مدل مفهومی پژوهش پرسشنامه هایی مورد استفاده قرار گرفت. به منظور بررسی اثرات میان متغیرهای تحقیق از مدل معادلات ساختاری و به طور اخص تکنیک تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج بدست آمده دو فرضیه مربوط به اثر معنادار قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر فرایند نوآوری و عملکرد نوآوری را مورد تأیید قرار داد، اما فرضیه مربوط به تأثیر معنادار فرایند نوآوری بر عملکرد نوآوری و بالطبع اثر غیر مستقیم قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری تأیید نشدند. در محیط کسب و کار جدید که مشخصه آن تلاطم و پیچیدگی فزاینده است، توانایی یک شرکت در ایجاد و حفظ مزیت های رقابتی در دانسته هایش نهفته است. اهمیت مدیریت دانش و رابطه آن با نوآوری به شکل گسترده مورد تأیید واقع شده است؛ هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تأثیر قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری در شرکت های دارای فناوری پیشرفته بوده است و روشن ساختن این مطلب است که آیا مدیریت دانش می تواند منجر به نوآوری و عملکرد نوآوری بهتر گردد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش واحدهای تحقیق و توسعه 285 شرکت دارای فناوری پیشرفته واقع در تهران است. بر اساس مدل مفهومی پژوهش پرسشنامه هایی مورد استفاده قرار گرفت. به منظور بررسی اثرات میان متغیرهای تحقیق از مدل معادلات ساختاری و به طور اخص تکنیک تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج بدست آمده دو فرضیه مربوط به اثر معنادار قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر فرایند نوآوری و عملکرد نوآوری را مورد تأیید قرار داد، اما فرضیه مربوط به تأثیر معنادار فرایند نوآوری بر عملکرد نوآوری و بالطبع اثر غیر مستقیم قابلیت های فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری تأیید نشدند.

امروزه با توجه به روند سریع تحولات فناوری، هیچ شرکت و کشوری قادر به تأمین تمام فناوری های مورد نیاز خود نمی باشد. لذا همکاری فناوری با دارندگان فناوری امری اجتناب ناپذیر است. اما از آنجا که هر پروژه همکاری و انتقال فناوری، دارای ابعاد مختلفی از جمله مباحث فنی، اقتصادی، حقوقی و اجتماعی است و در بسیاری از موارد، تبعات عدم توجه به این مسائل می تواند، ضربات جبران ناپذیری رابه اقتصاد کشور وارد نماید، آگاهی از معیارهای اساسی که می بایست قبل از همکاری فناوری، مورد توجه قرار گیرند، امری حیاتی برای مدیران و سیاست گذاران این عرصه می باشد. در این مقاله، مدل های مرسوم انتخاب روش انتقال فناوری در سطح جهان، مورد مطالعه قرار گرفتو با شناسایی معیار های مؤثر بر انتخاب روش انتقال فناوری و شیوه همکاری های فناوری، از روش تصمیم گیری چند شاخصه، استفاده گردید. سپس با استفاده از روش AHP، مدلی طراحی شد تا از این طریق، مناسب ترین روش همکاری فناوری برای ایجاد کارخانه الکترود گرافیتی، اولویت بندی شود. نتایج حاکی از آن بودند که بهترین روش ها برای همکاری و انتقال فناوری الکترود گرافیتی به ترتیب اولویت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، سرمایه گذاری مشترک و خرید امتیاز بودند.

در شرکت های دانش بنیان یادگیری سازمانی سبب حفظ مزیت رقابتی و رشد و توسعه سازمانی می گردد. از طرفی خلق عملکرد نوآورانه و یادگیری سازمانی مستلزم برقراری ارتباطات اثر بخش و پایدار با کلیه ذی نفعان و محیط عمومی سازمان است. سرمایه اجتماعی، شکلی از سرمایه است که سبب تسهیل در دسترسی به اطلاعات و منابع حیاتی به منظور ارتقاء عملکرد، یادگیری سازمانی و استفاده مناسب از فرصت های محیطی می گردد. پژوهش حاضر به دنبال طراحی چارچوبی توسعه یافته و نظام مند درخصوص مفاهیم سرمایه اجتماعی، نقش میانجی گری انتقال دانش و یادگیری سازمانی در ارتباط با هم و در شرکت های دانش بنیان ایرانی است و از این طریق سعی دارد تا در گسترش مرزهای دانش موجود در این حوزه اقدام نماید. این تحقیق از نوع کاربردی با ماهیت پیمایشی است. داده های مورد نیاز برای این تحقیق توسط نمونه گیری تصادفی از شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه فناوری اطلاعات در کشور ایران و به وسیله ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردیده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که سرمایه اجتماعی و انتقال دانش بر یادگیری سازمانی شرکت های دانش بنیان ایرانی مؤثراند. همچنین نقش میانجی گری انتقال دانش در اثر گذاری سرمایه اجتماعی بر یادگیری سازمانی شرکت های دانش بینان ایرانی نیز مورد تأیید قرار گرفت.