حسابداری ارزشی و رفتاری
سال:1397 | دوره:3 | شماره:5 |تعداد مقالات:9

به دنبال ظهور مسائل زیست محیطی و مسوولیت پذیری شرکت نسبت به عملکرد زیست محیطی، رهنمود ها، اصول و قوانین و مقرراتی برای شرکت ها تدوین می شود که شرکت ها بر این اساس، گزارش های خود در بعد زیست محیطی را منتشر می کنند. هدف اصلی این مقاله، تحلیل وضعیت گزارشگری عملکرد پایدار زیست محیطی و ارتباط آن با هزینه سرمایه در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. به منظور دستیابی به هدف اصلی تحقیق، تحقیق در 3 مرحله انجام شد. در مرحله اول، پس از مطالعه مبانی نظری تحقیق و نظرخواهی از 3 گروه خبرگان و با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی،20 شاخص تعیین شد. در مرحله دوم، با بررسی محتوای صورت های مالی و گزارش های هیات مدیره 134 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، وضعیت گزارشگری این شاخص ها طی سال های 95-1391 در اکسل ثبت و مورد بررسی قرار گرفت. نهایتا در مرحله سوم، پس از جمع آوری داده های مربوط به 79 شرکت، فرضیه تحقیق به روش داده های تابلویی و با نرم افزار Stata 15مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که شرکت های مورد بررسی در این تحقیق، در مولفه «مواد اولیه، انرژی و آب» نسبت به سایر مولفه ها گزارشگری بهتری داشته اند، ولی سطح عملکرد پایدار زیست محیطی نسبت به تحقیقات خارجی (مانند دوبلر و همکاران، 2015؛ و وانگ و سارکیس، 2017) پایین ارزیابی شد. هم چنین برخلاف مبانی نظری تحقیق، اطلاعات عملکرد پایدار زیست محیطی بر هزینه سرمایه شرکت ها تاثیر مثبت دارد که می تواند ناشی از نوسانات قیمت سهام، نادیده گرفتن ویژگی های خاص شرکت (مانند توانایی مدیریتی یا مهارت های کارکنان) یا اثر متقابل اطلاعات تاریخی و اطلاعات آینده نگر باشد.

افزایش جرایم یقه سفید و فسادهای مالی، تجهیز حسابرسان و حسابداران به مهارتهای قضایی را به ویژه در سالهای اخیر ضروری ساخته است. برای اینکه بتوان مباحث حسابداری قضایی(دادگاهی) و ضد تقلب را در برنامه درسی موسسات آموزشی و دانشگاه ها وارد کرد، نیاز است تا بررسی دقیقی درخصوص دانش، مهارت ها و توانایی های لازم برای افرادی که می خواهند در این زمینه کسب دانش و مهارت کنند، صورت گیرد. هدف تحقیق حاضر، ارائه یک برنامه درسی آموزشی در زمینه مباحث ضد تقلب و حسابداری دادگاهی(قضایی) است که بتواند مبنایی باشد برای تدریس مباحث مذکور در مراکز آموزشی و دانشگاهی، سازمان های دولتی و خصوصی، کارشناسان رسمی دادگستری و سایر نهادهای مرتبط. در برنامه درسی ارائه شده در این تحقیق که ماحصل بیش از یک سال و نیم تحقیق به روش فراسنتز روی برنامه درسی مراکز آموزشی و دانشگاهی دارای این رشته تحصیلی در جهان، مقالات و کتب منتشره در اینخصوص است، 32 واحد(شامل یازده واحد تخصصی، یازده واحد پایه ، شش واحد اختیاری و چهار واحد پایان نامه) درنظر گرفته شده است. کیفیت این برنامه درسی، از طریق پرسشنامه توزیع شده بین 39 خبره دارای دانش لازم درزمینه حسابداری قضایی(دادگاهی) و ضد تقلب بررسی شده است. نتایج آزمون t تک نمونه ای موید این مطلب است که مطابق نظر خبرگان مذکرو، این برنامه درسی دانش و مهارت لازم برای حسابداری دادگاهی را به دانشجویان این رشته منتقل می کند و از جامعیت لازم برخوردار می باشمی باشد.

رشد سریع بی حد و مرز دانش حسابداری مدیریت و توانایی تصمیم گیری بهینه از چالش های حسابداران مدیریت در عصر حاضر است. در این میان کشورهایی که تمرکز مدیریت در سازمان های آنها بیشتر است، سیستم های اطلاعاتی حسابداری مدیریت کمتر رشد پیدا کرده اند. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی امکان پذیری توانمندسازی رفتار تصمیم گیری حسابداران مدیریت به طور غیر مستقیم از طریق آگاهی فراشناختی و اثر آن بر خودرهبری بوده است. به این منظور متغیر آگاهی فراشناختی به عنوان متغیر مستقل و خودرهبری به عنوان متغیر میانجی مورد استفاده قرار گرفته اند. به منظور تفکیک اعتقاد حسابداران مدیریت از تصمیم مناسب برای سازمان، به عنوان تصمیم سازان و رفتاری که در عمل در محیط کسب و کار از خود نشان می دهند با توجه به این که برخی (شصت درصد) از پاسخ دهندگان شاغل در شرکت های ایران هستند، و به منظور تمیز این دو متغیر در پاسخ دهی هر دو متغیر باور رفتار تصمیم گیری حسابداران مدیریت و رفتار تصمیم گیری حسابداران مدیریت در عمل به عنوان دو متغیر وابسته وارد الگو شده اند. این تحقیق بر روی دانشجویان ارشد و دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران که درس حسابداری مدیریت را گذرانده اند در سال تحصیلی 1395- 1396 انجام شد. از میان 107 نفر 83 پرسشنامه که به درستی پاسخ داده شده بود مورد تحلیل و آزمون قرار گرفت. برای روایی سازه از تحلیل عاملی تاییدی و برای آزمون فرضیات از تحلیل مسیر در نرم افزار پی ال اس استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که آگاهی فراشناختی بر باور رفتار تصمیم گیری حسابداران مدیریت و رفتار تصمیم گیری حسابداران مدیریت در عمل به طور غیرمستقیم و از طریق خودرهبری تاثیر منفی دارد.

حسابرسانی که از تعهد حرفه ای بالایی برخوردارند، تلاش می کنند تا وظایف خود را به درستی انجام داده و در راه موفقیت حرفه حسابرسی گام بردارند و از انجام فعالیت های که به اعتبار حرفه خدشه وارد می کند و کیفیت حسابرسی را کاهش میدهد، خودداری کنند. هدف این پژوهش بررسی تاثیر منبع کنترل، تجربه و میزان تحصیلات حسابرسان بر تعهد حرفه ای آنان است. با استفاده از پرسش نامه، داده های مورد نیاز از 281 نفر از کارکنان موسسات حسابرسی و حسابرسان شاغل انفرادی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران در سال 1396 جمع آوری و با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی چندگانه تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتایج پژوهش، موسسات حسابرسی باید هنگام استخدام نیروهای جدید، افراد با منبع کنترل درونی که نتایج تلاش های انجام شده به وسیله خودشان و یا وابسته به خودشان را به وقایع قابل کنترل مرتبط کرده را استخدام کنند و بیشتر بر کار حسابرسان کم تجربه و حسابرسانی که موفقیت را به شرایط نسبت میدهند و توانایی پذیرش مسوولیت خود را ندارند، نظارت کرده و زمینه ی ارتقاء تعهد آنان به موسسه و حرفه حسابرسی را فراهم کنند.

سبک تفکر فرایند پردازش اطلاعات، تردید حرفه ای، قضاوت و تصمیم گیری را تحت تاثیر قرار می دهد. از این رو هدف این پژوهش مطالعه تاثیر سبکهای تفکر بر تردید حرفه ای حسابرسان می باشد. سبک های تفکر شامل سبکهای قانون گذار، اجرایی، قضاوت گر، کلی نگر، جزئی نگر، درون نگر، برون نگر، آزاد اندیش و محافظه کار است. نمونه آماری پژوهش شامل 455 نفر از حسابرسان شاغل در موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و سازمان حسابرسی درسال 1396 که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. روش پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی بوده و ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه استاندارد می باشد. به منظور تجزیه تحلیل آماری داده ها و آزمون فرضیه ها از مدل معادلات ساختاری به کمک نرم افزار لیزرل، استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل و یافته ها بیانگر این است که سبک تفکر قانونگذار بر تردید حرفه ای تاثیر معنی دار و منفی و همچنین سبکهای تفکر اجرایی، قضاوتگر، درون نگر، برون نگر و آزاد اندیش با تردید حرفه ای رابطه معنی دار و مثبت دارد. همچنین 3 سبک تفکر کلی نگر، جزئی نگر و محافظه کار با تردید حرفه ای رابطه معنی داری ندارند و بر آن تاثیرگذار نیستند.

هدف این پژوهش کیفی بررسی نقش رابطه نگرش فردی و اخلاق مالیاتی منجر به تمکین مالیاتی از دید مودیان مالیاتی از بعد متغیرهای درونی می باشد. مشارکت کنندگان در این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری با حداکثر تنوع انتخاب شده اند و شامل 21 مصاحبه شونده از مودیان مالیاتی شهر کرمان در سال 1396 می باشند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که میزان اعتقادات افراد به دین و مذهب و میهن پرستی افراد تا حد زیادی مانع از فرار مالیاتی آنها می شود و در عین حال تعداد زیادی از مصاحبه شوندگان معتقدند که شفافیت دولت و پاسخگویی آن به عموم مردم مانع از فرار مالیاتی می شود. اما در عین حال برخی معتقدند که دولت ها شفاف نبوده و رانت خواری و فساد موجود در اقتصاد ایران سبب بی اعتمادی عمومی به عملکرد دولت شده است. از دیدگاه برخی از افراد وجود نظام مالیاتی عادلانه و منصفانه نیز به پرداخت مالیات توسط افراد و جلوگیری از فرار مالیاتی کمک شایانی می کند. اما به اعتقاد برخی آنان قوانین مالیاتی موجود کارآ و عادلانه نیستند و بسیاری از کسبه و مشاغل با درآمدهای زیاد می توانند با مخفی کاری و دور زدن قانون از پرداخت مالیات فرار کنند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، می توان نتیجه گیری کرد که اگر دولت به مردم اطمینان دهد که منابع مالیاتی گردآوری شده در راستای خدمت رسانی بیشتر به آن ها و سایر بخش های مولد اقتصاد پرداخت می شود، می تواند نگرش مودیان مالیاتی را اصلاح کند و مودیان مالیاتی فرار از پرداخت مالیات را رفتاری بدون از ارزش های اخلاقی خواهند دانست.

فرضیه یادگیری مدیریتی نشان می دهد که مدیران می توانند محتوای اطلاعاتی قیمت سهام را از قیمت سهام شرکت خود یاد بگیرند که می تواند به بهبود کارایی تصمیمشان کمک کند. طبق فرضیه یادگیری، محتوای اطلاعاتی قیمت سهام می تواند کارایی سرمایه گذاری نیروی کار را تحت تاثیر قرار دهد زیرا قیمت سهام حاوی اطلاعات ارزشمندی است که مدیران درباره تقاضاهای آتی محصولات شرکت، فرصت های رشد و سیاست های مالی که سطح سرمایه گذاری شرکت را تعیین می کند، در اختیار ندارند. هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثر محتوای اطلاعاتی قیمت سهام بر کارایی سرمایه گذاری نیروی کار در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای آزمون فرضیه های تحقیق از داده های 531 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 0931 الی 5931 استفاده گردیده است. این پژوهش از نوع پژوهش های شبه تجربی در حوزه پژوهش های اثباتی حسابداری می باشد و از حیث هدف، از نوع پژوهش های کاربردی می باشد. روش پژوهش حاضر از استقرایی و پس رویداردی (با استفاده از اطلاعات گذشته) و روش آزمون فرضیه آن الگوی رگرسیون خطی چندگانه یا استفاده از داده های ترکیبی است. نتایج حاصل از بررسی دادهها حاکی از آن است که بین محتوای اطلاعاتی قیمت سهام و کارایی سرمایه گذاری نیروی کار ارتباط مثبت معنادار وجود دارد. به عبارتی، محتوای اطلاعاتی قیمت سهام باعث افزایش کارایی سرمایه گذاری نیروی کار شده است. این نتیجه با پژوهش بن ناصر و عبدالله (6102) از نظر جهت و نوع پژوهش مطابقت دارد زیرا تحقیق یاد شده به بررسی اثر محتوای اطلاعاتی قیمت سهام بر کارایی سرمایه گذاری نیروی کار پرداخته است که به نتایج مشابه این پژوهش نیز دست یافته اند.

در ادبیات روان شناسی، از تداخل مسوولیت های کار و خانواده، به عنوان تعارض کار و خانواده یاد می شود. بر این اساس، زمانی که شرایط کاری مانع از انجام مسوولیت های خانوادگی گردد، «تعارض کار- خانواده» ایجاد می شود. برعکس، زمانی که شرایط خانوادگی مانع از انجام مسوولیت های کاری گردد، «تعارض خانواده– کار» ایجاد می شود. هدف پژوهش حاضر، در وهله اول، بررسی رابطه بین تعارض کار– خانواده و تعارض خانواده– کار؛ و در وهله دوم، بررسی عوامل موثر بر تعارض کار- خانواده می باشد. نمونه این پژوهش شامل 161 نفر از حسابرسان شاغل در موسسات حسابرسی شهر مشهد و تهران در سال 1395 می باشد. یافته ها حاکی از آن است که ارتباط معناداری بین تعارض کار- خانواده و تعارض تعارض خانواده– کار برقرار است. همچنین یافته ها حاکی از آن است که عوامل اختصاصی حرفه حسابرسی، استرس و الگوهای کاری انعطاف پذیر، با تعارض کار- خانواده ارتباط معناداری دارد. هر چند تحلیل حساسیت یافته های پژوهش نشان می دهد، در سطح رده های بالای حرفه ای، الگوهای کاری انعطاف پذیر و عوامل اختصاصی حرفه با تعارض کار- خانواده ارتباط معناداری ندارد.

کنترل داخلی از مسوولیت های هیات مدیره بوده که نوع مناسب و اثربخش آن، منجر به اطمینان نسبی از اجرای سیاست های شرکت شده و همچنین زمینه حسابرسی اثربخش را نیز فراهم می نماید. بنابراین باید تا حد ممکن زمینه ایجاد و اجرای کنترل داخلی مناسب را فراهم کرد، که بررسی تاثیر تنوع جنسیتی هیات مدیره نیز در این راستا بوده و نشان دهنده تفاوت های موجود در رفتارهای مردان و زنان است. حضور نماینده زن در هیات مدیره، باعث کاهش همگنی هیات مدیره و به دنبال آن دقیقتر شدن فرآیند کنترل و نظارت میگردد. در این پژوهش برای توضیح تفاوت اخلاقی بین دو گروه زن و مرد به تئوری جامعه پذیری جنسیت داوسون رجوع شده است. برای بررسی تجربی این موضوع داده های 152 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1390 تا 1395 با استفاده از تحلیل رگرسیون لاجیت مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها تاثیر منفی حضور حداقل یک نماینده زن در ترکیب هیات مدیره بر احتمال وجود ضعف در کنترل های داخلی شرکتها را تایید می کند. بر این اساس انتظار می رود حضور نماینده زن در هیات مدیره، محیطی را ایجاد کند که همگنی هیات مدیره از بین رود و فرآیند کنترل و نظارت دقیق تر گردد.