پژوهش در بهداشت محیط
سال:1396 | دوره:3 | شماره:2 (پیاپی 10) |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: توسعه شهرنشینی همواره با آلودگی هوا همراه بوده است. از جمله این آلاینده ها، ترکیبات آلی فرار شامل بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن (BTEX) می باشند. مطالعه حاضر با هدف اندازه گیری غلظت این ترکیبات در فضای باز شهر تهران انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه برای اندازه گیری غلظت BTEX در 46 ایستگاه در زمستان و بهار سال 1394 و همچنین 19 ایستگاه در خرداد ماه سال 1382 از قوانین موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH) استفاده شد. آماده سازی نمونه و استخراج آلاینده ها به وسیله حلال دی سولفید کربن انجام شد. تجزیه نمونه ها توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری 16، SPSS انجام گرفت.یافته ها: در سال 1382، آلودگی های ناشی از BTEX مشاهده شده در مناطق شرق، مرکز و جنوب شهر تهران بیشتر و متوسط غلظت این ترکیبات 238، 130، 118 و 69 ppb بود. نسبت بنزن به تولوئن 0.8 تا3.2  بود که نشان دهنده کیفیت پایین بنزین است. در سال 1394، غلظت BTEX در منطقه 19 (در جنوب شهر تهران) بالاتر از مناطق شرقی و مرکزی که در مناطق ترافیک با توسعه گسترده در حمل و نقل عمومی واقع شده اند، بود.نتیجه گیری: دلیل کاهش غلظت BTEX به مقدار مجاز آن، بهبود کیفیت بنزین، تجدید خودروهای شخصی و توسعه مترو و حمل و نقل عمومی تا سال 1394 در این مناطق می باشد. در این سال غلظت متوسط این ترکیبات به ترتیب 5.3، 9.2، 1.5 وppb 2.6  و نسبت بنزن به تولوئن 0.39 تا 0.76 بود که این نوسان نقش قابل توجه تردد خودروها در آلودگی ناشی از ترکیبات BTEX را نشان می دهد.

زمینه و هدف: سیپروفلوکساسین، یکی از مهم ترین آنتی بیوتیک های سنتتیک و از گروه فلوروکوئینولون می باشد که کاربرد گسترده ای در پزشکی و دامپزشکی دارد. حضور اتم فلوئور در ترکیب آن باعث ایجاد ثبات و پایداری شده است. اخیرا از ازن برای تصفیه فاضلاب، کنترل بو و حذف ترکیبات آلی مقاوم استفاده می شود. ازن از طریق اکسیداسیون مستقیم و یا مکانیسم واکنش های زنجیره ای که منجر به تولید رادیکال های هیدروکسیل آزاد می شود، عمل می کند. مطالعه حاضر با هدف تعیین کارایی فرآیند ازناسیون در حذف آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین از محیط های آبی انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی ابتدا غلظت ازن تولیدی ژنراتور به روش یدومتریک تعیین گردید. پارامترهای مورد مطالعه در فرآیند شامل: سیپروفلوکساسین با غلظت mg/L 50-10 تا 50،pH 3تا 12، مدت زمان واکنش min 60 و میزان ازن برابر mg/L.min1.4 در راکتور نیمه منقطع انجام شد. غلظت باقی مانده سیپروفلوکساسین در نمونه ها با استفاده از دستگاه HPLC سنجش شد.یافته ها: در شرایط بهینه شامل pH برابر 12، میزان ازن mg/L.min 1.4 و غلظت اولیه آنتی بیوتیک برابر با mg/L 10، فرآیند ازناسیون قادر بود 94.6 درصد از آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین را حذف نماید.نتیجه گیری: ازناسیون می تواند یک روش موثر در حذف آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین از محلول های آبی باشد.

زمینه و هدف: کادمیوم از فلزات سنگین خطرناک به شمار می رود که به عنوان یک عنصر غیر ضروری، غیر سودمند و با سمیت بالا برای انسان ها شناخته می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی توانایی بیومس قارچ آسپرژیلوس ترئوس در حذف کادمیوم از محیط های آبی انجام گرفت.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی که در سال 1394 انجام گرفت، از روش shake flask به منظور کشت بیومس قارچی استفاده شد. از بیومس مرده قارچ آسپرژیلوس ترئوس جهت حذف کادمیوم از محلول های آبی تحت شرایط غلظت کادمیوم 20، 40، 60، 80، 100 و 120 mg/l های 3 pH، 5، 7 و 9، زمان تماس 15، 30، 45، 60، 90 و min 120و دوز جاذب 0.1، 0.2، 0.5، 1 و g 2 استفاده شد. غلظت کادمیوم توسط دستگاه جذب اتمی قرائت شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در زمان تماس 90min، PH برابر با 7، غلظت اولیه کادمیوم mg/l 20 و دوز جاذب1g ، بیومس دارای جذب 94 درصدی می باشد. فرآیند جذب از ایزوترم فروندلیخ با 0.9463=R2 و سینتیک درجه اول با 0.9935=R2 پیروی می کند.نتیجه گیری: فاکتورهای pH، زمان تماس، دوز جاذب و غلظت کادمیوم دارای اثر قابل توجهی بر میزان جذب می باشند. با توجه به ظرفیت جذب بالای این بیومس در حذف کادمیوم در مقایسه با سایر جاذب ها می تواند در فرآیندهای تصفیه به عنوان یک جاذب مناسب استفاده شود.

زمینه و هدف: با پیشرفت جامعه و تغییر در شیوه زندگی مردم، استفاده از ظروف یکبار مصرف امری اجتناب ناپذیر شده است. استفاده از این ظروف می تواند سلامت فردی و عمومی جامعه را تهدید کند. در حال حاضر ایران جزء 5 کشور اول دنیا در استفاده از این ظروف است. مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین سرب، کروم و مس در ظروف یکبار مصرف مورد استفاده در شهرکرد انجام گرفت.مواد و روش ها: این مطالعه بر روی ظروف یکبار مصرف (فوم، گیاهی و پلاستیکی) موجود در شهرکرد انجام گرفت. برای این منظور از سه نمایندگی و از هر نمایندگی سه نمونه ظرف یکبار مصرف (فوم، گیاهی و پلاستیکی) انتخاب گردید. تعداد کل نمونه های جمع آوری شده 72 عدد بود. هضم نمونه ها بر اساس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران انجام گرفت و سپس غلظت فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی تعیین مقدار گردید. نتایج با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 16 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: میانگین غلظت فلزات سنگین در این ظروف برای مس، کروم و سرب به ترتیب بر اساس جنس، فوم، گیاهی و پلاستیکی از راست به چپ (8.19، 7.4، 0.83 - 4.5، 6.04، 3.33- 3.73، 7.09، 0)، بر اساس شکل، لیوان، بشقاب و قاشق (5.55، 6.07،2.55 - 5.26، 7.48، 2 - 4.32، 6.75، 0) و بر اساس برند، ایرانیان، قائم و کیانی (5.36، 2.46، 1.56 - 55.68، 10.76، 1.68 - 4.35، 7.1، 1.12) mg به ازاء هر mg/kg)) kg) از وزن خشک نمونه به دست آمد.نتیجه گیری: مقایسه مقدار فلزات اندازه گیری شده در ظروف یکبار مصرف نشان داد که میانگین غلظت سرب بر اساس برند در مقایسه با حداکثر مقدار مجاز توصیه شده سرب (2mg/kg) در حد استاندارد بود. میانگین غلظت کروم در ظروف یکبار مصرف در مقایسه با حداکثر مقدار مجاز توصیه شده (1mg/kg) از استاندارد مورد نظر بیشتر بود. برای مس استاندارد خاصی مشخص نشده است.

زمینه و هدف: مواجهه با ذرات قابل استنشاق سیمان منجر به عوارضی در کارگران مواجهه یافته می شود. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی خطر مواجهه شغلی کارگران با گرد و غبار قابل استنشاق در یک کارخانه تولید سیمان و ارائه راهکارهایی در جهت کاهش خطر مواجهه با گرد و غبار انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه مواجهه تمام کارگران شاغل در بخش های مختلف تولید با ذرات قابل استنشاق سیمان بر اساس روش استاندارد شماره 0600 ارائه شده توسط انستیتوی ملی بهداشت و ایمنی شغلی آمریکا و با استفاده از پمپ نمونه بردار فردی و سیکلون و فیلتر مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور ارزیابی خطر بهداشتی ذرات قابل استنشاق سیمان از روش ارائه شده توسط انستیتو ایمنی و بهداشت شغلی سنگاپور استفاده شد. در نهایت سطح خطر برای مواجهه با ذرات قابل استنشاق سیمان به دست آمد.یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اغلب کارگران شاغل در بخش های مختلف تولید سیمان با گرد و غبار بیش از استاندارد تعیین شده توسط کمیته فنی بهداشت حرفه ای کشور ایران و استاندارد توصیه شده توسط مجمع دولتی متخصصین بهداشت صنعتی آمریکا مواجهه دارند. بر اساس ارزیابی خطر قسمت های مختلف تولید سیمان، سطح ریسک در همه بخش ها در حد متوسط بود.نتیجه گیری: کارکنان شاغل در بخش های مختلف کارخانه در معرض ریسک ناشی از ذرات قابل استنشاق سیمان قرار دارند و به همین دلیل راهکارهای کنترل مواجهه با ذرات پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: میدان الکترومغناطیسی از دو قسمت میدان الکتریکی و میدان مغناطیسی و هر دوی آنها توسط جریان الکتریسیته تولید می شوند. مواجهه طولانی مدت با میدان های الکترومغناطیس اثرات زیان باری بر سلامت کارکنان در معرض دارد. استفاده از وسایل مولد امواج و اثراتی که این میدان ها می گذارند رو به گسترش است، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزیابی شدت میدان های الکترومغناطیس در بخش های اداری و پست برق یکی از پایانه های نفتی استان مازندران انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی شدت میدان های الکترومغناطیس ناشی از مانیتور و سرورهای کامپیوتر واحدهای مختلف و همچنین میدان های الکترومغناطیسی در پست های برق و دستگاه فتوکپی در 28 ایستگاه کاری با استفاده از دستگاه EMF MEASUREMENT اندازه گیری و با استانداردهای موجود ملی و بین المللی مقایسه شد. داد ه ها با استفاده از تست های آمار توصیفی و نرم افزار آماری  20 SPSS مورد آنالیز قرار گرفتند.یافته ها: میانگین میدان الکتریکی اندازه گیری شده در تمام وسایل الکتریکی معادلm/v 4.44 و بیشترین و کمترین مقدار میدان الکتریکی اندازه گیری شده به ترتیبm/v 208  و 0.5 و مربوط به دستگاه تکثیر و ژنراتور برق بود. میانگین شدت میدان مغناطیسی در تمام ایستگاه ها  61.7×10-6 mT اندازه گیری شد. بیشترین شدت میدان مغناطیسی (5×10-4 mT) در تابلوی برق فشار قوی و کمترین آن (0.2×10-6mT) مربوط به اتاق کنترل برق بود.نتیجه گیری: شدت تمام میدان های الکتریکی و مغناطیسی اندازه گیری شده پایین تر از حدود استاندارد های ملی و بین المللی بود. با توجه به اینکه شدت میدان های الکتریکی و مغناطیسی مورد مطالعه از حدود توصیه شده ملی و بین المللی کمتر بود، احتمالا شاغلین با حدود ایمن میدان الکترومغناطیس در مواجهه هستند.

زمینه و هدف: مهم ترین مساله در انتخاب منابع تامین آب شرب، عاری بودن آنها از عوامل مخاطره آمیز بهداشت انسانی خصوصا عوامل عفونی است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کمی و شناسایی عوامل قارچی موجود در آب دریاچه سد شهید رجایی از دیدگاه بهداشتی در جهت استفاده از آن برای تامین آب شرب شهر ساری انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه نمونه برداری از پنج ایستگاه، طی شش مرحله در سال 1392 انجام گرفت. از هر نمونه دو رقت 1- 10 و 100 تهیه و میزان mL 500 از آن در محیط سابرودکستروز آگار کشت داده شد و در دمای C°30-27 برای 5-3 روز گرم خانه گذاری گردید. پرگنه ها پس از شمارش، خالص سازی و شناسایی شدند. در این بررسی پارامترهای دما BOD5، pH و COD نیز اندازه گیری شدند.یافته ها: تعداد پرگنه های قارچی جداسازی شده در تیر و مرداد افزایش معنی دار و در بهمن کاهش معنی داری داشت (p>0.05). در بین ایستگاه ها، تاج سد در تمام ماه ها بالاترین میزان شمارش عوامل قارچی را داشت. ضریب همبستگی بین تعداد پرگنه های قارچی جداسازی شده و فاکتورهای دماBOD5 ، pH و COD به ترتیب 0.87، 0.60 و 0.66 بود. عوامل قارچی شناسایی شده به ترتیب درصد فراوانی آسپرژیلوس (31.4 درصد)، انواع مخمر (24.2 درصد)، پنیسلیوم (19.3 درصد)، کلادوسپوریوم (10.3 درصد)، موکور (5.4 درصد)، فوزاریوم (2.9 درصد)، آلترناریا (3.2 درصد)، هایف استریل (2.8 درصد) و پسیلومایسس (1.4 درصد) بودند.نتیجه گیری: بالاترین ضریب همبستگی بین میزان جداسازی عوامل قارچی با فاکتورهای فیزیکوشیمیایی به ترتیب با دما، COD وBOD5  بود و این فاکتورها نقش مستقیمی در تغییرات کمی پرگنه های قارچی جداسازی شده از آب داشتند. همچنین عوامل قارچی جداسازی شده شامل قارچ های بیماری زای فرصت طلب برای انسان و نیز مولد سم بودند که دارای مخاطرات بهداشتی هستند.