پژوهش در بهداشت محیط
سال:1397 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: با توسعه صنایع در سواحل و گسترش شهرهای ساحلی، اکوسیستم های آبی و آبزیان در معرض آلاینده های مختلف به ویژه فلزات سنگین قرار گرفته اند. فلزات سنگین پس از ورود به محیط آبی در بافت آبزیان تجمع یافته و در نهایت وارد زنجیره غذایی شده و به بدن انسان راه می یابند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی خطر عناصر سرب، کادمیوم و روی در دو گونه ماهی خوراکی کوسه باله سیاه کوچک و ماهی هامور خلیج فارس در سال 1395 انجام شد. مواد و روش ها: در مطالعه حاضرنمونه برداری در پاییز سال 1395 انجام گرفت و از هر گونه ماهی، 15 نمونه عضله برداشت و به روش مرطوب هضم و غلظت سرب، روی و کادمیوم به وسیله دستگاه جذب اتمی Furnace AAS Model 67OG اندازه گیری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 20 و آزمون های Shapiro-Wilk، One Sample T-Test و Binomial Test انجام شد. انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج، میانگین غلظت فلزات سرب، روی و کادمیوم به ترتیب در عضله ماهی کوسه بال سیاه کوچک 5/5، 8/4 و 0/22mg/kg و در ماهی هامور به ترتیب 9/14، 13/54 و 0/27mg/kg بود که میانگین غلظت فلز سرب در هر دو ماهی، بیشتر از حد استاندارد سازمان جهانی بهداشت بود. مقدار شاخص بهره مخاطره کل برای ماهی کوسه باله سیاه کوچک و ماهی هامور کمتر از 1 بود. نتیجه گیری: جذب سرب، کادمیوم و روی به واسطه مصرف عضله خطری مصرف کنندگان را تهدید نمی کند، اما مقادیر فاکتور وضعیت به دست آمده برای ماهی کوسه باله سیاه کوچک و ماهی هامور در محدوده استاندارد معرفی شده برای ماهیان آب های آزاد قرار ندارد و نشان دهنده شرایط نامناسب این زیستگاه برای آبزیان از نظر سلامت و استرس های محیطی می باشد.

زمینه و هدف: در دهه های اخیر، تمرکز فعالیت های صنعتی، کشاورزی و شهرنشینی باعث آلودگی و تجمع عناصر سنگین در خاک و گیاهان شده است که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر زندگی انسان ها و حیوانات اثر می گذارد. در حال حاضر در اکثر محصولات کشاورزی تجمع آلاینده ها به دلیل استمرار مصرف نامتعادل کودها که از دیدِ مصرف کنندگان به دور مانده، بسیار بیشتر از حد مجاز است. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان جذب فلزات سنگین مس، سرب و کادمیوم بر روی اندام های مختلف موش های تحت تغذیه گیاه توت فرنگی آلوده انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش تجمع و توزیع عناصر سنگین در اندام های مختلف موش صحرایی که تحت شرایط مختلف غذایی قرار گرفته بودند، مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه گروه های مختلف موش (تعداد 27 موش) با توت فرنگی آلوده به عناصر سنگین به صورت گاواژ دهانی در طی یک دوره 3 ماهه، هر روز تغذیه شدند. با توجه به متوسط وزن موش-ها برای هر کدام 0/5g توت فرنگی تازه در نظر گرفته شد. عناصر سنگین کادمیوم (15/773mg/L)، سرب (41/560mg/L) و مس (9/445mg/L) به صورت محلول به گیاه اضافه شد. در ادامه آزمایش، عناصر سنگین (کادمیوم، مس و سرب) تجمع یافته در اندام های مختلف موش (کلیه، کبد، پانکراس، بیضه، طحال و مغز) اندازه گیری شدند. یافته ها: غلظت عناصر مورد بررسی در توت فرنگی های تولیدی بالاتر از حد استاندارد ایران بودند؛ به گونه ای که میزان عناصر در میوه توت فرنگی برای کادمیوم، سرب و مس به ترتیب برابر با 7/7، 26 و 3/2mg/kgمیوه به دست آمد. بر اساس نتایج مطالعه، بین اندام های مختلف اختلاف معنی داری در جذب عناصر وجود داشت؛ به گونه ای که در مورد عنصر کادمیوم در تیمار آلوده در کلیه (0/41g/d) که بیشترین مقدار بود، اختلاف معنی داری با اندام مغز (0/24g/d) که کمترین جذب کادمیوم را داشت، مشاهده شد. عناصر سنگین سرعت افزایش وزن موش ها را کاهش داد. تجمع این عناصر در کلیه، کبد و پانکراس بالاتر از سایر اندام ها بود. مغز کمترین تجمع را در بین اندام های مورد برررسی نشان داد. بالاترین جذب عناصر توسط کلیه بود. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان داده است در صورتی که کیفیت توت فرنگی مورد ارزیابی قرار نگیرد و به صورت آلوده در جامعه توزیع شود می تواند اثرات زیان بار بسیاری بر سلامت جامعه داشته باشد و این کنترل کیفیت باید با دقت بالا صورت گیرد.

زمینه و هدف: آلوده شدن آب آشامیدنی به میکرب های بیماری زا، تهدیدی جدی برای سیستم های آبرسانی عمومی است. در تصفیه آب، فرایند گندزدایی نقش بسیارمهمی در کاهش عوامل میکروبی ایفاء می نماید. استفاده از روش گندزدایی الکتروشیمیایی آب مبتنی بر تکنولوژی پیشرفته تامین آب ایمن، کارامد و دور از محصولات جانبی گندزدایی سیستم های متداول رو به گسترش است. هدف ازانجام این مطالعه، ارائه روشی موثر جهت غیرفعال سازی دوگروه باکتری های شاخص و مقاوم در آب آشامیدنی است. مواد و روش ها: حذف اشریشیاکلی و اسپور باسیلوس سوبتیلیس تحت تاثیر شدت جریان500mA و حضور جداگانه هر یک از الکترولیت های KCl، NaBr و CuI مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش ها بر اساس حالت مداتصال مونوپلار Fe_Fe با الکترود های استنلس استیل و با فاصله 2cm از یکدیگر، pH طبیعی آب (محدوده خنثی) ودمای محیط (حدود 21c0) انجام شد. متغیرهای تعداد باکتری، میزان الکترولیت حمایتی، میزان جریان القایی، و زمان واکنش مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: افزودن الکترولیت های حمایتی باعث کاهش مقاومت باکتری ها در مقابل غیرفعال سازی الکتروشیمیایی گردید. الکترولیت حمایتی یدیدمس (CuI )در مقایسه با الکترولیت های NaBr و KCl راندمان بالاتری را در غیرفعال سازی باکتری ها ارائه نمود. نتیجه گیری: غلظت 2mg/L الکترولیت حمایتی CuI، ضمن ارتقاء توانایی فرآیند الکتروشیمایی، به دلیل افزایش سرعت انتقال یونی و بهبود برقراری اختلاف پتانسیل سیستم، زمان تماس واکنش برای غیرفعال سازی میکربی را کاهش و تاثیر میکربکشی را افزایش می دهد.

زمینهوهدف: عدم وجود جایگاه مناسب برای دفن و نگهداری زباله در مناطق مختلف گیلان نه تنها باعث از بین رفتن هکتارها جنگل و زمین کشاورزی شده، بلکه سلامت عمومی را نیز با خطرات جدی مواجه کرده است. شهرستان لنگرود نیز به عنوان یکی از نقاط گردشگر پذیر استان گیلان از تبعات زباله در امان نیست، لذا مطالعه حاضر با هدف مکان یابی مناطق مستعد جدید دفن بهداشتی پسماند شهری با در نظر گرفتن استانداردهای زیست محیطی در شهرستان لنگرود انجام شد. موادوروش ها: در این تحقیق 20 معیار براساس استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران، سازمان محیط زیست ایالت آلبرتای کانادا، آژانس کنترل آلودگی مینه سوتا و وزارت محیط زیست بریتیش کلمبیا به عنوان معیارهای دخیل در مکان یابی مورد استفاده قرار گرفتند. برای ترکیب نقشه معیارها از روش TOPSISدر محیط نرم افزار ArcGISبهره گرفته شد. یافته ها: پس از طی نمودن مراحل روش TOPSIS و باتلفیق لایه هاى به دست آمده در محیط نرم افزار ArcGIS، نقشه نهایى مکان یابى دفن پسماندهاى شهری درمحدوده مطالعاتى در 5 کلاس (خیلی ضعیف، ضعیف، متوسط، خوب وعالی) طبقه بندى شد. نتیجه گیرى : بر مبنای نتایج به دست آمده، 5 محدوده مستعد در جنوب و جنوب غربی شهرستان با بالاترین درجه تناسب و قرار گرفتن در کلاس عالی، به عنوان مناطق جدید دفن پسماندهای شهری شهرستان لنگرود پیشنهادمی شوند.

زمینه و هدف: در طی دهه های اخیر، فعالیت های انسانی و تغییرات مرتبط با شیوه های زندگی و الگوی مصرف، منجر به تولید حجم زیادی از انواع مختلفی از پسماندها شده است. بهداشت و درمان، یکی از بخش هایی است که پیشرفت قابل ملاحظه ای را در جهان داشته است. با این حال چنین به نظر می رسد که بخشی از پسماند های تولیدی در واحدهای پزشکی که تحت عنوان پسماندهای ویژه یا زائدات کلینیکی نامیده می شوند، خصوصاً در کشورهای در حال توسعه مورد توجه جدی قرار نگرفته اند. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف بررسی مدیریت پسماندهای عفونی و تیز و برنده در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-مقطعی در پاییز سال 1392 در 12 بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد. به منظور انجام این پژوهش، ابتدا پرسشنامه ای طراحی و اعتباربخشی گردید، سپس با مراجعه حضوری به بیمارستان ها، اطلاعات مورد نیاز شامل ( تولید، تفکیک، جمع آوری، ذخیره سازی، بی خطرسازی، حمل و نقل و دفع پسماندهای تولیدی) جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 16 و Excel صورت گرفت. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد در بیمارستان های آموزشی شهید بهشتی روزانه 3387kg زباله عفونی و تیز و برنده تولید می شود. تمام بیمارستان های شهید بهشتی به سیستم بی خطرساز غیرسوز مجهز بوده، ولی تنها در 83/3 درصد از بیمارستان های مورد مطالعه، بی خطرسازی صورت می گرفت، لذا مقادیری از پسماندهای عفونی بدون طی مراحل بی خطرسازی با پسماندهای شهری دفع می شوند. نتیجه گیری: در مجموع وضعیت مدیریت پسماند در بیمارستان های مورد مطالعه تا حدودی مطلوب بود، ولی با توجه به اهمیت موضوع، در برخی موارد نیازمند توجهات بیشتر می باشد.

زمینهو هدف: پارامترهای کیفی آب شرب مانند غلظت نیترات، نیتریت، سولفات، کل جامدات محلول، سدیم، منیزیم، فلوراید، سختی کل و هدایت الکتریکی می توانند نقش مهمی در منابع آب زیرزمینی ایفا کنند و عمدتاً با کشاورزی، مناطق دفع زباله و فاضلاب مرتبط هستند. مطالعه حاضر با هدف تعیین این پارامترها در استفاده از منابع آب زیرزمینی شهر ساوه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و بررسی آلاینده های موجود در آبخوان منطقه انجام شد. مواد و روشها: دراین مطالعه توصیفی-تحلیلی، تعداد 120 نمونه آب از 12 حلقه چاه آب شرب در فصل بهار سال97 در دو نوبت صبح و بعدازظهر در نقاط مختلف شهر ساوه تهیه شد. پارامترهای کیفی آب شرب از جمله غلظت نیترات، نیتریت، سولفات، کل جامدات محلول، سدیم، منیزیم، فلوراید، سختی کل و هدایت الکتریکی وارد نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی شد و به صورت بانک اطلاعاتی ذخیره گردید و پس از پردازش، توسط نرم افزار سیستم اطلاعات با پهنه بندی رنگی تهیه و نقشه های هم جغرافیایی (GIS) وضعیت کیفی ترسیم گردید. همچنین از روش درون یابی معکوس برای تخمین شرایط کل منطقه استفاده گردید. یافته ها: غلظت متوسط کلرور، سولفات، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول، سختی کل و سدیم از حدود مجاز فراتر رفته و شرایط غیر کیفی آب کاملاً مشهود است. همچنین میزان دو یون سینرژیست منیزیم و سولفات که در استاندارد 1053 میزان آنها نباید به صورت متقابل به ترتیب بیش از 250 و 30mg/L باشد، متأسفانه از این استاندارد تبعیت نکرده است. میزان دو یون منیزیم و سولفات بیش از حد استاندارد 1053 بود. باید در نظر داشت میزان بالای هم زمان این دو یون می تواند باعث اختلال در جهاز هاضمه گردد. همچنین میزان فلوراید و نیترات در همه نقاط در حدود مجاز بود. نتیجهگیرى : بیشترین میزان انحراف از حد مطلوب استاندارد ملی 1053 مربوط به کل جامدات محلول، سدیم، سولفات-منیزیم می باشد که بهتر است برنامه جامعی برای رفع مشکل از جمله استفاده از فناوری نانوفیلتر و یا تبادل یونی اندیشید.

زمینه و هدف: فلوئور یکی از 14 عنصر مهم و ضروری برای حیات موجودات زنده محسوب می شود. ازآن جایی که بیشترین نیاز بدن به فلوراید باید از طریق آب آشامیدنی تأمین شود، تعیین مقدار آن در آب های آشامیدنی از اهمیت بسزایی برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف اندازه گیری غلظت فلوراید در منابع تأمین کننده آب شرب مناطق شهری و روستایی شهرستان نیشابور و مقایسه آن با استانداردهای موجود انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-مقطعی در سال 1396 بر روی منابع آب آشامیدنی شهری و روستایی شهرستان نیشابور انجام شد. تعداد 100 نمونه آب به صورت تصادفی از منابع مختلف شهرستان نیشابور جمع آوری گردید. سپس نمونه های جمع آوری شده به آزمایشگاه آب و فاضلاب شهر نیشابور انتقال یافته و با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر DR 2000 در طول موج 580 نانومتر میزان یون فلوراید به دست آمد. یافته ها: میانگین غلظت فلوراید در منابع روستایی، در چاه ها mg/L 0/567± 0/12 و در چشمه ها mg/L 0/69± 0/13 برآورد گردید. میانگین غلظت فلوراید در مناطق دشتی ( mg/L0/662± 0/14) بیشتر از مناطق کوهستانی ( mg/L0/505± 0/2) بود. میانگین غلظت فلوراید در منابع شهری، در چاه های مناطق شهری mg/L 0/602± 0/034، در مخازن شهری mg/L 0/597± 0/030 و در شبکه 0/039 mg/L 0/597± بود. نتیجه گیری: میانگین غلظت فلوراید در برخی منابع تأمین کننده آب مورد نیاز مردم پایین تر از حد مطلوب بود، بنابراین انجام مطالعات بیش تر برای بررسی میزان دریافت روزانه فلوراید از راه های مختلف ضروری است و در صورتی که میزان فلوراید دریافتی از حد مطلوب کم تر باشد، تنظیم میزان فلوراید آب برای سلامت دندان ضروری می باشد.