تحقیقات کاربردی خاک
سال:1398 | دوره:7 | شماره:1 |تعداد مقالات:15

تغییر کاربری اراضی یکی از مهم ترین فاکتورهایی بوده که ضمن اثرگذاری روی جوامع ریزجانداران خاک، نقش محوری در اکثر فرآیندهای بیوژئوشیمیایی و اکولوژیکی ایفا می کنند. به منظور بررسی تأثیر تغییر کاربری اراضی (از مراتع بوته زار به کشاورزی) روی فراوانی نسبی و ترکیب جوامع باکتریایی خاک، مطالعه ای با استفاده از روش Real-time PCR در سه کاربری اراضی (باغ، زراعی و بوته زار) در دشت جیرفت انجام شد. در هر کاربری 12 نمونه خاک سطحی از عمق 10 سانتی متری جمع آوری و برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن ها اندازه گیری شدند. استخراج و خالص سازی DNA از نمونه های خاک با استفاده از کیت نوکلئواسپین سویل (NucleoSpin® Soil kit) انجام شد. با استفاده از دستگاه Real-time PCR و طبق روش منحنی استاندارد نسبی، مقایسه کمّی غلظت نسبی و دمای ذوب قطعات 16S rDNA باکتریایی خاک به ترتیب برای بررسی فراوانی نسبی و ترکیب جوامع باکتریایی خاک در کاربری های اراضی مختلف انجام شد. نتایج بررسی غلظت و کیفیت DNA های استخراج شده از نمونه های خاک نشان داد که استخراج و خالص سازی DNA با استفاده از کیت نوکلئواسپین سویل مطلوب بود. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه ناپارامتریک کروسکال والیس (در سطح آماری پنج درصد) نشان داد که کاربری اراضی روی فراوانی نسبی و ترکیب جوامع باکتریایی خاک اثر معنی دار داشت؛ به طوری که میانگین فراوانی نسبی جوامع باکتریایی خاک در کاربری باغ بیش تر و با دو کاربری دیگر تفاوت معنی دار داشت. هم چنین ترکیب جوامع باکتریایی خاک در کاربری بوته زار با دو کاربری دیگر تفاوت معنیدار داشت. به طورکلی در دشت جیرفت تغییر کاربری اراضی از بوته زار به باغ و از بوته زار به باغ و زراعی به ترتیب سبب افزایش فراوانی نسبی و تغییر معنی دار ترکیب جوامع باکتریایی خاک شده است.

مطالعه شاخص های زیستی کیفیت خاک اهمیت و کاربرد زیادی در ارزیابی پایداری اکولوژیک بوم نظام های زراعی دارند. این آزمایش، با هدف بررسی تأثیر چهار ساله ی روش های مختلف خاک ورزی (بدون خاک ورزی، خاک ورزی حداقل و خاک ورزی مرسوم) در شرایط حضور و عدم حضور گیاه پوششی کلزا بر برخی شاخص های کیفیت خاک و عملکرد آفتابگردان در منطقه دستجرد همدان اجرا شد؛ آزمایش با آرایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تمامی ویژگی های مورد بررسی شامل کربن آلی، فراهمی فسفر، تنفس میکروبی، فعالیت آنزیم فسفاتاز، فعالیت آنزیم پروتئاز و عملکرد دانه آفتابگردان به طور معنی داری (در سطح 1 درصد) تحت تأثیر تیمارهای خاک ورزی و گیاه پوششی قرار گرفتند، برهمکنش خاک ورزی و گیاه پوششی برای کربن آلی و آنزیم فسفاتاز در سطح 1 درصد معنی دار شد، اما برای دیگر شاخص-های مورد مطالعه معنی دار نبود. در تیمار خاک ورزی حداقل+گیاه پوششی میزان کربن آلی 5/2 و تنفس میکروبی 5/1 برابر نسبت به تیمار خاک ورزی مرسوم+بدون گیاه پوششی (شاهد) افزایش داشت؛ این افزایش برای سایر شاخص ها نیز مشاهده شد (فسفر فراهم 80 درصد، فعالیت آنزیم فسفاتاز 59 درصد، آنزیم پروتئاز 84 درصد و عملکرد دانه آفتابگردان 34 درصد). بعد از تیمار خاک ورزی حداقل+گیاه پوششی، در تیمار بدون خاک ورزی+گیاه پوششی بیش ترین مقدار شاخص های کیفیت خاک و عملکرد دانه اندازه گیری شد. اعمال تیمارهای خاک ورزی حداقل و کشت گیاه پوششی کلزا موجب افزایش ذخایر مواد آلی، فعالیت زیستی خاک و عملکرد دانه آفتابگردان گردید.

فرسایش پذیری خاک، خصوصیتی پویاست که با زمان، رطوبت خاک، شخم، فعالیت حیوانات و فاکتورهای شیمیایی و زیستی تغییر می کند، در نتیجه افزایش آن، تهدیدی عمده برای پایداری و ظرفیت تولید زمین های کشاورزی محسوب می شود. این عامل که در مدل USLE به صورت فاکتور K یا عامل فرسایش پذیری نشان داده می شود پارامتری اثرگذار در فرسایش آبی است و تابعی از توزیع اندازه ذرات، ماده آلی، ساختمان و نفوذپذیری است. در پژوهش حاضر توزیع مکانی مقادیر فاکتور فرسایش پذیری مدل USLE، در بخشی از حوزه آبخیز نازلو چای ارومیه با استفاده از زمین آمار مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور نمونه برداری از خاک با فواصل منظم یک کیلومتری و در 64 نقطه انجام و بر اساس رابطه K در مدل USLE، مقدار آن محاسبه شد. نتایج نشان دادکه مقدار عامل K در محدوده 079/0 – 029/0 تن ساعت بر مگا ژول میلی متر متغیر است. تغییرات مکانی فاکتور K از مدل نمایی تبعیت نموده و استحکام فضایی متوسطی دارد. خاک های منطقه از نظر فرسایش پذیری در کلاس های فرسایش پذیری کم و خیلی کم قرار دارند. مقادیر کمّی فرسایش پذیری در کلاس های شیب مختلف متفاوت بوده و حداکثر آن در کلاس شیب 5 تا 8 درصد که مربوط به کاربری دیم می باشند مشاهده شد. همچنین مقادیر K در گروه های هیدرولوژیکی مختلف، متفاوت بوده و در گروه A کمترین مقدار و در گروه D بیشترین مقدار آن مشاهده شد. به نظر می رسد که مدیریت ناصحیح خاک در اراضی شیب دار و دیم، یکی از عوامل اصلی تخریب خاک و در نتیجه افزایش عامل فرسایش پذیری می باشد.

کرم های خاکی به عنوان مهم ترین مهندسین اکوسیستم خاک های جنگلی قلمداد می شوند. پژوهش حاضر جهت بررسی واکنش گروه های کرم های خاکی (اپی ژئیک، آنسئیک و اندوژئیک) در لایه سطحی خاک به تغییرپذیری مشخصه های اکولوژیکی (کربن لاشبرگ، نیتروژن لاشبرگ، نسبت C/N لاشبرگ، کربن خاک، نیتروژن خاک، نسبت C/N خاک، محتوی رطوبت و pH) پارک جنگلی نور صورت گرفت. جهت انجام تحقیق حاضر، چهار گونه توسکا قشلاقی، سفیدپلت، اوجا و انجیلی انتخاب و نمونه برداری لاشبرگ و خاک در زیر تاج درخت در میکروقطعه نمونه (30 × 30 و عمق 15 سانتی متری) انجام پذیرفت. همزمان با نمونه برداری، کرم های خاکی بصورت جداگانه، کامل و به روش دست چین کردن از خاک جدا شده و زیتوده هر یک در محیط آزمایشگاه اندازه گیری شد. مطابق با نتایج، خاک تحتانی گونه توسکا، بیش ترین فراوانی (3/0 تعداد در متر مربع) و زیتوده (سه میلی گرم در متر مربع) اپی ژئیک ها و بیش ترین فراوانی (4/1 تعداد در متر مربع) و زیتوده (14 میلی گرم در متر مربع) اندوژئیک ها را به خود اختصاص داده بود. در خاک تحتانی گونه انجیلی، کرم-های خاکی اپی ژوئیک و اندوژئیک مشاهده نشد. همچنین، کمترین حضور (5/0 تعداد در متر مربع) و زیتوده (5/0 میلی-گرم در متر مربع) آنسئیک ها در خاک تحتانی گونه انجیلی مشاهده شد. نتایج این تحقیق بیانگر تاٌثیر مثبت گونه درختی توسکا قشلاقی، بواسطه محتوی نیتروژن زیاد لاشبرگ، بر شاخص بیولوژیکی کیفیت خاک بوده که می تواند جهت احیای مناطق تخریب یافته سطوح شمالی کشور مورد توجه قرار گیرد.

هدایت هیدرولیکی نزدیک اشباع (Ks) خاک از ویژگی های کلیدی برای اهداف مختلف از جمله شبیه سازی فرایندهای هیدرولوژیکی، تعیین تابع هدایت هیدرولیکی غیراشباع خاک و مدل سازی جریان آب و انتقال املاح است. چون Ks یک ویژگی وابسته به ساختمان خاک است، برای به حداقل رساندن دست خوردگی حجم خاک نمونه برداری شده معمولا از روش های اندازه-گیری صحرایی استفاده می شود. به دلیل تغییرپذیری بالای مکانی-زمانی Ks، اندازه گیری های (تکرار) زیادی لازم است؛ بنابراین روش مورد استفاده، همانند روش بار افتان ساده سازی شده (SFH)، بایستی به اندازه کافی سریع و ساده باشد. همچنین می توان از توابع انتقالی خاک (PTFs) برای برآورد غیرمستقیم Ks از طریق دیگر ویژگی های خاک بهره برد. هدف از این پژوهش، آزمودن ورودی های جدید برای برآورد Ks خاک در خاک های متأثر از نمک حاشیه دریاچه ارومیه بود. از استوانه ای با قطر 32 سانتی متر برای اندازه گیری Ks با روش SFH در خاک هایی با سطوح مختلف شوری (هدایت الکتریکی عصاره اشباع، dS/m 95-1/0ECe = ) سدیم (درصد سدیم تبادلی، %80-4ESP = ) استفاده شد. در کل 190 نمونه با روش SFH اندازه گیری شد و از همسایگی نزدیک هر نقطه، تعدادی نمونه خاک دست نخورده (با استوانه ای به قطر 5 سانتی متر و ارتفاع 5 سانتی متر) و دست خورده به صورت تصادفی از خاک سطحی جمع آوری و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن ها تعیین شدند. خاک های مورد مطالعه عمدتاً دارای Ks متوسط (تقریباً 40 درصد از خا ک ها) تا نسبتاً تند (تقریباً 48 درصد) بودند. تجزیه همبستگی و رگرسیون گام به گام نشان داد که Ks با جرم ویژه ظاهری ( b) (205/0-r =)، شاخص سله بندی (Ic) (180/0-r =) و درجه تراکم خاک (SDC) (206/0-r =) همبستگی منفی (01/0P≤ ) و با شاخص پایداری ساختمان خاک (SSI) (184/0r =) و میانگین هندسی قطر خاکدانه ها (GMD) (157/0r =) همبستگی مثبت (05/0P≤ ) داشت. افزون بر این، Ks با ECe و ESP خاک ارتباطی منفی داشت.

به منظور بررسی میزان عناصر و فلزات سنگین در آب ها و مناطق در گیاهان مختلف، آزمایشی دوساله طی سال های 1393 و 1394 به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. عامل اول شامل دو سطح آب ( آب چاه و فاضلاب) و عامل دوم شامل سه منطقه (تبریز، مراغه و بناب) و عامل سوم شامل سه گیاه (پیاز، گوجه فرنگی و یونجه) بود. 36 تیمار در سه تکرار طی دو سال موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین آب های موردمطالعه ازنظر میزان عنصر اختلاف معنی داری وجود دارد. ولی بین اثر متقابل سال و آب ها اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که ازنظر غلظت عناصر در بین گیاهان موردمطالعه و ازنظر اثر متقابل سال در گیاه در اکثر صفات موردمطالعه اختلاف معنی داری وجود دارد. همچنین ازنظر غلظت عناصر موردمطالعه در بین مناطق موردمطالعه و همچنین اثر متقابل سال در منطقه در اکثر صفات موردمطالعه اختلاف معنی داری مشاهده گردید. نتایج مقایسات میانگین به روش دانکن نشان داد که ازنظر تیمار آب ها، آب فاضلاب، ازنظر تیمار گیاه، گیاه پیاز و ازنظر منطقه شهر بناب بیشترین غلظت عناصر سنگین را داشتند. نتایج همبستگی متغیرها نشان داد که بین عملکرد و فلزات سنگین همبستگی منفی و معنی داری وجود داشت. کلمات کلیدی: آب فاضلاب، فلزات سنگین، عملکرد

فرسایش پاشمانی از اشکال اصلی و مهم فرسایش آبی است. پاشمان ذرات خاک می تواند تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله باران پیشین قرار بگیرد. تاکنون پژوهشی در زمینه علل تأثیر باران پیشین بر مقدار فرسایش پاشمانی در باران بعدی انجام نگرفته است. این پژوهش به منظور بررسی اثر باران پیشین بر پاشمان ذرات در خاک مارنی انجام گرفت. برای این منظور خاک دانه های با قطر 6 تا 8 میلی متری از یک خاک مارنی تحت آیش در غرب زنجان در سال 1395 جمع آوری شد. خاک دانه ها در 24 جعبه پلاستیکی به ابعاد 40 ×30 سانتی متر و عمق 10 سانتی متر برای بررسی اثر هشت تداوم باران در سه تکرار ریخته شدند. باران شبیه سازی شده با تداوم صفر، 7، 14، 21، 28، 35، 42 و 49 دقیقه به نمونه های خاک اعمال گردید. تخریب خاکدانه و محتوای رطوبتی خاک در نمونه های خاک پس از یک روز اندازه گیری شدند. پس از یک روز، جعبه های خاک تحت باران یکسان با شدت ثابت 40 میلی متر بر ساعت به مدت 15 دقیقه قرار گرفتند. فرسایش پاشمانی با اندازه گیری جرم ذرات پاشمان یافته در واحد سطح جعبه به دست آمد. بر اساس نتایج، تداوم باران پیشین اثری معنی دار بر تخریب خاک دانه ها و افزایش محتوای رطوبتی خاک داشت. بیش ترین شدت تخریب خاک دانه (72/21 درصد) و بالاترین محتوای رطوبتی خاک (08/29 درصد) در طولانی ترین تداوم باران (49 دقیقه) حاصل شد. میزان فرسایش پاشمانی در رخ داد باران بعدی تحت تأثیر دو متغیر تخریب خاک دانه (05/0>P) و محتوای رطوبتی خاک (01/0>P) ناشی از باران پیشین قرار گرفتند. تجزیه رگرسیونی چندگانه خطی نشان داد که از بین این دو متغیر، رطوبت پیشین خاک مهم ترین عامل تعیین کننده تغییرات فرسایش پاشمانی در رخ داد باران بعدی می باشد (01/0>P و 83/0=R2). مقدار فرسایش پاشمانی در هر رخ داد باران را می توان با اطمینان با استفاده از تعیین رطوبت پیشین خاک برآورد کرد.

اصلاح الکتروسینتیکی خاک یکی از روش های ابتکاری جهت آلودگی زدایی از خاک های آلوده به فلزات سنگین است. با این حال، استفاده از روش مذکور در شرایط مزرعه ای در خاک هایی با قدرت جذب بالا برای فلزات سنگین، نیاز به مطالعه بیشتر دارد. در این پژوهش اصلاح خاک لوم که به صورت مصنوعی با سرب (Pb) آلوده شده بود، به روش الکتروسینتیک در سه عمق صفر، 15 و 30 سانتی متری در شرایط مزرعه ای در کرت های آزمایشی مورد بررسی قرار گرفت. خاک مورد نظر پس از آلوده شدن توسط محلول نیترات سرب (1 گرم در لیتر)، دارای غلظت بالایی از سرب (5/109، 1/102 و 3/87 میلی گرم بر کیلوگرم به ترتیب در سه عمق صفر، 15 و 30 سانتی متری) بود. آزمایش ها با اعمال شیب ولتاژ یک ولت بر سانتی متر در دوره زمانی 10 روز در شرایط اشباع در مزرعه ای در اطراف شهرستان تبریز در شمال غرب ایران انجام گردید. در این تحقیق اثر نوع محلول های الکترولیت (آب مقطر و اسید استیک 005/0 مولار) بر کارایی حذف الکتروسینتیکی Pb بررسی شد. نتایج نشان داد که نوع محلول الکترولیت بر روی کارایی حذف Pb مؤثر می باشد. بعد از اعمال جریان الکتریکی به مدت 10 روز، میانگین درصد حذف سرب در تیمار آب مقطر در عمق های صفر، 15 و 30 سانتی متر به ترتیب به 15/18، 05/18 و 85/20 درصد رسید. میانگین مقدار حذف Pb از خاک در تیمار اسید استیک در سه عمق مذکور به ترتیب برابر با 0/22، 55/21 و 05/24 درصد بود که نشان دهنده افزایش 85/3، 5/3 و 2/3 درصدی کارایی حذف نسبت به تیمار آب مقطر بود. مقدار بالای آهک (% 1/20) در خاک مورد نظر مانع افزایش قابل توجه کارایی حذف در تیمار اسید استیک شد. همچنین بررسی تغییرات pH در طول کرت های آزمایشی نشان دهنده روند افزایشی pH از آند به سمت کاتد بود. در تیمار اسید استیک کاهش pH بیشتری در سمت آند مشاهده شد.

پایش و مدیریت شوری، یکی از مهم ترین مسائل کشاورزی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک است. به منظور دستیابی به این هدف، بهره گیری از ابزارهای نوین مانند سنجش از دور و GIS اجتناب ناپذیر است. بررسی روابط بین پارامترهای مختلف خاک با داده های ماهواره ای، گامی مؤثر در پیش بینی هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک است. در این پژوهش با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره بر اساس روابط بین مؤلفه های توپوگرافیک با شاخص های استخراج شده از تصاویر ماهواره ای سنجنده لندست 8، پیش بینی هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک در دشت ارومیه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا از عمق 0-30 سانتی متری خاک سطحی، 40 نمونه در منطقة مطالعاتی برداشت و در آزمایشگاه مقادیر EC مربوط به هر نمونه اندازه گیری گردید. پس از انجام پردازش های لازم بر روی تصاویر ماهواره ای، با تعیین نقاط زمینی بر روی تصاویر، ارزش پیکسل های نظیر نقاط زمینی در باندهای مختلف استخراج گردید. در این پژوهش، داده ها به دو سری تقسیم شدند؛ سری آموزشی (80% داده ها)، سری ارزیابی (20% داده ها). رابطة بین داده های ماهواره ای و نتایج حاصل از آزمایش-های خاک منطقه با استفاده از روش رگرسیون چند متغیرة خطی استخراج و دقت مدل با استفاده از فاکتورهایی نظیر خطای معیار برآورد، ضریب تعیین تعدیل شده، ضریب دوربین-واتسون و ضریب همبستگی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش بیان گر ارائه مدلی با ضریب همبستگی 3/70 درصد، خطای معیار برآورد 03/10 درصد، ضریب تعیین تعدیل شده 8/61 درصد و ضریب دوربین-واتسون 709/1 می باشد. در نهایت مدل بر روی داده های آزمون اعمال و برای ارزیابی از مقادیر پارامترهای RMSE، GMER و R2 استفاده شد که به ترتیب برابر 354/0، 867/0 و 82/63 % محاسبه گردیدند، که نتایج نشان از کارآیی و دقت خوب مدل در پیش بینی می باشد.

به منظور ارزیابی تاثیر قارچ میکوریز آربوسکولار بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ذرت در سطوح مختلف کود فسفات، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه ی تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل استفاده از زادمایه میکوریزی گلوموس موسه (تلقیح و عدم تلقیح) و چهار سطح کود شیمیایی فسفات (شاهد، 13، 26 و 39 کیلوگرم فسفر در هکتار) بود. نتایج نشان داد بیشترین مقدار زیست توده خشک و تر به ترتیب با مقدارهای 47/172 و 08/224 گرم تک بوته مربوط به تلقیح میکوریز در سطح 39 کیلوگرم فسفر در هکتار بود. همچنین کمترین مقدار زیست توده خشک و تر به ترتیب با مقدارهای 95 و 74/120 گرم تک بوته مربوط به عدم تلقیح میکوریز در سطح شاهد کود فسفر بود. بیشترین مقدار طول، وزن و تعداد بلال به ترتیب با مقدارهای 22/23 سانتی متر، 32/116 گرم و 25/4 عدد مربوط به تلقیح میکوریز در سطح 39 کیلوگرم فسفر در هکتار بود. به طور کلی نتایج نشان داد که تیمار 39 کیلوگرم فسفر در هکتار در شرایط عدم تلقیح نه تنها نسبت به تیمار 26 کیلوگرم فسفر در هکتار در شرایط تلقیح از لحاظ صفات زیست توده خشک و تر برتری ندارد بلکه از آن کمتر می باشد. در نهایت نتایج مشخص کرد که استفاده از قارچ میکوریز آربوسکولار باعث افزایش زیست توده، کلروفیل و غلظت فسفر برگ همراه با بهبود صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک ذرت می شود. همچنین تلقیح با قارچ، افزایش جذب فسفر و عملکرد گیاه به ازای مقدار کمتری از کود فسفات را در پی داشت.

خاک های گچی و آهکی بخش مهمی از خاک های مناطق خشک و نیمه خشک جنوب استان گیلان را شامل می شود. این مطالعه به منظور بررسی اشکال گچ و آهک در خاک های اراضی تپه ماهوری منطقه علی آباد استان گیلان توسط مقاطع نازک میکروسکوپی خاک انجام شد. نمونه برداری خاک به صورت کلوخه دست نخورده هوا خشک از مواد مادری گچی-نمکی و آهکی، با سه تکرار از دو موقعیت شیب (شیب پشتی و پای شیب) و عمق سطحی (20-0 سانتی متر) و زیرسطحی (40-20 سانتی متر) انجام گرفت. نتایج نشان داد که خاک های گچی-نمکی کلاس بافتی سنگین تری در مقایسه با خاک های آهکی داشتند. نتایج میکرومورفولوژی نشان داد که تعداد حفرات کانال و محفظه و فضولات حیوانی در خاک های آهکی بیشتر است که به علت وجود حفرات درشت تر و فعالیت بیولوژیکی بیشتر است. عوارض میکرومورفولوژی در خاک های گچی-نمکی شامل اشکال صفحات در هم قفل شده گچ، بلورهای عدسی شکل، پندانت گچی، پُرشدگی گچ به صورت متراکم کامل و غیرکامل و غیرپیوسته پراکنده در حفرات و هایپوکوتینگ آهن و منگنز و در خاک های آهکی شامل فضولات جانوری، نودول آهن هالو، قطعات سنگی (لیتوریلیکت)، ندول آهک میکریتیک، مخلوط گچ و آهک به صورت پندانت و انواع اشکال پدوژنیک کلسیت به صورت ستونی، خوشه ای، سوزنی و اسپاریتیک می باشد. بخش ریز در هر دو خاک عمدتاً دارای بی فابریک کریستالیتیک و گاهی استیپل اسپکلت و نامشخص (ایزوتیک) می باشد. شاخص تکاملی میکروموفولوژی خاک (مسیکا) نیز نشان داد که هر دو نوع خاک دارای تکامل ضعیف بودند. نتایج کانی شناسی رس نشان داد که کانی های غالب در دو ماده مادری کلریت، ایلیت، ورمیکولیت، اسمکتیت و کانی های مخلوط می باشد. همچنین حضور کانی پالی گورسکایت در خاک های گچی-نمکی از موارد اختلاف بین این دو خاک است.

در این مطالعه، به منظور بررسی تأثیر شوری بر عملکرد، شاخص های کارآیی فسفر و غلظت برخی از عناصر در ماده خشک ریشه و اندام هوایی گیاه ذرت (Zea mays L. ) و نیز ارزیابی کارآیی ریزجانداران حل کننده فسفات و میکوریزها در تعدیل اثرات تنش شوری بر گیاه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در شرایط گلخانه ای اجرا گردید. فاکتور اول شامل شوری در 2 سطح (بدون شوری (شاهد) و با شوری 5/4 دسی زیمنس بر متر) و فاکتور دوم تلقیح میکروبی با 7 سطح مختلف شامل شاهد (بدون تلقیح)، تغذیه با فسفر محلول (KH2PO4)، تلقیح میکوریزی (M, Glomus)، تلقیح باکتری های حل کننده فسفات ((PSB, Pseudomonas fluorescent، تلقیح قارچ های حل کننده فسفات PSF, Aspergillus niger))، تلقیح تلفیقی میکوریز و باکتری (MB) و تلقیح تلفیقی میکوریز و قارچ (MF) بود. در پایان دوره رشد، برخی شاخص های رشد گیاه و غلظت عناصر غذایی در اندام هوایی گیاه اندازه گیری شده و شاخص های کارآیی فسفر محاسبه گردید. نتایج حاکی از تأثیر معنی دار سطوح شوری بر تمام صفات اندازه گیری شده غیر از غلظت روی بود. بیشترین مقادیر ارتفاع اندام هوایی (89/78 سانتی متر) و قطر ساقه (02/1سانتی متر) در تیمار فسفر محلول مشاهده گردید. هم چنین نتایج، افزایش معنی دار در مقدار فسفر، آهن، روی، مس، منگنز، ارتفاع اندام هوایی و قطر ساقه را در گیاهان تلقیح شده با میکوریز و باکتری و نیز در شرایط تلقیح توام میکوریز-ریزجانداران حل کننده فسفات در مقایسه با گیاهان شاهد بدون تلقیح، نشان داد. تلقیح با تیمارهای میکوریز و باکتری، ارتفاع اندام هوایی را به ترتیب 90/1و 20/1 برابر نسبت به شاهد افزایش دادند. هم چنین تیمارهای تلقیح قارچی و میکوریزی، مقدار روی اندام هوایی را به ترتیب 98/40 و 65/85 درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش دادند. چنین استنباط می شود که تلقیح میکروبی از طریق تأثیر بر جذب عناصر غذایی، مقاومت گیاه ذرت را در شرایط وجود تنش شوری افزایش می دهد.

هزینه بالای تولید کودهای شیمیایی و ایجاد آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف این کودها، استفاده از منابع دیگر به ویژه کودهای زیستی را ضروری می سازد. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر کود زیستی باکتری حل کننده فسفات و محرک رشد گیاه سودوموناس فلوئورسنس بر پایه حامل های مختلف آلی و معدنی شامل ورمی کمپوست، پرلیت و خاک فسفات و چهار فرمولاسیون از این مواد، بر روی شاخص های رشد گیاه گندم بوده است. آزمایش در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی و با چهار تکرار، 7 تیمار زادمایه، 2 تیمار کودی سوپرفسفات ساده و تریپل و شاهد صورت گرفت. نتایج نشان داد اگرچه در مورد صفات سبزینگی، ارتفاع، فسفر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، تیمار سوپرفسفات تریپل و ساده بهتر بوده ولی تفاوت معنی-داری با زادمایه های حاوی ورمی کمپوست نداشتند (P>0. 05). در مورد صفات روی و آهن اندام هوایی زادمایه ورمی کمپوست بیشترین مقدار را دارا بوده و در مورد صفت روی اندام هوایی تفاوت معنی داری با تیمارهای کودی و شاهد داشت (P

فرسایش خاک یکی از مخاطراتی است که به طور تدریجی با اثرات محلی و برون محلی خود، باعث افت کیفیت خاک، تخریب اراضی، آلودگی آب های سطحی، کاهش ظرفیت مخازن سدها و در نهایت تهدید امنیت غذایی بشر می شود. در مقایسه با انواع مختلف فرسایش، هدررفت خاک ناشی از محصولات کشاورزی کم تر مورد توجه محققان قرار گرفته است. بدین ترتیب هدف از این مطالعه برآورد هدررفت خاک ناشی از برداشت محصول سیب زمینی در دشت قروه و دهگلان، کردستان می باشد. به این منظور، تعداد بیست نمونه سیب زمینی با وزن 5 کیلوگرم از اراضی دیم و کشت آبی در منطقه مورد مطالعه برداشت شد. در آزمایشگاه پس از شست و شوی نمونه ها مخلوط آب و خاک از کاغذ صافی عبور داده شد و خاک باقیمانده روی کاعذ صافی خشک و مقدار هدررفت خاک تعیین شد. نتایج نشان داد میزان هدررفت خاک نمونه ها حدود 4/13 الی 4/40 گرم بر کیلوگرم می باشد. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که بین مقدار هدررفت خاک از کاربری با کشت دیم و کشت آبی در سطح 95 درصد تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای نمایانگر ارتباط ضعیف بین نمونه های برداشت شده از کاربری های مختلف بود. میزان هدررفت خاک برآورد شده از 4/80490 هکتار در 10 سال گذشته برابر با 52/72374 تن بود که به طور میانگین 7237 تن در هر سال است. همچنین میانگین هدررفت خاک ناشی از برداشت سیب زمینی از 66/0 تا 14/1 تن بر هکتار بر محصول برداشت شده متغیر است. نتایج این مطالعه اثبات می نماید که هدررفت خاک در اثر برداشت محصولات می تواند از نظر کمی در ردیف هدررفت خاک در اثر فرآیند فرسایش آبی قلمداد گردد که لازم است مورد توجه محققان و برنامه ریزان عرصه کنترل فرسایش و حفاظت خاک قرار گیرد.

مقدار پتاسیم در برگ توتون تأثیر زیادی بر کیفیت برگ توتون داشته و یکی از مهم ترین شاخص ها در تعیین کیفیت برگ توتون است. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط شکل های مختلف پتاسیم (محلول، تبادلی، غیرتبادلی، ساختمانی و عصاره گیری شده با تیزاب سلطانی) با ویژگی های کمی و کیفی توتون انجام گرفت. تعداد 19 نمونه خاک سطحی از مناطق توتون کاری استان های گلستان، مازندران و گیلان تهیه شد. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و شکل های مختلف پتاسیم اندازه گیری شد. به منظور بررسی جذب پتاسیم توسط توتون، آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار برای خاک های مختلف بدون مصرف کود پتاسیم انجام شد. نتایج نشان داد که کم ترین مقادیر شکل های پتاسیم در خاک های استان گیلان (به جز پتاسیم تبادلی) و بیش ترین مقادیر در خاک های استان مازندران مشاهده شد. تأثیر نوع خاک بر ویژگی های ریخت شناسی و شیمیایی توتون در سطح یک درصد معنی دار بود. پتاسیم محلول و تبادلی بیش ترین همبستگی را با ویژگی های ریخت شناسی و شیمیایی توتون نشان دادند. میزان و نسبت پتاسیم محلول به پتاسیم کل (برحسب درصد) در سطح یک درصد و پتاسیم تبادلی در سطح پنج درصدبا درصد پتاسیم در توتون همبستگی نسبتاً قوی داشت. همچنین، چون میزان شکل های مختلف پتاسیم (بویژه محلول و تبادلی) بیانگر علت تغییرات پتاسیم در گیاه توتون نبود، لذا پیشنهاد می شود نسبت پتاسیم محلول و تبادلی (بر حسب درصد) برای انجام توصیه کودی دقیق تر پتاسیم استفاده شود.