دین و سلامت
سال:1394 | دوره:3 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

سابقه و هدف: سلامت روان به عنوان یکی از دو رکن سلامتی، لازمه یک زندگی مفید، موثر و رضایت بخش است. با توجه به نقش برجسته و منحصربه فرد دانشجویان به عنوان مدیران و آینده سازان هر جامعه، تامین سلامت روان آن‎ها و نیز شناسایی و حذف عوامل منفی موثر بر سلامت روان آن ها ضروری است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط سبک زندگی اسلامی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه بیرجند انجام گردید.مواد و روش ها: جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانشجویان دانشگاه بیرجند در سال تحصیلی 1393-1392 بود. بدین منظور 300 نفر از دانشجویان (150 نفر دختر، 150 نفر پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، انتخاب گردیدند. برای جمع‎آوری اطلاعات از پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ (Goldberg) و پرسشنامه سبک زندگی اسلامی کاویانی (فرم کوتاه) استفاده شد. نتایج با کمک نرم افزار SPSS، از طریق محاسبه ضریب همبستگی پیرسون، آزمون رگرسیون خطی چندگانه و آزمون دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، بین سبک زندگی اسلامی و سلامت روان با ضریب همبستگی 0.24در سطح 0.05 (p<0.05) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان می دهد که 6 درصد از واریانس متغیر سلامت روان، ناشی از سبک زندگی اسلامی است. سبک زندگی اسلامی بر سلامت روان تاثیر مثبت و معناداری در گروه دختران داشت (p<0.05)، اما در گروه پسران، رابطه معناداری وجود نداشت (p<0.05). نتایج حاصل از اجرای آزمون دقیق فیشر نشان می دهد که با 95 درصد اطمینان، سلامت روان در گروه دختران رابطه قوی تری با سبک زندگی اسلامی نسبت به گروه پسران دارد (z>1.96).استنتاج: بین سبک زندگی اسلامی و سلامت روان پسران و دختران، تفاوت معناداری وجود دارد، به‎طوری که سلامت روان در گروه دختران رابطه قوی تری با سبک زندگی اسلامی نسبت به گروه پسران دارد. این موضوع نشان می دهد که ممکن است مشخصه های اجتماعی و جمعیتی نقش مهم تری از موضوع جنسیت در سلامت روان ایفا ‎کنند.

سابقه و هدف: یکی از عوامل موثر در سلامت روان و شیوه زندگی افراد، انتخاب همسر و ازدواج است که سبب کاهش نابسامانی های فردی و اجتماعی می‎شود. برای برنامه ریزی اصولی و بالا بردن سطح آگاهی جوانان از معیارهای قرآنی و دینی، شناخت نظرات آنان ضروری است، بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان مجرد درخصوص معیارهای ازدواج و انطباق آن با معیارهای قرآنی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 1392 انجام گردید.مواد و روش ها: پژوهش حاضر، به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از نمونه گیری تصادفی بر روی 360 دانشجوی پسر و دختر مجرد دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 1392 انجام شد. ابزار جمع‎آوری اطلاعات پرسشنامه ای شامل: مشخصات فردی، معیار ازدواج و علل کاهش ازدواج بود. معیارهای ازدواج در پنج سطح خیلی مهم، مهم، تا حدودی مهم، کم اهمیت و بسیار بی اهمیت و علل کاهش ازدواج نیز در پنج سطح کاملا موافقم، موافقم، تا حدودی موافقم، مخالفم و کاملا مخالفم تعیین گردیدند. اطلاعات جمع آوری‎شده به وسیله نرم افزار SPSS ویرایش 20 و از طریق آمار توصیفی و آزمون استنباطی، با آزمون مجذور کای دو، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: در مطالعه حاضر، 67.2 درصد دانشجویان دختر و در محدوده سنی 22-18 سال بودند. 75 درصد دانشجویان در ترم 4-1 تحصیلی بودند. یافته های مطالعه نشان می‎دهد معیار داشتن صداقت (96.9 درصد) که یکی از توصیه های مهم قرآن به همه‎ی مسلمانان است، از مهم ترین معیارها بوده است. دیدگاه دانشجویان در مورد معیارهای رضایت والدین، مذهب مشترک، خوش اخلاقی، عدم ارتکاب به گناه همسر، نداشتن سابقه قضایی و کیفری که این معیارها در اسلام نیز مورد تاکید است، در دو جنس رابطه معنا داری داشت.استنتاج: بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش، معیارهای ازدواج دانشجویان بر اساس فرهنگ و مذهب حاکم بر جامعه می باشد، بنابراین برای تامین سلامت دینی دانشجویان باید درصدد برنامه ریزی جدی تر برای نهادینه نمودن آن بود تا دانشجویان پسر و دختر با دید بهتر و نگرش مثبت تری به سمت این سنت پسندیده گام بردارند.

سابقه و هدف: معنویت در حیطه بعد روحی-روانی انسان قرار می گیرد و حالتی است که در اثر آن احساس معنوی بودن به فرد دست می دهد. زمانی که تقرب، هدف متعالی انسانی شود، احساس نشاط و لذت از زندگی حاصل می شود. هدف از این مطالعه تبیین دیدگاه و تجربیات دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان از نشاط معنوی در سال 1390می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه با رویکرد کیفی بر اساس نمونه گیری هدفمند و با حداکثر تنوع و اصل اشباع داده ها، 50 نفر از دانشجویان وارد مطالعه شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه های انفرادی نیمه ساختار استفاده شد. مصاحبه ها خط به خط دست نویس و مطابق رویکرد "تحلیل محتوای" آنالیز شدند. از شرکت کنندگان، رضایت نامه آگاهانه برای شرکت در مطالعه و ضبط صدا اخذ گردید.یافته ها: از تحلیل داده ها مضامین اصلی "تقرب به خدا"، "احساس شادابی و نشاط"، "احساس آرامش"، "فعالیت های موثر بر نشاط معنوی"و "نشاط واقعی و پایدار" استخراج گردید. استنتاج: دانشجویان زمانی که موفق شدند رابطه قلبی با معبود خود برقرار نمایند ودر جهت جلب رضایت خدا و خلق خدا گام بردارند، احساس نشاط معنوی داشتند.

سابقه و هدف: در برخی از بیماران تحت درمان با دیالیز، سلامت روانی، جسمانی و معنوی مختل می شود. رفتارهای مذهبی به ویژه دعا می تواند باعث افزایش انرژی معنوی و ایجاد نگرش مثبت در بیماران شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ابعاد دعا با سلامت معنوی در بیماران تحت درمان با دیالیز استان ایلام در سال 1393 انجام گرفت.مواد و روش ها: بدین منظور تعداد 150 نفر از بیماران مراجعه کننده به کلینیک های تخصصی و بیمارستان های سطح استان ایلام به صورت نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و دو پرسشنامه دعای پولوما (Poloma) و پندلتون (Pendelton) و سلامت معنوی پالوتزیان (Paloutezian) و الیسون (Ellison) را تکمیل نمودند. طرح تحقیق از نوع همبستگی بود و داده های پژوهش با روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: یافته های پژوهش ارتباط مثبتی بین تمام ابعاد دعا (تناوب دعا، تجربه قبلی دعا و نگرش نسبت به دعا) با سلامت معنوی نشان داد. بالاترین ضریب همبستگی مربوط به تجربه قبلی دعا می باشد که مهم ترین متغیر پیش بین در پژوهش حاضر است. ضرایب تحلیل رگرسیون با روش ورود مکرر برای ترکیب خطی متغیرهای ابعاد دعا و سلامت معنوی در سطح کمتر از 0.001 معنا دار بود.استنتاج: یافته های پژوهش نشان می‎دهد که بین ابعاد دعا و سلامت معنوی در بیماران تحت درمان با دیالیز استان ایلام رابطه معناداری وجود دارد، بنابراین برای افزایش سلامت معنوی بیماران و افزایش بهداشت روانی آن ها توجه به ابعاد دعا و به‎صورت کلی عبادت و ارتباط با خداوند، اهمیت دارد.

سابقه و هدف: با توجه به افزایش جرم و جنایت و آسیب های وارده ناشی از جرم در جامعه، بررسی عللی که افراد را مستعد ارتکاب جرم می کند و یا از وقوع آن جلوگیری می کند، در حیطه علم روانشناسی موضوع حیاتی می باشد، بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه ‎‎ هوش معنوی با دشواری تنظیم هیجان در مجرمین می باشد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-همبستگی و حجم نمونه 70 نفر بود که به صورت تصادفی از مجرمین زندان مشهد در سال 1393 انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه دشواری تنظیم هیجان و هوش معنوی و آزمون های مورد استفاده در تحلیل داده ها شاخص های توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، تحلیل مسیر و درنهایت ایجاد مدل ساختاری بودند. یافته ها: بین دشواری تنظیم هیجان و مولفه های هوش معنوی رابطه منفی معناداری وجود داشت (p<0.01). نتایج تحلیل مسیر نشان داد که درک و ارتباط سرچشمه هستی به طور مستقیم بر دشواری تنظیم هیجان تاثیر می گذارد، زندگی معنوی هسته درونی نیز بر دشواری تنظیم هیجان تاثیر می گذارد. عامل دوم هوش معنوی (زندگی معنوی هسته درونی) در مجموع به طور مستقیم و غیرمستقیم می تواند پیش بینی کننده دشواری تنظیم هیجان باشد که این روابط علت و معلولی در سطح معناداری می باشد.استنتاج: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که معنویت و تنظیم هیجانی، عامل مهمی در سازگاری افراد در مقابل عوامل فشارزا است و در پیشگیری از ارتکاب به جرم موثر می باشد. به طور کلی معنویت پیش بینی کننده کاهش دشواری فرد در تنظیم هیجانی است.

سابقه و هدف: در زندگی فردی و اجتماعی افراد تصمیم گیری های مخاطره آمیز اهمیت بالایی دارند و اختلال در این نوع تصمیم گیری ها هسته اصلی پدیده تکانشگری و رفتارهای تکانشی را تشکیل می دهد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه‎ی سلامت معنوی و عزت نفس با تکانشگری در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز بود.مواد و روش ها: در این پژوهش 285 نفر از دانشجویان به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و سه پرسشنامه‎ی سلامت معنوی، عزت نفس و تکانشگری را تکمیل نمودند. سلامت معنوی و عزت نفس به عنوان متغیرهای پیش بین و تکانشگری متغیر ملاک درنظر گرفته شد. تحقیق حاضر از نوع همبستگی بود و داده های تحقیق با ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که افراد با سلامت معنوی و عزت نفس بالا از تکانشگری پایین تری برخوردار هستند. ضرایب تحلیل رگرسیون با روش ورود مکرر برای ترکیب خطی متغیرهای سلامت معنوی و عزت نفس با تکانشگری در سطح کمتر از 0.001 معنا دار بود.استنتاج: یافته های پژوهش از وجود رابطه بین سلامت معنوی و عزت نفس با تکانشگری در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز حمایت می کند، بنابراین کسانی که سلامت معنوی و عزت نفس بالاتری دارند، تکانشگری پایین تری دارند.

سابقه و هدف: در عصر جدید، پیشرفت علم و تکنولوژی از یک سو شرایط زندگی را تسهیل نموده است و از سوی دیگر تحولات سریع اجتماعی و پیچیدگی های زندگی امروزی سلامت و آرامش را تهدید می کند. به همین دلیل افراد اغلب از اضطراب، افسردگی، رنجش بی دلیل یا از بی کفایتی در رویارویی با مشکلات زندگی رنج می برند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه نگرش های مذهبی با افسردگی، اضطراب و استرس در دانشجویان دانشگاه گیلان در سال 1392 انجام گرفت.مواد و روش ها: پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانشجویان دانشگاه گیلان در سال تحصیلی 1392- 1391 بودند. حجم نمونه 100 نفر بود که به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سنجش نگرش های مذهبی سراج زاده (1377) و پرسشنامه مقیاس افسردگی، اضطراب، استرس (DASS-21) استفاده شد. نتایج به دست آمده با ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند.یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین نگرش مذهبی با افسردگی (r=0.258 و p<0.05) و استرس (r=-0.247 و p<0.05) همبستگی منفی و رابطه معناداری وجود دارد و بین نگرش های مذهبی با اضطراب (r=-0.192 و p<0.08) رابطه معناداری یافت نشد.استنتاج: با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت کسانی که نگرش های مذهبی بالاتر و معنویت بیشتری دارند، از سلامت روان بیشتری برخوردار هستند.

سابقه و هدف: یکی از هولناک ترین تجارب بشری سرطان و رنج ناشی از آن است. مواجهه با این بیماری سبب بحران های حاد و شدید در سلامت فرد می‎شود. اعتقادات مذهبی در زمان بیماری نسبت به هر زمان دیگری برای شخص اهمیت بیشتری پیدا می کند. در میان منابع مذهبی و معنوی بیشترین منبعی که مورد استفاده قرار می گیرد، دعا است. دعا محکم ترین و بالاترین حلال مشکلات است و با قدرت دعا می توان انرژی معنوی را آزاد ساخت. مطالعه حاضر با هدف بررسی ابعاد توسل به دعا در بیماران سرطانی مراجعه کننده به مرکز غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی گلستان در سال 1392 انجام گرفت.مواد و روش ها: مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود که در آن 96 بیمار مراجعه کننده به مرکز غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی گلستان با تشخیص سرطان و تحت درمان با داروهای آگونیست به روش سرشماری در سال 1392 انتخاب شدند. اطلاعات توسط پرسشنامه مشخصات جمعیتی و پرسشنامه توسل به دعا که توسط پولوما (Poloma) و پندلتون (Pendelton) تهیه شده بود، جمع آوری گردید. داده‎های به‎دست آمده توسط نرم افزار آماری SPSS نسخه 16 به کمک آمار توصیفی (فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون آنالیز واریانس) تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش میانگین و انحراف معیار توسل به دعا در بعد تناوب دعا 91.7±21.7، در بعد تجربه قبلی دعا 45.6±9.8 و در بعد نگرش به دعا 33.9±8.0 به دست آمد. آزمون آماری نشان داد که بین ابعاد دعا اختلاف معنا داری وجود داشت، به طوری که تناوب دعا با تجربه قبلی دعا (p<0.01)، تناوب دعا با نگرش قبلی به دعا (p<0.005) و درنهایت تجارب قبلی دعا با نگرش قبلی به دعا (p<0.01) ارتباط معناداری داشتند، ولی نتایج آزمون رگرسیون خطی چندگانه بین هیچ یک از ابعاد دعا با مشخصات جمعیتی ارتباط معنا داری را نشان نداد.استنتاج: با توجه به خوب و بالا بودن تاثیر ابعاد مختلف توسل به دعا در بیماران، می توان بیان نمود که توسل به دعا، می تواند پایگاه محکمی برای زندگی و تحمل مشکلات و عوارض بیماری و درمانی در بیماران سرطانی محسوب شود، بنابراین پرستاران به عنوان مهم ترین عضو کادر درمانی، می توانند با شناسایی ابعاد روحی در بیماران سرطانی به ادامه روند درمانی و بهبود کیفیت مراقبت آن ها کمک نمایند.

با توجه به اهمیت رویکرد معنوی در حفظ و ارتقای سلامت روان، پژوهش حاضر در جهت بررسی نقش آموزه قرآنی توکل در شکل دهی، حفظ و ارتقای سلامت روان صورت گرفته ا ست.مطالعه حاضر به روش مروری می باشد که اطلاعات به‎وسیله‎ی کلیدواژه های توکل و متوکلین و واژه های معنایی نزدیک به آن، و با مطالعه ‎‎ خصوصیات انسان هایی چون پیامبران، اولیا، مومنین و متقین در آیات قرآن و منابع تفسیری و نیز بانک های اطلاعاتی ملی و بین المللی جستجو و جمع آوری گردید. بررسی منابع اسلامی، بیان گر آثار متعدد آموزه توکل در تحقق سلامت روان می باشد. انسان متوکل با اعتقاد به توحید افعالی به انسجام شخصیتی دست می یابد. با معنی دهی به رنج و حوادث عالم هستی، تاب آوری او بیشتر می شود. از آثار عمده دیگر توکل در سلامت روان، می توان به برخورداری از اراده قوی در تصمیم گیری، سازگاری با محیط با وجود تسلیم ناپذیری، آرامش و اطمینان قلبی، رهایی از یاس و امیدواری به خدا، ترک گناه، صبر و استقامت و همچنین بخشش در هنگام خشم اشاره داشت.با توجه به اثرگذاری توکل بر ابعاد وجودی انسان، توجه به این آموزه می تواند سبک مقابله ای خاصی را در مواجهه با بیماری یا حوادث ناخوشایند و تحقق انسان سالم قرآنی ارائه نماید. از این رو نهادینه کردن این آموزه توسط برنامه ریزان نظام سلامت، در مقابله با عوامل اختلال گر در سلامت روانی، ضروری می باشد.

سابقه و هدف: یکی از عواملی که بر نوع و نحوه‎ی مراجعه به اورژانس تاثیر می گذارد، مناسبت ها و وقایع زمانی در طی سال است. ماه مبارک رمضان یکی از ایام مهم در جامعه اسلامی است. از نظر پزشکی بیشتر تحقیقات انجام گرفته، بر روی تعداد معدودی از بیماری ها و تغییرات آزمایشگاهی یا بالینی مربوط به آن ها در طی ماه مبارک رمضان بوده است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی الگوی بیماری‎های اورژانسی در مراجعه‎کنندگان به مرکز اورژانس بیمارستان بقیه اله (عج) در ماه رمضان و مقایسه تغییرات آن با ماه‎های قبل و بعد از این ماه طی سال‎های 1387 تا 1391 بود.مواد و روش ها: بر اساس متغیرهای ثبت ‎شده در مدارک و پرونده‎های موجود در اورژانس، پرسشنامه کاملی تهیه شد و به روش سیستماتیک با مراجعه به بخش بایگانی پرونده‎ها، پرونده‎های مربوط به تاریخ‎های مورد نظر استخراج گردیده و اطلاعات آن‎ها در پرسشنامه‎ها وارد شد. سپس اطلاعات به‎دست آمده وارد رایانه شده و با نرم‎افزار آماری SPSS ویرایش 18 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: علت اصلی مراجعه به اورژانس در ماه شعبان، مشکلات دستگاه گوارشی بود. در ماه مبارک رمضان علل عمده‎ی مراجعه بیماران به اورژانس، مشکلات دستگاه ادراری-تناسلی، مشکلات اندام فوقانی و علل قلبی بود. همچنین علت اصلی مراجعه به اورژانس در ماه شوال، وجود علامت در ریه بود. با انجام آنالیز آماری بین این تعداد متفاوت در شکایت اصلی مراجعات، اختلاف های مشاهده شده معنادار نبود.استنتاج: بر اساس این تحقیق، الگوی بیماران مراجعه کننده به اورژانس در طول ماه مبارک رمضان با ماه های شعبان و شوال (حتی در دهک های سه گانه درون هر ماه) مشابه یکدیگر است.

سابقه و هدف: قرآن معجزه علمی پیامبر اکرم (ص) است که در آن به تمام مسائل حیاتی انسان از جمله تغذیه پرداخته شده است. از آنجایی که دانش مقدمه آگاهی بوده و آگاهی زمینه ساز عملکرد و رفتار انسان است، این پژوهش با هدف بررسی آگاهی و عملکرد دانشجویان علوم پزشکی مازندران نسبت به غذاها و گیاهان عنوان شده در قرآن در سال 1392 انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی بر روی 308 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 1392 با روش نمونه گیری دردسترس انجام شد. داده ها به وسیله پرسشنامه ای روا و پایا جمع آوری شده و تست آماری تی (t-test) جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.یافته ها: 57.8 درصد در مقطع دکترای عمومی، 30.7 درصد در مقطع کارشناسی و 11.6 درصد در سایر مقاطع مشغول به تحصیل بودند. درارتباط با خوراکی های ذکرشده در قرآن، بیشترین و کمترین پاسخ صحیح به ترتیب مربوط به زیتون و نمک بود. میانگین و انحراف معیار مربوط به آگاهی 2.27±0.68 به دست آمد که با عدد 3.5 (مقدار تی) اختلاف معناداری داشت (p<0.001) و درارتباط با استفاده از غذاهای قرآنی (عملکرد) نیز 2.58±0.48 بودکه اختلاف معناداری با عدد 3.5 داشت (p<0.001). استنتاج: بر اساس یافته های این مطالعه، آگاهی و عملکرد افراد مورد پژوهش به طور معناداری کمتر از حد انتظار بود. بنابراین پیشنهاد می‎شود برنامه‎ریزی های آموزشی جهت ایجاد انگیزه لازم برای افزایش استفاده از غذاهای ذکرشده در قرآن و آگاهی دانشجویان مورد بازبینی قرار گیرند.