مدیریت آب در کشاورزی
سال:1403 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:12

هدف از این پژوهش، تعیین مقادیر بهینه کود نیتروژن و آب آبیاری برای دستیابی به حداکثر عملکرد بهره وری مصرف آب و کود می باشد. بدین منظور، پژوهش حاضر با استفاده از مدل سطح-پاسخ روی گیاه ذرت دانه ای رقم دبل کراس 370 در مزرعه 500 هکتاری مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در دو سال زراعی انجام شد. عوامل مورد آزمایش شامل مقدار آب آبیاری در سه سطح (I1: 100، I2: 80 و I3: 60 درصد نیاز آبی) و کود نیتروژن در سه سطح (F1: 100، F2:60 و F3: صفر درصد نیاز کودی) بود. نتایج نشان داد که مدل مورد استفاده دارای خطای قابل قبول برای پیش بینی عملکرد (3/7 درصد)، بهره وری آب (3/9 درصد) و کارایی مصرف کود (24 درصد) بود. دقت این مدل برای پیش بینی صفات مورد نظر به ترتیب در دسته های عالی (1/0 ≥ NRMSE)، عالی (1/0 ≥ NRMSE) و متوسط (3/0 ≥ NRMSE ≥2/0) قرار داشت. کارایی مدل مورد نظر نیز مطلوب (90≤d و 5/0≤EF) بود. با افزایش مقدار کود (تغییر از 1- به سمت 1+)، عملکرد نیز افزایش داشت ولی میزان رشد عملکرد به صورت خطی نبود. تغییرات عملکرد نسبت به مقادیر آب آبیاری شیب یکنواخت تری داشت و نمودار آن به حالت خطی نزدیک تر بود. افزایش آب آبیاری تا محدوده ی 8/0+ سبب افزایش بهره وری آب گردید. مقادیر بیشتر از آن، بهره وری آب را کاهش داد. تغییرات کارایی مصرف کود نسبت به دو عامل مقدار کود نیتروژن (تا محدوده ی 9/0+) و آب آبیاری (تا محدوده ی 8/0+) صعودی بود. مقادیر بهینه ی کود نیتروژن و آب آبیاری به ترتیب در محدوده ی 100-60 درصد نیاز کودی و 100-70 درصد نیاز آب آبیاری بود که پس از بهینه سازی به ترتیب 71 و 100 درصد تعیین شدند. در این شرایط، عملکرد ذرت، کارایی مصرف آب و کود به ترتیب 7 تن در هکتار، 3/2 کیلوگرم بر مترمکعب و 33 کیلوگرم بر کیلوگرم به دست آمد.

نشاکاری باعث کاهش خطر سرمازدگی و کم تر شدن زمان تولید گیاه در مزرعه می گردد و امکان دو نوبت کشت وجود دارد. تحقیق و بررسی در زمینه تعیین بهره وری آب، مخصوصاً در کشت های نشایی که به عنوان یک راهکار افزایش بهره وری در مناطق خشک معرفی می شوند، از اهمیت خاصی برخوردار است. به همین منظور آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در دو نوبت کشت بهاره و تابستانه بر روی ذرت نشایی و مستقیم (بذری) به اجرا درآمد. در این آزمایش کرت های اصلی شامل سه سطح تأمین آب آبیاری (75، 100 و 125 درصد نیاز کامل آبی) و کرت های فرعی شامل: کشت نشایی و مستقیم ذرت بود. نتایج نشان داد که در کشت بهاره، عملکرد و بهره وری آب در تیمار کشت نشایی از تیمار کشت مستقیم بیشتر بود ولی در کشت تابستانه تفاوت معنی داری بین عملکرد و بهره وری آب در کشت نشایی و مستقیم مشاهده نشد. هم در کشت بهاره و هم در کشت تابستانه، اختلاف عملکرد در تیمارهای 100 و 125 درصد تأمین نیاز آبی با یکدیگر معنی دار نبود ولی با تیمار 75 درصد معنی دار شد. لذا بهترین میزان عملکرد ذرت تحت تأثیر تیمار سطح آبیاری در تأمین 100 درصد نیاز آبی حاصل می گردد. در مجموع می توان توصیه نمود که اگر هدف اصلی در کشت ذرت نشایی، افزایش عملکرد و بهره وری آب است، با کشت ذرت بهاره می توان به این هدف دست پیدا کرد ولی در کشت تابستانه عملکرد و بهره وری آب افزایش نمی یابد.

در سال های اخیر، آورد رودخانه سفیدرود به عنوان تامین کننده اصلی آب شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود حدودا 50 درصد کاهش پیدا کرده است. لذا استفاده بهینه از آب موجود برای پایداری تولید محصولات کشاورزی در استان گیلان به خصوص برنج ضروری است. در این راستا، بررسی مشکلات مدیریت آب کشاورزی در شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود و اولویت بندی آنها، برای یافتن راهکارهای اجرایی مناسب ضروری است. هدف این پژوهش بررسی چالش های پیش روی مدیریت منابع آب در شالیزارهای تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود است. در این راستا، پس از تشکیل درخت تصمیم بر مبنای نظر خبرگان و مرور الگوهای تجربی موجود، جمع آوری داده های مورد نیاز از طریق پرسش نامه و مصاحبه حضوری با خبرگان حوزه آب استان گیلان، اولویت بندی مشکلات با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) صورت گرفت. درخت تصمیم در سه سطح تعریف شد: سطح اول دارای سه زیرشاخص، سطح دوم دارای 16 زیرشاخص و سطح سوم دارای 85 زیرشاخص است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. نتایج نشان داد که از میان سه عامل اصلی مشکلات و موانع آب در سطح مزرعه، تأمین آب و انتقال آب، شاخص انتقال آب با معادل 40% بیشترین سهم مشکلات را دارا می باشد و شاخص تأمین آب با 29% کمترین سهم را به خود اختصاص داده است. هرکدام از این عوامل با زیرمعیارهایی بررسی شد که ارزیابی ویژه متخصصین را ضروری می سازد و تصمیم گیری دقیق و حرفه ای کارشناسان در این حوزه را لازم کرده است. تمرکز اصلی برنامه های اصلاحی شبکه باید بر حل مشکلات انتقال آب نظیر تکمیل کانال های شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود متمرکز باشد.

کشور ایران با برخورداری از 40 میلیون هکتار عرصه بیابانی، با چالش های زیادی جهت مقابله با پدیده بیابان زایی مواجه می باشد که مهم ترین آنها فرسایش بادی می باشد. با توجه به محدودیت کمی و کیفی منابع آبی، انتخاب روش مناسب آبیاری گیاهان مرتعی از اهمیت زیادی برخوردار است. برای تعیین مناسب ترین روش آبیاری برای کشت گیاهان مرتعی مختلف یک تحقیق به مدت دو سال (1400-1398) در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. عامل اول نوع گیاه مرتعی در چهار سطح شامل کهور (T1)، کونوکارپوس (T2)، برهان (T3) و کنار (T4) و عامل دوم روش آبیاری در چهار سطح شامل سطحی (I1)، واترباکس (I2)، کوزه ای (I3) و بابلر (I4) بودند. نتایح تجزیه واریانس نشان داد نوع گیاه مرتعی از نظر شاخص های اندازه گیری شده شامل ارتفاع گیاه، قطر ساقه، وزن خشک و تر ساقه، وزن خشک و تر برگ، شاخص سطح برگ، حجم آب مصرفی و بهره وری مصرف آب اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد با یکدیگر داشتند. روش های آبیاری استفاده شده نیز از نظر تمامی این شاخص ها به جز قطر ساقه و شاخص سطح برگ اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد با یکدیگر داشتند. از بین انواع پوشش گیاهی، کهور با بیشترین میزان پوشش (شامل ارتفاع و وزن خشک و تر) و کمترین میزان مصرف آب با متوسط 996 لیتر در طول دو سال به ازای هر اصله و بالاترین بهره وری مصرف آب با متوسط 72/9 کیلوگرم بر متر مکعب مناسب گیاه بود. از بین روش های آبیاری، روش آبیاری بابلر از نظر میزان پوشش بهتر از سایر تیمارها بود ولی روش آبیاری واترباکس از نظر شاخص های مصرف آب و بهره وری مصرف آب تیمار برتر بودند و نسبت به روش آبیاری سطحی 87 درصد در مصرف آب صرفه جویی نمود و کارایی مصرف آب را 298 درصد افزایش داد.

بررسی اثرات تغییرات اقلیمی در بهبود وضعیت بهره وری کشاورزی بسیار حائز اهمیت است. پیش بینی می شود که روند افزایش دما در قرن بیست و یک ادامه یابد و منجر به ایجاد تغییراتی در شرایط اقلیمی مناطق شود. تغییر در توزیع بارش، دما و منابع آب از پیامدهای آسیب زا تغییر اقلیم شمرده می شود که می تواند اثرات مخربی را در تولید محصولات کشاورزی همراه داشته باشد. در این مطالعه اثر تغییرات اقلیمی و کشت در تاریخ های مختلف؛ بر میزان عملکرد کشت رقم پارسی گندم بهاره در دشت قزوین بررسی شد. این بررسی در بازه 2100-2021 و با مقایسه دو منبع اطلاعاتی LARS-WG و DKRZ در تولید داده های سالانه تغییر اقلیم و به کار گیری مدل Aquacrop در شبیه سازی واکنش گیاه به تغییرات ذکر شده، صورت گرفت. در دوره های 2040-2021، 2041-2060، 2061-2080 و 2100-2081 از بین تاریخ های مختلف کشت (تاریخ های 15 بهمن، 1 اسفند، 15 اسفند، 1 فروردین و 15فروردین) مناسب ترین تاریخ، به منظور افزایش عملکرد گندم بررسی شد. طبق نتایج مدل ها در هر دو سناریو 5/4 و 5/8، در هر چهار دوره 2021-2040، 2041-2060، 2061-2080 و 2081-2100، عملکرد گندم بهاره نسبت به مقدار آن در دوره پایه افزایش خواهد یافت. بیشترین عملکرد در کل این دوره ها و مدل ها برای دوره 2081-2100 تحت شرایط اقلیمی مدل LARS-WG در سناریو 5/8 در صورتی که تاریخ کشت 15 بهمن ماه انجام شود، پیش بینی می شود؛ که مقدار آن برابر 43/12 تن بر هکتار با انحراف معیار 31/0 تن بر هکتار باشد و کمترین عملکرد برای دوره 2040-2021 تحت شرایط اقلیمی LARS-WG در سناریو 5/4 درتاریخ 15 فروردین اتفاق می افتد. پیش بینی می شود مقدار آن برابر با 87/7 تن بر هکتار با انحراف معیار 36/0 تن بر هکتار باشد. در هر 4 دوره 2021-2040، 2041-2060، 2061-2080 و 2100-2081 تاریخ 15 بهمن (4 فوریه) به عنوان مناسب ترین تاریخ کشت این دوره ها، برای افزایش عملکرد گندم در دشت قزوین توصیه می شود.

لازم است با برنامه ریزی و مدیریت صحیح برای استفاده بهینه از منابع آبی و کود نیتروژن، بدون تأثیرگذاری قابل توجه بر میزان عملکرد برنج، ضمن صرفه جویی در مصرف نهاده ها باعث افزایش بهره وری اقتصادی شد. این مطالعه به بررسی بهره وری آب و نیتروژن سه ژنوتیپ برنج از نظر فیزیکی و اقتصادی تحت تیمارهای مختلف آبیاری و کود نیتروژن می پردازد. آزمایش در قالب طرح کرت های دو بار خرد شده براساس طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در طول سه سال در موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در استان گیلان، شهرستان رشت انجام شد. عامل اصلی در این آزمایش شامل مدیریت آبیاری در چهار سطح بود که شامل: آبیاری غرقاب I1 و تیمارهای آبیاری I2 ، I3 و I4 که به ترتیب دارای آبیاری تناوبی با فواصل آبیاری 7 ، 14 و 21 روز بود. علاوه بر عامل اصلی، عوامل فرعی شامل رقم گواهی شده محلی هاشمی و دو ژنوتیپ M5 و M12 در سه سطح کود نیتروژن شامل 60 ، 80 و 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. نتایج این مطالعه نشان داد که ژنوتیپ M5 با 100 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار در دور آبیاری 21 روزه بیشترین بهره وری فیزیکی آب را داشته است. در شرایط کمبود شدید آب در طول دوره رشد برنج دور آبیاری 14روز می تواند اختلاف عملکرد بهتر به لحاظ بهره وری فیزیکی آب نسبت به دور آبیاری 21 روز داشته، اما به لحاظ اقتصادی نسبت به دور آبیاری 7 روز کاهش بهره وری را به همراه داشته است. در این مطالعه، رقم برنج گواهی شده هاشمی با دور آبیاری 7 روزه و 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در شرایط استان گیلان ، بهره وری فیزیکی مطلوبی از آب و همچنین بالاترین بازده اقتصادی را نشان داد. براساس نتایج این مطالعه، استفاده از آبیاری تناوبی در فاصله آبیاری 7 روزه موجب صرفه جویی 285 میلیون مترمکعب آب در شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود می شود.

در این مطالعه تأثیر پنج روش مدیریتی مختلف سامانه آبیاری سطحی نواری بر بهبود کارایی آبیاری با هدف افزایش کمیت و کیفیت تولید یونجه مورد ارزیابی قرار گرفته است. مزرعه آزمایشی شامل پنج قطعه آزمایشی A، B، C، D و E به ترتیب روش های آبیاری نواری سنتی انتها باز بعنوان شاهد، نواری کات بک (کاهش دبی) و انتها باز، نواری کات بک و انتها بسته، نواری سرج (موجی) با 5 پالس انتها باز و بالاخره نواری سرج با 3 پالس انتها باز اعمال گردید. میانگین کاهش آب مصرفی در تیمارهای B,C,D,E نسبت به شاهد (A)، به ترتیب 99، 73، 151، 11 متر مکعب آب در هر هکتار بود. همچنین استفاده از شیوه های B,C,D,E به افزایش سرعت پیشروی آب به ترتیب به میزان 20%، 16%، 24% و 12.5% نسبت به آبیاری سنتی منجر شد به طوری که بهبود یکنواختی پخش آب در طول نوار و کاهش تلفات رواناب سطحی را به همراه داشت. درصد رواناب سطحی در روش های مدیریتی E,D,C,B,A به ترتیب 31 ، 27 ، 0 ، 14 و 18 و درصد تلفات نفوذ عمقی در این روش ها 27 ، 32 ، 35 ، 14.27 ، 14.68 تعیین گردید. همچنین راندمان آبیاری در روش های E,D,C,B,A به ترتیب 45%، 55%، 67%، 71% و 73% محاسبه شد. استفاده از روش های سرج 3 پالسی، سرج 5 پالسی، کات بک با بسته بودن انتهای نوار و کات بک با باز بودن انتهای نوار در سامانه به ترتیب دارای برتری معناداری نسبت به روش مدیریت سنتی آبیاری در سامانه می باشند. در ادامه، کارایی دو مدل Surface و Winsrfr در شبیه سازی هیدرولیکی هر روش و برآورد راندمان کاربرد آب، مورد مقایسه قرار گرفتند. خطای مقادیر متوسط راندمان کاربرد آب محاسبه شده توسط مدل های Surface و Winsrfr، نسبت به میانگین مقادیر مزرعه به ترتیب 6/1 و 21/0 به دست آمد که نشانگر دقت بالاتر مدل WinSrfr در شرایط مطالعاتی بود.

افزایش جمعیت در جهان و کمبود منابع آب تهدیدی جدی برای توسعه پایدار کشاورزی است. از این رو روش هایی مانند آبیاری تحت فشار به منظور صرفه جویی در مصرف آب پیشنهاد می شود. به همین منظور مطالعه فراتحلیلی از ابتدا تا شهریور 1399 برای بررسی عملکرد دانه، مقدار آب آبیاری و بهره وری آب در روش های آبیاری تحت فشار بر روی گیاه ذرت انجام گرفت. پس از جست وجو در پایگاه های اطلاعات تعداد 17424 مطالعه جمع آوری گردید و با غربالگری نهایی 93 داده جفت شده بدست آمد. به طور کلی عملکرد دانه و مقدار آب آبیاری به ترتیب 6/7 درصد افزایش و 8/29 درصد کاهش معنادار را در روش های تحت فشار نسبت به سطحی نشان دادند. همچنین در هنگام استفاده از روش های آبیاری تحت فشار بهره وری آب افزایش معنادار 9/62 درصد نسبت به سطحی دارد. در این مطالعه روش آبیاری بارانی بیشترین افزایش عملکرد دانه (4/10 درصد) و روش موضعی سطحی بالاترین کاهش مقدار آب آبیاری (6/24) و افزایش بهره وری آب (2/70 درصد) را نسب به روش های سطحی از خود نشان دادند. نتایج این پژوهش اهمیت استفاده از روش های آبیاری تحت فشار همراه با تعیین روش مناسب آبیاری تحت فشار را که باعث افزایش عملکرد دانه و بهره وری آب و همچنین کاهش مقدار آب آبیاری گیاه ذرت می شود، نشان داد.

محدودیت منابع آبی در کشور و نیاز به غذای سالم، توجه به استفاده چند منظوره از منابع آبی و همچنین تولید ماهی را برای رفع نیازهای انسان و توان اقتصادی کشاورزان افزایش داده است. علاوه بر این، ضایعات شیلات، کودهای مفیدی برای افزایش محصولات کشاورزی هستند. از این رو، هدف این پژوهش بررسی اثر آبیاری با پساب استخر ماهی تیلاپیای قرمز بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه تره ایرانی است. آزمایش حاضر در گلخانه تحقیقاتی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا گردید. آزمایش مذکور به منظور بررسی استفاده سه سطح کیفی آب (آب شهری، اختلاط پساب استخر و آب شهری به نسبت 50:50 و پساب استخر ماهی) در قالب طرح کاملاً تصادفی بر پایه ی کشت گلدانی و در چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که کیفیت آب آبیاری بر وزن تر و خشک ریشه، ارتفاع بوته، وزن تر بوته و تعداد برگ در بوته در سطح احتمال یک درصد معنی دار شده، ولی بر وزن خشک بوته و طول ریشه در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد. نتایج نشان داد که تمامی صفات مذکور با افزایش میزان پساب استخر ماهی افزایش یافته است. بر اساس نتایج، بیشترین میزان وزن تر اندام هوایی (97/13 گرم)، وزن تر ریشه (58/8 گرم) و ارتفاع اندام هوایی (55/26 سانتی متر) در شرایط آبیاری با پساب استخر ماهی مشاهده شد. تیمار اختلاط 50 درصدی پساب استخر ماهی و آب شهری منجر به افزایش 5/72 درصدی وزن تر اندام هوایی گیاه تره ایرانی نسبت به تیمار آب شهری شد. همچنین از آنجایی کـه پساب استخر ماهی حاوی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه برای رشـد است، بنـابراین اسـتفاده از پساب استخر پرورش ماهی در کشت تره ایرانی قابـل توصـیه بـوده و بـرای سـایر سبزیجات نیاز به بررسی های بیشتر دارد.

پیشرفت های اخیر در فناوری اطلاعات و ارتباطات و اینترنت اشیاء، فرصت های جدیدی را برای نظارت و کنترل به روز زیرساخت های کشاورزی فراهم نموده اند. در این زمینه، فناوری مدیریت هوشمند آب آبیاری، داده ها و ابزارهایی را برای کمک به کاربران برای صرفه جویی در مصرف آب ایجاد کرده است. این تحقیق به بررسی نقش اینترنت اشیا در بهبود مدیریت منابع آب اختصاص دارد. پیشرفت های قابل توجه در فناوری نیم رساناها و تنوع در حسگرها و دستگاه های هوشمند، امکان جمع آوری دقیق بسیاری از داده ها را در راستای بهینه سازی مصرف آب و مدیریت منابع فراهم کرده است. حسگرهای فراصوتی و جریان آب، به همراه شتاب سنج ها جهت تشخیص نشت، در این سامانه ها نقش اساسی دارند. از نظر کنترل و اتصال، پلتفرم های نرم افزاری متن باز مانند Arduino و Raspberry Pi گزینه های محبوب برای واحدهای کنترل به شمار می روند. همچنین برای ذخیره سازی و پردازش بهینۀ داده ها از پلتفرم های ابری استفاده می گردد. این تحقیق نشان می دهد استفاده از اینترنت اشیا به عنوان یک راهکار نوین و هوشمند، قابلیت بهبود مدیریت و بهره وری منابع آب را افزایش می دهد. با این حال، چالش های متعددی ازجمله هزینه و مصرف انرژی، حفظ حریم شخصی و امنیت داده ها و محدودیت های ارتباطات بی سیم، نیازمند بهینه سازی و توسعۀ بیشتر این سامانه ها را به شکلی جدی مطرح می سازند. این پژوهش به عنوان یک پایۀ اساسی برای تحقیقات دانشگاهی و صنعتی در زمینۀ بهینه سازی سامانه های مدیریت آب در کشاورزی با استفاده از فناوری اینترنت اشیا می باشد.

کاهش دسترسی به منابع آبی، آینده ی بخش کشاورزی را با خطرات جدی روبرو کرده است. بهبود برنامه ریزی آبیاری با ارتقا بهره وری و کارایی مصرف آب یا به عبارت دیگر محصول برابر به ازای مصرف کمتر آب می تواند به طور موثری اثرات کم آبی در کشاورزی آبی را جبران نماید. یکی از روش های بسیار مناسب در اصلاح مدیریت و برنامه ریزی آبیاری استفاده از حسگرهای اندازه گیری رطوبت است. با این وجود در مواقعی که سطح اراضی وسیع است، استفاده از حسگرها، مستلزم هزینه سرمایه گذاری بسیار قابل توجهی است. نظر به نحوه مدیریت عمده ی اراضی کشاورزی کشور از یکسو و شرایط اقتصادی کشاورزان از سوی دیگر، امکان استفاده از روش های آبیاری هوشمند مبتنی بر حسگرهای رطوبتی خاک که عموماً از هزینه قابل توجهی برخوردارند به آسانی میسر نیست. در این پژوهش سه سامانه IrriSAT، Manna و IrriWatch که سه نمونه موفق از سامانه های کمک به تصمیم گیری در بخش آبیاری معرفی و پشتوانه های تئوریک و قابلیت های آن ها ارائه شده است. این سامانه ها از فناوری های سنجش از دوری استفاده می کنند و برای ارائه خدمات خود نیازی به حسگر های کارگذاری شده در سطح مزرعه ندارند. اطلاعاتی که می بایست توسط کاربر مشخص شود، منطق برآورد تبخیر-تعرق و توصیه آبیاری، هزینه ارائه خدمات و نحوه تعامل با کاربر در این سامانه ها متفاوت است. در این پژوهش تلاش شده است تا ویژگی های مورد اشاره سامانه های مذکور به کارشناسان حوزه آبیاری هوشمند معرفی شود.

شاخص تنش آبی گیاه (CWSI) روشی کاربردی برای پایش وضعیت آب در گیاه، تشخیص زمان شروع تنش رطوبتی، پیش بینی عملکرد محصول و برنامه ریزی آبیاری برای محصولات مختلف استفاده می شود. دامنه تغییرات شاخص CWSI بین صفر و یک می باشد. صفر بدین معنی است که گیاه با تنش آبی مواجه نبوده و ایده آل ترین شرایط را از لحاظ انجام فرآیند تعرق دارد، ولی عدد یک گویای حداکثر تنش آبی وارد شده بر گیاه و توقف کامل تعرق می باشد. پژوهش حاضر با هدف محاسبه شاخص CWSI و تعیین آستانه تنش رطوبتی برای گلرنگ و شناسایی مناسب ترین مدیریت آبیاری از طریق ارتباط بین شاخص تنش آبی گیاه با مدیریت های مختلف کم آبیاری در دو فصل زراعی 1400-1399 و 1401-1400 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. این طرح در قالب بلوک های کامل تصادفی با یک تیمار آبیاری معمولی (CI) و چهار تیمار کم آبیاری شامل (RDI80، RDI60: کم آبیاری تنظیم شده با تامین 80 و 60 درصد کمبود رطوبت خاک) و (PRD80، PRD60: کم آبیاری به صورت خشکی موضعی ریشه ثابت با تامین 80 و 60 درصد کمبود رطوبت خاک) در چهار تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد، تیمار CI با مقدار 17/0 کمترین و تیمار RDI60 با مقدار 67/0 بیشترین مقدار شاخص تنش آبی را به خود اختصاص دادند. برنامه ریزی آبیاری با هدف دستیابی به حداکثر بهره وری مصرف آب انجام شد و بر این اساس معادلات حد مجاز اختلاف دمای پوشش سبز گیاه و هوا برای ماه های اسفند ((Tc-Ta)a = 1.618 – 0.215 VPD)، فروردین ((Tc-Ta)a = 2.46 – 0.220 VPD) و اردیبهشت ((Tc-Ta)a = 4.636 – 0.164 VPD) به دست آمد. آستانه تنش رطوبتی برای گلرنگ، از معادله رگرسیونی بین شاخص CWSI با اختلاف دمای پوشش سبز گیاه و دمای هوای مجاور (Tc-Ta) برابر 61/0 به دست آمد که برای منطقه مورد مطالعه و با شرایط پژوهش معرفی شد.