پژوهش های پنبه ایران
سال:1394 | دوره:3 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

برای ارزیابی تمایز،یکنواختی و پایداریخصوصیات ریخت شناختیپنبه، پژوهشیبرپایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد.39 خصوصیت ریخت شناختی ارقام ورامین، ساحل، بختگان، مهر، اولتان، دکتر عمومی، سپید، پاک، خرداد، سیلند، ارمغان، گلستان و ژنوتیپ No.200 اندازه گیری شدند. رنگ گلبرگ و شدت رنگ لکه پای گلبرگ ارقام و ژنوتیپ را به دو گروه تقسیم کردند، رقم دکتر عمومی در یک گروه و بقیه در گروه دیگر قرار گرفتند. براساس رنگ گرده ارقام بختگان و ساحل در یک گروه و بقیه در گروه دیگر قرار گرفتند. کرکداربودن ساقه و شکل گیاهاین ارقام را در گروه های مجزا قرار دادند. ارقام اولتان، ورامین، مهر، پاک، سیلند، خرداد، سپید، ارمغان و گلستان، براساس تیپ گلدهی گیاه به3 گروه مجزا تقسیم شدند. شکل برش طولی قوزه ارقام مهر، پاک، سیلند، ارمغان و گلستان را به3 گروه تقسیم کرد و ارقام پاک، سیلند و گلستان در یک گروه و ارقام مهر و ارمغان هر کدام در یک گروه مجزا قرار گرفتند. براساس موقعیت کلاله نسبت به پرچمها ارقام پاک و سیلند در یک گروه و رقم گلستان نیز در گروه دیگر قرار گرفت. براساس مشخصه های دندانه دار بودن براکته و حفره های سطحی قوزه ارقام پاک و سیلند از یکدیگر تفکیک شدند. شکل برگ ارقام ورامین، خرداد و سپید را به 2 گروه تفکیک نمود و ارقام ورامین و خرداد در یک گروه و رقم سپید نیز در گروه دیگر قرار گرفت. در نهایت با موقعیت کلاله نسبت به پرچمها ارقام ورامین و خرداد از یکدیگر جدا و تمام ارقام از یکدیگر تفکیک شدند. بنابراین ارقام و ژنوتیپ مورد ارزیابی پنبه با9 خصوصیت ریخت شناختی کیفی متمایز قابل شناسایی از یکدیگر میباشد.

در سال های اخیر سطح کشت و تولید محصول پنبه در مناطق مختلف کشور، به ویژه در استان گلستان به طور قابل توجهی کاهش یافته است.از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر سیاست حمایت قیمتی بر توسعه سطح کشت این محصول در استان گلستان انجام شده است. برای این منظور از الگوهای خودتوضیح با وقفه های توزیعی و تصحیح خطا و نیز داده های سری زمانی سطح کشت و قیمت پنبه، برنج و کلزا که از منابع آماری وزارت جهاد کشاورزی تهیه گردیدند،استفاده شده است. بر پایه نتایج، اگرچه تاثیر قیمت نسبی پنبه بر تغییرات سطح کشت آن در افق های زمانی کوتاه و بلندمدت مثبت، معنی دار و نسبتا قابل توجه است. اما ترغیب زارعین به کشت پنبه نیازمند افزایش قابل توجه قیمت آن در مقایسه با قیمت گندم است که با توجه به بار هزینه ای، اتخاذ آن در عمل برای دولت میسر نخواهد بود.بنابرایناتکا به سیاست حمایت قیمتی به شکل فعلی چاره ساز نبوده و حمایت های غیرقیمتی برای افزایش کشت و تولید پنبه اجتناب ناپذیراست.دیگر یافته های تحقیق،بیانگر تاثیر معنی دار سطح کشت پنبه هر سال زراعی در میزان سطح کشت پنبه در سال آتی است. هم چنینتاثیر کشت برنج بر تغییرات سطح کشت پنبه در این استان، منفی و مطابق انتظار می باشد،هر چند این تاثیر قابل توجه نیست.افزون بر اینتوسعه کشت کلزا در این استان از اواسط دهه هفتاد، سطح کشت پنبه را تحت الشعاع قرار نداده است و از این رو محصول رقیب پنبه محسوب نمی شود.با توجه به مقدار ضریب تعدیل (.640-) الگوی تصحیح خطا، می توان امیدوار بود که با اتخاذ راهکارهای قیمتی و غیر قیمتی مناسب و کارآمد در کوتاه مدت سطح کشت پنبه به مقدار تعادلی آنبرگشت نماید.

به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1392 اجرا شد. دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 14 ژنوتیپ پنبه به اجرا در آمد. ژنوتیپ های پنبه شامل ارقام: ارمغان، اولتان، بختگان، ساحل، ساری اکرا، شیرپان 603، خرداد، دلتاپاین 25، مهر، ورامین و لاین های N-200، SB35، SP731،84-39-T3 بودند. آبیاری در شرایط مطلوب و تنش به ترتیب پس از 100 و 200 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A اعمال شد. نتایج حاصل از بررسی و محاسبه شاخص های مقاومت به خشکی نشان داد که شاخص های تحمل به خشکی (STI)، میانگین حسابی بهره وری (MP) و میانگین هندسی بهره وری مناسب (GMP)، شاخص اصلاح شده STI برای شرایط بدون تنش (K1STI) و شاخص اصلاح شده STI برای شرایط تنش (K2STI) به عنوان بهترین شاخص ها در انتخاب ژنوتیپ های پرمحصول و مقاوم به تنش شناساسایی شدند. مناسب ترین ژنوتیپ ها بر اساس شاخص های فوق به ترتیب ژنوتیپ های دلتاپاین 25، بختگان و SP731 بود. گروه بندی ژنوتیپ ها با روش تجزیه خوشه ای نشان داد که ژنوتیپ های دلتاپاین 25، بختگان و SP731 پرمحصول و متحمل به تنش آبی بوده و ژنوتیپ های SB35،N-200 و سای اکرا به عنوان حساس ترین ارقام نسبت به تنش خشکی بودند. بای پلات چند متغیره ژنوتیپ ها نتایج تجزیه خوشه ای را تایید کرد.

آنزیم کلسترول اکسیداز به عنوان نسل جدیدی از آفت کش های بیولوژیک اثر آفت کشی قوی بر روی آفت غوزه پنبه (Heliothis armigera) دارد. مکانیسم اثر کشندگی کلسترول اکسیداز مربوط به اکسیداسیون کلسترول در غشای اپیتیلیوم روده میانی حشرات می باشد که منجر به تخریب فیزیکی و ساختاری غشاء و در نتیجه ایجاد اختلالاتی در عملکرد غشاء و در نهایت سبب مرگ آفت می شود. تولید گیاهان مهندسی ژنتیک شده با ژن کدکننده آنزیم کلسترول اکسیداز در جهت مقاوم سازی آن ها به آفات، مستلزم انتخاب مناسب ترین سوش از نظر میزان بیان و فعالیت زیاد این آنزیم است. لذا این تحقیق با هدف همسانه سازی ژن آنزیم کلسترول اکسیداز در یک سیستم بیانی pET مناسب، جهت امکان هدایت پروتئین نوترکیب تولیدشده به فضای پری پلاسمی باکتری طراحی و اجرا شد. بدین منظور از سویه باکتری (Rhodococcus sp. 502) بومی ایران، که دارای فعالیت کلسترول اکسیدازی بالا بود، جهت جداسازی ژن با PCR استفاده شد. محصول PCR ابتدا در پلاسمید خطی pJET و در نهایت در پلاسمید pET23a کلون و داخل میزبان (E.coli DH5a) ترانسفورم شد. پس از همسانه سازی و استخراج پلاسمید نوترکیب pET23a+cho و به منظور تایید حضور ژن از آنزیم های HindIII و XhoI و تعیین توالی استفاده شده است. حضور باند 1600 جفت بازی در هضم آنزیمی حضور ژن را تایید کرد. نتایج حاصل از آنالیز تعیین توالی حاکی از آن است که توالی به دست آمده شباهت زیادی با کلسترول اکسیداز سویه های دیگر باکتری Rhodococcusموجود در NCBI دارد، که از آن می توان در راستای تولید آفت کش بیولوژیکی در پنبه استفاده نمود.

بیماری بلایت باکتریایی پنبه با عامل Xanthomonas citri subsp. malvacearumاز بیماری های مهم و قرنطینه ای پنبه در ایران است که در سال 1384 در مزارع پنبه استان گلستان بروز کرد. نمونه هائی از برگ های آلوده در این سال جمع آوری و در دمای اتاق نگهداری شد. در سال 1393 قسمت هائی از برگ های آلوده پس از شستشو با آب لوله شهری، در چند قطره آب مقطر استریل قرار داده و به مدت چند ساعت در شرایط اتاق نگهداری شد. سوسپانسیون فوق در روی محیط آگار غذائی مخطط گردید. پس از 48-72 ساعت کلنی باکتری های زرد رنگ، مدور و 1 میلی متر جداسازی گردید که در آزمون های گرم، اکسیداز و رشد در محیط بی هوازی منفی بودند. کلیه جدایه ها هوازی اجباری و قادر به هیدرولیز نشاسته بودند. جدایه ها از گلوکز، اینولین، اورات، مالونات، لاکتات و تریپتون استفاده کرده ولی قادر به استفاده از ترهالوز، ال-رامنوز، دی-رافینوز، فوکوز، مالتوز، ال-تارتارات، دی-گالاکتورونات، استات، نیکوتینات، گلایسین، کازئین، دالسیتول، ال- ترئونین و آدونیتول نبودند. در استفاده از آرابینوز، دی-فروکتوز، دی-زایلوز، ملزیتوز، ملی بیوز، گوانین، ال- سیستئین، ال- تریپتوفان، ال- هیستیدین، بتائین، بتا-آلانین، ال-والین، دی- سوربیتول، سیترات و ال-مالئات متغیر بودند. با تزریق باکتری به اپیدرم برگ رقم گلستان پس از 3 روز علائم آبسوختگی مشاهده شد که در ادامه گسترش یافته و بلایت رگبرگ های اصلی و فرعی نیز مشاهده گردید. بنابراین لزوم توجه به نقش بقایای گیاهی آلوده در بروز و گسترش این بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

به منظور انتخاب مناسب ترینحشره کش علیه سنک قوزه پنبه (Creontiades pallidus) تحقیقی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار در مزرعه پنبه، در سال های1382 و 1383 در استان گلستان اجرا گردید. ابعاد هر کرت آزمایش 7.2×8 مترمربع(9 ردیف 80 سانتی متری) بوده و در هر نمونه برداری 10 بوته تصادفی انتخاب و به روش تکان دادن بوته در تور حشره گیری نمونه برداری انجام گردید. در زمان اوج فعالیت سن در مزارع پنبه، آزمایش انجام ویک روزقبل و 2، 5، 7 ، 10 و14روز بعد از سم پاشی تعداد آفت شمارش و یادداشت شد. در تجزیه مرکب دوساله آزمایش، علیرغم اینکه اثر متقابل مکان× تیمار معنی دار شده اما تیمارهای مورد آزمایش، ازنظر مکانی هیچ گونه اختلاف معنی داری نداشتند. ازنظر سال آزمایش نیزتیمارها، فقط در نمونه برداری های روز پنجم و هفتم دارای اختلاف معنی داری بودند. میانگین دوسالانه درصد کاهش جمیعت آفت نشان داد که در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد، دانیتول با 67.69 درصد، در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم آبادآفت کش چس با 75.92 درصد دارای بیشترین درصد تاثیر بودند. نتایج مقایسه میانگین مرکب آزمایش نشانگر آن است که چس با 67.60 درصد، دانیتول با 63.21 درصد، متاسیستوکس با 57.51 درصد، آدمیرال با 54.13 درصد وکنفیدر با 34.51 درصد تاثیر در رده های اول تا پنجم قرار داشتند.

بیماری لکه برگی پنبه ناشی از Alternaria alternata یکی از عمومی ترین و شایع ترین بیماری های مهم در مناطق پنبه خیز می باشد. کاشت ارقام متحمل به این بیماری یکی از اقتصادی ترین روش های کنترل بیماری به شمار می رود. این مطالعه با هدف ارزیابی واکنش ارقام پنبه در مقابل قارچ عامل بیماری انجام شد. در این تحقیق ابتدا قارچ عامل بیماری در مرحله گیاهچه از مزارع پنبه استان گلستان جداسازی و خالص گردید و سپس با استفاده از داده های مرفولوژیکی شناسایی شد. تائید گونه جنس آلترناریا با استفاده از داده های توالی نوکلئوتیدی ناحیه ITS-rDNA و توالی یابی بخشی از ژن Endo pg انجام شد. بر این اساس جدایه 2 Kbبا قارچ A. alternata در یک گروه قرار گرفت. سپس مقاومت نسبی هفت رقم پنبه شامل: سپید،گلستان، ارمغان، ب- 557، ساحل، بختگان، ترموس- 14 در شرایط گلخانه و مرحله گیاهچه نسبت به جدایه 2Kb A. alternata در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار سنجیده شد. نتایج بررسی نشان داد با اینکه ارقام مختلف واکنش های متفاوتی در مقابل بیماری دارند، اما بطور کلی تمام ارقام در مقابل عامل بیماری زا آسیب پذیر بودند. از نظر شدت بیماری لکه برگی آلترناریایی رقم ترموس 14 بیشترین شدت بیماری و ارقام ب- 557 و بختگان دارای کم ترین شدت بیماری بودند بعبارتی این دو رقم، ارقام متحمل به این بیماری در مرحله گیاهچه معرفی گردیدند.