پژوهش های پنبه ایران
سال:1396 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران، استفاده از پساب برای آبیاری امری اجتناب ناپذیر است. از طرفی کاربرد مواد معدنی مانند زئولیت به منظور بهبود رشد گیاهان و کاهش اثرات مضر پساب ضروری می باشد. بنابراین منظور تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر آبیاری با پساب به همراه زئولیت بر گیاه پنبه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت اسپلیت پلات در سال 1395 در شهرستان تربت حیدریه انجام شد. بدین منظور تیمار آبیاری در دو سطح I1: آبیاری با آب معمولی و I2 آبیاری با پساب) و تیمار زئولیت در دو سطح Z0: بدون کاربرد زئولیت و Z1: استفاده از زئولیت پتاسیمی در سطح 4 درصد وزنی) و با سه تکرار در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که نوع آب آبیاری بر قطر ساقه، ارتفاع بوته، تعداد برگ، عملکرد وش در چین اول (P<0.01)، وزن بیست قوزه و عملکرد کل (P<0.05) اثر معنی داری داشت. مقدار زئولیت بر ارتفاع بوته، عملکرد وش در چین اول، وزن بیست قوزه و عملکرد کل (P<0.01) اثر معنی داری نشان داد. برهمکنش نوع آب آبیاری و مقدار زئولیت نیز بر شاخص های ارتفاع بوته، وزن بیست قوزه، عملکرد کل (P<0.01)، قطر ساقه و تعداد برگ (P<0.05) اثر معنی داری داشت. بیشترین مقدار شاخص های قطر ساقه، ارتفاع بوته و تعداد برگ به ترتیب در تیمارهای I2Z0 و I2Z1 و بیشترین وزن بیست قوزه در تیمار I1Z1 مشاهده شد. همچنین، بیشترین عملکرد وش در چین اول در تیمار I2Z1 و بیشترین عملکرد کل در تیمارهای I2Z1 و I1Z1 مشاهده شد. بنابر این نتایج، کاربرد پساب و زئولیت میتواند بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه موثر باشد.

در این تحقیق به منظور مقایسه دو سیاست مبادله و عدم مبادله مجوزهای آبی بین کشاورزان، دو برنامه تخصیص آب، بین کشاورزان پنبه کار روستای قاسم آباد، بر اساس الگو برنامه ریزی تصادفی با پارامترهای بازه ای طراحی شد. سپس نتایج حاصل از دو سیاست با یکدیگر بر اساس شاخص حجم آب مازاد، کاهش در کمبود آب و میزان زمین آبیاری شده مقایسه گردید. برای این مطالعه، تعداد 20 مزرعه پنبه کار موجود در روستای قاسم آباد که همگی از آب سد وشمگیر واقع در شهرستان آق قلا تغذیه شده، انتخاب شدند. مقایسه نتایج نشان داد در کل، سیاست مبادله مجوزهای آبی پنبه کاران، منجر به صرفه جویی در مصرف آبی (مازاد آبی) با حد بالا و پایینی برابر با [89.52، 36.47] هزار متر مکعب و کاهش در کمبود آبی برابر با [66.42، 54.35] هزار مترمکعب و کاهش در مصرف زمینی برابر [7، 40.6] هکتار را نسبت به عدم مبادله خواهد داشت به طوری که میزان سود کلی سیستم پنبه کاری تحت مبادله برابر با بازه [29.94، 82.56] میلیون تومان نیز حفظ می گردد. در کل، سیاست مبادلات مجوزهای آبی در بین پنبه کاران نسبت به عدم مبادله می تواند منجر به تخصیص کاراتر آب از نقطه نظر صرفه جویی در مصرف آب و کاهش در کمبود آب گردد اما این سیاست می تواند میزان زمین پنبه قابل آبیاری را نیز کاهش دهد و در بلند مدت منجر به خروج تعدادی کشاورز از فعالیت کشاورزی گردد.

به منظور ارزیابی اثرات روش های مختلف خاک ورزی و نحوه مصرف علف کش ترفلان بر عملکرد پنبه و کنترل علف های هرز، تحقیقی بصورت آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه آزمایشی در جنوب شرقی شهرستان علی آباد کتول در سال 1393 اجرا شد. در این مطالعه عامل اصلی را خاک ورزی در سه سطح استفاده از گاو آهن برگردان دار، گاوآهن بشقابی و گاو آهن قلمی بود و سطوح عامل فرعی را وجین دستی در طول دوره رشد و استفاده از علف کش ترفلان از ماده تجاری 48% در پنج سطح: مصرف 1.5 لیتر در هکتار در زمان آبیاری اولیه قبل از کاشت و 1.5 لیتر همراه با اولین آب آبیاری در هفته ششم پس از کاشت، مصرف 1.5 لیتر در هکتار قبل از کاشت و 1.5 لیتر در هفته ششم پس از کاشت و اختلاط با خاک بوسیله کولتیواتور، مصرف 3 لیتر در هکتار پس از کاشت و قبل از آبیاری، مصرف 3 لیتر در هکتار قبل از کاشت و مخلوط با خاک و تیمار عدم کنترل علف های هرز به عنوان تیمار شاهد تشکیل می داد. نتایج نشان داد بیشترین درصد فراوانی نسبی در علف های هرز متعلق به تاج خروس (Amaranthus retroflexus L.) و پهن برگان بود. عامل خاک ورزی تاثیر معنی داری بر عملکرد کل وش و وزن خشک کل علف های هرز نداشت اما تعداد قوزه در بوته تحت اثر معنی دار قرار گرفت. در بین سطوح مختلف عامل علف کش، تیمار وجین دستی بالاترین عملکرد کل وش را به دست داد. در این مطالعه وزن خشک علف های هرز در هفته چهارم نقش تعیین کننده ای بر عملکرد کل وش و تعداد قوزه در بوته بالاترین همبستگی را در بین اجزای عملکرد با عملکرد کل وش داشت. بررسی برهم کنش عوامل آزمایش مشخص ساخت که می توان در صورت عدم استفاده از وجین دستی از علف کش ترفلان به میزان 3 لیتر قبل از کاشت در راستای حصول به حداکثر عملکرد استفاده نمود.

به منظور ارزیابی اثرات روش های مختلف خاک ورزی و نحوه مصرف علف کش ترفلان بر عملکرد پنبه و کنترل علف های هرز، تحقیقی بصورت آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه آزمایشی در جنوب شرقی شهرستان علی آباد کتول در سال 1393 اجرا شد. در این مطالعه عامل اصلی را خاک ورزی در سه سطح استفاده از گاو آهن برگردان دار، گاوآهن بشقابی و گاو آهن قلمی بود و سطوح عامل فرعی را وجین دستی در طول دوره رشد و استفاده از علف کش ترفلان از ماده تجاری 48% در پنج سطح: مصرف 1.5 لیتر در هکتار در زمان آبیاری اولیه قبل از کاشت و 1.5 لیتر همراه با اولین آب آبیاری در هفته ششم پس از کاشت، مصرف 1.5 لیتر در هکتار قبل از کاشت و 1.5 لیتر در هفته ششم پس از کاشت و اختلاط با خاک بوسیله کولتیواتور، مصرف 3 لیتر در هکتار پس از کاشت و قبل از آبیاری، مصرف 3 لیتر در هکتار قبل از کاشت و مخلوط با خاک و تیمار عدم کنترل علف های هرز به عنوان تیمار شاهد تشکیل می داد. نتایج نشان داد بیشترین درصد فراوانی نسبی در علف های هرز متعلق به تاج خروس (Amaranthus retroflexus L.) و پهن برگان بود. عامل خاک ورزی تاثیر معنی داری بر عملکرد کل وش و وزن خشک کل علف های هرز نداشت اما تعداد غوزه در بوته تحت اثر معنی دار قرار گرفت. در بین سطوح مختلف عامل علف کش، تیمار وجین دستی بالاترین عملکرد کل وش را به دست داد. در این مطالعه وزن خشک علف های هرز در هفته چهارم نقش تعیین کننده ای بر عملکرد کل وش و تعداد غوزه در بوته بالاترین همبستگی را در بین اجزای عملکرد با عملکرد کل وش داشت. بررسی برهم کنش عوامل آزمایش مشخص ساخت که می توان در صورت عدم استفاده از وجین دستی از علف کش ترفلان به میزان 3 لیتر قبل از کاشت در راستای حصول به حداکثر عملکرد استفاده نمود.

به منظور بررسی تاثیر میدان مغناطیسی و شوری آب آبیاری با سطوح مختلف بر ظهور گیاهچه گیاه پنبه، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب بلوک های کاملاً تصادفی و با سه تکرار در سال زراعی 1395در مرکز آموزش عالی کاشمر انجام شد. در این آزمایش سطوح مختلف شوری آب آبیاری شامل 0.5S1:،S2:3 ، S3: 7 ، S4:10و S5:13 دسی زیمنس بر متر تحت شرایط مغناطیس (M1) و غیر مغناطیس (M2) در نظر گرفته شد. برای تولید آب مغناطیسی از 6 عدد آهنربای نئودمیوم- آهن-بورن با ابعاد 1×2×4 سانتی متر با قدرت 1500 میلی تسلا استفاده گردید. صفات مورد ارزیابی شامل تعیین درصد و مدت زمان ظهور گیاهچه تحت آبیاری با شرایط مغناطیس و غیر مغناطیس بود. نتایج تحقیق نشان داد که با افزایش شوری تعداد گیاهچه های پنبه کاهش یافت. به طوریکه کاهش ظهور گیاهچه به میزان 46، 60، 83 و 100 درصد به ترتیب مربوط به تیمار با شوری های 3، 7، 10 و 13 دسی زیمنس بر متر در شرایط غیر مغناطیس و در شرایط شرایط مغناطیس به میزان 21، 46، 36 و 50 درصد بودند. با توجه به نتایج بدست آمده مشخص گردید که بیش از 67 درصد جوانه ها تا روز چهارم پس از ظهور اولین گیاهچه در شرایط مغناطیس حاصل گردید، در حالیکه این روند در شرایط غیر مغناطیس در شوری های کم تا روز ششم و در شوری های بالا تا 15 روز پس از ظهور اولین گیاهچه محقق گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر مغناطیس در صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1 و 5 درصد به ترتیب برسرعت و درصد ظهور گیاهچه معنی دار بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اثر مغناطیس بر افزایش تعداد جوانه ها و تسریع زمان ظهور گیاهچه در شرایط آبیاری با آب شور مثبت بوده و قابل توصیه می باشد.

استفاده از علف کش، پس از کاشت پنبه در منطقه داراب استان فارس مرسوم نبوده و علف کش فقط یک بار پیش از کاشت استفاده می شود. بنابراین کاربرد کولتیواتور حائز اهمیت بوده و می تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد داشته باشد. براین اساس، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی شامل 11 تیمار و در سه تکرار اجرا و با استفاده از روش تجزیه واریانس و آزمون چند دامنه ای دانکن مورد تحلیل قرار گرفت. تیمارها عبارت بودند از: استفاده از کولتیواتور هلالی یک بار در هفته ششم پس از کاشت (T1)، استفاده از کولتیواتور غلتان یک بار در هفته ششم پس از کاشت (T2)، استفاده از کولتیواتور پنجه غازی یک بار در هفته ششم پس از کاشت (T3)، استفاده از کولتیواتور هلالی در هفته ششم و کولتیواتور غلتان در هفته هشتم (T4)، استفاده از کولتیواتور هلالی در هفته ششم و کولتیواتور پنجه غازی در هفته هشتم (T5)، استفاده از کولتیواتور غلتان در هفته ششم و کولتیواتور پنجه غازی در هفته هشتم (T6)، دوبار استفاده از کولتیواتور هلالی در هفته ششم و هشتم (T7)، دوبار استفاده از کولتیواتور غلتان در هفته ششم و هشتم (T8)، دوبار استفاده از کولتیواتورپنجه غازی در هفته ششم و هشتم (T9)، کنترل تمام فصل علف های هرز (شاهد) (T10) و عدم کنترل علف های هرز (شاهد) (T11). پارامترهای شاخص کنترل علف های هرز، عمق متوسط عملیات توسط کولتیواتور، عملکرد و اجزاء عملکرد محصول اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد تیمارهای مختلف کولتیواتور روی شاخص کنترل علف های هرز و عملکرد محصول در سطح 1 درصد معنی دار بود. در ارتباط با کنترل علف های هرز تیمارهایی که دوبار کولتیواتور در آن ها مورد استفاده قرار گرفته بود، نتیجه بهتری نسبت به تیمارهای یک بار استفاده از کولتیواتور نشان دادند. از نظر کارایی در کنترل علف های هرز به ترتیب کولتیواتور هلالی، پنجه غازی و غلتان در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. از نظر عملکرد محصول در ارتباط با استفاده از کولتیواتورها، تیمار دو بار استفاده از کولتیواتور هلالی در هفته های ششم و هشتم بیشترین و تیمار استفاده از کولتیواتور غلتان در هفته ششم کمترین عملکرد را تولید که با کارایی کولتیواتورها در کنترل علف های هرز نیز در ارتباط است. با در نظر گرفتن مزایای استفاده از کولتیواتورها در مقایسه با تیمار کنترل تمام فصل علف های هرز، استفاده از کولتیواتور هلالی در هفته ششم و هشتم قابل توصیه است.

این تحقیق برای تعیین بهره وری و کارایی انرژی در سامانه های مختلف خاک ورزی حفاظتی برای تهیه الیاف پنبه در منطقه ورامین انجام شد. در این پژوهش سامانه های خاک ورزی سنتی، کم خاک ورزی، حداقل خاک ورزی و بی خاک ورزی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیقات نشان داد که میانگین عملکرد پنبه دانه در سامانه خاک ورزی سنتی با 3636.4 کیلوگرم در هکتار دارای بیش ترین مقدار و سامانه بی خاک ورزی با میانگین عملکرد 1753.3 کیلوگرم در هکتار دارای کم ترین مقدار نسبت به سایر سامانه های خاک ورزی شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، بیش ترین مقدار مصرف انرژی در سامانه خاک ورزی مرسوم 30473.16 مگاژول بر هکتار و کم ترین آن به سامانه بی خاک ورزی با مقدار انرژی مصرفی 25903.1 مگاژول بر هکتار در بین سامانه های خاک ورزی گردیدند. در سامانه خاک ورزی سنتی، نهاده های کود شیمیایی نیتروژن دارای بیش ترین مصرف انرژی با مقدار 11620 مگاژول بر هکتار و بعد از آن نهاده آبیاری و سوخت دیزل به ترتیب با مقادیر 5850.041 و 4704.42 مگاژول بر هکتار جایگاه دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند و مصرف انرژی در کارخانه به منظور جداسازی الیاف از پنبه دانه نیز 1443.33 مگاژول بر هکتار شد. کارایی و بهره وری انرژی در سامانه خاک ورزی مرسوم به ترتیب 2.36 و 0.04 کیلوگرم بر مگاژول دارای بیش ترین مقدار و کم ترین مقدار آن در سامانه بی خاک ورزی به ترتیب 1.33 و 0.02 کیلو گرم بر مگاژول به دست آمد. در نهایت بر اساس تجزیه و تحلیل شاخص های مهم انرژی (دو پارامتر کارائی و بهره وری انرژی)، خاک ورزی مرسوم به عنوان سامانه خاک ورزی بهینه در کشت پنبه در منطقه ورامین قابل توصیه است.