تحقیقات سامانه ها و مکانیزاسیون کشاورزی
سال:1395 | دوره:17 | شماره:66 |تعداد مقالات:8

در سالیان اخیر روش هایی مختلف برای سنجش آسیب های مکانیکی پوسته ی تخم مرغ در خطوط درجه بندی کیفی بررسی شده است. یکی از این روش ها استفاده از پاسخ آکوستیک آن است. با استفاده از این روش، انواع آسیب دیدگی های پوسته ی صدفی تخم مرغ که از عیوب ظاهری محسوب می شود، با تجزیه و تحلیل پاسخ آکوستیکی آنها به ضربه ی مکانیکی، قابل تشخیص خواهد بود. در این تحقیق، تاثیر متغیرهای مرتبط با سامانه ی آکوستیکی از قبیل جنس گوی ضربه زن، زاویه ی برخورد ضربه زن و موقعیت میکروفن نسبت به محل ضربه بر پاسخ آکوستیکی پوسته ی تخم مرغ در تشخیص انواع شکستگی پوسته بررسی شده است. بر این اساس، اثر متغیرها به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی و با سه تکرار روی هر نمونه مطالعه شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که سطوح مختلف جنس گوی، زاویه ی ضربه زن، موقعیت میکروفن و شکستگی پوسته بر سه دامنه و فرکانس اول اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 درصد دارد. همچنین، نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که استفاده از گوی پلاستیکی، زاویه ی 45 درجه ی ضربه زن و موقعیت 180 درجه ی میکروفن در طراحی سامانه ی آکوستیک برای تشخیص شکستگی پوسته ی تخم مرغ مناسب تر است.

در این مقاله، عملکرد و انرژی مصرفی سه نوع کارخانه ی شالیکوبی سنتی (پوست کن و سفیدکن تیغه ای)، نیمه مدرن (پوست کن غلتک لاستیکی و سفید کن تیغه ای) و مدرن (پوست کن غلتک لاستیکی و سفیدکن سایشی) در استان مازندران بررسی و پارامترهای راندمان تبدیل، درجه ی پوست کنی، درصد شکستگی برنج قهوه ای و برنج سفید، درجه ی سفیدی و برخی شاخص های کیفی برنج پس از پخت مانند ژلاتینه شدن، نسبت افزایش طول دانه و آمیلوز آن تحقیق شد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که در سامانه های سنتی، نیمه مدرن و مدرن، میانگین راندمان کلی تبدیل برنج اختلاف معنی داری وجود ندارد. محدوده ی تغییرات راندمان تبدیل در سامانه های مورد بررسی بین 45/62 تا 63/58 درصد است. در سامانه های تبدیل بررسی شده، عملکرد دستگاه پوست کن اختلاف معنی داری دارد. کاربرد پوست کن غلتک لاستیکی میزان شکستگی دانه برنج را پایین می آورد و افزودن پادیه به فرایند پوست کنی در سیستم های تبدیل جدید موجب افزایش پوست کنی به بیش از 96 درصد می شود. از نظر سفیدی برنج، عملکرد سفیدکن های سایشی به طور معنی داری بهتر از عملکرد سفیدکن های تیغه ای است. هیچ سامانه تبدیل در افزایش یا کاهش درصد آمیلوز برنج سفید تاثیر معنی داری ندارد. بیشترین درصد افزایش طول دانه ی برنج بعد از پخت مربوط به برنج تبدیل شده با سامانه ی سنتی است. شاخص ژلاتینه شدن در برنج سفید در محدوده ی 3/97 تا 3/99 متغیر است. برای خشک کردن یک تن شلتوک به طور متوسط حدود 683/8 مگاژول انرژی حرارتی صرف می شود. همچنین برای تبدیل یک تن شلتوک به برنج سفید نیز به حدود 158/4 مگاژول انرژی الکتریکی نیاز است.

ساخت دستگاه نخ ریسی برقی برای پرورش دهندگان بز کرکی رائینی در مناطق روستایی و عشایری می تواند تولید منسوجات ساخته شده از کرک را رونق بخشد. در این پژوهش، یک دستگاه نخ ریسی مناسب برای مناطق عشایری ساخته و ارزیابی شد. ماشین ساخته شده از پنج واحد اصلی شامل: واحد تغذیه ی کرک، واحد ریسنده، واحد جمع کننده ی نخ، واحد انتقال نیرو و شاسی تشکیل شده است. برای ارزیابی عملکرد ماشین، اثر فاکتورهای سرعت دوران واحد ریسنده در سه سطح (900-600-300 دور در دقیقه)، سرعت دوران واحد جمع کننده ی نخ در سه سطح (75 درصد ترمز، 50 درصد ترمز و 25 درصد ترمز) و طول بازوهای دوک در دو سطح (100 و 200 میلی متر) به عنوان متغیرهای آزمون بر صفات قطر نخ، درصد پارگی نخ و ظرفیت واقعی دستگاه بررسی شدند. نتایج بررسی ها نشان می دهد که کاهش سرعت واحد جمع کننده باعث افزایش درصد پارگی نخ کرکی می شود و بنابراین تیمار طول بازو 200 میلی متر، مهار 25 درصد از سرعت جمع کننده ی نخ و سرعت واحد ریسنده 600 دور در دقیقه، با میانگین قطر نخ 0/14 میلی متر دارای کمترین درصد پارگی نخ به میزان 21 درصد و ظرفیت واقعی 9/6 کیلوگرم در ساعت به عنوان مناسب ترین تیمار عملکردی دستگاه نخ ریسی ساخته شده در این پژوهش تعیین شد.

یکی از مسائل بسیار مهم در مدیریت تولید، انتخاب بهترین گزینه برای انجام دادن هر یک از فعالیت های تولید است به نحوی که هزینه و زمان تولید دارای کمترین مقدار و کیفیت دارای بالاترین مقدار ممکن باشد. با توجه به تعداد زیاد فعالیت ها و گزینه های انتخابی برای هر فعالیت، معمولاً این انتخاب جواب منحصر به فرد ندارد و می توان با استفاده از تابع مطلوبیت و اختصاص دادن وزن هایی به زمان، هزینه و کیفیت، بهترین جواب را از بین جواب های به دست آمده انتخاب کرد. به دلیل اینکه تصمیم گیری برای آینده همیشه بر اساس احتمال است، در این پژوهش سعی شد تا با استفاده از ریاضیات منطق فازی برای هزینه، زمان و کیفیت فرایند تولید شیر، بازه ای به صورت اعداد فازی در نظر گرفته شود و برای مدیریت ریسک، آلفا کاتی نیز در این بازه تعریف شود. پس از آن با به کارگیری و مقایسه ی دو الگوریتم ازدحام ذرات و الگوریتم ژنتیک، از بین روش های مختلف انجام دادن هر فعالیت در فرایند تولید شیر، تحت تاثیر آلفا کات های مختلف، بهترین روش برای هر فعالیت مشخص گردد. طبق نتایج به دست آمده، الگوریتم ازدحام ذرات نسبت به الگوریتم ژنتیک عملکرد بهتری در حل این مسئله از خود نشان داده است که در شرایط عدم قطعیت (0=α ) مقدار زمان، هزینه و کیفیت به ترتیب 2180 روز و 118228/86 میلیون ریال و 46 درصد در الگوریتم ژنتیک و 2180 روز و 118224/20 میلیون ریال و 41 درصد در الگوریتم ازدحام ذرات محاسبه شده است. همچنین نشان داده شده است که با تنظیم مقدار آلفا با توجه به شرایط کاری می توان میزان ریسک موجود در فرایند تولید را مدیریت کرد و با انجام دادن فعالیت های فرایند، طبق شیوه ای که برای هر فعالیت طی اجرای الگوریتم تعیین می شود، به کمترین زمان و هزینه و بالاترین کیفیت ممکن دست پیدا کرد.

در این تحقیق اثر روش های خاک ورزی حفاظتی و آبیاری بر خصوصیات خاک، بهره وری مصرف آب و عملکرد گندم در قالب طرح کرت های خرد شده با نه تیمار و سه تکرار بررسی شده است. این تحقیق از سال 1389 تا 1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بختاجرد در شهرستان داراب فارس اجرا شد. روش های آبیاری شامل آبیاری قطره ای نواری، آبیاری سطحی و آبیاری بارانی به عنوان عامل اصلی و سه روش خاک ورزی: مرسوم، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. جرم مخصوص ظاهری خاک، نفوذپذیری خاک، میزان آب مصرفی، عملکرد گندم و بهره وری مصرف آب آبیاری تعیین شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که روش های خاک ورزی و آبیاری اثر معنی داری بر جرم مخصوص ظاهری خاک دارند به طوری که در آبیاری نواری قطره ای، در مقایسه با دیگر روش های آبیاری، جرم مخصوص ظاهری خاک بیشتر نشان داده شده است. همچنین، جرم مخصوص ظاهری خاک در روش های خاک ورزی حفاظتی، نسبت به خاک ورزی مرسوم، به طور متوسط 2/4 درصد بیشتر است. عملکرد گندم در روش های آبیاری تحت فشار نسبت به آبیاری سطحی بیشتر است. در روش های آبیاری نواری قطره ای و بارانی، در مقایسه با روش آبیاری سطحی، به ترتیب 59 و 40 درصد صرفه جویی در مصرف آب نشان داده شده است. بیشترین مقدار بهره وری مصرف آب مربوط به آبیاری نواری قطره ای و کمترین آن مربوط به آبیاری سطحی است.

در این تحقیق، با اجرای عملیات برداشت مکانیزه ی سیب زمینی با یک دستگاه سیب زمینی کن مجهز به زنجیر نقاله ی بدون تکاننده، در شرایط مختلف رطوبت خاک، سرعت پیشروی تراکتور و عمق کار تیغه، اثر هر یک از عوامل مذکور و اثر متقابل آنها بر میزان افت کمی و آسیب دیدگی های مکانیکی به محصول بررسی و شرایط بهینه برای کاهش میزان آسیب های وارد شده به غده های سیب زمینی تعیین گردید. طرح آزمایشی مورداستفاده از نوع کرت های نواری خرد شده با سه فاکتور در قالب بلوک های کامل تصادفی و سه تکرار بود. میزان آسیب های مکانیکی واردشده به غده های سیب زمینی در برداشت به روش مکانیزه با برداشت به روش سنتی (دستی) با آزمون t مورد مقایسه ی آماری قرار گرفت. با افزایش سرعت پیشروی به ویژه در خاک مرطوب، احتمالاً به دلیل افزایش حجم خاک انتقال یافته با نقاله ی ماشین، بر میزان غده های سیب زمینی دفن شده ی پس از برداشت افزوده شد. در رطوبت پایین خاک، افزایش سرعت پیشروی تا 3 کیلومتر در ساعت، باعث کاهش میزان آسیب دیدگی پوست غده ها شد. شرایط بهینه برای برداشت مکانیزه ی سیب زمینی با حداقل افت کمی و آسیب های مکانیکی وارد شده به محصول، رطوبت خاک 15-10 درصد بر پایه ی وزن خشک (60-40 درصد ظرفیت مزرعه ای خاک) و سرعت پیشروی 3-2 کیلومتر در ساعت تعیین گردید. در روش برداشت سنتی، آسیب ها از نوع بریدگی غده هاست و در روش برداشت مکانیزه آسیب دیدگی پوست غده ها درصد بیشتری دارد. در حالت کلی، شدت آسیب های خارجی وارد شده به غده های سیب زمینی در روش سنتی نسبت به روش مکانیزه به طور معنی داری بیشتر است.

هزینه ی کارگری و مصرف بالای آب در کشت نشایی برنج در ایران، باعث گرایش روزافزون کشاورزان به کشت مستقیم بذر برنج به روش خشکه کاری شده است. مصرف زیاد بذر و نبود ماشین کارنده ی مخصوص از مشکلات خشکه کاری برنج است. هم اکنون برای خشکه کاری برنج از خطی کاری های مرسوم با مصرف بیش از 90 کیلوگرم در هکتار شلتوک استفاده می شود، در حالی که در خشکه کاری، کشت تک بذر با الگوی20×20 سانتی متر می تواند مصرف بذر را به 5 کیلوگرم در هکتار کاهش دهد. این پژوهش، به منظور ساخت و ارزیابی آزمایشگاهی صفحه ی بذر برای کشت مستقیم برنج به روش خشکه کاری با ردیف کار پنوماتیک اجرا شد. عوامل طراحی عبارت اند از شش نوع صفحه ی بذر و سه قطر سلول بذر. صفحات بذر شامل، صفحه ی مرسوم بدون شیار، سه نوع صفحه با شیار ذوزنقه ای با زاویه ی دیواره ی 30، 45 و 60 درجه و دو نوع صفحه با شیار نیم دایره با دهانه ی 2 و 3 میلی متر و سه قطر سلول بذر 1/2، 1/3 و 1/5 میلی متر که در سه سطح مکش 40، 50 و 60 میلی بار به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار از نظر شاخص های نکاشت، بیش کاشت (چند بذری)، دقت تغذیه و تعداد بذر در سلول ارزیابی شدند. نتایج بررسی ها نشان می دهد که با افزایش نیروی مکش و قطر سلول بذر، شاخص نکاشت کاهش و شاخص بیش کاشت و تعداد بذر در هر سلول افزایش می یابد. صفحات جدید شیاردار نسبت به صفحة بذر مرسوم بدون شیار دارای دقت تغذیه بالاتر و شاخص نکاشت کمتری است. شیاردار کردن صفحه باعث پوشش بیشتر دهانه ی سلول و موجب کاهش درصد نکاشت و بیش کاشت بذر در کپه شد. بازتر شدن دهانه ی شیارهای ذوزنقه ای و نیم دایره باعث کاهش شاخص نکاشت و با شدت بیشتری باعث افزایش شاخص بیش کاشت و تعداد بذر در سلول شده است. به طور کلی، نتایج ارزیابی آزمایشگاهی نشان می دهد که برای کشت مستقیم بذر خشک برنج (خشکه کاری) با ردیف کار پنوماتیک، صفحات شیاردار ذوزنقه ای با زاویه ی دیواره ی 45 و60 درجه با قطر سلول 1/2 و فشار مکش50 میلی بار از دیگر تیمارها برترند.

تعیین روش مناسب خشک کردن شلتوک یکی از عوامل موثر برکاهش ضایعات تبدیل است. در این تحقیق، اثر دمای هوا در سه سطح 40، 50 و 60 درجه سلسیوس (معادل شدت تابش های 0/031، 0/042 و 0/053 وات بر سانتی متر مکعب) و رطوبت نهایی شلتوک در سه سطح 8 تا 9، 9 تا 10 و 10 تا 11 درصد (بر مبنای خشک) بر مدت زمان خشک کردن و خصوصیات تبدیل رقم دمسیاه در خشک کن بسترسیال با دو منبع حرارتی (تابش مادون قرمز و جریان هوای گرم) بررسی شد. آزمایش ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که اثر دما و روش خشک کردن روی مقدار شکستگی و ترک خوردگی دانه و مدت زمان خشک شدن در سطح احتمال یک درصد معنی دار است. با افزایش دمای هوای خشک کن از 40 به 60 درجه سلسیوس، ترک خوردگی (از 5 به 14درصد) و شکستگی شلتوک (از 26 به 39 درصد) افزایش و مدت زمان خشک شدن از 964 دقیقه به 242 دقیقهکاهش می یابد. در هر سطح از دما و رطوبت مورد آزمایش، درصد ترک خوردگی و شکستگی دانه ها در خشک کن بسترسیال مادون قرمز کمتر است تا در خشک کن هوای گرم. میزان ترک خوردگی و شکستگی شلتوک در رطوبت 8 تا 9 درصد و دمای40 درجه سلسیوس در خشک کن مادون قرمز کمترین مقدار (به ترتیب 5/67 و 26/9 درصد) و در رطوبت 8 تا 9 درصد در دمای 60 درجه سلسیوس در خشک کن جریان هوای گرم بیشترین مقدار (به ترتیب 14 و 39/5 درصد) است.