تحقیقات سامانه ها و مکانیزاسیون کشاورزی
سال:1395 | دوره:17 | شماره:67 |تعداد مقالات:8

هواد هی چمن با استفاده از ماشین های وارداتی از چند لحاظ مانند عمق کم حفره های ایجادشده، کنده شدن قسمت هایی از چمن و زمان بر بودن جمع آوری فتیله ها، رضایت بخش نیست. در این پژوهش با در نظرگرفتن این اشکالات، ماشینی جهت سازگاری با عرصه های چمن کاری ایران ساخته شد. برای ساخت ماشین ابتدا به انتخاب شکل مناسب عوامل خاک ورز (انگشتی ها) پرداخته شد و بدین منظور شش نوع انگشتی، با دو شکل مقطع استوانه ای (با دیواره شیاردار و بدون شیار) و مخروطی هر یک با لبه ی صاف و قلمی ساخته شدند. انگشتی ها در یک قطعه زمین چمن شهری با بافت رسی، در قالب طرح کامل تصادفی در 3 تکرار (10 مشاهده در هر تکرار) از لحاظ نیروی استاتیکی مورد نیاز برای بریدن لایه ی کاهبرگ و نفوذ در خاک و همچنین طول فتیله های خارج شده از انگشتی، مقایسه شدند. نتایج بررسی ها نشان می دهد که طول فتیله های خارج شده از انگشتی با مقطع مخروطی و لبه ی قلمی، بدون نیاز به اِعمال نیروی فشارنده بیشتر، بهطور متوسط 28 میلی متر بیشتر از طول فتیله های خارج شده انگشتی های استوانه ای است. پس از انتخاب شکل انگشتی، یک غلتک دو قسمتی با قطر نسبتا زیاد برای نصب انگشتی ها روی آن، ساخته شد و این مجموعه به یک تراکتور دو چرخ متصل گردید. نتایج مقایسه ی این ماشین با ماشین خودگردان وارداتی نشان دهنده برتری آن از لحاظ طول فتیله ها و عمق حفره های ایجادشده است. همچنین، ردیف کردن فتیله ها که به واسطه ی دو قسمتی بودن غلتک امکان پذیر شد، باعث کاهش 65 درصدی در نیروی کارگری مورد نیاز برای جمع آوری آنها گردید و ضمن اینکه ماشین ساخته شده آسیب هایی که ماشین وارداتی به چمن وارد می کرد به دنبال نداشت.

در این پژوهش، ردیف کار نیوماتیکی ساخت شرکت تراشکده کرج و خطی کار ساخت شرکت صنعت کاران دزفول ارزیابی و مقایسه شدند. پارامترهای مستقل شامل نوع کارنده در دو سطح(ردیف کار تراشکده و خطی کار صنعت کاران)، دو نوع سطح بستر(سطح صاف آزمایش و زمین شخم خورده)، سه سرعت پیشروی(3، 5 و 7 کیلومتر بر ساعت) و چهار نوع بذر(گوجه فرنگی، پیاز، تربچه، کاهو) بوده و پارامترهای وابسته شامل: ضریب پراکندگی جانبی بذرها نسبت به خط مستقیم کشت، درصد شکستگی و تاثیر موزع روی قوه نامیه بذرها و میزان مصرف بذر در واحد سطح بوده است. در این آزمون ها از نرم افزار MSTATCو طرح های آماری کرت های خردشده در قالب طرح پایة بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار استفاده شد. مقادیر بهینه برای شاخص میزان کاشت بذر در هکتار (07/0 کیلوگرم) برای شاخص ضریب پراکندگی جانبی بذرها نسبت به خط مستقیم کشت (5/2میلی متر)، برای شاخص درصد شکستگی بذر و شاخص درصد تاثیر موزع روی قوه نامیه (صفر درصد) به دست آمد. بر اساس نتایج به دست آمده، از نظر شاخص میزان بذر مصرفی در واحد سطح و پراکندگی جانبی بذر ها از خط مستقیم کشت، ردیف کار تراشکده بهتر از کارنده صنعت کاران دزفول بوده است. از نظر شاخص درصد شکستگی بذر پس از عبور از موزع، به خاطر عدم تناسب برخی بذور با سلول های صفحه موزع، ردیف کار تراشکده شکستگی بیشتری از خطی کار صنعت کاران داشته است که دلیل آن نامتناسب بودن اندازه سلول های صفحه ی موزع با اندازه ی برخی بذرها بوده است. از نظر شاخص درصد تاثیر موزع روی قوه نامیه دو کارنده تفاوت معنی داری نداشته اند.

زمان مناسب برداشت برنج می تواند ضایعات محصول را در مزرعه و عملیات تبدیل شلتوک کاهش دهد. در این تحقیق، اثر زمان برداشت شالی بر خواص تبدیل دو رقم برنج محلی هاشمی و پرمحصول گوهر در مرکز ترویج و توسعه ی تکنولوژی هراز (ایران) بررسی شد. برداشت محصول هنگامی که رطوبت شلتوک به 23 درصد بر پایه ی تر رسید (85 و 115 روز پس از نشاکاری به ترتیب برای ارقام هاشمی و گوهر) آغاز و تا ورس کامل محصول طی نُه زمان برداشت بررسی شد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که اثر زمان برداشت بر صفات درصد ترک، دانه های گچی، مقدار سختی، راندمان تبدیل کل، درجه ی تبدیل و درصد برنج سفید سالم در سطح احتمال 1 درصد معنی دار است. همچنین، بیشترین راندمان تبدیل کل (9/53 درصد) و میزان برنج سفید سالم (7/40 درصد) برای رقم هاشمی در زمان برداشت ششم با رطوبت 3/18 درصد (93 روز پس از نشاکاری) به دست آمده است اما برای رقم گوهر، اختلاف معنی داری بین زمان های مختلف برداشت وجود نداشت. بنابراین مشخص شد که مناسب ترین بازه ی زمانی برداشت برنج از نظر راندمان تبدیل کل و درصد برنج سفید سالم برای رقم هاشمی بین 92 تا 95 و برای رقم گوهر بین 121 تا 124 روز پس از نشاکاری است.

صنعت طیور یکی از بزرگ ترین و توسعه یافته ترین صنایع موجود در کشور است و بررسی میزان انرژی مصرفی در مرغداری یکی از مهم ترین مسائل در پرورش مرغ گوشتی می باشد. تحقیق حاضر به بررسی روند مصرف انرژی و میزان مصرف آن در واحد های پرورش مرغ گوشتی استان البرز می پردازد. نهاده های اصلی ورودی شامل خوراک مصرفی، سوخت (گاز و گازوئیل)، الکتریسیته، نیروی انسانی، ماشین ها و جوجه یک روزه گوشتی و نهاده های خروجی گوشت مرغ و فضولات بستر بودند. کل انرژی های ورودی و خروجی برای هزار قطعه مرغ به ترتیب 2/125 و 9/24 گیگاژول بدست آمد. شاخص های انرژی شامل کارآیی انرژی، بهره وری انرژی و انرژی ویژه به ترتیب 2/0، 019/0 کیلوگرم بر مگاژول و 55/52 مگاژول بر کیلوگرم بدست آمدند. سوخت مصرفی (گاز و گازوئیل) با 84/50 و خوراک مصرفی با 43/42 درصد بیشترین سهم و جوجه یک روزه با 39/0 و نیروی انسانی با 06/0 درصد کمترین سهم را در بین نهادهای ورودی به خود اختصاص دادند. سهم انرژی مستقیم 03/57% و سهم انرژی تجدید ناپذیر 93/99% از کل انرژی مصرفی تعیین گردید.

ااستفاده ی بهینه از دستگاه های پوشش دهنده ی دوار بذر مستلزم دانستن اطلاعاتی درباره ی خواص فیزیکی و چگونگی حرکت بذر در استوانه ی دوار است. یکی از مهمترین تنظیمات، تنظیم سرعت دورانی استوانه ی دوار است به گونه ای که بذرهای داخل استوانه ی حرکت غلتان داشته باشند. برای به دست آوردن این اطلاعات، از روش جدیدی استفاده می شود که بر اساس حرکت دانه ها در استوانه ای دوار استوار است که کمتر از پنجاه درصد پر شده باشد، استوار است. دلیل انتخاب این بذرها شکل و ضریب کرویت متفاوت آنهاست. زاویه های استقرار پایین و بالا برای هر سه نوع بذر، با استفاده از استوانه ی دوار اندازه گیری شد. در مرحله ی بعد سرعت استوانه به تدریج از صفر تا صد دور در دقیقه افزایش داده شد و سرعت شروع و خاتمه ی حرکت در حالت غلتان برای هر بذر به دقت مشخص گردید. نتایج بررسی ها نشان می دهد که شکل بذر تاثیر زیادی بر چگونکی حرکت آن در استوانه ی دوار دارد. در پرشدگی 25 درصد، بذر کروی شکل ماشک، بازترین دامنه ی حرکت غلتان را دارد و تقریبا از سرعت یک تا 65 دور در دقیقه دارای حرکت غلتان است در حالی که این دامنه برای بذر گوجه فرنگی از 8 دور در دقیقه شروع می شود و در حدود 40 دور در دقیقه خاتمه می یابد. همچنین دامنه ی حرکت غلتان برای بذر گندم از 6 دور در دقیقه شروع می شود و در سرعت49 دور در دقیقه پایان می یابد. این تحقیق در پی تعیین میزان بهینه ی سرعت دوران استوانه برای پوشش دهی نیست و صرفا در جستجوی ارتباط خواص فیزیکی بذر با رفتار حرکتی آن در استوانه ی دوار است.

با توجه به بالا بودن هزینه ی کارگری در تولید برنج، استفاده از ماشین نشاکار برنج و بالا بردن سطح مکانیزاسیون یکی از راهکارهای اساسی در کاهش هزینه ی تولید، پایداری و تهیه ی نشای سالم و قوی برای نشای جعبه ای است. واکنش زراعی ارقام برنج نسبت به کاشت مکانیزه با ماشین نشاکار به دلیل تفاوت در میزان تراکم و نوع آرایش کاشت متفاوت است. بدین منظور این تحقیق با هدف دستیابی به مناسب ترین سن نشا برای کاشت مکانیزه چهار رقم برنج در سال زراعی 1388 در ایستگاه تحقیقات برنج چپرسر شهرستان تنکابن اجرا گردید. آزمایش ها با استفاده از طرح اسپیلت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی سن نشا با چهار سطح (20، 27، 33 و40 روز) و فاکتور فرعی شامل چهار رقم برنج (هاشمی، خزر، هیبرید و شیرودی) بود. نتایج حاصل از تجزیه ی واریانس داده ها نشان می دهد که سن نشا بر اکثر صفات مورد بررسی اثرگذار است و اختلاف معنی-داری در داده های به دست آمده در سطح پنج، یک و 1/0 درصد وجود دارد. تأثیر ارقام نیز بر تمامی صفات مورد بررسی معنی دار بود. بررسی ضریب همبستگی بیانگر ارتباط مثبت و معنی دار با صفات بود. بیشترین عملکرد از سن نشای 20 روز با 9/5166 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. در میان ارقام نیز بیشترین عملکرد به رقم شیرودی با 9/5899 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بنابراین، برای دستیابی به توان بالقوه، رقم شیرودی با نشای 20 روز توصیه می شود که یکنواختی و مناسب ترین سن نشا را به منظور کاشت با ماشین نشاکار راه رونده داشت.

کاشت نشاء یکی از روش های موثر در افزایش بازده اقتصادی برخی محصولات کشاورزی مانند برنج، صیفی جات و. . . است. بعلت گران بودن دستگاه های وارداتی، بسیاری از کشاورزان از نیروی کارگری جهت تولید نشاء استفاده می نمایند. هدف این پژوهش طراحی، ساخت و ارزیابی دستگاهی ساده، کم هزینه، با امکانات بومی، جهت بذرکاری سریع و دقیق سینی های نشاء می باشد. مدل سازی دستگاه توسط نرم افزار Catia انجام شد. نمونه اولیه شامل موزّع استوانه ای مکشی با روزنه هایی به قطر 1 و 2 میلی متر، مکانیسم قطع کن فشار، مکانیسم بادامک جهت جلو راندن مرحله ای سینی (متناسب با حرکت موزّع) و مجموعه واحد انتقال توان، مرکب از چرخ زنجیر و تسمه می باشد. به منظور ارزیابی دستگاه و تعیین شرایط بهینه، میانگین خطاهای نکاشت و چندگانه کاشت برای دو نوع بذر خیار و عدس، در یک طرح آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی بدست آمد. متغیر های مستقل، قطر روزنه در دو سطح (1 و 2 میلی متر) و فشار در دو سطح (8-و 15-کیلو پاسکال برای بذرخیار و 7-و 13-کیلو پاسکال برای عدس) بودند. نتایج نشان داد دستگاه درخلاء بیشتر و قطر روزنه کوچک تر عملکرد بهتری دارد، به طوری که شرایط کارکرد بهینه برای بذر خیار، فشار15-کیلو پاسکال و روزنه ی 1 میلی متر؛ و برای بذر عدس، فشار13-کیلو پاسکال و روزنه ی 1 میلی متر بود. ظرفیت دستگاه در حالت بهینه 240 سینی (25200 بذر) در ساعت و خطای نکاشت به طور میانگین 5/17% و خطای چندگانه کاشت 5/8% می باشد. هزینه-ی ساخت نمونه ی آزمایشگاهی این مدل حدود 800 دلار بوده درحالی که قیمت نمونه های دیگر با ظرفیت های مشابه به طور میانگین 2500 دلار می باشد.

مدیریت دما یک موضوع مهم در حفظ کیفیت محصولات باغبانی، پس از برداشت می باشد. یکی از روش ها در کنترل مناسب دما، پیش خنک سازی است که قبل از انبارکردن محصول در سردخانه انجام شده و عمر قفسه ای و زمان انبارمانی میوه ها را افزایش می دهد. از طرف دیگر، تخمین پارامترهای سردشدن (زمان نیمه و هفت – هشتم سردشدن) به سنسورهای دقیق و صرف وقت در انجام عملیات پیش خنک سازی نیاز دارد. بنابراین در این تحقیق، سرعت جریان هوا به عنوان یک عامل موثر در سردشدن انار رقم رباب، در سه سطح 5/0، 1 و 3/1 متر بر ثانیه در نظر گرفته شد. پارامترهای فاکتور تاخیر، ضریب سردشدن، زمان های نیمه و هفت – هشتم سردشدن بر اساس اطلاعات ثبت شده از سنسورهای دما محاسبه گردید. در نهایت با استفاده از اعداد بی بعد فوریه و رینولدز، تخمین مدل های رگرسیون برای زمان های سردشدن به دست آمد و با داده های آزمایش مقایسه گردید. با افزایش سرعت جریان هوا، زمان های سردشدن کاهش و ضریب انتقال حرارت همرفتی تا 46/58 درصد افزایش پیدا کرد. نتایج کلی نشان داد که برای محصولات کروی مثل انار، با استفاده از همبستگی فوریه – رینولدز، زمان های سردشدن با دقت مناسب (حداکثر خطا برای زمان های نیمه و هفت – هشتم سردشدن به ترتیب 46/11 و 83/10 درصد) و بدون استفاده از معادلات پیچیده، برآورد می شود.