تغذیه گیاهان باغی
سال:1397 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

در سراسر دنیا یکی از مهم ترین عوامل غیر زیستی و محدود کننده جوانه زنی همچنین، رشد اولیه گیاهچه ها، تنش رطوبنی است. جوانه زنی به شدت تحت تأثیر عوامل محیطی به خصوص مقدار رطوبت خاک قرار می گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات نانو ذرات نقره بر شاخص های جوانه زنی دو گونه آویشن دنایی (Celak Thymus daenensis) و آویشن باغی (. Thymus vulgaris L) انجام پذیرفت. آزمایش در سال 1395 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. تیمارهای خشکی در چهار سطح (0، 3/0-، 6/0-و 9/0-مگا پاسکال) و تیمارهای نانو ذرات نقره با چهار غلظت (0، 10، 20 و 30 میلی گرم در لیتر) و دو گونه آویشن (دنایی و باغی) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد برهمکنش گونه، تنش خشکی و نانو ذرات بر سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. بالاترین درصد جوانه زنی در گونه آویشن باغی در تیمار شاهد بود و با کاهش مقدار رطوبت، درصد جوانه زنی در هر دو گونه کاهش یافت. به طور کلی نانو ذرات نقره در تمام صفات به استثناء طول ساقه چه، فقط تا سطح خشکی 3/0-مگاپاسکال تأثیر افزایشی داشت که تیمار 30 میلی گرم در لیتر بهترین عملکرد را داشت.

کارائی جذب فسفر در کشاورزی بخصوص در درختان میوه که ریشه های عمیق داشته و گیاهان چند ساله می باشند از مشکلات عمده در تغذیه گیاهان می باشد. یکی از روش های افزایش جذب فسفر جایگذاری آن در محل ریشه در عمق خاک می باشد. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 2 فاکتور و 3 تکرار که فاکتور اول روش های مختلف مصرف کود شامل: محلول پاشی، جایگذاری کیسه حاوی پومیس و مصرف بصورت کود آبیاری (سطح خاک) و فاکتور دوم منابع مختلف فسفر شامل سوپر فسفات تریپل، فسفات آمونیوم و آب در سه تکرار اجرا گردید. این آزمایش روی درختان هلو رقم انجیری سه ساله اجرا شد. نمونه های گیاهی در انتهای فصل برداشت و غلظت فسفر و مقدار جذب کل محاسبه گردید. نتایج نشان داد که روش مصرف تأثیر معنی داری بر غلظت فسفر در برگها و ساقه داشت. همچنین، منابع فسفر غلظت فسفر را در برگ ها بشدت تغییر داد (01/0 ≥ P). مقایسه میانگین نشان داد که حداکثر غلظت فسفر در تیمار فسفات آمونیوم در پومیس دیده شد که نسبت به کود آبیاری سطحی حدود 25 ٪ افزایش فسفر داشت. نتایج نشان داد که مصرف فسفر در کیسه حاوی پومیس می تواند در افزایش جذب و کارایی فسفر مؤثر باشد.

کادمیوم یکی از خطرناک ترین فلزات سنگین است که از طریق تنش اکسیداتیو باعث اختلال در فرایندهای گیاهی و بر هم خوردن تعادل عناصر غذایی در گیاه و نهایتاً کاهش رشد می شود. ورمی کمپوست نیز یکی از منابع مواد آلی است که نقش مهمی در تغذیه گیاه و کاهش قابلیت جذب فلزات سنگین از جمله کادمیوم در خاک را دارد. در این پژوهش، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در سال 1395 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با شش تیمار و چهار تکرار اجرا شد. فاکتور کادمیوم در دو سطح )0 و 20 میلی گرم در کیلوگرم( و فاکتور ورمی کمپوست در سه سطح (0، 5 و 10 درصد) اختلاط حجمی با خاک در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که وزن خشک اندام هوایی، تعداد برگ، ارتفاع بوته، سطح برگ و شاخص کلروفیل در اثر مصرف کادمیوم کاهش معنی داری یافتند. سطح برگ بیشترین حساسیت و شاخص کلروفیل، کمترین حساسیت را نسبت به کاربرد کادمیوم نشان داد. مصرف ورمی کمپوست باعث افزایش معنی دار وزن خشک اندام هوایی، تعداد برگ، سطح برگ گردید. وزن خشک اندام هوایی در اثر تیمار کادمیوم 20 میلی گرم در کیلوگرم به میزان 9/51 درصد کاهش یافت. همچنین اختلاط ورمی کمپوست با خاک، باعث تعدیل اثرات منفی کاربرد کادمیوم بر تعداد برگ، ارتفاع بوته و سطح برگ اسفناج گردید و این صفات را بهبود بخشید. کادمیوم باعث کاهش رشد اندام های مختلف اسفناج شده و از سویی دیگر مصرف ورمی کمپوست به دلیل اثرات تغذیه ای باعث افزایش وزن خشک اندام هوایی گردید و اثرات سوء کادمیوم را کاهش داد.

جهت بررسی تأثیر پاکت گذاری قبل از برداشت بر میزان برخی عناصر معدنی همچنین، انبارمانی میوه انار رقم شیشه کب آزمایشی در سال 1394 در دانشکده کشاورزی بیرجند و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تیمار و چهار تکرار انجام شد. ارزیابی های شیمیایی و عناصر معدنی آریل و پوست میوه پس از 10 هفته نگهداری در انبار سرد انجام شدند. پاکت گذاری اثر معنی داری بر برخی شاخص های رنگ پوست داشت. بیشترین میزان روشنایی رنگ (2/45)، زردی (3/19) و هیو (7/24) در میوه های پوشانده شده با پاکت قهوه ای مشاهده شد. پاکت گذاری موجب کاهش میزان آنتوسیانین شد، بیشترین میزان در شاهد (7/16 میلی گرم بر لیتر) و کمترین در پاکت قهوه ای روشن (04/4 میلی گرم بر لیتر) مشاهده شد. پاکت گذاری میوه با پاکت سفید موجب افزایش حدود 68 درصد در میزان پتاسیم پوست نسبت به شاهد شد. پاکت سفید همچنین موجب افزایش 23 درصدی در مقادیر کلسیم پوست و 45 درصدی در آریل انار نسبت به شاهد شد. پاکت گذاری بر رنگ آریل، شاخص سرمازدگی، میزان آهن پوست، آریل میوه، میزان فعالیت آنتی اکسیدانی، اسیدیته قابل تیتر و مواد جامد محلول اثر معنی داری نداشت. بطورکلی، میوه های پوشانده شده با پاکت سفید در خصوصیات رنگ پوست بهتر از پاکت قهوه ای عمل کرد، بعلاوه با افزایش میزان پتاسیم و کلسیم پوست میوه نه تنها موجب بهبود ارزش تغذیه ای پوست شد بلکه افزایش دوره انبار سرد میوه را هم به همراه داشت.

توت فرنگی از مهم ترین محصولات گلخانه ای در مناطق مختلف بوده و به دلیل نبود شرایط محیطی مناسب مانند کمبود نور در فصل زمستان از کیفیت این میوه کاسته می شود. هدف از محلول پاشی گلوکز و مونوپتاسیم فسفات بر توت فرنگی، حل مشکل کمبود قند این میوه در کشت های خارج فصل می باشد. بدین منظور، تاثیر مقادیر مختلف گلوکز و مونوپتاسیم فسفات بر برخی ویژگی های توت فرنگی رقم کاماروسا بررسی شد. تیمارها شامل سه غلظت گلوکز (0، 2 و 4 گرم بر لیتر) و چهار غلظت مونوپتاسیم فسفات (0، 5/0، 1 و 2 گرم بر لیتر) بود که بر بوته های توت فرنگی اعمال گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سال زراعی 1394 اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل این دو تیمار بر سطح برگ (LA)، محتوای آب نسبی برگ (RWC)، کلروفیل a و b، پتاسیم و فسفر برگ، تعداد میوه، قطر میوه، وزن کل میوه ها، سفتی بافت، pH میوه، هدایت الکتریکی (EC)، شاخص طعم (TSS/TA) و گلوکز در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. صفاتی مانند وزن تر بوته، کلروفیل a و b، طول و قطر میوه، سفتی بافت، شاخص طعم و گلوکز در غلظت چهار گرم بر لیتر گلوکز و دو گرم بر لیتر مونوپتاسیم فسفات افزایش داشتند. همچنین، EC، pH میوه، پتاسیم برگ، RWC و LA کاهش یافتند. بیشترین غلظت گلوکز و مونوپتاسیم فسفات در مقایسه با شاهد، موجب افزایش گلوکز به میزان 57% شد.

تنش شوری یکی از عوامل مهّم کاهش رشد و عملکرد گیاهان دارویی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. به منظور ارزیابی تحمّل به شوری و تأثیر منابع مختلف کودهای نیتروژنه و نحوه اعمال آن بصورت فاکتوریل در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه شاهد بر گیاه دارویی بالنگو مطالعه ای صورت گرفت. عامل شوری (0، 40، 80، 120 و 150 میلی مولار) و نسبت منبع نیتروژن (نیترات: آمونیوم) (0: 100، 75: 25، 50: 50، 25: 75 و 100: 0) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد محتوای پرولین، قند، رنگیزه های فتوسنتزی، محتوای عناصر سدیم و پتاسیم اندام هوایی و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز و میزان ماده خشک اندام زمینی و خشک اندام هوایی تحت تاثیر شوری و منبع تغذیه نیتروژن قرارگرفتند. مقایسه میانگین نشان داد شوری باعث افزایش 5/55 درصدی پرولین و 9/24 درصدی قندهای محلول در اندام های هوایی گردید. از طرف دیگر با افزایش شوری میزان سدیم به طور معنی داری افزایش یافته و سدیم مانع جذب پتاسیم شد. همچنین، شوری باعث کاهش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز (24 درصد) در بالنگو گردید. اما افزایش نیتروژن آمونیومی باعث افزایش فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در برگ (3/16 درصد)، ساقه (35/3 درصد) و ریشه (16/7 درصد) گردید. از سوی دیگر افزایش نسبت نیتروژن آمونیومی باعث کاهش وزن تر و خشک اندام زمینی و اندام هوایی گیاه بالنگو شد که این نشان دهنده اثر سوء آمونیوم روی گیاه بالنگو بوده است.