دانشور پزشکی: نشریه پژوهشی پایه و بالینی
سال:1387 | دوره:15 | شماره:74 |تعداد مقالات:14

مقدمه: دنیای ما هر روز تحت تاثیر حوادث طبیعی و غیرطبیعی است که عموما به بحران تبدیل شده، به نقطه عطفی جهت ایجاد تغییرات کوچک و بزرگ در زندگی بشر تبدیل می گردند. کشور ما به علت وسعت، موقعیت جغرافیایی و تنوع اقلیمی جزء یکی از ده کشور بلاخیز جهان محسوب می گردد. شهر تهران نیز از بدو تاسیس تاکنون، حوادث غیرمترقبه زیادی را پشت سر گذاشته است. اصولا بخش بهداشت و درمان یک قسمت فعال در مدیریت فاجعه و یک بخش جدایی ناپذیر از برنامه سلامت ملی است. بیمارستان ها نیز به عنوان اساسی ترین و مهم ترین موسسات درمانی باید قبل از وقوع حوادث از آمادگی لازم و کافی برخودار باشند تا بتوانند در هنگام رویارویی با بحران، پاسخگویی صحیح و سریع به حادثه را تضمین کنند. به همین منظور، مطالعه حاضر با هدف «تعیین میزان آمادگی مقابله با حوادث غیرمترقبه در بیمارستان های تابع دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران» طراحی و انجام شده است.مواد و روش کار: این مطالعه یک پژوهش توصیفی - مقطعی است که بر روی 13 بیمارستان عمومی - آموزشی تابع دانشگاه های علوم پزشکی شهر تهران (شهید بهشتی، ایران، تهران) که بیش از صد تخت دارند انجام شده است. در تحقیق حاضر جهت جمع آوری اطلاعات از چک لیست مشاهده ای محقق ساز 210 سوالی استفاده گردیده که برای هر ده هدف 6 حیطه تجهیزات، نیروی انسانی، فضای فیزیکی، ساختار و تشکیلات، پروتکل ها و نمودار عملکرد در نظر گرفته شده است. روایی ابزار مورد استفاده از روش محتوایی و صوری و پایایی آن با کمک آزمون کاپا (0.8) در حد خوب برآورد گردید.نتایج: به طور کلی، میزان آمادگی واحدهای پژوهش از نظر پذیرش، انتقال و تخلیه به ترتیب با نمره 38.32 و 39.63 درصد در حد ضعیف، و از نظر اورژانس، ترافیک، ارتباطات، نیروی انسانی، و مدیریت به ترتیب با نمرات 48.20، 52.33، 52.14، 43.80، 48.17 درصد در حد متوسط ارزیابی گردید؛ اما از نظر امنیت، آموزش و پشتیبانی با نمره 61.19، 66.65، 68.97 درصد در حد خوب ارزیابی شدند. کم ترین امتیاز مربوط به بخش پذیرش و بیش ترین امتیاز مربوط به واحد پشتیبانی است. در مجموع نیز واحدهای پژوهش نمره 51.94 را کسب کردند که بیانگر قرار گرفتن در حد متوسط آمادگی است.

مقدمه: استفاده روزافزون از تلفن های همراه باعث توجه گسترده پژوهشگران به آثار زیستی ناشی از آن شده است. از آن جا که گوشی تلفن همراه در هنگام استفاده در نزدیکی گوش و لوب گیجگاهی قرار می گیرد و فاصله آنتن تا گوش داخلی فقط چند سانتی متر است، این پژوهش برای اولین بار در کشور به منظور بررسی تغییرات بالقوه در عملکرد راه شنیداری ساقه مغز بعد از مواجهه با مشابه ساز امواج تلفن همراه انجام گرفته است.روش بررسی: این پژوهش به روش تجربی با آزمایش شنوایی خرگوش نر به روش پتانسیل برانگیخته ساقه مغز ABR): Auditory Brainstem Response) انجام شده است، که از آزمون های متداول در بررسی تغییرات و راه حلزونی و راه شنیداری ساقه مغز است. زمان تاخیر موج پنج ABR، برانگیخته با محرک کلیک و محرک تون برست (در فرکانس های مختلف) در شدت های 70 و 100 دسی بل قبل و 16 ساعت بعد از اتمام تابش گیری (یک و دو هفته)، در حیوانات اندازه گیری و ثبت شده است.نتایج: در پایان هفته اول پرتو دهی زمان تاخیر موج پنج در تمامی فرکانس های مورد آزمایش به میزان بیش تر از 0.2 میلی ثانیه افزایش یافته بود. در پایان هفته دوم پرتودهی زمان تاخیر موج پنج در فرکانس های (500 و 1000 هرتز) تا حدود زیادی ثابت باقی مانده بود ولی در فرکانس های (2000-4000 و 8000 هرتز) کاهش یافته و به مقادیر قبل از پرتودهی نزدیک شده بود. تحلیل آماری، تفاوت معناداری بین زمان تاخیر موج پنج در قبل و بعد از پرتودهی نشان نداده است (0.05<(p.نتیجه گیری: کاهش زمان تاخیر موج پنج در فرکانس های 8000 - 2000 هرتز در پایان هفته دوم مواجهه نسبت به هفته اول و نزدیک شدن به حد طبیعی (قبل از مواجهه) می تواند نشان دهنده تطابق و برگشت پذیری شنوایی حیوانات در این فرکانس ها بعد از دو هفته پرتودهی باشد، هر چند که اثبات کامل آن نیازمند تحقیقات بیش تر و طولانی تراست.

هدف: مقایسه فاکتورهای خطر بیماری ایسکمیک قلبی در کارگران «شیفت کار» صنایع خودروسازی در ایران.روش کار: در قالب یک مطالعه همگروهی تاریخی، با استفاده از پرونده های مرکز ایمنی و بهداشت کارگران، اطلاعات راجع به فاکتورهای خطر بیماری های قلبی ـ عروقی و اطلاعات دموگرافیک جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و سطح معنا دار بودن p<0.05 در نظر گرفته شد.نتایج: میانگین کلسترول HDL در کارگران با یک شیفت کاری ثابت (صبح) mg/dl 47.63؛ در کارگران با دو شیفت چرخشی (عصر و صبح) mg/dl 40.69 و در کارگران با سه شیفت چرخشی (شب، عصر، صبح) mg/dl 37.26 محاسبه گردید که این تفاوت از نظر آماری با 0.000=p معنا دار شد. همچنین تعداد افراد با کلسترول HDL کم تر از mg/dl 45 در گروه با یک شیفت کاری ثابت (صبح) 63 نفر و در گروه با دو شیفت چرخشی (عصر و صبح) 128 نفر و در گروه با سه شیفت چرخشی (شب، عصر، صبح) 154 نفر با 0.005=p اختلاف معنا داری به دست آمد.نتیجه گیری: بین میانگین کلسترول HDL و تعداد افراد با کلسترول HDL کم تر از mg/dl 45 و کار در دو و سه شیفت چرخشی ارتباط وجود دارد و از آن جا که سطح پایین کلسترول HDL از فاکتورهای خطر مهم برای ایجاد بیماری ایسکمیک قلبی محسوب می شود، اصلاح شرایط شیفت کاری و به خصوص شیفت شب کار لازم به نظر می رسد.

مقدمه و هدف: در تحقیق حاضر با توجه به این که یکی از علتهای بروز میگرن قاعدگی افزایش ساخت و ترشح پروستاگلندین ها در حول و حوش زمان قاعدگی است، و ویتامین E به دلیل خاصیت آنتی اکسیدان خود قادر به جلوگیری از ترشح پروستاگلندین ها می شود و با توجه به بی خطر بودن ویتاین E در دوزهای توصیه شده استفاده از آن به عنوان پیشگیری از بروز میگرن قاعدگی مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش کار: پژوهش حاضر یک کارآزمایی بالینی، دوسوکور، کراس آور است. ابتدا از دانشجویان دختر ساکن خوابگاه ها در شهر تهران، 300 دانشجوی مجرد مبتلا به میگرن مرتبط با قاعدگی انتخاب شدند و به مدت 2 سیکل قاعدگی مورد ارزیابی قرار گرفتند، 84 نفر که مبتلا به میگرن قاعدگی بر اساس تعریف مک گرگور که بروز سردردهای میگرنی در روز شروع قاعدگی 2± روز بودند، جدا شده و به طور تصادفی به دو گروه 42 نفره تقسیم شدند. به گروه اول طی 2 سیکل قاعدگی اول ویتامین E به میزان روزانه 1 عدد کپسول ژلاتینی (PEARL) 400 واحدی در روزهای شروع خونریزی قاعدگی 2± روز داده شد. بعد از یک دوره فاصله (Wash-out) به مدت یک سیکل قاعدگی، طی 2 سیکل قاعدگی بعدی، ویتامین E به همان میزان ذکر شده داده شد. و متغیرهای میانگین شدت سردرد، طول مدت سردرد، مقدار مصرف مسکن هنگام بروز سردرد، شدت فتوفوبی و فونوفوبی و تهوع همراه با سردرد و میزان انجام فعالیت های روزانه هنگام بروز سردرد میگرن قاعدگی مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که در کل دو گروه، صرف نظر از این که ویتامین E و یا پلاسبو در 2 سیکل اول قاعدگی یا 2 سیکل دوم قاعدگی در مدت زمان مطالعه مصرف شود، ویتامین E و پلاسبو باعث کاهش در میانگین شدت سردردهای میگرن قاعدگی و بهبود فاکتورهای همراه با سردردهای میگرن قاعدگی می شوند. اما تاثیر ویتامین E بیش تر از پلاسبو بوده است (p<0.05). همچنین مقایسه میزان فعالیت های روزانه هنگام بروز سردردهای میگرن قاعدگی بین مرحله مصرف ویتامین E و مرحله مصرف پلاسبو، نشان داد که ویتامین E باعث بهبود انجام فعالیت های روزانه هنگام بروز سردردهای میگرن قاعدگی می شود (p<0.05).نتیجه گیری: بنابراین با توجه به عدم وجود عوارض جانبی ناشی از مصرف ویتامین E در دوزهای توصیه شده، ویتامین E می تواند جایگزین مناسب و یا مکمل مناسبی برای درمان های پیشگیری کننده از میگرن قاعدگی باشد.

مقدمه: داشتن نگرش مثبت درباره شیر مادر عاملی است که می تواند منجر به انتخاب مادران در تغذیه نمودن کودک با شیر خود شود.هدف: تعیین ارتباط عوامل مادری با نگرش مادران درباره تغذیه کودک با شیر مادر.مواد و روش کار: در این بررسی 300 تن از مادران تازه زایمان کرده با وضعیت ترخیص از بیمارستان های دانشگاهی دارای زایشگاه در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات حاصل از طریق پرسشنامه دو قسمتی مشتمل بر مشخصات مادران و قسمت نگرش سنج (بر طبق طیف لیکرت) به دست آمد.نتایج: نتایج حاصل نشان داد به طور کلی 77 درصد مادران مورد بررسی نسبت به تغذیه کودک با شیر مادر دارای نگرش مثبت بوده اند، ضمنا بیش ترین نگرش منفی مربوط به آثار تغذیه با شیر مادر بر مادر (42.3 درصد) و سپس مربوط به آثار تغذیه با شیر مادر بر کودک (39.9 درصد) بوده است. همچنین مشخص گردید نگرش مادران بر حسب درآمد خانواده، شاغل و غیرشاغل بودن نوع مشاورین، نوع حمایت کنندگان تفاوت معنا داری نداشته است (p>0.05). در حالی که میانگین نمرات نگرشی مادران برحسب تحصیلات، سن، تعداد فرزندان، دفعات بارداری مشوقین شیردهی، منابع اطلاعاتی، تفاوت معنادار (p<0.05) داشته است.نتیجه گیری: تجربه مادر در تغذیه کودک با شیر مادر و سواد از عوامل مهم در نگرش مادران است.

مقدمه و هدف: هوش هیجانی به عنوان توانایی مدیریت هیجانات و احساسات، نقش مهمی در زندگی و موفقیت افراد دارد. در این بین سازوکارهای دفاعی که به صورت ناهشیار صورت می گیرند، هیجانات و در نتیجه مدیریت هیجانات را تحت تاثیر قرار داده، سطح هوش هیجانی در افراد را دستخوش تغییر می کنند. این مقاله سعی دارد که رابطه بین سازوکارهای دفاعی و هوش هیجانی را مورد بررسی قرار دهد.روش کار: برای بررسی رابطه بین سازوکارهای دفاعی و هوش هیجانی، نمونه ای 300 نفری از دانشجویان (153 دختر و 147 پسر) دانشگاه شاهد به صورت تصادفی انتخاب شد. سپس پرسشنامه سبک دفاعی و مقیاس هوش هیجانی بر روی آزمودنی ها اجرا شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل های توصیفی، آزمون تی گروه های مستقل، همبستگی و رگرسیون چندگانه استفاده شد.نتایج: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که تنها بین سبک های دفاعی بالغ و نوروتیک با مولفه های هوش هیجانی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین دو جنس در ابعاد ادراک و تنظیم هیجانات و نمره کلی هوش هیجانی، تفاوت معناداری وجود داشت و دختران در این سه عامل، نمرات بالاتری نسبت به پسران کسب کردند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که در بین دختران فقط سبک دفاعی بالغ پیش بینی کننده هوش هیجانی و مولفه هایش بود، در حالی که در پسران، علاوه بر سبک دفاعی بالغ، سبک دفاعی نوروتیک نیز هوش هیجانی و مولفه هایش را پیش بینی می کرد.نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج نشان داد که آن دسته از افراد که از سبک های دفاعی بالغ و نوروتیک استفاده می کنند، از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند.

مقدمه و هدف: بروسلوز هنوز به عنوان یک مشکل عمده بهداشتی در انسان محسوب می گردد. پاتوژن از طریق شیر نجوشیده یا پنیر تازه به راحتی به بدن انسان منتقل می شود. اهمیت بهداشتی و اقتصادی بروسلوز کاربرد روش های تشخیصی سریع و حساس را الزام آور می کند.مواد و روش کار: در این تحقیق 106 نمونه شیر و  106نمونه سرم خون از دام های شیری ارجاع شده به کشتارگاه های شهرستان ری جمع آوری گردید. نمونه های شیر در محیط اصلاح شده فارل کشت داده شد. همچنین از نمونه های شیر DNA مطابق روش رومرو استخراج و با استفاده از پرایمرهای JPR و JPF آزمایش PCR روی آن ها صورت گرفت. روی نمونه های سرم خون نیز آزمایش استاندارد رایت انجام گردید.نتایج: در مقایسه بین نتایج کشت و PCR با آزمایش رایت مشخص گردید که در حالی که روش کشت 31.6 درصد حساسیت و 48 درصد هم خوانی با نتایج آزمایش رایت دارد، PCR 58 درصد حساسیت و 65 درصد هم خوانی با نتایج آزمایش رایت را نشان می دهد.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد PCR می تواند به عنوان یک روش سریع و مناسب در تشخیص بروسلا مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه و هدف: گزارش های متناقضی در مورد تفاوت احساس درد بین دو جنس نر و ماده ارایه شده است. لذا در این تحقیق، آستانه درد حاد در موش های نر و فازهای مختلف سیکل استروس موش های ماده از طریق آزمایش غوطه ور کردن دم در آب مورد بررسی قرار گرفت. به علاوه، اثربخشی عصاره الکلی بذر گیاه تاتوره در تغییر آستانه درد حاد بین دو جنس مطالعه گردید.مواد و روش کار: موش های گروه کنترل نر و ماده تحت آزمون غوطه وری دم موش در آب 52 درجه قرار گرفتند. در گروه تحت درمان 30-25 دقیقه قبل از آزمون، عصاره گیاه تاتوره (50 mg/kg) به صورت داخل صفاقی تزریق شد. از موش های ماده در هر دو گروه کنترل و درمان بلافاصله بعد از آزمون، نمونه اسمیر تهیه شد.نتایج: در گروه کنترل، در آستانه درد موش های گروه نر با فازهای مختلف موش های ماده تفاوت معناداری ندارد، اما در موش های ماده، آستانه درد در موش های فازهای پرواستروس و دای استروس به صورت معنادار از استروس پایین تر است (p<0.01). در گروه تحت درمان با تاتوره، علاوه بر پایین تر بودن معنادار آستانه درد در موش های نر نسبت به موش های ماده به طور کلی (p<0.05)، آستانه درد در نرها به صورت معناداری از فاز استروس و مت استروس پایین تر است (p<0.001). به علاوه، گروه های پرو استروس و دای استروس با آستانه درد پایین تر، نسبت به فازهای استروس و مت استروس تفاوت معنادار نشان می دهند (p<0.001).نتیجه گیری: حیوانات ماده در فازهای مختلف سیکل استروس، آستانه درد متفاوت دارند و عصاره تاتوره در تسکین درد در ماده ها بخصوص در فاز استروس از نرها موثرتر است.

مقدمه: فلوئورزیس آندمیک شایع ترین بدرنگی جنرالیزه دندانی در بخش های مختلف ایران است.هدف: هدف از تحقیق بررسی کلینیکی تاثیر میکروابرژن بر بدرنگی های ناشی از فلوئورزیس شدید و متوسط و خفیف است.مواد و روش کار: در این تحقیق 281 دندان از 45 بیمار، در سه گروه شدید (69 دندان)، متوسط (150 دندان) و خفیف (62 دندان) مورد درمان قرار گرفتند. پس از تهیه اسلاید قبل از درمان و ایزولاسیون با رابردم، مخلوط خمیری شکل از اسید هیدروکلریک 18 درصد و پامیس، توسط لاستیک فنجانی و آنگل با دور پایین بر روی دندان های بیماران مالش داده شد. هر مرحله درمان شامل 5 بار کاربرد خمیر، هر بار به مدت 30 ثانیه بود (2.5 دقیقه). و در هر بیمار حداکثر 4 بار درمان تکرار می شد (10 دقیقه). در بین مراحل درمان پس از هر 30 ثانیه کاربرد خمیر، دندان ها با گاز مرطوب از خمیر پاک شده و نتیجه درمان پس از مرطوب کردن سطح دندان ها، بررسی می شد. در صورتی که در زمان کم تر از 10 دقیقه نقایص مینایی مرتفع می گردید، درمان متوقف می شد. سپس با مولت های پرداخت کامپازیت سطح دندان ها پالیش شد و ژل APF (1.2 درصد) به مدت 4 دقیقه بر روی دندان ها به کار برده شد. سپس اسلاید پس از درمان با همان فاصله کانونی و در همان شرایط تهیه می شد. توضیح های لازم در مورد احتمال حساسیت پس از درمان به بیماران ارایه شده و از بیمار خواسته می شد یک هفته بعد، جهت ویزیت مجدد به منظور کنترل حساسیت دندان ها و بازگشت بدرنگی مراجعه کند. در بررسی اسلایدها، سه شاخص وسعت لکه های مات و سفید، شدت بدرنگی و وسعت بدرنگی (لکه های زرد- قهوه ای) قبل و پس از درمان توسط سه نفر مشاهده کننده مورد مقایسه قرار گرفت و آزمون های آماری انجام شد. این آزمون ها شامل ویلکوکسان (Wilcoxon's) و کروسکال والیس (Kruskal-Wallis) و شفه (Scheffe) و آنالیز واریانس یکطرفه و ضریب همبستگی Spearman بود.نتایج: این تحقیق حاکی از آن بود که تکنیک میکروابرژن در درمان بد رنگی های ناشی از فلوئورزیس خفیف، متوسط و شدید موثر است و همچنین این روش درمانی در از بین بردن بد رنگی های زرد تا قهوه ای از نظر شدت و وسعت نسبت به لکه های مات و سفید موفق تر است. از مجموع 45 بیمار مورد درمان تنها 4 بیمار حساسیت به گرما و سرما و احساس ناخوشایند را گزارش کرده بودند که ظرف 3 روز برطرف شد. در هیچ موردی پس از 7 روز بازگشت بدرنگی مشاهده نشد.

مقدمه: زبان جغرافیایی یک نقص التهابی مزمن، بدون علامت با اتیولوژی ناشناخته است که اپی تلیوم زبان را تحت تاثیر قرار می دهد. بیمارانی با یک سابقه آلرژی مانند اشخاصی با یک تاریخچه فامیلی آسم، اگزما، تب یونجه و بالا رفتن سطح ایمنوگلبولین E سرم به احتمال زیادتری زبان جغرافیایی دارند.هدف: هدف از این تحقیق تعیین رابطه بین زبان جغرافیایی و پدیده های آلرژیک در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان است.روش بررسی: در این تحقیق 837 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1384 مورد بررسی قرار گرفتند. بعد از تکمیل فرم مربوطه و معاینات دهانی، داده ها با استفاده از برنامه آماری SPSS، آزمون مجذور کای و تی تست (t-test) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج: از مجموع 837 فرد (505 زن و 332 مرد) معاینه شده 104 نفر (12.44 درصد) دارای زبان جغرافیایی بودند. 68 نفر از افراد دارای زبان جغرافیایی سابقه آلرژی را ذکر کردند و رابطه بین زبان جغرافیایی و سابقه آلرژی فردی معنادار گزارش گردید. شیوع آسم و رینیت آلرژیک در بستگان درجه یک دانشجویانی با زبان جغرافیایی به طور مشخص بالاتر از افراد بدون زبان جغرافیایی بود. همچنین یک رابطه مشخص بین زبان جغرافیایی و بعضی از غذاها مانند بادمجان، گردو و گوجه فرنگی گزارش گردید.نتیجه گیری: در تحقیق فوق تقریبا بیش از نیمی از افراد دارای جغرافیایی وقوع پدیده های آلرژی را ذکر کرده اند و این مساله با توجه به مطالعات قبلی که وقوع پدیده آلرژی را در ایجاد این ضایعه دخیل دانسته اند قابل تامل بوده و تاییدی بر ارتباط بین پدیده های آلرژیک و این ضایعه زبانی است.

مقدمه: اینسترومنت های استنلیس استیل، مدت ها به عنوان وسایل مورد استفاده در درمان ریشه دندان مطرح بوده اند. از آن جا که آماده سازی کانال به وسیله آن ها مشکل است، نسل جدیدی از وسایل نیکل تیتانیوم معرفی گردید.هدف: هدف این مطالعه، مقایسه اینسترومنت های Ni-Ti دستی و سیستم چرخنده نیکل تیتانیوم FlexMaster در آماده سازی کانال است.مواد و روش کار: دندان های مولر اول یا دوم بالا یا پایین در 50 بیمار انتخاب شد و به دو گروه 25تایی تقسیم گردید. پس از تهیه حفره دسترسی و قرار دادن فایل شماره 15 دستی نیکل تیتانیوم در داخل کانال ها، با استفاده از Endo-ray یک رادیوگرافی پری اپیکال از دندان مورد نظر تهیه شد.در گروه I، آماده سازی کانال به روش Crown-down و فایل های دستی K-flex نیکل تیتانیوم انجام شد که دو سوم کرونالی به وسیله دریل های گیتزگلیدن استنلیس استیل آماده می شد. در گروه II، اینسترومنتیشن به وسیله سیستم چرخنده نیکل تیتانیوم FlexMaster و بر اساس توصیه های سازنده انجام شد. پس از اینسترومنتیشن، با استفاده از Endo-ray یک رادیوگرافی پری اپیکال گرفته شد. تمام رادیوگرافی های اخذ شده با استفاده از دوربین دیجیتالی Fuji Film fine pix دارای لنز ماکرو 50 و دیافراگم 2.8 وارد کامپیوتر شد. با استفاده از نرم افزارهای Adobe photo shop 7 مقدار زاویه ابتدایی و بعد از درمان کانال، تشکیل لج، تمایل دیواره های داخلی و خارجی کانال، پرفوراسیون ریشه، وجود یا عدم فایل های شکسته مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: کانال ها در گروه II مرکزی تر بوده و نسبت به گروه I میزان کم تری از ترانسپورتیشن و لج را دارا بودند. در هیچ یک از گروه ها، پرفوراسیون دیده نشد و رابطه معناداری بین روش اینسترومنتیشن و شکستگی وسایل ملاحظه نشد.نتیجه گیری: در کل، سیستم چرخنده نیکل تیتانیوم FlexMaster می تواند انتخاب مناسبی برای آماده سازی کانال ها در درمان اندو باشد.