علوم زمین
سال:1391 | دوره:22 | شماره:85 |تعداد مقالات:30

در این تحقیق، فرآوری فسفات های رسوبی منطقه دلیر به منظور کاهش میزان کانی های باطله مانند کربنات، سیلیکات و افزایش عیار P2O5 مورد بررسی قرار گرفت. طبق مطالعات خواص سنجی، کانی فسفات موجود در کانسنگ، از نوع کانی رسوبی و کلوفان است که کلسیت و کوارتز، عمده باطله آن را تشکیل می دهند و عیار P2O5 در نمونه های اولیه %11.99 بود. بر اساس مطالعات انجام شده با روش های دانه شماری با میکروسکوپ نوری و غرق و شناورسازی درجه آزادی کانی آپاتیت حدود 140 میکرون حاصل شد. نتایج آزمایش های فلوتاسیون بدون پیش فرآوری نشان داد که فلوتاسیون بدون پیش تغلیظ امکان پذیر نیست. به همین دلیل نمونه فسفاته را ابتدا تکلیس و سپس سایش و پس از حذف اکسید های کلسیم و منیزیم، با روش فلوتاسیون آنیونی – کاتیونی مورد پرعیارسازی قرار گرفت. میزان نرمه در بخش های خردایش و سایش %23.5 از کل با توزیع حدود %14.5 P2O5 به دست آمد. پس از فلوتاسیون عیار، محصول نهایی به بیش از %31 P2O5 با بازیابی حدود %62 رسید. در پایان، ساختار (فلوشیت) پیشنهادی آزمایشگاهی ارائه شد.

کانه زایی طلای میرکوه علی میرزا در شمال سراب و در پهنه ساختاری البرز باختری ـ آذربایجان قرار دارد. کانه زایی به صورت رگه ای با روند شمال باختر ـ جنوب خاور در توف های داسیتی و ریوداسیتی مربوط به نئوژن تشکیل شده است.کانی شناسی رگه شامل کوارتزـ سریسیت ـ آدولاریاـ کلسیت و پیریت (کمتر از 1 درصد) می باشد که بیانگر حضور رگه اپی ترمال سولفیدی شدن پایین در منطقه است. با توجه به بررسی های سیالات درگیر موجود در کوارتز، کانه زایی در دامنه دمایی 161 تا 260 درجه سانتی گراد و شوری 0.5-6.5 درصد وزنی معادل NaCl تشکیل شده است. عیار طلا در رگه کوارتز دارای تغییراتی از 270 تا 3240 میلی گرم در تن می باشد. بیشترین مقدار طلا در نمونه های کوارتز با بافت تیغه ای ـ شبکه ای و برشی است که می تواند ارتباط مستقیم بین نهشت طلا و جوشش را در سیستم رگه ای طلادار محدوده میرکوه علی میرزا نشان دهد که با همراهی سیالات درگیر غنی از مایع و غنی از بخار در این نمونه ها تایید می شود.

در این نوشتار به منظور بررسی میدان سرعت حاصل از پردازش مشاهدات GPS در منطقه برخورد مایل صفحه های زمین ساختی عربستان و اوراسیا، از مفاهیم مکانیک شکست و مدل سازی جداشدگی استفاده شده است. بدین منظور نخست گسل های فعال عمده در محدوده منطقه مورد مطالعه، انتخاب و سپس با اعمال شرایط مرزی مناسب آهنگ لغزش امتدادلغز بین گسل ها با استفاده از روش عددی المان های مرزی با توابع گرین مستخرج از مدل تحلیلی Okada توزیع شد. در ادامه میدان سرعت حاصل از مدل سازی با میدان سرعت GPS شبکه غیردائم ژئودینامیک سراسری ایران مقایسه شده و با تغییر شرایط مرزی به صورت سعی و خطا تطابق بهتری بین میدان سرعت مدل با میدان سرعت GPS ایجاد شد، به نحوی که اختلاف بیشتر مشاهدات GPS از نتایج مدل در محدوده بیضی اطمینان 95 درصد آنها قرار گرفت. در ادامه برآوردها برای بهبود تطابق میدان سرعت مدل با میدان سرعت GPS و با در نظر گرفتن همخوانی آهنگ های لغزش حاصل از مدل با آهنگ های لغزش زمین شناسی، سعی شد با تغییر شرایط مرزی و معرفی برخی از آهنگ های لغزش حاصل از روش های زمین شناسی به عنوان شرط مرزی به مدل، تطابق بیشتری بین آهنگ های لغزش حاصل از دو روش ایجاد شود. در مورد دیگر گسل ها نیز آهنگ های لغزش حاصل از مدل سازی اولیه به عنوان شرط مرزی به گسلش ها داده شد و با روند سعی و خطا، این مقادیر برای رسیدن به آهنگ های لغزش زمین شناسی تغییر داده شد به گونه ای که تا حد امکان تطابق میدان سرعت مدل با میدان سرعت GPS حفظ شده و حتی بهبود نیز بیابد. نتایج حاصل از مدل سازی نشان می دهند که در مورد بیشتر گسل ها، آهنگ لغزش مدل سازی شده با آهنگ لغزش تعیین شده با استفاده از روش های زمین شناسی سازگار است. همچنین نتایج نشان می دهند که بیشتر گسل های امتدادلغز در ایران از نوع راست گرد هستند. از سوی دیگر، با توجه به این که آهنگ لغزش مدل سازی شده نهایی برای گسل شمال تبریز (6.4mm/yr) بیشتر از گسل اصلی عهد حاضر (2.2 mm/yr) است بنابراین از مدل سازی انجام شده می توان به این نتیجه رسید که ادامه گسل شمال آناتولی در ایران، گسل شمال تبریز است.

در دهه های اخیر حفر چاه های ژرف و نیمه ژرف به تدریج جایگزین قنات ها شد که در کنار مزیت های نسبی، با آثار زیست محیطی فراوانی مانند افت سطح آب زیرزمینی و ایجاد فرونشست برای بیشتر مناطق بهره برداری همراه است. به تازگی مطالعاتی به منظور جایگزینی سدهای زیرزمینی به جای سدهای متوسط و کوچک برای ذخیره سازی و استفاده بهینه از آب و کاهش اثرات زیست محیطی صورت گرفته است. مکان یابی سدهای زیرزمینی، فرایند کاملا پیچیده ای است و عوامل زمین شناسی، زمین ریخت شناسی و آب شناسی نقش تعیین کننده ای دارند. تعیین نقش و اهمیت متغیرهای مورد اشاره مبتنی بر نظرات گروه های کارشناسی است و معمولا این اهمیت در قالب متغیرهای زبانی بیان می شود. فرایند تحلیل سلسله مراتبی، امکان استفاده از متغیرهای زبانی در کنار متغیرهای کمی را دارد و اساسا مبتنی بر نظرات کارشناسی است. در سال های اخیر به منظور افزایش قابلیت روش AHP، این روش با روش فازی پیاده سازی شده و در قالب الگوریتم Fuzzy-AHP ارائه شده است. در این نوشتار، از دو روش AHP و Fuzzy-AHP در تعیین مناطق مناسب برای سدهای زیرزمینی استفاده شد. برای پیاده سازی روش Fuzzy-AHP از روش باکلی و بونیسون استفاده شد و برای غیرفازی کردن مقادیر مطلوبیت فازی ũj، روش yager به کار گرفته شد. از مجموع 56 نقطه خروجی زیرحوضه ها در روش AHP 26 نقطه و در روش FUZZY-AHP 15 نقطه با مناطق مناسب و قابل دسترس، همپوشانی داشتند. نتایج نشان داد که روش Fuzzy-AHP انعطاف پذیری بیشتر و قابلیت بالاتری در تعیین مناطق مناسب سد دارد.

سنگ های ژوراسیک میانی تا پسین در باختر رشته کوه های بینالود با ستبرای قابل توجهی برونزد دارد. این سنگ ها شامل سنگ آهک، مارن، سنگ آهک مارنی، ماسه سنگ و کنگلومرا است که بر اساس شواهد سنگ شناسی به 6 بخش تقسیم می شود. ردیف های یادشده با ستبرای 1084 متر به صورت هم شیب بر روی ردیف آواری سازند کشف رود قرار گرفته است. همچنین این ردیف به صورت هم شیب و تدریجی توسط سنگ آهک نخودی رنگ و ستبر لایه سازند مزدوران پوشیده می شوند. مطالعه زیای آمونیتی موجود، منجر به شناسایی 23 جنس و 35 گونه شده است که 5 جنس از آن مربوط به خانواده Phylloceratidae، 1 جنس و 2 گونه از آن مربوط به خانواده Haploceratidae، 4 جنس و 6 گونه از آن مربوط به خانواده Oppeliidae، 11 جنس و 27 گونه از آن مربوط به خانواده Perisphinctidae و یک جنس از آن مربوط به خانواده Aspidoceratidae است. از نظر آماری خانواده های Phylloceratidae با %48، Perisphinctidae با %42 بیشترین درصد فراوانی را به خود اختصاص داده اند. کمیابی خانواده های Oppeliidae به میزان %6 و Haploceratidae به میزان %2 Aspidoceratidae به میزان %1 قابل توجه است. از برش برمهان بیش از 425 نمونه جمع آوری شده که بیش از 309 (%72) نمونه مربوط به آمونیت ها و 106 (%24) نمونه از آن مربوط به فسیل های دیگر مربوط است و %4 دیگر شامل اثرهای فسیلی است. بر مبنای مجموعه فسیلی موجود 15 زون زیستی آمونیتی تشخیص داده شده که حاکی از سن باژوسین پسین ـ کیمرجین؟ است. زیای آمونیتی مطالعه شده، با زیاهای های ژوراسیک در دیگر نقاط ایران و مناطق حاشیه ای مدیترانه ارتباط نزدیکی را نشان می دهد.

در شمال خاور سرو مجموعه های گسترده ای از گرانیتویید و گابروهای میلونیتی وجود دارد که در مطالعات پیشین (حقی پور و آقانباتی، 1367) از آنها به عنوان گنایس و دگرگونه های پرکامبرین یاد شده است. در واقع این سنگ ها توده های آذرین اسیدی و بازیکی هستند که در اثر فعالیت نیروهای برشی منطقه تحت تاثیر دگرریختی و دگرگونی دینامیک قرار گرفته اند (محمدیها، 1379 و محمدی ترک آباد، 1380). سنگ های میلونیتی بازیک منطقه که در این نوشتار به آن پرداخته شده است، از لحاظ کانی شناسی ساده بوده و به طور عمده از پلاژیوکلاز، هورنبلند، اکتینولیت، کلریت، اپیدوت و به ندرت بقایایی از پیروکسن های اولیه تشکیل شده اند که اغلب توسط آمفیبول جایگزین گردیده اند. بلورهای فلدسپات در بیشتر مقاطع به اپیدوت، پلاژیوکلازهای ثانویه (دارای سدیم بیشتر) و تا حدودی سریسیت تبدیل شده اند. در این منطقه مجموعه های گابرو که به صورت کلاست و به شکل عدسی از دگرشکلی ناشی از نیروهای دینامیکی در پهنه های برشی در امان مانده اند نیز دیده می شوند. سازوکار های دگرریختی مانند جریان کاتاکلاستیک، شکستگی های ریز، جا دررفتگی خزشی (Dislocation creep)، بازیافت (Recovery)، تبلورمجدد، خزش انتشاری (Diffusion creep)، لغزش مرزدانه ها (Grain boundary sliding) و انحلال فشارشی در اثر نیروهای برشی بر سنگ های منطقه اعمال شده که در نتیجه آن بافت و ساخت هایی مانند برگوارگی، خطوارگی، خاموشی موجی، پورفیروکلاست هایی با ساخت هسته ـ پوش (Core-Mantle Structure)، شکستگی های ریز هم سو و ناهم سو با برش، ماکل های مکانیکی، میکاهای ماهی شکل، ساخت های تفریق یافته نواری و کینک شدگی برگوارگی ها در این سنگ ها ایجاد شده است. شواهد گویای آن است که این سنگ ها در یک پهنه برشی تغییر شکل دینامیک یافته اند.

افزایش دقت در تعیین موقعیت با سامانه GPS در صورتی که مشاهداتی کوتاه تر از 24 ساعت داشته باشیم، به شدت به مدل کردن بهتر خطاهایی که در تجزیه داده های GPS معمولا با میانگین گیری کاهش می یابند، بستگی دارد. افزایش دقت جابه جایی های حاصل از پردازش داده های آهنگ بالا در کاربردهای ژئوفیزیکی مربوطه مانند لرزه نگاری، مستلزم کاهش خطاهای سیستماتیک در طیف بسامد های لرزه ای است. روش های استانداردسازی و تصحیح این خطا مبتنی بر تکرارپذیری آرایش فضایی این سامانه هستند. خطاهایی که دقت نتایج را در روش های تعیین موقعیت آهنگ بالا روی مقیاس های زمانی 600-10 ثانیه با سامانه GPS تحت تاثیر قرار می دهند تا حد زیادی به هندسه بخش فضایی و ایستگاه اندازه گیری بستگی دارند. از آنجا که مدارهای ماهواره های GPS ثابت هستند، خطاهای وابسته به این هندسه در هر روز تکرارپذیری بالایی دارند. این ویژگی مبنای توسعه روش فیلترینگ نجومی برای کاهش سطح نوفه مختصات حاصل از GPS است. در حالی که فرض بر این است که تکرارپذیری آرایش فضایی ماهواره های این سامانه بر اساس دوره تناوب تکرار نجومی اتفاق می افتد، زمان واقعی این تکرارپذیری حتی برای هر ماهواره متفاوت است. در این نوشتار، دوره تناوب تکرار مسیر زمینی میانگین، 23 ساعت و 55 دقیقه و 55 ثانیه برآورد و برای کاهش سطح نوفه سری های زمانی جابه جایی نسبی استفاده شده است. با استفاده از این دوره تناوب، نوفه های با بسامد کمتر از 0.01 هرتز در موقعیت های آهنگ بالای GPS به گونه قابل توجهی کاهش می یابند. افزون بر این، با جایگزینی روش مطلق تعیین موقعیت با روش نسبی در این نوشتار، بزرگی جابه جایی های هم لرزه قابل تشخیص به کمتر از 4 میلی متر در مولفه های مسطحاتی و کمتر از 10 میلی متر در مولفه ارتفاعی کاهش یافته است.

داده های الکترومغناطیسی هوابرد در حوزه های زمان و بسامد برداشت می شوند. در حوزه زمان، تغییرات زمانی میدان مغناطیسی ثانویه و در حوزه بسامد مقدار خود میدان مغناطیسی ثانویه اندازه گیری می شود. در این نوشتار داده های الکترومغناطیسی هوابرد حوزه بسامد با اعمال روش معکوس سازی اکام به مقادیری از مقاومت ویژه تبدیل می شوند که خواص الکتریکی لایه های افقی زمین را نشان می دهند. در این بررسی، تعداد لایه ها بسیار بیشتر از تعداد داده هاست. پس با انتخاب مناسب یک تابع هدف و کمینه کردن آن با استفاده از روش کمترین مربعات، به گونه ای عمل می شود که هم متغیرهای مدل دارای کوچک ترین ساختار باشند و هم داده ها به حد کافی برازش شوند. از برتری های این روش نیاز نداشتن به مدل اولیه است و مدل آغازگر هرچه باشد به مدل نهایی همگرا می شود. اعمال این روش بر داده های الکترومغناطیسی هوابرد حاصل از مدل های مصنوعی، نتایج قابل قبولی را تولید می کند. این روش همچنین بر داده های الکترومغناطیس هوابرد منطقه کلاته رشم در استان سمنان اعمال شده است. مقاطع و نقشه های به دست آمده، وجود ناحیه کمانی شکل را، که در نقشه زمین شناسی مشخص شده، تایید می کنند. افزون بر آن، این نقشه ها نشان می دهند که این ناحیه کمانی ستبر تر از آن است که در سطح برونزد دارد و علت آن وجود آبرفت های با ستبرای تقریبا 7 متر است که در این ناحیه نهشته شده اند.

کانسار مگنتیت-آپاتیت اسفوردی در 35 کیلومتری شمال خاور شهر بافق واقع شده است. ناحیه معدنی بافق که در برگیرنده بیش از 45 کانسار و بی هنجاری آهن و تعدادی کانسار و بی هنجاری روی و سرب سولفیدی، منگنز و اورانیم است، در حدفاصل بین دو گسل کوهبنان در خاور و بافق- پشت بادام در باختر قرار گرفته است. کانسنگ ها در یک مجموعه آتشفشانی- رسوبی متعلق به پرکامبرین بالایی-کامبرین تشکیل شده اند. این مجموعه که به وسیله توده های نفوذی اسیدی و دایک های بازی قطع شده شامل توف های اسیدی، کربنات ها، شیل و ماسه سنگ می شود و تحت تاثیر دگرگونی ناحیه ای و مجاورتی و دگرسانی گرمابی قرار گرفته اند. کانسنگ مگنتیت - آپاتیت اسفوردی برروی توف های اسیدی و نزدیک به افق کربناتی تشکیل شده است. این کانسار نسبت به دیگر کانسارهای آهن در ناحیه بافق دارای بیشترین مقدار فسفر و عناصر خاکی کمیاب است. کانی های رایج در اسفوردی عمدتا شامل اکسیدهای آهن، آپاتیت، اکتینولیت، دیوپسید، تالک، آندرادیت، فلدسپار ها، کوارتز و کربنات ها می شود.کانی های خاکی کمیاب ارتباط نزدیکی با آپاتیت دارند و معمولا در حاشیه دانه های آپاتیت، در رگه ها و رگچه ها تشکیل شده اند. این مقاله ضمن شناسایی و تعیین ترکیب شیمیایی کانی های کمیاب، اطلاعات مقدماتی از ترکیب کانی ها و زمین شناسی کانسار را ارائه می دهد. کانی های دارای REE در کانسار اسفوردی متعلق به گروه های فسفات، سیلیکات و فلوئوروکربنات هستند. کانی های خاکی کمیاب، به شدت از Ce, La, Nd و Pr غنی هستند. با این که مقدار REE در آپاتیت ناچیز است اما به دلیل فراوانی زیاد آپاتیت، بخش اعظم REE همراه با آپاتیت است و افق های غنی از آپاتیت دارای عیار بالایی از REEهستند. مجموعه کانی های متاسوماتیک، بلورهای یکسر آپاتیت و انواع رگچه ها و رگه های کانی سازی شده نشان می دهند که محلول های گرمابی دست کم در مراحل پایانی در کانسار اسفوردی فعال بوده اند.

زمین لرزه ای در سی ام تیر ماه 1389 با بزرگای 5.8 (مرکز لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران) جنوب زاگرس میانی را در گستره گسل پیشانی کوهستان (MFF) لرزاند. این زمین لرزه و پس لرزه های آن یک نفر کشته داشته و صدها کیلومتر مربع پیرامون رومرکز زمین لرزه در گستره یاد شده را لرزاند. این گستره در پیشینه خود چندین زمین لرزه بزرگ دارد که رویداد آنها را می توان به گسل پیشانی کوهستان وابسته دانست. با هم آمیخت و پردازش نگاره پرتوهای پیکری (برداشت شده با شبکه های لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و شبکه محلی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور که در استان فارس راه اندازی شده بود)، ویژگی های چشمه ای این زمین لرزه بهینه شده است. ساز وکار زمین لرزه با به کارگیری قطبش های نخستین پرتو فشاری رسیده به ایستگاه ها، صفحه ای با شیب 45 درجه رو به شمال، با راستای N110oe همخوان با گسل MFF به دست آمده که از پایداری کمی برخوردار بود و بزرگای آن در مقیاس ML، 5.4 و ژرفای 10 کیلومتری برای آن پیشنهاد شده است. زمین لرزه کودیان مانند دیگر زمین لرزه های وابسته به گسل MFF در زاگرس وابسته به نمو تاقدیس ها در همسایگی آن بوده که همراه با فرایند گسلش در هسته و پیرامون آنهاست. گواه این نمو، فرایش و شیب دار شدن آبرفت های جوان پیرامون آنهاست. بر پایه نقشه هم شدت فراهم آمده از بررسی های میدانی، خم های هم شدت این زمین لرزه در راستای MFF کشیدگی داشته و بیشینه شدت آن در مقیاس های MM، JMA و VII برآورد شد. به رغم جا به جایی های ردیابی شده در بررسی تصاویر رادار، در بررسی های میدانی گسلش سطحی مشاهده نشده است.

سنگ های آتشفشانی منطقه راوه با سن میوسن تا پلیوسن در امتداد کمربند ماگمایی ارومیه - دختر شمالی رخنمون یافته اند. سنگ های آتشفشانی نئوژن در این ناحیه به طور هم شیب بر روی سازند سرخ بالایی جای گرفته اند. دو فاز آتشفشانی بازی تا حدواسط (فاز یکم Ngv1) و حدواسط تا نزدیک به اسیدی (فاز دوم Ngv2) مراحل اصلی فوران هستند. در فاز اول فوران، مواد آتشفشانی از نوع گدازه های آندزیت بازالتی تا آندزیتی و سنگ های آذرآواری وابسته و در فاز دوم، فوران سنگ های آندزیتی تا نزدیک به داسیتی با ساختار گنبدی دیده می شوند. با توجه به داده های ژئوشیمیایی، این نمونه ها سرشت ماگمایی را به سمت سری کلسیمی- قلیایی نشان می دهند. الگوهای عناصر جزئی و خاکی کمیاب، یک غنی شدگی را در عناصر LREE نسبت به HREE، تهی شدگی در Nb و Ti و همین طور نسبت های بالای Th/Yb و Th/Nb را در مقایسه با بازالت های پشته میان اقیانوسی و بازالت های درون صفحه ای نشان می دهند. شواهد سنگ شناختی مطالعه حاضر گویای آن است که ماگمای مادر سنگ های آتشفشانی راوه، با ترکیب کلسیمی- قلیایی، از یک منشأ گوشته ای متاسوماتیزه، با تاثیر سیال های و رسوبات حاصل از صفحه فرورانش، تشکیل یافته است. پس از برخورد صفحه عربی به بلوک ایران مرکزی در نئوژن، از جمله حوضه های محلی کششی در اوایل میوسن، تحت تاثیر سامانه های گسلی تراکششی تشکیل شده اند که به مدد دایک های تغذیه کننده، موجب فوران های آتشفشانی در منطقه تا اوایل پلیوسن شده اند.

در این مقاله برای نخستین بار در ایران، به منظور ارزیابی قابلیت روش تداخل سنجی راداری (InSAR) از مقایسه همزمان مشاهدات سامانه موقعیت یابی جهانی (GPS) و داده های راداری در دشت هشتگرد که به علت استخراج نامناسب آب های زیرزمینی تحت تاثیر فرونشست است، استفاده شد. به منظور تحلیل سری زمانی جابه جایی سطح زمین، الگوریتم خط مبنای کوتاه موسوم به SBAS به کار گرفته شد. تحلیل سری زمانی فرونشست، با استفاده از 6 تداخل نگاشت(اینترفروگرام) محاسبه شده از 4 تصویر راداری ماهواره ENVISAT ASAR در بازه زمانی 4 ماه در سال 2008 انجام شد. یک عامل نرم کنندگی بهینه که نوفه ناشی از اتمسفر، خطای بازیابی فاز و اثرات مداری را کاهش می دهد و در عین حال تغییر شکل های غیرخطی را حفظ می کند، به حل کمترین مربعات اضافه شد. نتایج تحلیل سری زمانی نشان می داد که منطقه به طور پیوسته در حال نشست است. نقشه سرعت میانگین تغییر شکل در راستای خط دید ماهواره که از تحلیل سری زمانی به دست آمده، آهنگ قابل توجه فرونشست را 47 میلی متر در ماه نشان داد. به منظور ارزیابی نتایج سری زمانی تداخل سنجی راداری، یک شبکه متراکم GPS متشکل از 18 ایستگاه در منطقه طراحی شد. در مکان یابی ایستگاه ها از الگوی مکانی فرونشست حاصل از تداخل نگاشت محاسبه شده از داده های 2004-2003 و بررسی های میدانی استفاده شد. ایستگاه های GPS همزمان با داده های راداری اقدام به جمع آوری و ثبت داده های خام کردند. سپس با استفاده از پردازش مشاهدات صورت گرفته، میزان جابه جایی افقی و قائم ایستگاه ها محاسبه شد. سری زمانی حاصل شده از دو روش تداخل سنجی راداری و GPS، با یکدیگر مقایسه شدند. مقایسه نتایج به دست آمده، سازگاری بسیار بالای تداخل سنجی راداری و روش ژئودتیک را ارائه داد که نشان دهنده عملکرد بالای روش تداخل سنجی راداری است.

بر پایه پردازش داده های 51 نمونه رسوب آبراهه ای، 115 نمونه سنگی و 22 نمونه کانی سنگین، به همراه شواهد صحرایی مربوط به کانی سازی و دگرسانی، الگوی کانه زایی مس- طلا در منطقه اکتشافی رحیمی مورد تحلیل قرار گرفت. دوازده نقشه هاله های ژئوشیمیایی اولیه و ثانویه برای عناصر Au-Ag-As-Ba-Cu-Co-Hg-Mo-Pb-Sb-W-Zn همراه با نقشه های مربوط به کانی های اکسیدهای آهن در نمونه های کانی سنگین با شواهد صحرایی جدید از زمین شناسی و کانه زایی منطقه، تحلیل شد و در نتیجه، دو منطقه کانه زایی جدا از هم با الگوهای کانی سازی IOCG و مس پورفیری برای مطالعات نیمه تفصیلی معرفی شده است.

در این نوشتار با استفاده از پیشینه لرزه خیزی در منطقه زمین ساختی البرز، به شناسایی مکان هایی می پردازیم که بیشترین احتمال را برای رویداد زمین لرزه در این ناحیه دارند. در این راستا، متغیرهای لرزه خیزی (a، b) در ناحیه البرز، به صورت محلی و برای نقاطی با فاصله 10 کیلومتر از یکدیگر محاسبه شده و نقشه متغیرهای لرزه خیزی منطقه به دست آمده است. نقاطی از نقشه مش بندی شده منطقه که دارای کمینه مقدار b هستند، متحمل بیشترین میزان تنش می شوند، در نتیجه چنین نقاطی معرف تنشگاه های البرز یعنی محتمل ترین نقاط برای رخداد زمین لرزه هستند. محاسبه متغیر زمان بازگشت محلی (TL) با استفاده از متغیرهای a و b، به عنوان متغیری که محل تنشگاه ها را به صورت تجمع یافته تری نسبت به متغیر b برآورد می کند، به تعیین دقیق تر مکان تنشگاه ها انجامیده است. با رسم نقشه احتمال خطر محلی (PL) در ناحیه البرز که با استفاده از مطالعه لرزه خیزی ناحیه پیش از زمین لرزه 2004 کجور- فیروزآباد (MW=6.3) به دست آمده است، نشان داده می شود که روش یاد شده، محل رخداد زمین لرزه یاد شده را به عنوان یک ناحیه با احتمال زیاد برای رخداد زمین لرزه بزرگ معرفی کرده است. نقشه متغیرهای یاد شده برای لرزه خیزی ناحیه در دو بازه زمانی قبل و بعد از زمین لرزه کجور- فیروزآباد رسم شده تا تغییرات زمانی متغیرهای لرزه خیزی تحت تاثیر این زمین لرزه مطالعه شود. نقشه لرزه خیزی منطقه پس از رخداد زمین لرزه، نشان می دهد که رخداد آن باعث تغییر الگوی توزیع تنش در منطقه شده است. این زمین لرزه محل تنشگاه ها را تغییر داده و رژیم انباشت تنش در ناحیه را از نیمه باختری البرز به نیمه خاوری انتقال داده است. به نظر می رسد، گسیختگی قطعه باختری گسل خزر در زمین لرزه کجور - فیروزآباد و لرزه خیزی بالای بخش میانی این گسل، باعث انتقال قفل شدگی از انتهای باختری به انتهای خاوری آن شده است. بنابراین قطعه انتهای خاوری گسل خزر به عنوان مکانی که به تازگی تنش بالایی را تحمل می کند و به عنوان یک تنشگاه جدید در ناحیه البرز معرفی می شود. به همین ترتیب، محدوده بین نیمه خاوری گسل شمال البرز و گسل عطاری و همچنین گسل جاجرم به عنوان تنشگاه های جدید و در نتیجه نواحی خطر جدید در ناحیه البرز معرفی می شوند.

برای مطالعه زیست چینه نگاری سازند گورپی، برشی از این سازند در نزدیکی روستای میش خاص در استان ایلام مورد نمونه برداری و بررسی دقیق قرار گرفت. سازند گورپی در این برش شامل 310 متر مارن، مارن آهکی، سنگ آهک و دارای دو عضو لوفا با سنگ شناسی سنگ آهک و میان لایه های شیل همراه با فسیل های خارپوست، بازوپایان و دو کفه ای و عضو سیمره است. مرز پایینی این سازند با سازند ایلام به صورت پیوسته و مرز بالایی آن نیز با سازند پابده، تدریجی و پیوسته است. مطالعه انجام شده بر روی این برش، منجر به شناسایی 67 گونه متعلق به 26 جنس از روزن بران پلانکتون شد. بر اساس روزن بران پلانکتونی شاخص، این برش به 14 زیست زون استاندارد از قدیم به جدید به شرح زیر تفکیک شد: زیست زون شماره 1:Globotruncanita elevata partial range zone، زیست زون شماره 2: zone Globotruncana ventricosa interval، زیست زون شماره 3: Radotruncana calcarata total range zone، زیست زون شماره 4: Globigerinelloides subcarinatus partial range zone، زیست زون شماره 5: Globotruncana aegyptiaca partial range zone، زیست زون شماره 6:partial range zone Gansserina gansseri، زیست زون شماره 7: Contusotruncana contusa partial range zone، زیست زون شماره 8: Pseudotextularia intermedia partial range zone، زیست زون شماره 9: partial range zone Racemiguembelina fructicosa، زیست زون شماره 10: partial range zone Pseudoguembelina hariaensis، زیست زون شماره 11: partial range zone Pseudoguembelina palpebra، زیست زون شماره 12: Praemurica uncinata interval zone، زیست زون شماره 13:Morozovella angulata- Globanomalina pseudomeandri interval zone، زیست زون شماره 14: total range zone Globanomalina pseudomenardi. بر مبنای این زیست زون ها، سازند گورپی در این برش، بازه کامپانین پیشین تا پالئوسن پسین (سلاندین) را در بر می گیرد. نبود جنس Marginotruncana و گونه Dicarinella asymetrica در بخش پایینی سازند، نشان دهنده عبور از مرز سانتونین-کامپانین و تعیین سن کامپانین پیشین برای قاعده این سازند است. مرز کرتاسه- ترشیری در این برش، براساس نبود زون Plummerita hantkeninoids در بالاترین بخش ماستریشتین پسین و زون های P0, P1 در پالئوسن پیشین و وجود آثار حمل شدگی (Reworking) ناپیوسته است. در نهایت، با بررسی گونه های شناسایی شده در این برش و مقایسه با نمونه های شاخص ایالت های جغرافیای دیرینه در زمان کرتاسه، این ناحیه را می توان متعلق به ایالت تتیس دانست.

پهنه بندی خطر زمین لغزش با روش های متفاوتی صورت می گیرد و بسیاری از این روش ها بر اساس شرایط ویژه مناطق مورد بررسی، بنا می شود. در این نوشتار، ابتدا منطقه پشتکوه (شهرستان فریدون شهر) به وسعت تقریبا 77646 هکتار واقع در باختر استان اصفهان انتخاب شد. سپس با استفاده از عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای (ETM+2002)، نقشه های زمین شناسی تهیه شده و بررسی های میدانی، نقشه پراکنش زمین لغزش ها تهیه شد. همچنین با استفاده از بررسی های میدانی و مرور مطالعات انجام شده در مناطق مشابه با حوضه های کارون شمالی و دز علیا و نقشه های موضوعی موجود، اقدام به بررسی و تعیین 8 عامل عمده موثر در رخداد زمین لغزش شامل شیب، جهت شیب، سنگ شناسی، کاربری اراضی، بارندگی، فاصله از جاده، گسل، آبراهه و نقشه های لازم در مقیاس 1:50000 شد. به منظور بالا بردن دقت، سرعت و سهولت تحلیل، تمامی اطلاعات مکانی و توصیفی وارد نرم افزار ArcGIS شد. پس از تهیه لایه های اطلاعاتی و وزن دهی به عوامل موثر با استفاده از نقشه پراکنش زمین لغزش، اقدام به تهیه نقشه های پهنه بندی خطر زمین لغزش با دو روش آماری دومتغیره تراکم سطح (Density Area) و ارزش اطلاعات (Information Value) کرده و نتایج مورد ارزیابی قرار گرفتند. با افزایش شاخص نسبت تراکمی (Dr) (به منظور مقایسه بین پهنه های خطر) در هر دو روش پهنه بندی خطر لغزش، درجه خطر افزایش می یابد و تفکیک پذیری بین رده های پهنه های خطر قابل قبول و افزاینده است. شاخص های مجموع کیفیت (Qs) و دقت (P) (برای مقایسه روش ها با همدیگر) به ترتیب برای روش ارزش اطلاعات (Information Value) 0.65 و 0.034 و برای تراکم سطح (Density Area) 0.56 و 0.028 بوده که نمایانگر آن است که روش ارزش اطلاعات (Information Value) نسبت به روش تراکم سطح (Density Area) در پهنه بندی خطر زمین لغزش، دارای برتری و مطلوبیت بهتری است.

ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای، یک مساله تصمیم گیری چند معیاره بر اساس اطلاعات مکانی است که وزن و اهمیت هر کدام از این معیارها توسط افراد خبره تعیین می شود. اطلاعات مکانی با عدم قطعیت هایی همراه است. یکی از روش های تلفیق این اطلاعات، تئوری استدلال شهودی است. این تئوری بر اساس فرض استقلال منابع اطلاعاتی است که در بسیاری از موارد از جمله داده های مکانی، فرض صحیحی نیست. در این نوشتار یک روش تصمیم گیری چند معیاره هوشمند بر اساس قانون ترکیب یکپارچه هوشیار (Cautious Conjunctive Rule) برای ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای شهر تهران با فرض فعال شدن گسل شمال تهران ارائه شده است. همچنین فرض شده است که فعال شدن این گسل تاثیری در فعال شدن دیگر گسل های شهر تهران ندارد. این قانون ترکیب نیاز به فرض استقلال منابع اطلاعاتی ندارد و می تواند برای استفاده از داده هایی که همپوشانی اطلاعاتی دارد و همراه با عدم قطعیت هستند به کار گرفته شود.

در شمال محور آبیک- قزوین واحدهای آتشفشانی متنوعی شامل اولیوین بازالت، بازالت، آندزی بازالت، داسیت، تراکی آندزیت و توف های همراه، با سن ائوسن تا پلیوکواترنر رخنمون دارند. به منظور یافتن ویژگی های ژئوشیمیایی و سنگ نگاری تاثیرگذار در کیفیت پوزولان، فعالیت پوزلانی 5 نمونه از سنگ های مختلف منطقه در آزمایشگاه مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن مطالعه شد. این نمونه ها در این آزمایشگاه خردایش و بر روی آنها آزمایش های تعیین فعالیت پوزولانی با استفاده از روش ترموگراویمتری انجام شد. واحدهای توفی با بافت شیشه ای کم و بیش سالم با فعالیت پوزولانی 26.83 درصد مناسب ترین نتیجه، واحدهای توفی به نسبت دگرسان و واحد داسیتی با فعالیت پوزولانی 21 تا 24 درصد و در رده متوسط تا خوب قرار می گیرند. توف های لیتیک دار فعالیت پوزولانی 19.70 درصد دارند و در رده ضعیف قرار می گیرند. بنابراین در منطقه به طور کلی واحدهای توفی شیشه ای بدون دگرسانی و داسیت ها، برای استفاده به عنوان پوزولان مناسب و واحدهای با دگرسانی بالا و لیتیک دار بدون کیفیت پوزولانی هستند.

به منظور شناخت ویژگی های هیدروژئوشیمیایی منابع آب دشت لنجانات و تعیین عوامل طبیعی و انسانی موثر بر کیفیت آن، از 162 منبع آبی شامل: آب زیرزمینی، آب سطحی و پساب صنایع مهم منطقه در چهار دوره به صورت فصلی در سال 87 نمونه برداری شده است. نتایج حاصل از سنجش های صحرایی و آزمایشگاهی متغیرهای فیزیکوشیمیایی، عناصر اصلی، فرعی و کمیاب نشان می دهد که غلظت بالای عناصر اصلی (Na، Ca، Cl و SO4) عامل افزایش مقدار EC (561-11390 ms/cm) در آب زیرزمینی دشت است. عناصر خاص نهشته های تبخیری و کربناتی (B، Ba، Br، Sr، I و Li) غلظت بیشتری نسبت به دیگر عناصر فرعی و کمیاب سنجش شده در آبخوان دارد. منحنی تابع توزیع تجمعی (CDF)، نمودارهای هیدروژئوشیمیایی، نسبت های معرف و شاخص اشباع حاصل از مدل سازی ژئوشیمیایی نشان می دهد که انحلال نهشته های تبخیری (هالیت و ژیپس) و تبادل کاتیونی مهم ترین فرایندهای موثر بر ترکیب شیمیایی آب زیرزمینی است. نتایج حاصل از اعمال تحلیل های عاملی و خوشه ای ضمن تایید فعال بودن واکنش های آب/سنگ در آبخوان، نشان دهنده تاثیر فعالیت های انسانی بر کیفیت آب زیرزمینی از طریق افزایش یون NO3 است. پساب صنایع منطقه تاثیری بر کیفیت آب زیرزمینی دشت نداشته است و از نظر عناصر فرعی و کمیاب غلظت های بیش از حد استاندارد نشان نمی دهد. تاثیر پساب های خانگی بر کیفیت آب زیرزمینی دشت محدود به افزایش باکتری های مدفوعی است. فعالیت های کشاورزی از طریق استفاده از حاصل خیزکننده های نیتراتی باعث آلودگی آب زیرزمینی دشت شده است. غلظت ترکیبات نیتروژن و وجود باکتری ها نشان از تاثیر پساب زمین های کشاورزی و تخلیه فاضلاب های صنعتی و خانگی بر کیفیت آب رودخانه دارد.

عملیات انفجار در استخراج معادن و کارهای عمرانی به عنوان یکی از مراحل اصلی در چرخه عملیاتی مطرح است. انرژی آزاد شده در یک انفجار معدن افزون بر خرد و گرم کردن سنگ های اطرف محل انفجار، باعث انتشار انرژی لرزه ای در محیط اطرف معدن می شود. به منظور بررسی تاثیر انفجارهای حاصل در معادن سد سرابی تویسرکان (واقع در فاصله ده کیلومتری خاور شهر تویسرکان) و ایمن بودن پرده آب بند از نظر همزمانی عملیات تزریق و انفجار، به کمک چند دستگاه لرزه نگار رقمی PDAS با لرزه سنج های سه مولفه کوتاه، دوره L-4C ثبت شد. با پردازش لرزه نگاشت های ثبت شده در ناحیه معدنی سد سرابی تویسرکان، پربندهای بیشینه هم سرعت جابه جایی ذرات برای انفجارها تهیه شد و الگوی تابش لرزه ای حاصل از انفجارها برای تحلیل ایمنی پرده آب بند تجزیه و تحلیل شد. نتایج این پژوهش و استانداردهای موجود در معادن روباز نشان داد که از دیدگاه لرزه ای آب بند در منطقه ای کاملا امن از انفجارهای حاصل در معادن سد سرابی تویسرکان قرار دارد.

گندم بریان نوعی سرتخت (Messa) پوشیده از روانه های گدازه ای بسیار تیره رنگ است که به عنوان بخشی از فعالیتاتشفشانی زمان کواترنری ایران شناخته می شود. این روانه ها که از نوع آلکالی الیوین بازالت های سالم یا با دگرسانی کم هستند حدود 480 کیلومتر مربع از بخش جنوبی کویر لوت در شمال خاور کرمان را در برمی گیرند. بافت کلی جریان های بازالتی پورفیری تا گلومروپورفیری با زمینه اینترسرتال تا اینترگرانولار است. کانی های اصلی جریان شامل درشت بلورهای الیوین و کلینو پیروکسن همراه با میکرولیت های پلاژیوکلاز هستند. میکرولیت های پلاژیوکلاز به عنوان کانی اصلی این سنگ ها شناخته می شوند. با پردازش تصاویر مقاطع نازک و با استفاده از روش پراکندگی اندازه بلور (CSD)، شکل سه بعدی بلورهای پلاژیوکلاز و همچنین زمان رشد و سرعت هسته بندی این بلورها برآورد شد. بر این اساس شکل میکرولیت های پلاژیوکلاز، تخته ای و نسبت محورهای کوتاه: متوسط: بلند به ترتیب برابر با 10:10:1 مشخص شد. یکنواختی نمودار CSD و شیب ثابت آن تاثیر بسیار کم فرایند های فیزیکی همچون آمیختگی ماگمایی را در هنگام صعود ماگمای بازالتی و رسیدن آن به سطح زمین نشان می دهد. بر اساس این محاسبات، زمان رشد (t) و سرعت هسته بندی (J) از دو مدل متفاوت ارائه شده در روش CSD به ترتیب برابر با 2.53 تا 3.21 سال و 10.17´10-9mm-3/s-1 و 9.53´10-9mm-3/s-1 برآورد شد. نتایج حاصل با طبیعت ماگماهای آلکالی بازالتی همخوانی کامل دارد.

توده نفوذی نفلین سیینیت کلیبر در جنوب و باختر شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. این توده نفوذی منطقه بندی شده، حاصل تزریق دو فاز مجزای تحت اشباع و اشباع از سیلیس در زمان الیگوسن- میوسن است. سنگ های تحت اشباع شامل آلکالی پیروکسنیت، ملاآلکالی گابرو- نفلین گابرودیوریت، نفلین سیینیت و دایک های نفلین سودالیت سیینیت است. سنگ های اشباع از سیلیس شامل استوک کوارتزمونزونیتی نفوذ کرده به مرکز توده نفلین سیینیتی و دایک های کوارتزسیینیت و میکروسیینیتی مرتبط با آن است. فاز تحت اشباع ماهیت آلکالن پتاسیک دارد و نفلین سیینیت ها از نوع مالیگنیت های میاسکیتی هستند. در مقابل، سنگ های اشباع به سری ماگمایی کلسیمی- قلیایی(کالک آلکالن) با پتاسیم بالا تا شوشونیتی تعلق دارند. بررسی های صحرایی، سنگ شناسی و ژئوشیمیایی نشان داده که انواع سنگ های تحت اشباع هم ماگما هستند و فرایندهای تفریق بلورین، تجمع بلورین و شناوری کانی های کم چگال در تحول ماگماهای آنها نقش اساسی داشته اند. غنی شدگی شدید عناصر کمیاب به ویژه LREE و LILEها در برابر تهی شدگی متغیر HREE و HFSEها نشان دهنده منشأ گرفتن ماگمای بازانیتی مادر از گوشته سنگ کره ای متاسوماتیسم شده توسط فرورانش دیرین است. ماگمای اشباع از سیلیس کلیبر احتمالا بر اثر ذوب بخشی پوسته زیرین به وجود آمده و شباهت های ژئوشیمیایی آن با انواع تحت اشباع، به علت آمیختگی و آلایش ماگمایی بوده است. تزریق پی در پی ماگماهای قلیایی و کلسیمی- قلیایی پس از ائوسن در آذربایجان می تواند در یک محیط پس از برخورد روی داده باشد.

به منظور مطالعه سازند ایتامیر در شمال باختر حوضه کپه داغ، یک برش چینه شناسی در باختر شهر مراوه تپه انتخاب شده است. این سازند با ستبرای 1070 متر از دو بخش ماسه سنگی در بخش زیرین و شیلی و مارنی در بخش بالایی تشکیل شده است. مرز زیرین و بالایی سازند ایتامیر به ترتیب با سازندهای سنگانه و آبدراز هم شیب است. در مطالعات زیست چینه نگاری افزون بر شناسایی 58 گونه متعلق به 34 جنس از روزن بران، 3 زیست زون زیر شناسایی و معرفی شده است Rotalipora appenninica zone, Rotalipora brotzeni zone, Whiteinella aumalensis –Dicarinella canaliculata zone این زیست زون ها با زیست زون های جهانی قابل انطباق هستند. بر اساس مجموعه زیای موجود در این سازند سن بخش شیل های بالایی سازند ایتامیر آلبین پسین – سنومانین پسین پیشنهاد می شود.

در این نوشتار، روشی جدید برای مطالعه زمین لغزش و اندازه گیری مقدار جابه جایی ناشی از آن با استفاده از تکنیک ماره ارائه می شود. این پژوهش در روستای قلقاتی از توابع شهرستان زنجان انجام شده است. روستای قلقاتی در دامنه کوه مشرف به دره ای ژرف واقع شده و شیب زمین در محل استقرار آن زیاد است. رخداد زمین لغزش به طور مداوم در طول سال های گذشته در این روستا گزارش شده است. برای انجام این مطالعه، نقش یک توری روی دیوار اتاق یکی از منازل مسکونی روستا که در اثر زمین لغزش در سنوات گذشته بارها ترک برداشته بود، چاپ شد. به طوری که ترک در وسط نقش توری و امتداد آن موازی خطوط توری قرار گرفت. تصویر این توری توسط دستگاه تصویرساز روی توری دیگری که راستای خطوط آن با خطوط توری اول زاویه کوچکی داشت، انداخته شد. توری دوم در کانون پشتی دستگاه تصویرساز قرار داشت. از برهم نهی این دو، فریزهای ماره ظاهر شد. در اثر لغزش زمین، فریز های ماره متناظر با دو سوی ترک نسبت به هم جا به جا می شد. در هر 5 دقیقه یک تصویر از فریزهای ماره توسط دوربین CCD در حافظه رایانه ثبت شد. در تابستان و پاییز سال 1388 به مدت 70 روز متوالی، تصاویر نقش ماره در فواصل زمانی برابر به طور خودکار در حافظه رایانه ثبت شد. با تحلیل فریز های ماره و تعیین مقدار جابه جایی نسبی آنها، مقدار حرکت زمین و رفتار زمانی آن تعیین شد. جابه جایی ناشی از حرکت شیب در این مدت در حدود 4 میلی متر اندازه گیری شد. از مزایای این روش سادگی آرایش، هزینه پایین، تمام خودکار بودن و دقت بالای آن است. دقت اندازه گیری جابه جایی زمین در این پژوهش 0.04 میلی متر بود.

افیولیت تکتونیزه جنوب ده شیر در انتهای شمالی کمربند افیولیتی شهربابک- ده شیر، در حاشیه جنوبی خرده قاره ایران مرکزی رخنمون دارد و دربردارنده پریدوتیت های گوشته ای و توالی پوسته ای است. پریدوتیت های گوشته ای، سرپانتینی شده و دربردارنده هارزبورژیت کلینوپیروکسن دار و لرزولیت هستند که توسط دایک های دیابازی منفرد قطع شده اند. توالی پوسته ای گابروی لایه ای ندارد و دربردارنده گابروهای ایزوتروپ با ویژگی های کومولایی است که به صورتی تدریجی و در بالا به کمپلکس دایک های ورقه ای دیابازی تبدیل و توسط ادخال های ورلیتی، دایک ها و پاکت های کوارتزدیوریت-کوارتزمونزودیوریت و پگماتیت گابرو قطع شده اند. توالی آتشفشانی این مجموعه نیز شامل تناوبی از چرت، رادیولاریت، سنگ آهک پلاژیک دارای ریززیاهای (میکروفوناهای) کرتاسه بالایی در قاعده و برش هیالوکلاستیک، هیالوکلاستیت، توف، روانه صفحه ای و گدازه بالشی در بالای توالی است. بر اساس تجزیه های شیمیایی، سنگ های توالی پوسته ای تنوع ترکیبی و روند ماگمایی تولئیتی تا کلسیمی- قلیایی نشان می دهند. در بررسی نمودارهای تکتونوماگمایی، این سنگ ها بیشتر در محدوده کمان های آتشفشانی و گاهی در قلمرو اقیانوسی جای گرفته اند. الگوهای بهنجارشده با مقادیر گوشته اولیه، ویژگی های افیولیت های فرافرورانش مانند تهی شدگی از عنصر Nb در بیشتر تجزیه ها و Ti در برخی از آنها را دارد. این الگوها در ترازهای مختلفی جای گرفته اند و غنی شدگی متفاوت از عناصر LILE نشان می دهند که می تواند نشان دهنده ناهمگونی منبع گوشته ای و درجات متفاوت ذوب بخشی باشد. بررسی رفتار عناصر در نمودارهای مختلف و مقایسه آنها با مناطق تکتونوماگمایی شاخص، در قلمروهایی به دور از مورب و نزدیک به کمان و بررسی مقادیر برخی از عناصر مانند Ba، Th، Nb و Yb و نسبت های آنها نشاندهنده تاثیر متفاوت سیال های برخاسته از صفحه فرورونده بر گوه گوشته ای دارد. این ویژگی های ژئوشیمیایی و رخنمون ادخال های(اینتروژن) ورلیتی و توده های کوچک کوارتز دیوریتی- کوارتزمونزودیوریتی هورنبلنددار، نشان می دهد که افیولیت جنوب ده شیر، مراحل متوالی از حوادث شامل تولد، جوانی و بلوغ یک افیولیت را پشت سر گذاشته است که پیامد طبیعی تشکیل افیولیت ها در سامانه های فرافرورانش است. به نظر می رسد که افیولیت جنوب ده شیر در محدوده ای نزدیک به پیشانی کمان با فاصله اندکی از لبه آن تشکیل شده که با سناریوی فرورانش نئوتتیس، طی کرتاسه بالایی قابل توجیه است.