بصیرت و تربیت اسلامی
سال:1402 | دوره:20 | شماره:64 |تعداد مقالات:6

زمینه و هدف: بصیرت و آگاهی سیاسی برای هر سازمان، ضرورتی اجتناب ناپذیر و ارتقاء بُعد سیاسی در مدیران آن سازمان از اهمیت بالایی برخوردار است. بر همین اساس شناخت شاخص های بصیرت سیاسی بر اساس محتوای بیانات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و بیانیة گام دوم انقلاب برای مجموعة فراجا ضروری می نماید. هدف از مطالعة حاضر تبیین شاخص های ارتقای بصیرت سیاسی فرماندهان و مدیران فراجا با تأکید بر بیانیة گام دوم انقلاب است.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی، و از نظر ماهیت اکتشافی با تحلیل محتوای جهت دار است. نمونه گیری آن به صورت هدفمند انجام شد. در گردآوری داده ها بیانات مقام معظم رهبری و بیانیة گام دوم موردمطالعه قرار گرفت و محتوای مرتبط با موضوع انتخاب شد. از نرم افزار سیتاوی برای فیش برداری و از نرم افزار مکس کیود ا برای ساماندهی مقوله ها و نیز در فرایند تبیین شاخص ها، از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد.یافته ها: با توجه به حجم نهایی 214 صفحه ای محتوای تحلیل شده، یافته های پژوهش به تعداد 1122 کد و زیرکد در مورد شش بُعد انقلابی گری، ولایت مداری، استکبارستیزی، دشمن شناسی، زمان شناسی و آینده نگری در قالب 89 مجموعه کد اصلی شناسایی شد.نتایج: بر اساس شاخص های اصلی احصاشده، شش مؤلفه «انقلابی گری، ولایت مداری، استکبار ستیزی، دشمن شناسی، زمان شناسی و آینده نگری» در حوزة بصیرت سیاسی شناسایی و تبیین شدند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که این شاخص ها در ارتقای بصیرت سیاسی فرماندهان و مدیران فراجا تأثیر بسزایی دارند.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و احصاء مصادیق معروف و منکر در رفتارها و عملکردهای کارکنان ف. انتظامی ج.ا.ا، بر اساس یافته های حاصل از بررسی و تحلیل علمی در متن و محتوای پیام های مردمی واصله به سامانه نظارت همگانی، جهت برنامه ریزی و اتخاذ تدابیر لازم برای تقویت و توسعه امر به معروف و نهی از منکر در این حوزه صورت گرفته است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی از نوع تحلیل محتوای کمی و کیفی است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر پیام های مردمی واصله به سامانه نظارت همگانی است که به صورت تمام شمار مورد مطالعه قرار گرفته و روایی صوری و محتوایی آن بر اساس نظر کارشناسان و خبرگان تأیید گردید. یافته ها و نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از پژوهش و پس از پالایش مفاهیم، تعداد 3 مفهوم پایه و نیز 62 مفهوم با عنوان مصادیق منکر و50 مفهوم در قالب مصادیق معروف به تفکیک جغرافیا و قلمروی مکانی و نیز پلیس های تخصصی، طی سه مرحله از متن و محتوای پیام های واصله احصاء شدند. امر به معروف و نهی از منکر مردمی در قالب سامانه نظارت همگانی، در بازتولید قدرت نرم سازمان فراجا سهم بسزایی دارد و بر این اساس می توان نتیجه گری نمود که فرهنگ، مکتب و ارزش های اسلامی (اصل امر به معروف و نهی از منکر)، درونمایه ای از قدرت دارند که در نهایت به احساس کرامت، حرمت و رضایت مندی مردم نیز منجر می شوند.

زمینه و هدف: سبک زندگی نهاد خانواده در کشور از مباحث مهّم عرصه فرهنگ است، که با گذشت بیش از چهار دهه از عمر با برکت انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، مقام معظم رهبری(مدظله العالی) روی آن بیش از پیش تأکید فرمودند. لذا هدف پژوهش واکاوی مفهومی جایگاه سبک زندگی خانواده در فرهنگ اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری(مدظله العالی) می باشد. سوال اصلی پژوهش عبارتند از اینکه، آسیب های سبک زندگی نهاد خانواده در جامعة امروز کدامند؟ سبک زندگی نهاد خانواده در حکمرانی فرهنگی از چه ویژگی هایی برخوردار است و نهادهای متولی فرهنگی چه نقشی را باید در راستای ارتقای سبک زندگی نهاد خانواده داشته باشند.روش: روش تحقیق، کیفی از نوع اسنادی و از ابزار گردآوری اطلاعات با مراجعه به سایت رهبری و بیانات ایشان مورد مطالعه قرار گرفته است. روش نمونه گیری متناسب با اهداف پژوهش، هدفمند بوده و از روش تحلیل اسنادی بهره برداری شد.یافته ها و نتیجه گیری: برای تحقق و دستیابی به نهاد خانواده ایرانی مطلوب، نهادینه سازی تقویت فرهنگی اسلامی-ایرانی ضروری است. تجویز ترویج فرهنگ اسلامی-ایرانی برای سبک زندگی نهاد خانواده ایرانی، تابعی از پیوند عمیق فرهنگ اسلام و آداب و رسوم فرهنگ اصیل خانواده های ایرانی است. نتایج حاصل از آن به معرفی فرهنگ خانواده طیبه با بیان مهم­ترین راهبردهای درون و برون خانوادگی، همچنین نهادینه سازی فرهنگ اسلامی برای سبک زندگی نهاد خانوادة ایرانی توسط نهادهای متولی فرهنگ، ضمن شناسایی آسیب­ شناسی و پرهیز از سبک زندگی غربی، به سمت فرهنگ اصیل اسلامی-ایرانی گام های اساسی رهنمون شود.

زمینه و هدف: هدف این پژوهش، بررسی تربیت عقلانی و غایت آن بر اساس اندیشه های حکیم صدرالمتألهین می باشد. روش: پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی، از طریق گردآوری محتوای موجود پیرامون عقل، تربیت و تربیت عقلانی در متون و کتب حکیم صدرالمتالهین شیرازی به واکاوی، بازنمایی، تحلیل و استنتاج می پردازد. ابزار پژوهش شامل فرم های فیش برداری است و داده ها نیز با استفاده از شیوه های تحلیلی کیفی واز نوع تحلیل اسنادی، جمع آوری، طبقه بندی، استنتاج و تحلیل شده است.یافته ها و نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که عقل ازمنظر صدرالمتألهین برپایه مبانی وجودشناختی وی استوار است و انسان برای دستیابی به آن باید بر اساس تربیت عقلانی، از مراحل نفس عبور نماید تا به نهایت آن، به عقل فعال رسیده و به ذات احدیت نزدیک شود.نتایج پژوهش حاکی از آن است که بر اساس حکمت متعالیه ملاصدرا، تربیت عقلانی راهی است برای ورود انسان به مرتبه اسلام و سپس با حصول مراتب ایمان، کشف و شهود و عبور از مرتبه عقل فعال و مقام احسان و در نهایت رسیدن انسان در مقام مظهریت ربوبیت به غایت تربیت عقلانی انسان دست یابد.

زمینه و هدف: تحلیلگران همواره در بررسی ریشه های الگوی صحیح رقابت سیاسی در دیدگاه امام خمینی (ره) دیدگاهی تک بعدی داشته و بیشتر فعالیت های خود را معطوف به رهنمودهای امام (ره)، در زمینه یادآوری وظایف مردم و نخبگان در حوزه رقابت سیاسی و انتخاباتی نموده اند. اما مقاله حاضر عوامل شکل دهنده به رقابت های سیاسی در اندیشه امام را منبعث از مردم سالاری دینی و در مقابل سه ایدئولوژی فاشیسم، کمونیسم و محافظه کاری می داند.روش پژوهش: روش اصلی تحقیق حاضر؛ قیاسی و رویکرد آن تحلیلی است.یافته ها: با کنکاش در اندیشه امام خمینی (ره)، سه سامانه نیروهای اجتماعی (در قالب سامانه مادی)، مبانی عقیدتی (در قالب سامانه ایدیولوژیک) و نهادهای سیاسی (در قالب سامانه نهادی) مقوم یک رقابت سیاسی سالم است.نتیجه گیری: ایشان در چارچوب سامانه مادی همواره وظایف مردم و نخبگان سیاسی را در حوزه رقابت سیاسی یاد آور می شدند. این سامانه رقابت سیاسی را از ذره ای شدن (فاشیسم) و متأثر نشدن جامعه از صنعت فرهنگ (محافظه کاری لیبرال) دور می کند. همچنین در قالب سامانه عقیدتی به مطابقت مبانی رقابت سیاسی در چارچوب آموزه های اسلامی مبادرت می ورزیدند که کارویژه آن پرهیز از رادیکالیسم و ضدیت با حفظ وضع موجود (کمونیسم و فاشیسم) است. و در چارچوب سامانه نهادی ضمن تأسیس نهادهای سیاسی برای ایجاد و نظارت به رقابت سیاسی، به نهادمند سازی رفتارهای سیاسی مبادرت نمودند که به رعایت حقوق شهروندی و افزایش کارکردهای حکومت اسلامی (مردم سالاری دینی) در قالب یک رقابت سیاسی سالم می انجامد.

زمینه و هدف: تربیت سیاسی به معنای پرورش فضایل، دانش ها و مهارت های موردنیاز برای مشارکت سیاسی دارای گونه ای اولویت و تقدم اخلاقی نسبت به سایر اهداف آموزش عمومی است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی دوره های آموزش و هدایت سیاسی و طراحی راهنمایی جهت تدوین الگوی آموزشی مطلوب تربیت سیاسی در دانشگاه جامع علوم انتظامی امین انجام شده است.روش: روش پژوهش ترکیبی همزمان (کیفی- کمی) می باشد. جامعه تحقیق حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی و متخصصان تربیت سیاسی و برنامه درسی است. در این تحقیق 263 نفر از دانشجویان جهت تکمیل پرسشنامه به صورت نمونه گیری تصادفی و تعداد7 استاد جهت مصاحبه به صورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل نتایج کمی حاصل از این پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری 18SPSS و در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. در سطح آمار استباطی از آزمونهایt مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون خی دو و آزمون های تعقیبی(آزمون فیشر و شفه)استفاده شد. در بخش کیفی، داده ها با روش تحلیل مضمون مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفت.یافته ها: بر اساس یافته ها وضعیت موجود دوره های آموزش و هدایت سیاسی در چهار مولفه اصلی اهداف و اولویت ها، روش های یاددهی- یادگیری، محتوای آموزشی وکیفیت ارزشیابی، به طور معنی داری در سطح متوسط رو به بالا ارزیابی شد. همچنین اولویت دار نبودن دروس عمومی به ویژه در حوزه هدایت سیاسی از مهمترین چالش های آموزش این حوزه مطرح شده است.نتیجه گیری: حمایت از روند آموزش جاری به طور کامل پاسخگو علایق و پیشبرد اهداف اصلی تربیت سیاسی نخواهد بود و استفاده از راهنمای آموزشی طراحی شده برای تدوین برنامه درسی تربیت و هدایت سیاسی می تواند راهگشا باشد. در پایان نیز بر مبنای یافته ها، پیشنهادهایی در جهت عملی شدن الگوی ارائه شده، مطرح شد.