محیط شناسی
سال:1387 | دوره:34 | شماره:48 |تعداد مقالات:16

از نمایه (Index) پیوست به سه شیوه می توان بهره گرفت: 1- هرگاه به دنبال موضوع خاصی مثلا فاضلاب – تصفیه باشیم بعد از پیداکردن این موضوع در متن اصلی نمایه که پر رنگ تر از بقیه مطالب آمده است مقالات زیر آن را بررسی می کنیم. این موضوعات نمایه به ترتیب الفبای فارسی تنظیم شده است. 2- هرگاه به دنبال مقاله خاصی مثلا تغییرات زمانی بارش ایران باشیم به بخش نمایه عنوان مقالات مراجعه می کنیم. این بخش به صورت الفبایی حرف به حرف ترتیب داده شده است و به راحتی می توان به عنوان مقاله دست یافت. در این مثال شماره 16 را می بینیم که شماره بازیابی مقاله در متن نمایه است. شماره های بازیابی در گوشه سمت چپ پایین هر پیشینه (رکورد) با علامت * مشخص شده است. 3- هر گاه بخواهیم مقالاتی را که یک شخص خاص مثلا علی سعیدی در شماره های مختلف نشریه به چاپ رسانده بررسی کنیم، به نمایه پدیدآورندگان که به صورت الفبایی حرف به حرف نام خانوادگی ترتیب داده شده است رجوع می کنیم و بعد از پیدا کردن اسم ایشان شماره های بازیابی مقالات را که در این مثال 18، 33، 185 است به خاطر سپرده و در متن اصلی به آن شماره ها مراجعه می کنیم.

اثر متغیرهای محیطی بر جذب فلزات سنگین به طور گسترده ای به وسیله آزمایش در راکتورها بررسی شده است. اما به دلیل مکانیسم حرکت رسوبات، اثرات متقابل بین آب، رسوب و فلزات سنگین در آنها با آنچه در شرایط طبیعی اتفاق می افتد، متفاوت است. در این مطالعه سینتیک جذب کادمیم در یک کانال دایره ای و همچنین راکتورها بررسی شده و تغییرات غلظت کادمیم با زمان در آب و رسوب اندازه گیری شد. در ضمن با استفاده از نتایج به دست آمده، اثر مشخصه هایی چون دما، شوری، pH، غلظت کادمیم و غلظت رسوب بر جذب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که راکتورها میزان جذب نهایی و نرخ جذب را بیش از مقدار واقعی تخمین می زنند. افزایش دما و غلظت کادمیم سبب افزایش میزان جذب در واحد جرم رسوب می شود، اما با افزایش غلظت درصد کادمیم حذف شده از محلول کاهش می یابد. همچنین نتایج نشان داد که افزایش غلظت رسوب سبب کاهش مقدار کادمیم جذب شده در واحد جرم رسوب می شود اما به هرحال میزان کل کادمیم حذف شده افزایش می یابد. اگرچه تحقیقات قبلی نشان داده است که pH بیش از 6 تاثیر چندانی بر جذب ندارد، اما این تحقیق نشان داد که در شرایط آبراهه های طبیعی افزایش pH باعث رسوب کربنات کلسیم می شود که تاثیر زیادی بر میزان جذب نهایی و زمان رسیدن به تعادل دارد. بنابراین در مدلسازی انتقال و تبدیل فلزات سنگین باید جذب توسط کربنات کلسیم را در pH های مختلف در نظر گرفت.

آب به حساب نیامده اصطلاحی گمراه کننده است که در صنعت آب مورد استفاده قرار می گیرد. آب به حساب نیامده آب اندازه گیری نشده ای است که در فواصل منابع تولید تا مشترکان به نوعی از دسترس خارج شده و برای شرکت های آب و فاضلاب ایجاد درآمد نمی کند. عدم دقت کنتورها، انشعابات غیر قانونی و مصارف غیرمجاز، خطای قرائت، نشت و سرریز از مخازن، نشت از لوله های شبکه توزیع، شکستگی لوله ها، مشکلات ناخواسته در فرایند های تصفیه آب، بد عمل کردن کنترل کننده های شبکه توزیع و برداشت آب از شیرهای آتش نشانی مثال هایی از آب به حساب نیامده است. یکی از اجزای اصلی آب به حساب نیـامده، عدم دقت کنتورها در تمام شبکه های توزیع آب شهری است. بواسطه عدم دقت کنتورها آب توسط مشترکان مصرف شده ولی پولی بابت آن پرداخت نمی شود. فاکتورهای متعددی ممکن است موجب ایجاد عدم دقت در کنتورها شود که مهم ترین آنها عبارتند از: فرسایش زیاد قطعات کنتور، درجه حرارت بالای آب و محیط، خورندگی و مواد معلق در آب ورودی، تمیز نبودن فیلتر، جنس نامرغوب چرخ دندها و نگهداری نامناسب کنتور در انبار. راهکـارهای بررسی کنتورها در سیستم های آبرسانی تست کنتورهاست. در این تحقیق، منطقه ای از شهرستان ورامین با حدود 6000 اشتراک و 4500 کنتور سالم به عنوان پایلوت در نظر گرفته شد. 1 درصد کنتورهای مشترکین به طور تصادفی انتخاب و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته و میزان دقت کنتورهای مشترکین محاسبه شد. نتایج به کل شهر تعمیم داده شده و مقدار کل آب به حساب نیامده ناشی از خطای کنتور مشترکین محاسبه شد. بر اسـاس نتایج به دست آمده عمـوما تعمیر کنتورهای آب مشترکین پس از سپری شدن عمر مفید آن (در حدود 5 الی 6 سال) غیر اقتصادی بوده و لازم است در صورتی که پس از تست، خطای آن محرز شد با کنتور نو تعویض شود. در این منطقه اکثر کنتورهای تعویضی کنتور های تعمیری هستند که قبل از نصب کنتورهای نو و تعمیری باید کنتورها در کارگاه تست مورد آزمایش قرار گرفته و در صورت غیر استاندارد بودن مرجوع شود 87.5 درصد از کنتورهای منطقه مورد مطالعه ایجاد تلفات غیر فیزیکی می کنند، 6.25 درصد در محدوده استاندارد قرار دارند و 6.25 درصد پول بیشتری به شرکت آب و فاضلاب پرداخت می کنند. 

راکتور UASB به سرعت جای خود را در بین سیستم های متداول تصفیه فاضلاب ها، خصوصا فاضلاب های سخت تصفیه شونده مثل فاضلاب صنایع و شیرابه محل دفن زباله باز کرده است. این رآکتور، رایج ترین هاضم با بیومس ماندگار است. شیرابه محل دفن زباله، یکی از آلوده ترین انواع فاضلاب است که به دلیل استفاده وسیع از مراکز دفن زباله های شهری برای دفع نهایی پسماندها، نگرانی های بهداشتی و زیست محیطی فراوانی ایجاد کرده است. مهم ترین اثر سوء زیست محیطی شیرابه، تاثیر آن بر کیفیت آبهای زیرزمینی و سطحی، در صورت راهیابی به این محیط هاست. از اقدامات اساسی برای کاهش کمیت و افزایش کیفیت شیرابه کنترل بر روی مواد ورودی به مرکز دفن (زایدات و آب) و خروجی از آن (شیرابه و گاز) است. ولی در هر صورت شیرابه در محل دفن تولید خواهد شد که ورود مقدار کمی از آن به خاک و سفره آب زیرزمینی می تواند سطح وسیعی از این منابع را آلوده سازد. با توجه به این موارد قوانین موجود مدام محدودکننده تر می شوند و تصفیه شیرابه را ضروری و اجتناب ناپذیر می کنند. برای بررسی مشخصه های مختلف در سیستم بی هوازی تصفیه شیرابه، پایلوتی بر اساس فرایند UASB، طراحی و ساخته شد و رفتار سیستم در رژیم ناپیوسته و پیوسته، مورد بررسی قرار گرفت. طراحی راکتور بر اساس قدرت تصفیه روش انتخابی و بارگذاری متعارف صورت گرفت و راه اندازی با شیرابه رقیق شده مرکز دفن زباله انجام شد. در مرحله ناپیوسته غلظت COD ورودی از 1200 mg/l الی 6443 mg/l، میزان بارگذاری 1.36-6.6 kgCOD/m3.d و همچنین زمان ماندهای هیدرولیکی تا 21.6 ساعت متغیر بود. همچنین در شرایط راهبری پیوسته، میزان COD ورودی تا 25960 mg/l و میزان بارگذاری آلی تا نزدیک به 30 kgCOD/m3 افزایش یافت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در میزان بارگذاری 4.48 kgCOD/m3.d و COD ورودی 4000 mg/l سیستم UASB، 90% کارایی در حذف آلودگی در راهبری ناپیوسته دارد. همچنین در شرایط راهبری پیوسته در بار آلی 22.6 kgCOD/m3.d و COD برابر با 20000 mg/l و HRT برابر با 21.2 ساعت و 38.8 ساعت سیرکولاسیون و بازده حذف COD برابر 63.5% به دست آمد. 

هم اکنون کمپوست پسماندهای جامد شهری در شهرهای مختلف کشور تولید می شود. به علت معضل دفع پسماندهای جامد شهری در برخی نقاط کشور، تولید کمپوست، بویژه در دهه اخیر از سوی شهرداری های مختلف توجه بیشتری را به خود معطوف کرده است. اما یکی از مشکلات اصلی که تاکنون در مسیر تولید کمپوست وجود داشته است، کیفیت پایین این محصول است. بر اساس بررسی به عمل آمده طی این تحقیق، برخی از مشکلات کیفی کمپوست ایران روشن شده است. پایین بودن نسبت کربن به نیتروژن در برخی کمپوست ها (بویژه کمپوست تهران)، بالا بودن درصد برخی فلزات سنگین (بخصوص مس و روی در کمپوست تهران)، کم بودن درصد نیتروژن، فسفات و پتاسیم (NPK) در اکثر کمپوست ها و بالا بودن نسبی هدایت الکتریکی برخی کمپوست ها (به ویژه کمپوست تهران) از جمله علل افت کیفیت کمپوست در ایران به شمار می آیند. در بین مشخصه های مختلف، فقط مقدار pH و مواد آلی کمپوست های ایران در سطح قابل قبول قرار دارد. این موضوع نشان می دهد که برای ارتقای کیفیت کمپوست در ایران تدوین و استقرار نظام کنترل کیفیت و نیز تهیه استانداردهای ویژه ایران از جمله ضرورت های اولیه به شمار می آید. همچنین، در صورتی که فرایندها و روش های تولید کود آلی در کارخانه های مختلف کشور اصلاح شود، تولید کمپوست پذیرش بیشتری پیدا می کند که نتیجه آن تقاضای بیشتر برای مصرف بود. 

با رشد روزافزون صنایع، فاضلاب های پیچیده تری تولید شده و روش های تصفیه نیز پرهزینه تر و غیراقتصادی تر می شود. فاضلاب فیبر، نوعی فاضلاب اسیدی است که در سال های اخیر روش های مختلف تصفیه فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی بر روی آن بررسی شده است. یکی از روش های فیزیکوشیمیایی، روش جذب سطحی است. از آنجا که مواد زاید بیولوژیکی، ارزانقیمت بوده و در طبیعت فراوان یافت می شود، جذب آلودگی فاضلاب فیبر توسط این مواد می تواند روش مناسب و ارزان قیمتی برای حذف COD از محلول فاضلاب باشد. در این تحقیق، آثار pH محلول، غلظت های اولیه COD در محلول، زمان تماس، زمان ته نشینی و غلظت کربن های تهیه شده بر بازده حذف COD بررسی شد. تجربیات گذشته نشان می دهد که بازده حذف COD در 0.5 ساعت زمان ته نشینی و 2.5 ساعت زمان تماس بهینه است. همچنین نتایج، ارتباط به نسبت یکنواختی را بین غلظت اولیه COD فاضلاب و غلظت جاذب در آن نشان می دهد. در حقیقت هر چه فاضلاب غلیظ تر باشد، جاذب بیشتری مورد نیاز است. در شرایط بهینه، به ازای هر 1 g/lit کربن پوسته گردو و هسته خرما، به ترتیب شاهد در حدود 19% و 11% حذف COD خواهیم بود. شرایط بهینه برای حذف COD به وسیله کربن پوسته گردو pH=2 و غلظت 3 gr/lit و به وسیله کربن هسته خرما pH=7 و غلظت 5 gr/lit است. در شرایط بهینه حداکثر بازده حذف COD توسط کربن پوسته گردو 57% و توسط کربن هسته خرما 54% است. آزمایش جاذب ها بر روی آب مقطر نشان می د هد که کربن پوسته گردو خود عامل افزایش COD آب مقطر است در حالی که کربن هسته خرما تاثیری بر افزایش COD آن ندارد. بنابراین مصرف دوز بهینه کربن های مورد نظر بسیار حایز اهمیت است. هدف از این تحقیق آزمایشگاهی، بررسی امکان استفاده از کربن های طبیعی تهیه شده به روش آزمایشگاهی جهت کاهش COD کارخانه فیبر ایران فاضلاب و در نهایت مقایسه جاذب ها با پلیمرها بوده است. همچنین توسط تصاویر بسیار دقیق SEM از کربن های تا 500 برابر بزرگ نمایی تهیه شده است. تصاویر مذکور به وضوح خلل و فرج کربن های پوسته گردو و هسته خرما را نشان می دهد که در نتیجه فرایند مناسب تهیه و فعال سازی کربن ها بوده است. در مقایسه تصاویر قبل و بعد از فرایند جذب، جذب آلاینده ها بروشنی قابل مشاهده است؛ به گونه ای که پس از فرآیند جذب، خلل و فرج کربن ها به طور کامل توسط آلاینده های جذب شدنی پر شده است. 

شهر بم واقع در جنوب شرقی کشور ایران در شرق استان کرمان، شهری کویری با بستر طبیعی و فرهنگی خاص خود و منفک از سایر شهرهای کویری ایران است. در شهر بم از دیرباز هماهنگی و تعادلی بین بستر طبیعی و فرهنگی وجود داشته است. از عناصر منحصر به فرد بستر طبیعی، سفره های پر آب زیرزمینی هستند که حاصل شکل خاص حوزه های آبریز و آبخوان های منطقه اند. از عناصر ویژه بستر فرهنگی علاوه بر ابنیه تاریخی می توان به وجود نخلستان ها و قنات ها اشاره کرد. هدف از این مقاله، شناخت ویژگی های بسترهای طبیعی و فرهنگی و نحوه انطباق و ارتباط بین آنها و علل بروز اختلال در این رابطه متعادل در گذر زمان است. با مرور متون نوشتاری و تصویری شهر بم مربوط به قبل و بعد از زلزله، برداشت های میدانی، تحلیل نقشه ها و تلفیق داده های مرتبط با مشخصه های طبیعی از جمله هیدرولوژی (سطحی و زیرزمینی)، ژئومرفولوژی و پوشش گیاهی و مشخصه های فرهنگی شامل باغ ها و ساخت و سازها، پس از شناسایی ویژگی ها و عناصر بستر طبیعی و فرهنگی، به نظر رسید تعادل مذکور در طول زمان دچار خدشه شده است. با تهیه نقشه های دوران متفاوت قبل و بعد از زلزله و لایه برداری و روی هم گذاری اطلاعات دسته بندی شده (مربوط به پوشش گیاهی، هیدرولوژی، سطوح ارتفاعی) و تحلیل عکسهای هوایی شهر بم در سالهای متفاوت ،تعادل رو به زوال بین بستر طبیعی و فرهنگی و عامل اختلال توسعه بی رویه شهر بدون توجه به توان و استعداد منابع و اراضی و کاربری باغها شناخته شد. با روی دادن زلزله در دی ماه سال 1382 و مطرح شدن مقوله احیا و بهره وری از بازسازی شهر بم، این مقاله سعی در ارایه پیشنهادها و توصیه هایی در زمینه بازسازی شهر بم به گونه ای هماهنگ با بستر طبیعی و فرهنگی با ارزش شهر دارد. روش مطالعه در اینجا می تواند برای بررسی شهرهای کویری مشابه که در اثر توسعه شهر، در ساختار طبیعی شان انقطاع ایجاد شده، در ارتباط با فرصت های خواسته و ناخواسته بازسازی قابل تعمیم باشد. 

راحتی و سلامت انسان در محیط طبیعی، رابطه مستقیمی با وضعیت آب و هوا از قبیل دما، نور خورشید و رطوبت نسبی دارد. دمای ظاهری شاخصی است که برای بررسی تاثیر توام دما و رطوبت نسبی بر احساس راحتی انسان معرفی شده است. در این پژوهش مقادیر بیشینه دمای ظاهری و همچنین میانگین این دما در مقیاس روزانه و ماهانه برای شهرهای شیراز، بندر عباس، بیرجند و اردبیل در دوره زمانی 1982-2004 محاسبه و با مقادیر دمای مشاهده شده مقایسه شد. بررسی ها نشان داد که، به دلیل افزایش توام دما و رطوبت نسبی در بندر عباس، دمای ظاهری در این شهر به میزان زیادی بالاتر از دمای مشاهده شده آن قرار می گیرد و مردم این ناحیه از کشور در معرض خطر تنش گرمایی و عوارض ناشی از آن قرار دارند. دمای ظاهری شیراز و بیرجند به دلیل رطوبت نسبی کم، پایین تر از دمای مشاهده شده این شهرها قرار گرفت که تا اندازه ای در احساس رضامندی هوا در این شهرها موثر است. نتایج حاصل از بررسی دما نشان داد که خطر وقوع گرمازدگی، آفتابزدگی، انقباض حرارتی عضلات و تحلیل رفتگی حرارتی به ترتیب در شهرهای بندر عباس، شیراز و بیرجند در روزها و ماههای گرم تابستان، بخصوص در روزهای مربوط به ماههای تیر و مرداد بیشتر است که شدت این خطر به صورت کمی تعیین شد. تعیین دمای ظاهری بیشینه روزانه در مناطق مورد مطالعه مشخص کرد که به دلیل بالا بودن دما در ساعات گرم روز تنش گرمایی به صورت جدی سلامت مردم را تهدید می کند. 

کهور ایرانی (کهور معمولی) Prosopis cineraria (L.) Druce گونه بومی و شاخص ناحیه رویشی صحارا- سندی است از کرانه نوار ساحلی استان های بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان تا جنوب استان کرمان پراکنش دارد. این رویشگاهها از نظر فلورستیکی، اقلیم، خاک، تراکم و انبوهی پوشش گیاهی متنوع اند. بنابراین در تحقیق حاضر سعی شده است تا ویژگی جنگل ها و رویشگاههای کهور ایرانی از دیدگاه اکولوژیکی مورد بررسی قرار گیرد. با این هدف در 14 رویشگاه، علاوه بر اطلاعات اقلیمی، مشخصات بیومتری و خصوصیات خاک شناسی نظیر هدایت الکتریکی عصاره اشباع، اسیدیته، آهک، کربن آلی، نسبت سدیم جذب سطحی، بافت و گچ رویشگاهها اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد، خاک رویشگاههای کهور ایرانی جوان است. اسیدیته خاک خنثی تا کمی قلیایی است. این خاکها در دامنه ای از شوری کم تا شور سدیمی است. از لحاظ کربن آلی خاک فقیر و دارای مقادیر چشمگیری آهک در لایه های سطحی و عمقی است؛ همچنین خاک تعداد کمی از رویشگاهها، حاوی گچ است. بافت خاک در اکثر رویشگاهها لوم سیلتی و لوم شنی است. رویشگاههای این گونه عموما در اقلیم های فراخشک و خشک گرم تا فراخشک معتدل گسترش دارد. میانگین بارندگی سالانه رویشگاههای این گونه دارای دامنه 45 تا200 میلیمتر و حداقل مطلق دما 4- و حداکثر مطلق دما 50 + درجه سانتیگراد است. به علت پاک تراشی توده های جنگلی کهور ایرانی و تبدیل آن به اراضی زراعی، سرشاخه زنی شدید به منظور تغذیه دام، قطع بی رویه به منظور تهیه زغال و زاد آوری بسیار ناچیز، کهورزارها بشدت تخریب شده و رو به نابودی اند.

ارزیابی حساسیت سواحل در واقع سنجش غنای زیستی فوق العاده سواحل به دور از کانون های آلوده ساز با ملاک ها و معیارهای مشخص و از پیش تعیین شده است. هدف از فرایند ارزیابی حساسیت در سواحل استان بوشهر عینیت بخشیدن به توانایی سواحل استان برای انتخاب مناطق تحت حفاظت در ناحیه ساحلی کشور به شمار می رود. بدین منظور در اولین گام، محدوده مورد مطالعه با توجه به آخرین یافته های طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی تعریف شد. سپس بر اساس داده های موجود و زمین مرجع کردن و تهیه فتوموزائیک تصاویر ماهواره ای لندست و IRS و برداشت زمینی، کار شناسایی و تهیه نقشه های پایه در دو محدوده تاثیرگذار بالا دست که مرز دهستان های ساحلی را شامل می شود و محدوده تحت تاثیر مستقیم (یا ناحیه کرانه ای) در عرصه ای به وسعت 384810 هکتار صورت گرفت. در این تحقیق طرح ریزی مدل نوینی به منظور گزینش مناطق تحت حفاظت در نوار ساحلی با استعانت از روش تحلیل سلسله مراتبی و با کمک نرم افزار ArcGIS انجام شد. این مدل برای سنجش حساسیت ذاتی منطقه و آسیب پذیری بالفعل منطقه، با توجه به کانون های آلوده ساز و در نهایت ارزیابی حساسیت منطقه برای تعیین مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست در سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحت برنامه ArcGIS به صورت مدل ریاضی خطی طرح ریزی شد. در مدل نوین ارزش عوامل تاثیرگذار بر حساسیت به صورت یکسان اعمال نشده است، بلکه با تعیین ضرایب وزنی، ارزش و اهمیت هر یک از عوامل با توجه به میزان حساسیت وارده بر محیط مشخص شده است. در کل، در محدوده مورد مطالعه، 2994.21 هکتار از منطقه با حساسیت خیلی زیاد، 2701.76 هکتار با حساسیت زیاد، 42124.19 هکتار با حساسیت متوسط و 290056.80 هکتار با حساسیت کم ارزیابی شد. 

خروجی های گزارش ارزیابی پیامد فعالیت ها بر محیط زیست (ا.پ.ف.م.) به منزله یک سامانه پشتوانه تصمیم گیری همواره تابعی از مرزهای محدوده مطالعاتی خواهد بود. این در حالی است که مرز محدوده مطالعاتی ممکن است در برگیرنده دو ماهیت «فیزیکی» و «غیر فیزیکی» از نظر نوع اطلاعات ورودی به الگوهای ارزیابی باشد. در این مقاله ابتدا شش مطالعه موردی ارزیابی منظر، تجمعی، تخریب جنگل به دلیل رشد جمعیت، تخریب سیمای سرزمین، آلودگی هوا و آلودگی رودخانه که در برگیرنده تعداد زیادی از گونه های مختلف پروژه های ارزیابی می تواند باشد، مطرح شده است. سپس تحدید منطقه های مطالعاتی با توجه به دیدگاههای هدف محور و مساله محور در ا.پ.ف.م. در هر کدام از محدوده های مطالعاتی، با توجه به محدودیت های منطقه مطالعاتی انجام شده است. هدف محوری و تصمیم محوری دو بحثی است که اساس آن بیشتر بر تجربه های ارزیاب و نتیجه های کار میدانی تا ارزش های محیط زیستی استوار شده است.در جمع بندی این مقاله، تاکید بر نهایی کردن مرز محدوده های ا.پ.ف.م. با توجه به کمرنگ شدن یا حذف پیامد فعالیت های محیط زیستی و پیامدهای تجمعی و محدودیت های نرم افزاری شده است. برای مثال در ا.پ.ف.م. آبگیری سد بر منظر اطراف، توپوگرافی کوهستانی منطقه و مرز دریاچه سد برای مشخص کردن مرز محدوده ارزیابی در نظر گرفته شد، و برای نشان دادن پراکنش آلاینده ها در اطراف دودکش نیروگاه، محدودیت های نرم افزاری مرز محدوده را تحدید کرد. در مطالعه های موردی مرز پارک ملی، یا مناطق حساس زیستی وجود نداشت، ولی در صورت لزوم می توان نظر واحد مسوول پروژه و نیز وجود اکوسیستم های حساس، و یا منطقه های حفاظت شده را نیزبرای مرز نهایی در نظر گرفت. 

این تحقیق به منظور ارزیابی توان منابع اکولوژیک حوزه معرف کسیلیان برای کاربری کشاورزی بر اساس رهیافت تجزیه و تحلیل سیستمی صورت پذیرفت. منطقه مورد مطالعه در جنوب استان مازندران واقع شده است. در این مطالعه از داده های رقومی توپوگرافی، نقشه های کاغذی، آمار هواشناسی، تصاویر ماهواره ای، سامانه اطلاعات جغرافیایی، نرم افزارهای بانک اطلاعاتی و صفحه گسترده استفاده شد. فرایند مطالعه شامل شناسایی منابع اکولوژیک، ایجاد پایگاه داده، پردازش داده، تلفیق داده ها و در نهایت مدل سازی توان اکولوژیک برای فعالیت های کشاورزی است. برای تهیه نقشه یگان های زیست محیطی، لایه های منابع اکولوژیکی پایدار به روش دو دویی رویهم گذاری شدند و در هر مرحله از همپوشانی، لایه های تلفیقی به روش مخدوم کدگذاری شدند. سرانجام، بانک اطلاعات توصیفی نقشه نهایی یگان های زیست محیطی با داده های منابع اکولوژیک ناپایدار کامل شد. سپس هر یک از واحدهای زیست محیطی با معادله های خطی مدل اکولوژیک کشاورزی مدل سازی شد. نتایج نشان داد که منطقه از 437 یگان زیست محیطی تشکیل شده است. با توجه به این که حدود 26% اراضی حوزه دارای کاربری کشاورزی است، یگان های زیست محیطی حداقل از نظر یکی از منابع اکولوژیک برای فعالیت های زراعی دارای محدودیت هستند. عوامل محدودکننده کاربری کشاورزی در منطقه مورد مطالعه شامل دمای هوا، بارندگی، اسیدیته خاک، عمق خاک، تکامل یافتگی خاک، دانه بندی خاک، زهکشی خاک، بافت خاک و شیب زمین های زراعی بود. 

خاک به عنوان مخزنی از آب و مواد غذایی، بستر رشد گیاهان بوده و اساسا میزان حاصلخیزی خاک ها بر مبنای میزان دسترسی گیاه به آب و مواد غذایی مورد ارزیابی قرار می گیرد. رطوبت خاک یکی از مهم ترین متغیرهای محیطی در مدل های اقلیمی، اکولوژی و هیدرولوژی است. با وجود اهمیت غیر قابل انکار رطوبت خاک در مطالعات محیطی، به دلیل دشواری در اندازه گیری های پیوسته از نظر مکانی و زمانی و پرهزینه و وقت گیر بودن اندازه گیری های میدانی، از این مشخصه تاکنون به طور گسترده در مدل های اقلیمی استفاده نشده است. دید جامع و یکنواخت از نواحی مختلف زمین و تصویر برداری مکرر از مناطق وسیع و غیر قابل دسترس به همراه اطلاعات با فواصل زمانی منظم و کاهش اثر طرح ها بر محیط زیست، علاوه بر هزینه کم و سهولت تهیه داده ها از ویژگی های مهم سیستم های سنجش از دور است که جایگاه آن را در تعیین خصوصیات سطحی خاک مانند رطوبت، خاص کرده است. پوشش گیاهی مرتعی در مناطق خشک و نیمه خشک تحت تاثیر رطوبت خاک است، بنابراین به نظر می رسد بتوان از شاخص های معرف پوشش گیاهی حاصل از تصاویر ماهواره ای برای مطالعه رطوبت لایه سطحی خاک در این مناطق استفاده کرد. این تحقیق رابطه رطوبت خاک به دست آمده از اندازه گیری های میدانی و NDVI های تاخیری و همزمان حاصل از تصاویر سنجنده مودیس را در فصل رشد (فروردین- مرداد) گیاهان مرتعی استان خراسان رضوی، در سالهای آماری 2003 تا 2005 به وسیله رگرسیون خطی ساده مورد مطالعه قرار داده است. به دلیل پاسخ تاخیری گیاه به بارندگی، NDVI عکس العمل تاخیرداری نسبت به رطوبت خاک دارد. نتایج این تحقیق، همبستگی خوبی بین رطوبت لایه سطحی خاک و NDVI تاخیری 15 روزه در فصل رشد نشان داد. 

یونجه و ذرت از گیاهان مهم علوفه ای اطراف شهر ری هستند. در سال 1384 طی مطالعه ای گیاهان مذکور با آب چاه و فاضلاب مورد آبیاری قرار گرفته و سپس مقدار تجمع فلزات سنگین (روی، منگنز، آهن، کادمیم، نیکل، سرب، کروم) در آنها با مقادیر معمول و مجاز مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج به دست آمده به تفکیک اندام های مختلف گیاه یونجه و ذرت به این شرح است: مقدار تجمع در بوته ذرت آبیاری شده با فاضلاب 1.5 برابر بوته ذرت آبیاری شده با آب چاه است. جز منگنز و روی تجمع سایر عناصر در بوته ذرت بیش از حد مجاز است. در بلال و دانه ذرت مقادیر نیکل، کروم، سرب، روی کمتر از حد مجاز و منگنز و کادمیم بیشتر از حد مجاز درون گیاه است. در بوته ذرت آبیاری شده توسط فاضلاب تجمع کادمیم در اندام هوایی در صالح آباد، ده خیر و در دانه ذرت و بلال هر سه منطقه، تجمع سرب در اندام هوایی در منطقه طالب آباد و صالح آباد و در ریشه در ده خیر و صالح آباد و تجمع آهن در ریشه هر سه منطقه بالاتر از حد تعلیف دام است. مقادیر انتقال فلزات سنگین به اندام هوایی بوته ذرت در هر سه منطقه بسیار بالاتر از حد مجاز است و سرب بالاترین اختلاف با مقدار مجاز انتقال را در بین فلزات اندازه گیری شده در سه منطقه داراست. در گیاه یونجه تجمع فلزات سنگین در چین اول بیشتر از چین دوم و مقدار تجمع فلزات سنگین (به استثنا نیکل، کروم، سرب در طالب آباد و سرب و روی در ده خیر) در برداشت اول گیاه یونجه آبیاری شده با فاضلاب چند برابر مقادیر تجمع یافته با آب چاه بود. در آبیاری با فاضلاب در چین اول یونجه مقدار تجمع یافته آهن در صالح آباد و ده خیر، کادمیم در ده خیر، کروم و سرب در هر سه منطقه بیش از مقادیر طبیعی و مجاز رشد گیاه است و بدیهی است به گیاه یونجه خسارت وارد می کند. مقدار تجمع فلزات سنگین در چین دوم یونجه کاهش یافت لیکن مقدار تجمع یافته کادمیم و سرب در ده خیر و کروم در هر سه منطقه همچنان بالاتر از مقادیر طبیعی و مجاز رشد گیاه مشاهده شد. در چین اول یونجه آبیاری شده با فاضلاب مقدار کادمیم در هر سه منطقه بیش از حد مجاز تعلیف دام است. در بررسی مقادیر ضرایب انتقال فلزات سنگین از خاک به اندام هوایی، سرب کمترین مقدار انتقال را نشان داد. در چین دوم کاهش مقدار انتقال فلزات سنگین به ویژه در مورد کادمیم، آهن و کروم مشاهده شد.