زمینه: بخوبی اثبات شده است که اتساع مری از طریق رفلکس واگی- واگی موجب شل شدن معده می گردد. با این وجود تاکنون در مورد تاثیر این رفلکس بر عملکرد ترشحی معده تحقیقی انجام نشده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر اتساع مری بر ترشح پایه و تحریک شده اسید معده می باشد.مواد و روش ها: موش های صحرایی نر از نژاد ویستار (Wistar) با وزن تقریبی 240-200 گرم، 24 ساعت قبل از آزمایش تحت گرسنگی قرار می گرفتند. حیوانات با کمک داروی بیهوشی یورتان (g/kg, i.p.2.1) بیهوش، سپس تراکئستومی شدند. بعد از لاپاراتومی، معده از طریق دئودنوم جهت شستشو و اتساع لوله گذاری شد. همچنین جهت اتساع مری (10 دقیقه و به میزان 3.0ml)، یک پالون در انتهای مری قرار داده شد. تحریک ترشح اسید معده توسط اتساع معده، کارباکول (mg/kg, i.p.4) و یا هیستامین (mg/kg, s.c.5) انجام شد. اثرات واگوتومی، تجویز هگزامتونیوم (mg/kg/h, i.p.10+mg/kg, i.p.10)، مهار کننده نیتریک سنتاز (mg/kg, i.v.,L-NAME10) و ال- آرژینین (mg/kg, i.p.500) بر عملکرد اتساع مری نیز مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: اتساع مری (10 دقیقه با حجم 0.3 میلی لیتر)، ترشح پایه و تحریک شده اسید معده توسط اتساع (P<0.0001)، کارباکول (P<0.01) و هیستامین (P<0.02) را بطور معنی داری کاهش داد. واگوتومی اثر مهاری اتساع مری بر ترشح تحریک شده اسید معده توسط اتساع را کاهش داد (P<0.05).نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان می دهند که عصب واگ در عملکرد مهاری اتساع مری بر ترشح پایه و تحریک شده اسید معده نقش دارد. علاوه بر این، بنظر می رسد نیتریک اکساید (NO) نیز در این امر دخالت دارد.