طب و تزکیه
سال:1380 | دوره:- | شماره:42 |تعداد مقالات:16

در شماره پیش به بررسی اپیدمیولوژی و راههای انتقال انواع هپاتیت پرداخته شده و سپس هپاتیت A به طور کامل و هپاتیت B تا بحث درمان مورد بررسی دقیق قرار گرفته اند.در این شماره آخرین پروتوکلهای درمانی هپاتیت Bو نیز بحث کامل هپاتیت C از نظرتان می گذرد.مانند شماره پیش در پایان تعدادی پرسش چند گزینه ای مطرح شده و مراجعی که در تدوین مقاله از آنها استفاده شده برای مراجعه علاقمندان آورده شده است.

بیماریهای ناشی از پریون ها در حیوانات (دام ها) امروزه به صورت یک خطر تهدیدکننده بهداشتی و اقتصادی بروز کرده است، به طوری که بیماری جنون گاوی به عنوان یک بیماری اکتسابی بافت اسفنجی مغز که غیرقابل درمان و کشنده است موجب ضرر و زیان های فراوانی شده و زنگ خطری برای سلامتی جامعه می باشد. این پروتئین عفونت زا در انسان می تواند موجب بیماری های متعدد گردد که یک نمونه از آن بیماری کروتز فلدژاکوب (CJD) است. احتمال انتقال CJD از طریق انتقال خون از افراد آلوده وجود دارد و توجه روز افزونی در سطح بین المللی در مورد احتمال آلوده شدن خون توسط CJD ایجاد شده است.براساس مطالعات انجام شده هم اکنون این گمان مطرح است که خون حداقل توان را در انتقال بیماری دارد ولی با توجه به مشخص نبودن دقیق عامل بیماری و عدم وجود جدید آزمایشات قطعی جهت تشخیص عفونت قبل از تظاهر بیماری و ظهور انواع جدید (CJD (nvCJD این احتمال خطر را نمی توان کاملا نادیده گرفت.

تحقیق حاضر یک مطالعه کاربردی - توصیفی است که در آن کلیه بیمارستان های آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران اعم از عمومی و تخصصی مورد بررسی قرار گرفته است. (کلا 15 بیمارستان) و هدف عمده تعیین وضعیت فعالیت های بخش مدارک پزشکی این بیمارستان ها می باشد.در راستای نیل به این هدف کلی اهداف ویژه ای بدین شرح نیز مدنظر قرار گرفته است:- تعیین وضعیت بخش مدارک پزشکی از نقطه نظر چگونگی خط مشی ها و فعالیت های واحد پذیرش، واحد مدرک پزشکی، واحد بایگانی، واحد کدگذاری و واحد آمار.- مقایسه یافته های حاصل با اصول پذیرفته شده جهانی و استانداردهای داخلی.اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه ای که شامل 7 قسمت مجزا بوده و مشتمل بر سوالات مربوط به پذیرشاهم نتایج حاصل بشرح زیر می باشد:در اکثر قریب به اتفاق موارد بخش های مدارک پزشکی بیمارستان ها خط مشی و یا دستورالعملی مبنی بر نحوه فعالیت ها ندارد.در هیچ یک از مراکز مورد بررسی فضای کافی جهت بخش مدارک تخصیص داده نشده است.در اکثریت قریب به اتفاق موارد اقدامات ارزیابی جهت فعالیت های واحد مدارک پزشکی انجام نمی گیرد. هیچ یک از مراکز به دلیل اینکه منابعی در زمینه روزآمد کردن فعالیت ها ندارد تغییری در سیاستهای اجرایی نداده اند.هیچ نوع سیستم کنترل کننده ای جهت مهار نمودن تعداد پرونده های ناقص توسط پزشکان وجود ندارد. به استثنای یک دوره کلاسهای بازآموزی گروه مدارک پزشکی که توسط معاونت پژوهشی وزارت متبوع برگزار شده هیچ نوع فعالیت آموزشی دیگری در زمینه ارتقا کیفیت مدارک پزشکی مراکز صورت نگرفته است. در کلیه بیمارستان های مورد بررسی اطلاعات موجود در پرونده را برای بیمار محرمانه دانسته ولی خط مشی خاصی خاصی در زمینه نحوه در اختیار گذاردن اطلاعات نداشته و در هیچ موردی نیز اجازه بیمار را برای در اختیار گذاردن اطلاعات لازم نمی دانند.در هیچکدام از مراکز آموزشی درمانی تحت مطالعه هیچ نوع کمیته ای تشکیل نمی گردد. به استثنای یک مرکز تخصصی که دارای کمیته مرگ و میر است و مسوول مدارک پزشکی نیز عضوی فعال در آن کمیته می باشد.

توزیع دارو در ایران توسط شش شرکت سراسری توزیع کننده دارو بنام پخش البرز، داروپخش، پخش رازی، پخش فردوسی، پخش هجرت و قاسم ایران صورت میگیرد.این شرکتها در واقع داروهای تولید شده توسط بیش از 50 شرکت تولیدکننده دارویی و داروهای وارداتی را بین بیش از 6000 داروخانه مختلف روزانه، شبانه روزی، درمانگاهی. و بیمارستانی در اقصی نقاط کشور توزیع مینمایند. با توجه به سیاستهای ملی دارویی کشور که پس از انقلاب اسلامی اتخاذ گردید، توزیع دارو براساس برنامه ریزی اداره کل دارو در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بصورت متمرکز و سهمیه بندی شده صورت میگیرد. سهمیه دارویی استانهای کشور عمدتا براساس فرمولی که در سال 1365 براساس جمعیت و تعداد پزشکان هر استان تدوین گردیده و هنوز تجدیدنظر نشده است تعیین میشود.در این مطالعه شاخصهای مختلفی از قبیل جمعیت، تعداد مطب پزشکان، داروخانه ها، تخت های بیمارستانی و... که در میزان مصرف دارو دخالت دارند بررسی شده و با روند مصرف دارو در یک دوره زمانی 5 ساله (76-1372) تطبیق داده شد. با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رسم نمودار هر شاخص در مقابل فروش عددی دارو در هر استان، ضریب همبستگی دو شاخص دو شاخص بررسی گردید. ملاحضه می شود که میزان فروش دارو در استان با جمعیت، تعداد مطب، تخت بیمارستانی و داروخانه در آن استان ضریب همبستگی بسیار بالایی دارد. در نهایت مدل پیشنهادی برای توزیع دارو تا زمانی که نظام متمرکز و نه نظام مبتنی بر عرضه و تقاضا وجود دارد پیشنهاد گردید.

برای حفظ و ارتقای سطح دانش و مهارت دانش آموختگان گروه پزشکی، آموزش مداوم جامعه پزشکی بعنوان یک ضرورت در جهان یک ضرورت در جهان بوده و حدود یک دهه از اجرای آن در کشورهای می گذرد. برای شناخت نظریات مشمولین آموزش مداوم نسبت به قوانین، روزآمد نمودن اطلاعات، حضور و غیاب ثبت بر روی 208 دانش آموخته رشته پزشکی در سال 1378 در بابل صورت گرفت.این مطالعه بصورت توصیفی- تحلیلی بوده است که به روش نمونه گیری آسان انتخاب شده بودند. از کلیه نمونه ها پرسشنامه تکمیل گردید و در نهایت تجزیه و تحلیل آماری صورت گرفت.13.3 درصد برای اولین بار در برنامه بازآموزی شرکت کرده بودند. 75 درصد معتقد بودند که با حذف امتیاز بازآموزی تعداد شرکت کنندگان خواهد یافت و 44.7 درصد مطلع به قوانین آموزش مداوم بوده، 61.7 درصد از اهداف آن اطلاع کامل داشتند. 68 درصد برنامه ها را منطبق با نیازهای شغلی دانستند و 30.3 درصد معتقد به ضرورت حضور و غیاب بوده 45.2 درصد پرداخت حق ثبت نام را ضروری دانستند. 71.6 درصد پزشکان عمومی و 59.7 درصد پزشکان متخصص برنامه ها در حاوی اطلاعات جدید دانستند.با عنایت به اقبال دانش آموختگان مورد بررسی به برنامه های آموزش مداوم، مسولین اجرایی باید برای ارتقا کیفی برنامه ها منطبق با نیازهای روز در طراحی و اجرا از شیوه های نوین استفاده نمایند.

با وجودی که اندیشه مشارکت از دیرباز در جوامع مختلف مورد پذیرش همگان قرار گرفته اما با استفاده از آن در اداره امور سازمانهای خصوصی و دولتی در نیمه دوم قرن بیستم بصورت موضوعی کلیدی درآمده است.  هدف کلی این پژوهش بررسی عملکرد مدیران بیمارستانهای آموزشی شهر اصفهان در زمینه مشارکت کارکنان در تصمیم گیری در سال 1379 می باشد.  پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی، مقطعی و موردی می باشد.  جامعه پژوهشی 194 نفر از مدیران بیمارستانهای آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بودند.  گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه انجام شد.  جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS  استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی است در مجموع وظایف مدیران (برنامه ریزی، سازماندهی، رهبری و کنترل)، مدیران 8. 7 درصد خودکامه، 52. 1 درصد مصلحت خواه، و 38. 8 درصد مشورت جو بودند.  در مدیران رده بالا این نسبتها عبارت بودند از: 8. 1 درصد خودکامه، 32. 4 درصد مصلحت خواه و 59. 5 درصد مشورت جو.  در مدیران رده میانی 8. 9 درصد خودکامه، 57. 3 درصد مصلحت خواه و 33. 8 درصد مشورت جو بودند. عدم ارتباط آماری معنی دار بین متغیرهای سن، جنس، سابقه مدیریت، مدرک تحصیلی، سابقه دوره آموزشی مدیریت با عملکرد مدیران در زمینه مشارکت کارکنان در تصمیم گیری از دیگر یافته های پژوهش حاضر است. در زمینه رهبری و برنامه ریزی، مدیران کمتر از شیوه تصمیم گیری خودکامه استفاده می کنند و عملکرد آنها بیشتر به سمت تصمیم گیری و مدیریت مشورت جو و مردم سالار است (بدلیل نیاز مدیران به مشارکت بیشتر کارکنان در هنگام برنامه ریزی و رهبری). اما در زمینه های سازماندهی و کنترل، درصد قابل توجهی به شیوه تصمیم گیری خودکامه و مصلحت خواه روی آورده و کمتر از شیوه مشورت جو یا مردم سالار استفاده می نمایند. اعتقاد بر آن است که ایجاد یک نظام مدیریتی اثربخش و نیز پیاده کردن تصمیم گیری مشارکتی در بیمارستانهای کشور قبل از آنکه به ویژگیهای فردی مدیر مرتبط باشد به اصطلاح ساختار و روشهای مدیریتی حاکم بر بیمارستان بستگی دارد. لذا در درجه اول بایستی کل سیستم در جهت به کارگیری شیوه ای متناسب جهت مدیریت مشارکتی حرکت کند و در درجه بعد انتخاب افرادی با شایستگی لازم جهت تصدی پستهای مدیریتی صورت گیرد.

سرطان پستان شایع ترین سرطان زنان و دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در بین زنان است. میزان مرگ و میر این سرطان بطور مستقیم در ارتباط با مرحله بیماری در زمان تشخیص است و در صورت استفاده از روشهای غربالگری کاهش می یابد.در این بررسی 1000/1 جمعیت کشور در 13325 خانوار شهری و روستایی مورد مطالعه قرارگرفت و اطلاعات مربوط به تاریخچه باروری، آگاهی، شناخت از سرطان پستان و عملکرد نسبت به آن در زنان 49-20 ساله این خانوارها با مصاحبه حضوری گردآوری شد.52.7% از زنان 49-20 ساله، سرطان پستان را می شناختند و 42.9% این زنان اعتقاد به نقش خودآزمایی پستان در شناسایی زودرس این سرطان داشتند. 20.3% از افراد تحت مطالعه تاکنون حداقل معاینه پستان انجام داده بودند. اما در 54.8% از آنان فواصل این معاینه بیش از سه ماه بود. با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک مشخص شد که با افزایش تحصیلات و سن آگاهی آنان از سرطان پستان و اعتقاد و عملکرد آنها در رابطه با روشهای غربالگری این سرطان ارتقا می یابد. توصیه می شود تا با استفاده از تحقیقات کیفی، عواملی را که در افزایش پذیرش روش های غربالگری این سرطان نقش دارند شناسایی و از این عوامل جهت تشویق زنان به استفاده از این روش ها بهره برداری شود.

وقتی می خواهیم با استفاده از اطلاعات و مشاهده مربوط به نمونه در مورد جامعه تصمیمات مختلفی اتخاذ نماییم چنین تصمیمی را تصمیم گیری آماری می نامند. معمولا برای تصمیم گیری های آماری فرضهایی در جامعه آماری در نظر می گیرند.فرضیه اظهار نظری است که درباره یک جمعیت یا چند جمعیت بیان می شود، اینگونه فرضیه ها در فرایند تحقیق به وسیله محقق مطرح می شود و پژوهشگر مایل است پس از جمع آوری داده ها به کمک روش های آماری درباره درست یا غلط بودن آن تصمیم گیری نماید.

با توجه به اهمیت حفظ وقار و آراستگی ظاهری پزشکان در جلب اعتماد بیماران و با عنایت به اینکه گاها برخی از همکاران حساسیت کافی در حفظ پوشش و پوشیدن روپوش پزشکی ندارد در یک مطالعه آینده نگر تاثیر میزان اعتماد بیماران را با سنجش اجرای یکی از دستورات پزشکی داده شده با و بدون روپوش پزشکی اندازه گیری نمودیم.در این مطالعه اعتماد مادرانی که برای زایمان بستری و صاحب نوزاد سالم شده بودند مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق پزشک کودکان پس از معاینه نوزاد بر بالین مادر حضور می یافت و ضمن راهنمایی های لازم به مادران سفارش می کرد که 5-4 روز دیگر برای ویزیت مجدد نوزاد مراجعه نمایند این کار یک هفته با روپوش و یک هفته بدون روپوش سفید در طول یکسال (1378) انجام گرفت.نتایج این مطالعه نشان می دهد که میزان انجام سفارش پزشک در مادرانی که با روپوش راهنمایی شده اند (143 نفر) 65% و در گروهی که با لباس و بدون روپوش عیادت و راهنمایی و راهنمایی گردیده اند (132 نفر) 47% بود که از نظر آماری معنی دار می باشد(P<0.005)  این مطالعه نشان می دهد که هنوز در جامعه ما پوشیدن روپوش توسط کادر و پیراپزشکی در جلب اعتماد بیماران و همراهان آنان موثر می باشد.

رویکرد نوین و بین المللی ارتقای سلامت (Health Promotion) برخاسته از نیاز تاریخی به تغییرات بنیادی در راهکارهای دستیابی به سلامتی کامل و به منظور تامین، حفظ و ارتقای سلامت بوجود آمده است.در رویکرد های ابتدایی بهداشت عمومی، معضل بیماری های عفونی فکر متولیان بهداشتی را به خود مشغول کرده بود که در راستا مسوولین تنها به تقویت مقاومت مردم و متوسل می شدند تا بدین ترتیب بر مشکلات بهداشتی غلبه نمایند. پزشکان نیز کمتر به عوامل تاثیرگذار بر سلامتی و بهداشت افراد جامعه توجه نموده و غالبا به درمان موردی بیماران خود می پرداختند. لیکن در دوره بعدی مشکلات و نیازهای بهداشتی دیگری مطرح گردید که ناشی از شرایطی بود که مردم بر اثر ورود به دوره صنعتی با آن مواجه می شدند. مشکلاتی نظیر بیماری های روانی، انواع سرطان ها، حوادث و سوانح، بیماری های قلبی و عروقی، ابتلا به دخانیات و سایر مواد رونگردان نظیر الکل و... که با تقویت مقاومت و تجویز دارو قابل پیشگیری و درمان نبوده و نیاز به راهکارهای جدید احساس می شد. جنبش نوین ارتقای سلامت در پاسخ به این نیاز مطرح شده و برای دستیابی به اهداف این جنبش و اجرای راهکارهای آن نیاز به همکاری آحاد جامعه و کلیه بخش های توسعه وجود دارد. به عبارت دیگر اگر قرار است در راستای ارتقای سلامت گام برداریم مطمئنا بهتر خواهد بود که همگی قدم در این راه بگذاریم که در این میان پزشکان عمومی نیز می بایست با تقویت مهارت های خود از حیطه درمان صرف خارج شده و در صحنه های اجتماعی و اقتصادی جدید به کسب تجربه بپردازند. مقاله ای که پیش روست گامی است در جهت معرفی نقش پزشکان نوین ارتقای سلامت.