مجله دانشکده پزشکی
سال:1395 | دوره:74 | شماره:2 |تعداد مقالات:13

سلول های بنیادین رده سلولی تمایز نیافته و پرتوان هستند که از بافت های مختلفی منشاء گرفته اند و دارای سه ویژگی منحصر به فرد می باشند، اولین ویژگی آن ها قابلیت تکثیر می باشد. دومین ویژگی آن ها، ماهیت عدم تمایز یافتگی است و سومین ویژگی قدرت تمایز آن به سول های بافت های مختلف می باشد. به همین دلیل اهمیت بسیار فوق العاده ای در پیشگیری و درمان بیماری های انسانی دارند. مهمترین نوع سلول های بنیادین شامل سلول های بنیادین جنینی، سلول های بنیادین بالغین، سلول های بنیادین القایی و سلول های بنیادین بندناف می باشند. با فراهم آوردن محیط کشت حاوی فاکتورهای رشد مورد نظر، می توان مسیر تمایز سلول های بنیادین را جهت دهی و سلول های دلخواه را از آن ها برگرفت. از مهمترین کاربرد سلول های بنیادین می توان به ترمیم بافت های آسیب دیده قلب، ترمیم بافت استخوانی، درمان سرطان، درمان بیماری ها و ضایعات عصبی و نخاعی، ترمیم سوختگی و ضایعات بافتی، درمان دیابت، درمان ناباروری واختلالات اسپرماتوژنز و دیگر موارد اشاره کرد. همچنین یکی دیگر از کاربردهای سلول های بنیادین در حیطه ژن درمانی می باشد. امروزه کاربرد این روش در علم پزشکی نوین در درمان بسیاری از بیماری ها از پیشرفت های چشمگیری برخوردار است. در این مطالعه مروری، به معرفی انواع سلول های بنیادین و ویژگی آن ها، منشاء سلول های بنیادین، چگونگی استخراج، نگهداری و تمایز هدفمند آن ها به بافت های مورد نظر و همچنین کاربردهای بالینی حال حاضر این سلول ها و قابلیت های درمانی آن ها پرداخته می شود.

زمینه و هدف: نقش ویتامین D در ناباروری در مدل موشی فاقد گیرنده VDR کاهش قابل توجه در تعداد اسپرم و تحرک اسپرم مشخص شده است. با توجه به بیان VDR در سیستم تولیدمثلی مردانه انسان، مطالعه حاضر با هدف بررسی همراهی بین واریانت rs 2228570 با ناباروری انجام گردید.روش بررسی: مطالعه به صورت مورد- شاهدی (Case-control) بر روی مردان نابارور آزواسپرمی و الیگواسپرمی مراجعه کننده به پژوهشگاه ابن سینا تهران بین فروردین 1393 تا اردیبهشت 1394 انجام گرفت. واکنش Polymerase chain reaction-restriction fragment length polymorphism (PCR-RFLP) طراحی و بر روی 100 نمونه نرمال، 100 بیمار آزواسپرمی و 100 بیمار الیگواسپرمی انجام گردید. متغیرهای کمی (مثل سن) و متغیرهای کیفی (مانند فراوانی های ژنوتیپی و آللی) بین سه گروه مقایسه شدند.یافته ها: آزمون Chi-square تفاوت معناداری را بین فراوانی ژنوتیپی در بین دو گروه بیمار با گروه کنترل نشان نداد. (آزواسپرم و کنترل P=0.5 و الیگواسپرم و کنترل P=0.09) در مقایسه فراوانی ژنوتیپ CC با افراد دارای ژنوتیپ CT و TT (آزواسپرم و کنترل، OR=0.77 P=0.48 الیگواسپرم و کنترل OR=0.77 P=0.17) و در مقایسه فراوانی ژنوتیپ TT با افراد دارای ژنوتیپ CT و CC (آزواسپرم و کنترل OR=3.03 P=0.49 الیگواسپرم و کنترل OR=7.21 P=0.19) تفاوت فراوانی این ژنوتیپ ها در بین دو گروه معنادار نبوده و شانس ابتلا به بیماری را زیاد نکرده و یا واجد اثر حفاظتی در برابر بیماری نبودند.نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، ارتباط بین پلی مورفیسم مورد نظر با ناباروری معنادار نبوده و بررسی دیگر واریانت ها ارتباط با ناباروری را ممکن است نشان دهند.

زمینه و هدف: شواهد بارزی از فعالیت ناخواسته پلاکت ها در طی نگهداری وجود دارد که می تواند منجر به افزایش بیان و ریزش رسپتورهای عملکردی آن ها از جمله GPIba و در نهایت آسیب های دوران نگهداری پلاکت ها گردد. هدف از این مطالعه بررسی الگوی بیان و ریزش رسپتور GPIba در حین نگهداری فرآورده پلاکتی کنسانتره می باشد.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت تجربی از شهریور ماه سال 1393 تا ابتدای سال 1394 با بررسی فرآورده های پلاکتی حاصل از (Platelet-rich plasma (PRP در سازمان انتقال خون ایران انجام پذیرفته است. سطوح بیان GPIba در کنسانتره پلاکتی حاصل از PRP با تکنیک فلوسایتومتری و میزان ریزش این مولکول متعاقب اولتراسانتریفوژ با استفاده از تکنیک وسترن بلات در روزهای یک، سه و پنج پس از ذخیره سازی سنجیده و مقایسه شد.یافته ها: میزان بیان GPIba در روز اول نگهداری (86±5.9 Mean fluorescence intensity, MFI=) بود که تا روز پنجم به شکل معناداری کاهش یافت (P=0.0094) و به سطح بیان (MFI=61±7.7) رسید. همچنین مقادیر به دست آمده از GPIba محلول (گلیکوکالیسین) در روز اول (0.31±0.3)، سوم (1.06±0.6) و پنجم (1.5±0.4)، حاکی از افزایش معنادار ریزش این رسپتور با (P=0.0098) در روز اول نسبت به روز پنجم می باشد.نتیجه گیری: با توجه به میزان کاهش معنادار سطوح رسپتور عملکردی GPIba پلاکت ها در طول نگهداری، به نظر می رسد که نگهداری فرآورده های پلاکتی به خصوص تا روز پنجم کارایی آنها را جهت مصارف بالینی کاهش دهد ضمن اینکه تزریق فراورده ای با مقادیر بالای GPIba محلول نیز ممکن است منجر به عوارض پیش التهابی و اختلال چسبندگی گردد.

زمینه و هدف: نقش متفورمین در کاهش خطر سرطان در مطالعات تجربی و یا گذشته نگر به ویژه در بیماران مبتلا به دیابت و سرطان گزارش شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تحمل داروی متفورمین توسط بیماران غیردیابتی و اثر آن بر فعالیت تکثیر سلولی سرطان پستان انجام گردید.روش بررسی: این مطالعه توصیفی-تحلیلی آینده نگر از اسفند 1392 تا شهریور 1393 در بیماران فاقد دیابت مراجعه کننده به درمانگاه جراحی سرطان بیمارستان امام خمینی (ره) تهران پس از گزارش آسیب شناسی سرطان مهاجم پستان نمونه برداری انجام گردید. بیماران در فاصله سنی 18-70 سال و بدون بیماری کبدی، کلیوی، قلبی و یا ریوی مزمن بوده و بر اساس مشخصات تومور کاندید دریافت شیمی درمانی پیش از عمل جراحی نبودند. مقایسه تزاید سلولی با بررسی فعالیت Ki- 67 در نمونه بیوپسی اولیه و جراحی نهایی به روش ایمونوهیستوشیمی صورت پذیرفت. داروی متفورمین به مقدار500 mg سه بار در روز در بازه زمانی بین بیوپسی و جراحی تجویز گردید. میزان قندخون و انسولین ناشتا پیش و پس از خاتمه تجویز متفورمین اندازه گیری شد.یافته ها: 20 بیمار در گروه کنترل و 25 بیمار در گروه مداخله (درمان با متفورمین) قرار گرفتند. در حالی که بین دو گروه تفاوت معنادار آماری از نظر سن، وزن و مرحله تومور وجود نداشت، میانگین Ki- 67 در گروه مداخله به طور معناداری کاهش و در گروه کنترل افزایش نشان داد. در گروه مداخله سطح سرمی انسولین و قند ناشتا هم کاهش یافت (P=0.04).نتیجه گیری: مصرف متفورمین در یک دوره درمانی کوتاه مدت تاثیر معنا دار در مهار رشد سلول های سرطانی داشت و دارو به خوبی در بیماران تحمل گردید.

زمینه و هدف: شایع ترین اختلال خونی به ویژه در زنان، بیماری کم خونی است. کشف دانش از میان حجم انبوه داده ها از سوابق بیماران با استفاده از داده کاوی می تواند منجر به بهبود کیفیت خدمات پزشکی شود. هدف این مطالعه خوشه بندی بیماران کم خونی با استفاده از الگوریتم های داده کاوی به منظور تحلیل و ارزیابی وضعیت بیماران است.روش بررسی: در این پژوهش کاربردی، داده های آزمایشگاهی و بالینی بیماران کم خونی در جمعیت زنان مورد مطالعه قرار گرفته است. داده های مورد بررسی از اردیبهشت 1392 تا اردیبهشت 1393 از آزمایشگاه بیمارستان های امام حسین (ع) و شهدای هفتم تیر شهر تهران با 690 رکورد و 15 مشخصه آزمایشگاهی و بالینی از بیماران کم خونی جمع آوری شده است. برای کشف ساختارهای پنهان با استفاده از الگوریتم k-medoids بیماران خوشه بندی شده اند. برای تعیین کیفیت خوشه بندی از شاخص سیلوئت استفاده شده است.یافته ها: مشخصه های Red Blood Cell (RBC)، Mean corpuscular hemoglobin (MCH)، Ferritin، GI cancer، GI infection و GI surgery بر اساس فرآیند خوشه بندی به عنوان مهم ترین مشخصه های بیماران شناسایی شده اند. بیماران کم خونی با توجه به مشخصه هایشان در سه خوشه توزیع شده اند. میانگین شاخص سیلوئت (Silhouette Coefficient) برای کیفیت خوشه بندی 80% است. یعنی خوشه بندی دارای ساختار قوی می باشد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که خوشه بندی با کل مشخصه ها نتایج مناسبی را ارایه نمی دهد. بنابراین هر بار با تعداد متفاوتی از مشخصه ها خوشه بندی انجام شد. نتایج خوشه بندی وضعیت بیماران هر خوشه را مشابه و متمایز از سایر خوشه ها نشان می دهد. خوشه اول شامل بیماران کم خونی فقر آهن خفیف، خوشه دوم شامل بیماران کم خونی فقر آهن شدید و خوشه سوم بیماران با دیگر علل کم خونی را دربرمی گیرد. تقسیم بندی بیماران کم خونی می تواند ابزار مفید و موثر برای تحلیل و بهبود فرآیند تصمیم گیری پزشکان در رابطه با درمان بیماران باشد.

زمینه و هدف: جراحی و درد با تحریک سیستم هورمونی سبب افزایش کورتیزول می گردند. با کاهش استرس می توان اثرات نامطلوب کورتیزول را کنترل و روند درمان را تسریع کرد. اعمال مذهبی مانند گوش دادن به قرآن در کاهش اضطراب نقش مهمی دارند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تاثیر گوش دادن به قرآن بر سطح کورتیزول بندناف در سزارین به روش بیهوشی اسپاینال بود.روش بررسی: مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی در 60 زن باردار نخست زا (30 نفر مداخله، 30 نفر شاهد) که جهت سزارین انتخابی بستری شدند، انجام شد. در گروه مداخله، پرسشنامه داده های فردی تکمیل و علایم حیاتی ثبت شد. نمونه خون جهت اندازه گیری کورتیزول جمع آوری شد. سپس، آیات قرآن کریم پخش شد. پس از بی حسی اسپاینال، علایم حیاتی بار دیگر ثبت شد و از خون بندناف جهت اندازه گیری کورتیزول، نمونه گیری انجام شد. برای گروه شاهد، کلیه مراحل به جز پخش قرآن انجام شد.یافته ها: دو گروه پیش از مداخله در مورد متغیرهای سن، هفته حاملگی، فشارخون سیستولیک و فشارخون دیاستولیک، نبض و میزان کورتیزول از نظر آماری همگون بودند. میانگین و انحراف معیار کورتیزول در گروه مداخله پیش و پس از گوش دادن به قرآن به ترتیب 39.08±10.71، 10.41±5.05 بود (P<0.05). کاهش کورتیزول گروه مداخله، به طور معناداری بیشتر از گروه شاهد بود (P=0.035). فشارخون سیستولیک اتاق عمل در مقایسه با پیش از عمل در گروهی که به آیات قرآن گوش دادند، کاهش آماری معنادار داشت (P=0.043). در صورتی که در گروه شاهد فشارخون سیستولیک اتاق عمل در مقایسه با پیش از عمل کاهش آماری معنادار نداشت (P=0.357). گوش دادن به قرآن بر فشارخون دیاستولیک و تعداد نبض تاثیری نداشت.نتیجه گیری: گوش دادن به قرآن پیش از انجام سزارین بر تغییرات سطح کورتیزول و فشارخون سیستولیک موثر است.

زمینه و هدف: استفاده از گرافت های غضروفی نقش مهمی در جراحی پلاستیک و ترمیمی دارد و در بدن انسان منابع محدودی جهت برداشت غضروف موجود است. بنابراین از غضروف آلوگرافت نیز در این جراحی ها استفاده می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه مزایا و معایب استفاده از غضروف های اتوگرافت و آلوگرافت انجام گردید.روش بررسی: در این مطالعه کوهورت تاریخی تعداد 124 بیمار تحت عمل جراحی زیبایی بینی در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران از آذر 1389 تا اردیبهشت 1394 قرار گرفتند. بیماران به دو گروه که در آن ها غضروف اتوگرافت و آلوگرافت استفاده شده است، تقسیم شدند. بیماران پس از عمل با معاینه بالینی و فتوگرافی تحت بررسی قرار گرفتند و عوارض مربوط به گرافت غضروفی شامل شکستن (Fracture)، عفونت (Infection)، جابه جایی (Displacement)، جذب (Resorption) و پیچش (Warping) در آن ها در طول مدت مطالعه مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: اختلاف مشاهده شده بین سن و جنس در دو گروه مورد بررسی از نظر آماری معنادار نبود. بروز عارضه با حدود اطمینان 95% در دو گروه اتوگرافت و آلوگرافت به ترتیب برابر با (0.4-3.88) 1.25 و (0.78-5.55) 2.08 بیمار به ازای هر 1000 ماه پیگیری محاسبه گردید. میانگین با حدود اطمینان 95% زمان عارضه در گروه اتوگرافت و آلوگرافت به ترتیب (49.27-53.19) 51.23 و (54.51-62.91) 58.7 ماه بود که اختلاف مشاهده شده بین دو گروه از نظر آماری معنادار نبود (P=0.81).نتیجه گیری: استفاده از غضروف آلوگرافت نیز در عمل جراحی قابل اعتماد می باشد.

زمینه و هدف: بارداری بدون جنین وقتی اتفاق می افتد که یک تخم تخمک لقاح یافته به دیواره رحم متصل می گردد ولی جنینی به وجود نمی آید. شایعترین آسیب قابل شناسایی در سه ماهه اول بارداری است که ممکن است منجر به سقط شود. این مطالعه نیز با هدف اندازه گیری میزان فعالیت آنزیم کاتالاز بزاق، از مهمترین آنزیم های آنتی اکسیدان، در زنان بیمار مبتلا به بارداری بدون جنین و زنان سالم با سابقه بارداری طبیعی انجام شد.روش بررسی: این مطالعه مورد- شاهدی بر روی 34 زن مبتلا به بارداری بدون جنین و 34 زن سالم به عنوان کنترل از مهر 1393 تا تیر 1394 در شهر رشت، استان گیلان، آزمایشگاه بیوشیمی دانشگاه گیلان انجام گرفت. طیف سنی در گروه بیمار 20 تا 44 سال و در گروه کنترل 18 تا 45 سال بود. نمونه های بزاق غیرتحریکی جمع آوری گردیدند. میزان فعالیت آنزیم کاتالاز بزاق بر اساس سنجش اسپکتروفتومتری و تجزیه هیدروژن پراکسید در دو گروه بیمار و شاهد سنجیده شد.یافته ها: گروه بیمار از لحاط متوسط سن و عدم سابقه به بیماری های دیگر با گروه سالم یکسان بودند. بررسی های بیوشیمیایی نشان دادند که میزان فعالیت آنزیم کاتالاز در گروه بیمار در مقایسه با گروه شاهد کاهش معناداری داشت (P=0.03).نتیجه گیری: به نظر می رسد که استرس اکسیداتیو نقش مهمی در پاتوفیزیولوژی بیماری بارداری بدون جنین دارد بنابراین تعیین میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی ممکن است نقش موثری در پیش بینی و در نتیجه، پیشگیری از بارداری بدون جنین داشته باشد.

زمینه و هدف: سرطان پستان شایعترین سرطان در زنان است، هدف این مطالعه، مشخص نمودن عوامل خطر سرطان پستان در زنان و تعیین گروه های پرخطر بود.روش بررسی: در این مطالعه مورد-شاهدی، 170 خانم بیمار ساکن شهرستان دزفول ثبت شده در سیستم ثبت سرطان از ابتدای فروردین 1389 تا پایان اسفند 1393 و 170 خانم سالم، انتخاب و اطلاعات عوامل خطر توسط پرسشنامه جمع آوری و آنالیز داده ها با استفاده از نسبت شانس، مدل رگرسیون لجستیک و نرم افزار SPSS ویراست 16، انجام گردید.یافته ها: بین متغیرهای سابقه فامیلی (P<0.001)، استرس (P<0.001)، فعالیت فیزیکی یک بار در هفته (P<0.002) و شیردهی به مدت سه تا چهار سال (P<0.01) با خطر ابتلا به سرطان پستان ارتباط معناداری بود.نتیجه گیری: زنان با سابقه فامیلی مثبت و سابقه استرس، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان بودند و زنانی که سابقه فعالیت فیزیکی و سابقه شیردهی به مدت سه تا چهار سال داشتند کمتر در معرض ابتلاء بودند.

زمینه و هدف: ارزیابی درد قفسه سینه عاملی مهم در بیماری عروق کرونر می باشد. از این روی این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین شدت درد قفسه سینه با شاخص های فیزیولوژیک در بیماران مبتلا به بیماری شریان کرونر انجام شد.روش بررسی: مطالعه به صورت توصیفی تحلیلی روی 80 بیمار بستری در بخش مراقبت ویژه قلبی بیمارستان دکتر مفتح ورامین در محدوده زمانی فروردین تا شهریور ماه سال 1393 انجام شد. در این مطالعه، ارتباط بین شدت درد قفسه سینه بیماران و شاخص های فیزیولوژیک مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: میانگین سنی بیماران 60.13±13.79 سال بود. میانگین شدت درد در بیماران برابر با 6.51±2.14 بود. یافته های مطالعه ارتباط معناداری بین میانگین شدت درد و شاخص های فیزیولوژیک بیماران نشان نداد (P>0.05).نتیجه گیری: درد قفسه سینه هنوز هم ماهیتی ذهنی داشته و نمی توان از شاخص های فیزیولوژیک به منظور پیشگویی آن استفاده کرد. بنابراین نویسندگان به منظور شفاف شدن کامل ابعاد این موضوع انجام مطالعات بیشتر را توصیه می کنند.