مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
سال:1389 | دوره:28 | شماره:4 |تعداد مقالات:15

سومین دارویی است که اثر بخشی آن در جلوگیری از سرطان پستان نشان داده شده است به بیانی می توان گفت این دارو می تواند کفه ترازو رابه نفع استفاده وسیع تر از این داروها سنگین تر نماید. در مورد دو داروی، raloxifene و tamoxifen، که همانند Lasofoxifene مدولاتور انتخابی رسپتور استروژن (SERM) می باشند، ثابت شده است که خطر سرطان پستان را کاهش می دهند، ولی تاکنون از این داروها به این منظور استفاده اندکی در زنان سالم شده است.بر اساس آخرین نتایج، Lasofoxifene که هنوز وارد بازار مصرف نشده است، با دوز 0.5 میلی گرم در روز خطر سرطان مهاجم گیرنده استروژن مثبت پستان را تا 79 درصد و خطر کلی سرطان پستان در زنان یائسه با پوکی استخوان را تا 83 درصد کاهش می دهد. این اطلاعات نتیجه یک بررسی بالینی تصادفی کنترل شده با دارونما به مدت 5 سال که به طور مخفف PEARL خوانده می شود، می باشد.

سرطان روده بزرگ به عنوان یک بیماری شایع و مسبب مرگ در سراسر دنیا مورد توجه می باشد. در سال 2004 هزینه درمان سرطان روده بزرگ در دنیا8.4 میلیارد دلار برآورد گردید. بر طبق گزارشات منتشر شده وزارت بهداشت این بیماری به عنوان سومین سرطان شایع در زنان و پنجمین در مردان مطرح می باشد و مطالعات نشان می دهد که سن تشخیص سرطان روده بزرگ در ایران در 40 درصد افراد زیر 50 سال بوده و بسیاری از این افراد سابقه فامیلی مثبت از نظر ابتلا به سرطان روده یا سایر سرطان های وابسته را دارند. امروزه سرطان روده به عنوان یکی از معدود سرطان های کاملا قابل پیشگیری شناخته شده و شواهد نشان می دهد که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، موارد بروز و مرگ سرطان روده بزرگ در اثر غربالگری های منظم این بیماری کاهش داشته است. طرح جامع کشوری غربالگری سرطان روده بزرگ در ایران توسط مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی طراحی و در طی 6 سال اخیر به اجرا در آمده است. این مقاله به مرور استراتژی های موجود در زمینه فراهم آوری اطلاعات پزشکی، آنالیز داده ها در نرم افزار هوشمند غربالگری سرطان روده، پاتولوژی، کولونوسکوپی، پیگیری بیماران و آزمایشات ژنتیک می پردازد. یکی از نکات بر جسته این طرح توجه ویژه به ژنتیک با تاکید بر افراد پر خطر می باشد. آزمایشات ژنتیک در مورد سندرم های ژنتیکی سرطان روده از جمله سرطان کولورکتال ارثی غیر پولیپوئیدی و پولیپوز آدنوماتوز فامیلیال و تحلیل و الگوبرداری از برنامه های پیشگیری سرطان روده بزرگ در کشورهای غربی و آمریکا صورت می گیرد. در نهایت هدف این طرح پیشگیری از سرطان روده بزرگ در جمعیت پر خطر می باشد.

سلول های توموری دارای اپی توپ های جدیدی هستند که در بدن به عنوان آنتی ژن های بیگانه شناسایی می شوند. یکی از وظایف اصلی سلول های T حذف این سلول ها می باشد. سیستم ایمنی گاهی جلوگیری از ظهور اولیه سلول های توموری می کند و زمانی بعد از تشکیل تومور رشد آن را محدود می کند و در مواردی واکنش های ایمنی سودمند جزیی از درمان بیمار می باشد. شواهد زیادی به نفع فعالیت مراقبت ایمنی (Immunosurveillance) وجود دارد. برای مثال فراوانی وقوع تومورهای بدخیم در سنین کودکی و پیری حداکثر است و همانطور که می دانیم در این دو انتهای سنی عملکرد سیستم ایمنی تاحدودی مختل می باشد. در افرادی که به منظور جلوگیری از رد پیوند داروهای مهارکننده ایمنی قوی مصرف می کنند فراوانی تومورهای بدخیم (لااقل انواع خاصی از آن) افزایش پیدامی کند. در عفونت HIV با ایجاد نقص ایمنی شدید انواع خاصی از تومورهابیشتر دیده می شود. بر روی سلول های تومورال آنتی ژن های وجود دارد که مساله کلیدی در مکانیسم های مراقبت ایمنی می باشند.

زمینه: یکی از فاکتورهای مطرح در ایجاد ترومبوفیلی در زنان مبتلابه سقط مکرر، پلی مورفیسم های A1298C و C677T در ژن MTHFR است. هدف از این تحقیق بررسی ارتباط این دو پلی مورفیسم باسندرم سقط مکرر به عنوان یکی از ریسک فاکتورهای ژنتیکی برای این سندرم بود.روش کار: 30 زن با سابقه سقط مکرر خودبه خودی باعلت نامشخص به عنوان گروه بیماران و 10 زن بدون سابقه سقط مکرر و دارای حداقل دو باروری موفق، به عنوان گروه شاهد از میان مراجعه کنندگان به بیمارستان فوق تخصصی بقیه الله (عج) و مرکز ناباروری ابن سینا انتخاب شدند. برای بررسی دو پلی مورفیسم ژن MTHFR، از واکنش زنجیره ای پلی مراز و هضم آنزیمی محصولات PCR با آنزیم های اندونوکلئاز محدودالاثر (PCR-RFLP) استفاده شد. نتایج به دست آمده از تعیین ژنوتیپ هر پلی مورفیسم با نرم افزار SPSS، دو آزمون χ2 و همبستگی اسپیرمن تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: بین دو پلی مورفیسم C677T و A1298C ارتباط متقابل وجود دارد (r=0.508, p-value<0.005). 17) نفر از زنان دچار سقط مکرر (56.6%) و 5 نفر از زنان گروه شاهد (50%) برای پلی مورفیسم C677T هتروزیگوت بودند. فراوانی الل موتانت T در زنان دچار سقط، بیشتر از زنان گروه شاهد بود (28.4% در میان زنان دچار سقط مکرر و 25% در زنان گروه شاهد، p-value<0.05). فراوانی پلی مورفیسم A1298C در میان زنان دچار سقط مکرر و زنان گروه شاهد به ترتیب 63.3% و 50% بود. 43.3% زنان دچار سقط مکرر و 20% زنان گروه کنترل، برای پلی مورفیسم A1298C هتروزیگوت و 20% زنان دچار سقط مکرر و 30% زنان گروه شاهد، برای این پلی مورفیسم هموزیگوت بودند.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد که هیچ کدام از دو پلی مورفیسم MTHFR نمی توانند توجیه کننده علت سقط مکرر در زنان مورد بررسی محسوب گردند.

زمینه: بیماری تخمدان پلی کیستیک PCOS)) یکی از شایع ترین علل موهای زاید، عادت های نامنظم، چاقی و عدم تخمک گذاری و نازایی زنان است. استفاده از اسپیرونولاکتون به عنوان یک داروی مهارکننده اندروژن همراه قرص های ضدبارداری نظیر سیپروترون کامپاند نیز در درمان علایم و مشکلات بیماران تاحدی موثر است.روش کار: مقایسه میزان اثر بخشی استفاده از اسپیرونولاکتون همراه سیپروترون کامپاند (دیان) با متفورمین.مطالعه حاضر که طی سه سال بر 113 خانم 20 تا 30 ساله مبتلا به PCOS مراجعه کننده به درمانگاه های غدد و زنان بیمارستان های امام حسین (ع) و لقمان باشکایات چاقی، پرمویی، الیگومنوره یا امنوره انجام گرفته است.یافته ها: استفاده از متفورمین در بهبود چاقی، هیرسوتیسم و الیگومنوره زنان چاق مبتلابه PCOS (مقاوم و غیرمقاوم به انسولین) موثر است (P<0.005). تاثیر آن بر کاهش وزن زنان چاق در صورت مقاومت به انسولین بیشتر می شود (P<0.05). اسپیرونولاکتون همراه دیان در درمان هیرسوتیسم، چاقی و الیگومنوره زنان مبتلابه PCOS چاق (مقاوم و غیرمقاوم به انسولین) (P<0.05) و نیز درمان هیرسوتیسم و الیگومنوره زنان غیرچاق مبتلابه PCOS موثر است (P<0.005). تاثیر متفورمین در کاهش وزن زنان چاق مبتلابه PCOS بیشتر از اسپیرونولاکتون همراه دیان است (P<0.005). تاثیر اسپیرونولاکتون همراه دیان در بهبود هیرسوتیسم و الیگومنوره زنان غیرچاق مبتلابه PCOS بیشتر از متفورمین است (P<0.05).نتیجه گیری: متفورمین در بهبود چاقی، هیرسوتیسم و الیگومنوره زنان چاق و اسپیرونولاکتون همراه سیپروترون کامپاند در بهبود هیرسوتیسم و الیگومنوره زنان غیرچاق مبتلابه PCOS موثرتر می باشد.

زمینه: چربی های سرمی می توانند در اثر بیماری حاد دچار تغییر شوند. پژوهش حاضر در جهت تعیین این تغییرات چربی سرمی در بیماری های حاد عفونی و همچنین بررسی ارزش اندازه گیری چربی های سرمی در تشخیص بیماری های عفونی طراحی شد. این مطالعه همچنین ارزش تشخیصی چربی های سرمی را با دیگر مارکرهای عفونت همچون فاکتورهای فاز حاد (ESR و CRP) مورد مقایسه قرار می دهد.روش کار: این مطالعه توصیفی در 100 بیمار (Critically ill) مراجعه کننده به بیمارستان های امام حسین (ع)، لقمان و لبافی نژاد در سال 1388 به انجام رسید. نیمی از بیماران دچار عفونت (گروه هدف) و نیم دیگر دچار بیماری سخت ولی بدون عفونت (گروه شاهد) بودند. این مطالعه میزان سرمی کلسترول توتال (TC)، لیپوپروتئین با دانسیتیه بالا (HDL)، لیپوپروتئین با دانسیتیه پایین (LDL) و تری گلیسرید (TG) در تمامی این بیماران سنجیده شد و در دو گروه مورد و شاهد مورد مقایسه قرار گرفت. تمامی نمونه های خونی بیماران برای آزمایشات فوق در روز 4-1 مراجعه بیماران به این مرکز گرفته شد.یافته ها: بر اساس یافته در بیماران دچار بیماری سخت همراه عفونت میزان سرمی HDL به طور معنی داری پایین تر از گروه شاهد دچار بیماری سخت بدون عفونت بود و ارزش HDL در تشخیص عفونت برابر باCRP و ESR محاسبه شد و میانگین و انحراف معیار میزان سرمی HDL در گروه بیماران 19±40 در گروه کنترل 14±53 بود. این یافته ها استفاده از سطح HDL سرم را به عنوان یک روش کمک به تشخیص عفونت در این دسته از بیماران پیشنهاد می کند.نتیجه گیری: یافته های مطالعه ما حاکی از ارزش اندازه گیری HDL در مراحل اولیه عفونت در بیماران Critically Ill به عنوان یک مارکر عفونت می باشد که از نظر حساسیت و اختصاصی بودن قابل مقایسه با  CRPو ESR می باشد.

زمینه: عفونت چرکی مزمن چرکی گوش میانی (SCOM) هنوز یکی از بیماری های شایع در کشورهای در حال توسعه است. شایع ترین علامت بیماری، وجود ترشحات چرکی و کاهش شنوایی می باشد. این تحقیق به منظور آگاهی از میکروارگانیسم های شایع در ترشحات گوش بیماران مبتلا در کشورمان در بیمارستان های بوعلی و میلاد تهران طی سال های 82-1380 انجام گرفت.روش کار: تحقیق به روش توصیفی بر روی 1000 نمونه از ترشحات گوش 940 بیمار مبتلا به SCOM انجام شد. بیماران پس از شرح حال دقیق تحت معاینه کلینیکی قرار گرفته و سپس از آنها ادیومتری تون خالص و رادیوگرافی شولر انجام شد. در نهایت از ترشحات گوش باسواپ استریل نمونه برداشته شد و در محیط SDA, Mc Conkey, Blood agar کشت و آنتی بیوگرام برای آنها انجام شد. نتایج کشت و آنتی بیوگرام از ترشحات گوش مبتلا هر 24 ساعت تا حداکثر 96 ساعت ثبت و آنالیز آماری گردید.یافته ها: در کشت از ترشحات در 110 مورد، میکروبی رشد نکرد و در 890 مورد 20 میکروارگانیسم رشد کرد. سودوموناس آئروژنیزاو استاف اورئوس هر کدام با 17% بیشترین شیوع و آسپرژیلوس Niger با 12% و پروتئوس میرابلیس و کلبسیلا نمونیه هر کدام با 8% درجات بعدی را از نظر شیوع داشتند. توبرامایسین، سفتی زیدیم، سیپروفلوکساسین و جنتامایسین به ترتیب 100، 98، 93، 75 درصد اثر بر روی پسودوموناس آئروژنیزا داشتند و استافیلوکوک طلایی به آمیکاسین، جنتامایسین، وانکومایسین، کلرامفنیکل، سفالوتین، اریترومایسین و کوتریموکسازول 100% و به سیپروفلوکسازین 97% حساس بود.نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق با توجه به گستردگی زیاد میکروارگانیسمی در کشورمان توصیه می شود که در بیماران مبتلا به عفونت مزمن چرکی گوش میانی برای انتخاب آنتی بیوتیک مناسب کشت و آنتی بیوگرام از ترشحات گوش میانی انجام شود. در صورت عدم انجام کشت ما استفاده از سیپروفلوکساسین رابه دلیل موثر بودن بر بیشتر باکتری های شایع و داشتن عوارض کمتر توصیه می کنیم.

زمینه: اثر بخشی بالینی عمل جراحی تعویض دریچه های قلب در مطالعات متعدد اثبات شده است. دریچه های قلبی هوموگرافت و مکانیکی به صورت معمول در این جراحی مورد استفاده قرار می گیرند. دریچه های هوموگرافت در داخل کشور تولید می شوند لیکن دریچه های مکانیکی از کشورهای خارجی وارد می شوند. طبق اطلاعات ما تا کنون مطالعه ای در خصوص هزینه - اثربخشی دریچه های هوموگرافت انجام نشده است. هدف این مطالعه بررسی هزینه - اثربخشی پیوند دریچه هوموگرافت و مقایسه آن بادریچه مکانیکی است.روش کار: از 200 بیماری که در بیمارستان امام خمینی تهران بین سال های 1379 تا 1384 تحت عمل جراحی تعویض دریچه قلبی (هوموگرافت و مکانیکی) قرار گرفته بودند دو گروه 30 نفری به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. جهت ارزیابی کیفیت زندگی از پرسشنامه SF-36 و جهت سنجش مطلوبیت از شاخص کالی استفاده شد. هزینه های مستقیم هر روش با در نظر گرفتن هزینه دریچه و کل هزینه های بیمارستان محاسبه شد.یافته ها: تعداد 40 مرد و 20 زن در این مطالعه شرکت نمودند. میانگین امتیاز کسب شده از کیفیت زندگی در گروه هوموگرافت 66.6 (انحراف معیار: 9.22) و در گروه مکانیکی 57.85 (انحراف معیار: 11.30) بود (P-value<0.05). میانگین کالی کسب شده در گروه هوموگرافت 0.67 بیشتر بود (P-value<0.05). نسبت هزینه اثربخشی نهایی برای کسب یک واحد کالی بیشتر در گروه هوموگرافت 9.604.440 ریال کمتر از گروه مکانیکی بود.نتیجه گیری: علی رغم محدودیت های موجود در این پژوهش، نتایج این بررسی بیانگر مطلوبیت بیشتر استفاده از دریچه هوموگرافت در مقایسه با دریچه های مکانیکی است. یافته های این پژوهش می تواند مشوق مدیران حوزه سلامت جهت حمایت بیشتر از تولید این دریچه ها در کشور و تامین اعتبارات مالی لازم جهت توسعه کمی و کیفی این رده از محصولات باشد.

زمینه: ایران اسلامی در دهه های اخیر شاهد رشد قابل توجه تعداد نیروهای تخصصی ارایه دهنده خدمات سلامت بوده است اما شاید به راحتی نتوان در مورد توزیع متوازن آنها در سطح کشور نظر داد. در این مطالعه با استفاده از اطلاعات سازمان نظام پزشکی توزیع استانی گروه های مختلف پزشکی مورد بررسی قرار گرفت.روش کار: فراوانی تعداد پزشکان عمومی، متخصص و فوق تخصص، داروسازان، دندان پزشکان عمومی و متخصص و ماماهای مشغول به کار در استان های مختلف کشور از سازمان نظام پزشکی کشور اخذ و شدت پراکندگی و توزیع آنها در استان های مختلف کشور بررسی و به صورت نقشه های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ترسیم گردید.یافته ها: در سال 1387 در کشور برای هر هزار نفر، 1.02 پزشک عمومی، 0.21 داروساز و 0.29 دندانپزشکان عمومی مشغول به کار بوده اند. نسبت کل پزشکان متخصص در هر هزار نفر 0.44، پزشکان فوق تخصص و دندان پزشکان متخصص 0.02، نسبت کل ماماها در هر هزار نفر نفر زن در سنین باروری 0.38 بود. میزان ضریب تغییرات در گروه های مختلف برای پزشکان عمومی 252.3%، پزشکان متخصص 14.77%، پزشکان فوق تخصص 65.3% و برای داروسازان 190.3% بود. این شاخص برای دندان پزشکان عمومی 168.8% و برای متخصصین دندان پزشکی 72.8% بود. همچنین استان های مرکزی کشور از منظر توان تخصصی در زیرگروه های مختلف پزشکی برخوردارتر بوده و سایر استان ها همچنان نیازمند تامین نیروی متخصص در گروه های مختلف پزشکی هستند.نتیجه گیری: اگر چه نسبت گروه های مختلف پزشکی به جمعیت در حد قابل قبولی می باشد که احتمالا به دلیل افزایش تربیت دانشجویان در این گروه ها است اما متاسفانه توزیع جغرافیایی آنها در سطح کشور نامتعادل بوده و به نظر می رسد در مناطق محروم همچنان کمبود قابل توجه ای وجود داشته باشد.

سرفه در کودکان یکی از علل شایع مراجعه به درمانگاه های پزشکی می باشد. با توجه به اینکه سرفه یک مکانیسم دفاعی است و به طور طبیعی هر کودک طی شبانه روز در وضعیت سلامت می تواند سرفه داشته باشد که معمولا این سرفه ها در طی روز و در شرایط آلودگی هوا و زندگی شهری افزایش می یابد (سرفه مورد انتظار)؛ بنابراین شرح حال سابقه قبلی سرفه، زمان تشدید و کیفیت آن در تشخیص سرفه پاتولوژیک بسیار کمک کننده است. سرفه مزمن در کودکان، به سرفه با مدت زمان بیش از سه هفته اطلاق می گردد. که به دو دسته سرفه مزمن اختصاصی و غیر اختصاصی تقسیم می شود. در نحوه برخورد باسرفه مزمن پس از رد تماس احتمالی با آلرژن ها توصیه به انجام عکس سینه می شود. که در صورت غیرطبیعی بودن عکس ریه یا وجود نکته غیرطبیعی در شرح حال یا معاینه بالینی با توجه به احتمال بیماری زمینه ای به عنوان سرفه مزمن اختصاصی ارزیابی می شود.در صورت پیدانشدن علت اختصاصی برای سرفه مزمن در کودکان در نظر گرفتن و پیگیری بیمار روشی انتخابی است و اطمینان دادن به والدین و عدم استفاده از دارو، نتیجه بخش است. درمان علامتی با داروهای ضد سرفه اثرات مشابه پلاسبو را دارد. لذا در کودکان معمولا توصیه نمی شوند. توجه به این علامت در کودک و شناخت کافی از جنبه های مختلف تشخیصی و درمانی و روش برخورد صحیح با آن مورد نیاز گروه های مختلف پزشکی می تواند باشد.

پژوهشگران در حوزه سلامت از روش های بررسی گوناگونی برای مطالعه جنبه های مختلف سلامت فرد و جامعه استفاده می نمایند. برای نمونه در بالین بیمار، متخصصین بالینی ممکن است با مورد نادری از یک بیماری، یا عارضه کمیابی از یک بیماری دیگر، دارو و یا یک دستگاه طبی روبرو گردند. در چنین مواردی نگارش، چاپ و انتشار گزارش آن مورد خاص می تواند در افزایش افق دید سایر همکاران بالینی مثمرثمر واقع گردد. هدف از نگارش مقاله حاضر ارایه دستورالعملی مشخص و استاندارد برای نگارش مقالات گزارش مورد می باشد تا متخصصین مراقبت های بالینی کشور بر اساس آن، توانایی نگارش مقالات گزارش موردی را داشته باشند که در نشریات فارسی زبان به زیور طبع آراسته گردند.