زیست شناسی دریا (بیولوژی دریا)
سال:1397 | دوره:10 | شماره:38 |تعداد مقالات:8

در این مطالعه وجود تنش در مرجان های گونه Wallace, 1999 Acropora downingi با مقایسه خصوصیات مورفولوژیک و پویایی جمعیت جلبک همزیست آن ها (زوگزانتلا) در کلونی های نرمال و سفید شده در جزیره قشم مورد بررسی قرار گرفت. کلونی های نرمال و سفیدشده مرجان در پاییز 1394 طی عملیات غواصی از جنوب شرقی جزیره قشم جمع آوری شدند. شکل های مختلف زوگزانتلا (سالم، رنگ پریده، تخریب شده و درحال تقسیم) زیر میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت و توسط لام هموسیتومتر شمارش گردید. همچنین غلظت رنگدانه های کلروفیل α و c توسط روش اسپکتروفتومتری بدست آمد و میزان تمامی متغیرها بین کلونی های سالم مرجانی و کلونی هایی که در اثر تنش سفید شده بودند، مقایسه شد. نتایج نشان داد که تراکم زوگزانتلا بطور کلی در کلونی مرجانی سفید شده 32 درصد نسبت به کلونی نرمال کاهش یافته است. در این میان تراکم زوگزانتلا های سالم 25 درصد در کلونی تحت تنش کاهش یافته و برعکس به طور معناداری تراکم زوگزانتلا های رنگ پریده (t=7. 03, P=0. 00) و تخریب شده (t=3. 56, p=0. 02) در کلونی مرجان تحت تنش نسبت به کلونی سالم افزایش داشته است. همچنین ضریب میتوزی در کلونی های مرجانی سفیدشده افزایش معناداری نسبت به کلونی های سالم داشت (z=-3/06, P=0. 002). هرچند اختلاف معناداری در میزان رنگدانه های کلروفیل α (t=0. 49, P=0. 63) و کلروفیل c (t=0. 13, P=0. 89) میان کلونی های مرجانی سالم و سفید شده مشاهده نشد. یافته های این تحقیق نشان دادند که مشاهده عینی سفیدشدگی می تواند به عنوان شاخصی برای تشخیص بیشینه آستانه تحمل مرجان ها به کار آید و همچنین بررسی پویایی جمعیت اشکال مورفولوژیک مختلف زوگزانتلا می تواند شاخصی برای تشخیص آغاز تنش میزبان باشد. بنابراین ممکن است مرجان های جزیره قشم تحت تنش باشند و بسیاری از آن ها، هرچند با ظاهر نرمال، در مراحل ابتدایی و میانی سفیدشدگی باشند.

در این تحقیق اثرات یک مخلوط تجاری پروبیوتیک شامل B. subtilis و B. licheniformis بر برخی شاخص های رشد، خونی و ایمنی ماهی کپور معمولی در مجتمع فرهنگی کشاورزی شهید مهران زاده استان خوزستان به مدت 60 روز مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایش در سه تیمار شامل 5/0 (تیمار اول)، 7/0 (تیمار دوم) و 9/0 (تیمار سوم) گرم مخلوط پروبیوتیک به ازای هر کیلوگرم جیره و یک گروه شاهد (فاقد پروبیوتیک) طراحی شد. هر یک از تیمار ها با 3 تکرار و هر تکرار شامل 35 قطعه ماهی کپور معمولی (10 100 گرم وزن اولیه) با تراکم 50/10 کیلوگرم در مترمکعب بود. بر اساس نتایج به دست آمده پارامترهای رشد شامل وزن نهایی، نرخ رشد ویژه، نسبت کارایی پروتئین و نرخ کارایی تغذیه به طور معنیداری در تیمار سوم نسبت به سایر تیمارها افزایش یافت (05/0 P ). کمترین ضریب تبدیل غذایی (74/1) در تیمار سوم مشاهده شد (05/0 P ). نتایج حاکی از بیشتر بودن غلظت هموگلوبین، هماتوکریت، تعداد گلبول های سفید و گلبول های قرمز و سطح لایزوزیم (33/129 میکروگرم در لیتر) در تیمار سوم نسبت به سایر تیمارها بود (05/0 P ). می توان نتیجه گرفت که استفاده از مخلوط پروبیوتیک به میزان 9/0 گرم در هر کیلو گرم غذا باعث بهبود رشد و تقویت سیستم ایمنی ماهی شده و افزودن آن در جیره غذایی بچه ماهیان کپور معمولی توصیه می گردد.

غلظت کلروفیل-آ یکی از پارامترهای اصلی کیفیت آب است که می تواند با استفاده از داده های سنجش ازدور اندازه گیری شود. در این مطالعه غلظت کلروفیل-آ و رفتار چندین الگوریتم جهانی با استفاده از تصاویر لندست 8 و روش میدانی در آبهای ساحلی بندر دیلم در آبان ماه 1395 مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است. پارامترهای آماری به کار برده شده به منظور ارزیابی عملکرد الگوریتم های مختلف، شامل جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب تعیین (R2) می باشد. همچنین ارتباط بین مقادیر انعکاس باندهای OLI و غلظت میدانی کلروفیل-آ جهت شناسایی باندهای حساس به غلظت کلروفیل-آ مورد آزمون قرار گرفت. کارآیی شاخص های طیفی نسبت باندی جهت استخراج کلروفیل-آ در سواحل دیلم مورد بررسی قرار گرفت. الگوریتم POLDER با داشتن بزرگترین مقدار R2 (52/0) و کمترین RMSE(85/0) به عنوان مناسب ترین الگوریتم در منطقه مورد نظر انتخاب شد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که بهترین نسبت باندی در منطقه مورد مطالعه نسبت باندی 1b/5b و 2b/5b می باشد. جهت تخمین کلروفیل-آ چندین مدل رگرسیونی با نسبت باندهای مختلف مورد آزمون قرار گرفت و بهترین مدل انتخاب گردید (43/0R2=). سپس نقشه توزیع مکانی کلروفیل-آ در سواحل دیلم با استفاده از لندست 8 در آبان 1395 تهیه گردید. یافته های این تحقیق نشان داد که تصاویر لندست 8 به خوبی می تواند جهت تخمین کلروفیل-آ در آبهای ساحلی به کار رود.

در این تحقیق به تعیین اثرات مزمن آلکیل بنزن سولفونات خطی (LAS) بر میزان کلروفیل و کاروتنوئید ریزجلبک Nannochloropsis oculata پرداخته شده است. نتایج سنجش میزان کلروفیل در ریزجلبک N. oculata نشان داد در هر سه دوره ی ابتدایی، میانی و انتهایی اختلاف معنی داری بین تیمارها وجود نداشت (05/0< p). اما با مقایسه ی تیمارها با تیمار شاهد در دوره های ابتدایی، میانی و انتهایی نتایج کاهش در میزان کلروفیل را نشان داد. نتایج سنجش کاروتنوئید نشان داد در هر سه دوره ی ابتدایی، میانی و انتهایی بین میزان کاروتنوئید تیمار اول و تیمار دوم اختلاف معنی دار مشاهده نگردید (05/0< p). سورفاکتانت ها از طریق اختلال در سنتز پروتئین، مانع ساخته شدن کلروفیل در جلبک ها شده و باعث اختلال در فتوسنتز می-شوند. احتمالاً علت عدم کاهش معنی دار در میزان کاروتنوئید را بتوان به مقدار پایین LAS و خاصیت آنتی اکسیدانی کاروتنوئیدهای ریزجلبک N. oculata نسبت داد. ریزجلبک ها به تغییرات محیطی ازجمله افزایش غلظت سورفاکتانت ها حساسیت زیادی داشته و این تغییرات می تواند باعث ایجاد اختلال در میزان کلروفیل و کاروتنوئید و بسیاری از متابولیسم های سلولی شود. بنابراین ضرورت استفاده از سورفاکتانت-هایی که دارای سرعت تجزیه پذیری بالاتر و ماندگاری کوتاه تر در طبیعت هستند، امری مهم و قابل توجه به نظر می رسد.

وجود ترکیبات آروماتیک چند حلقه ای در بوم سازگان های دریایی با توجه به اثرات سرطان زایی و ایجاد جهش های ژنتیکی و کشندگی در موجودات، از اهمیت مطالعاتی بالایی برخوردارند. بدین جهت، میزان تجمع ترکیبات مختلف هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در بافت هپاتو پانکراس خرچنگ منزوی (Clibanarius signatus) در 10 ایستگاه و در طول سواحل شمال دریای مکران و در سال 1396 موردمطالعه قرار گرفت. تعیین مقادیر ترکیبات هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای توسط دستگاه HPLC صورت پذیرفت. میزان غلظت کل ترکیبات هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در بافت هپاتوپانکراس بین 11/19-22/62 نانوگرم بر گرم وزن خشک به دست آمد. بالاترین مقدار آلودگی به این ترکیبات در ایستگاه خلیج چابهار و کمترین آن در ایستگاه پسابندر مشاهده شد و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه اختلاف معنی داری میان کل ایستگاه ها نشان داد(05/0p<). نتایج این مطالعه نشان داد که مقادیر اندازه گیری شده از هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای از استاندارد بین المللی NOAA برای موجودات دریایی پایین تر است. حضور ترکیبات با تعداد حلقه های کم بیانگر غالب بودن آلاینده هایی با منشاء پتروژنیک است. نتایج این مطالعه بیانگر و تایید کننده استفاده از خرچنگ منزوی (C. signatus) به عنوان شاخص زیستی عوامل آلاینده به ویژه ترکیبات هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در سواحل است.

خلیج فارس از متنوع ترین بوم سازگان دنیا بوده و به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و راهبردیش به طور مداوم در معرض آلاینده های نفتی می باشد، در نتیجه توسعه روش های کارآمد برای تصفیه آلودگی ها ضروری است. هدف از مطالعه حاضر، تعیین توانایی تولید بیوسورفکتانت توسط سویه TA1 (Alcanivorax dieselolei)، توانایی تجزیه زیستی ترکیبات مختلف تشکیل-دهنده نفت خام و همچنین کنتیک تجزیه زیستی نفت خام توسط این سویه است. توانایی سویه TA1 در تولید بیوسورفاکتانت در محیط کشت پایه نمکی حاوی منابع مختلف کربن سنجیده شد. قابلیت سویه TA1 در تجزیه ترکیبات مختلف نفت خام توسط روش وزن سنجی انجام گرفت. کنتیک تجزیه زیستی نفت خام توسط این سویه در محیط کشت دارای غلظت های مختلف نفت خام مطالعه شد. بررسی مدل های مختلف کنتیک تجزیه زیستی با تطبیق آنها با داده های بدست آمده انجام گرفت. نتایج نشان داد سویه TA1 تنها در محیط حاوی نفت خام قادر به تولید بیوسورفکتانت می باشد. این سویه به ترتیب 46/95 درصد، 52/89 درصد، 95/29 درصد و 20/27 درصد از ترکیبات آلیفاتیک، آروماتیک، رزینی و آسفالتن های موجود در نفت خام را تجزیه کرد. سویه TA1 در غلظت های مختلف نفت خام قادر به رشد بود و با افزایش غلظت اولیه نفت خام فاز تاخیری و زمان تجزیه زیستی افزایش یافت. نتایج نشان داد مدل ایبا بهترین مدل برای توصیف تجزیه زیستی نفت خام توسط سویه TA1 است. در نتیجه-گیری کلی، با توجه به تولید بیوسورفکتانت توسط سویه TA1، قابلیت این سویه در تجزیه زیستی ترکیبات مختلف نفت خام و همچنین توانایی این سویه در مصرف ترکیبات هیدروکربنی در غلظت بالای سوبسترا، می توان از این سویه به صورت کارآمدی در زیست پالایی مناطق آلوده به ترکیبات نفتی استفاده کرد.

عناصر ضروری نظیر آهن، روی و مس در بدن ماهیان فعالیت های متابولیسمی دارند و در رشد و نمو آن ها تاثیرگذار هستند. افزایش غلظت این عناصر در اندام های ماهیان سبب مسمومیت می گردد. این تحقیق در سال 1393 با هدف تعیین و مقایسه میزان عناصر سنگین آهن، روی و مس در عضله، کبد و خاویار تاسماهی سیبری پرورشی (Acipenser baerii) در فصل بهار در استان خوزستان انجام شد. 30 قطعه تاسماهی سیبری به صورت کاملا تصادفی از 5 استخر پرورشی مزرعه پرورش ماهیان خاویاری حنطوش زاده واقع در شهرستان دزفول تهیه شد. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS17 انجام شد و میانگین تیمارها به کمک آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA-One way) با یکدیگر مقایسه شدند. بالاترین میزان آهن، روی و مس به ترتیب 68/0± 42/7، 48/3± 22/42 و 32/0± 72/3 میلی گرم بر کیلوگرم در کبد تاسماهی سیبری به دست آمد (05/0P<). پایین ترین میزان این عناصر نیز به ترتیب 16/0± 22/2، 76/0± 62/10 و 02/0± 51/0 میلی گرم بر کیلوگرم در عضله این گونه مشاهده شد (05/0P<). میزان عناصر سنگین آهن، روی و مس در تاسماهی سیبری در تمامی نمونه های مورد مطالعه در کبد بالاتر از عضله و خاویار بود (05/0P<). میانگین میزان آهن، روی و مس در خاویار تاسماهی سیبری 35/0± 74/4، 27/2± 29/34 و 02/0± 66/1 میلی گرم در کیلوگرم به دست آمد. در این تحقیق میزان آهن، روی و مس در عضله و خاویار تاسماهی سیبری در مقایسه با حد مجاز سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و داروی آمریکا، وزارت کشاورزی شیلات انگلستان و انجمن ملی بهداشت و سلامت استرالیا پایین تر بود.

با توجه به اهمیت شیلاتی خانواده شانک ماهیان در آب های جنوبی کشور، مطالعه حاضر به منظور مطالعه تأثیر عمق بر الگوی پراکنش و تراکم این خانواده در محدوده دریای عمان (استان سیستان و بلوچستان) در سال 1392 انجام گرفت. نمونه برداری با استفاده از کشتی تحقیقاتی فردوس 1 که یک کشتی ترالر پاشنه مجهز به تور ترال کف می باشد، به اجرا درآمد. تعداد 75 ایستگاه به طور تصادفی در لایه های عمقی 20-10، 30-20، 50-30 و 100-50 متری انتخاب گردید. نتایج نشان داد که مجموع کل توده زنده شانک ماهیان معادل 3/477 تن محاسبه گردید. بیشترین میزان توده زنده مربوط به صیدگاه های بیاهی، میدانی، خور رابچ و خور گالک به میزان 9/163 تن و در لایه عمقی 100-50 متر بود. میانگین کل شاخص صید بر واحد سطح (CPUA) شانک ماهیان، 0/205 کیلوگرم بر مایل مربع دریایی به دست آمد و در صیدگاه های بیاهی، میدانی، خور رابچ و خور گالک، بیشترین مقدار با میزان 6/706 کیلوگرم بر مایل مربع دریایی محاسبه شد. بر اساس لایه های عمقی نیز بیشترین میزان شاخص صید بر واحد سطح در لایه عمقی50-30 متر به میزان 9/304 کیلوگرم بر مایل مربع دریایی محاسبه گردید. در نهایت نقشه پراکنش خانواده شانک-ماهیان به کمک نرم افزار Arc-GIS ترسیم شد. به طور کلی، بر اساس نتایج حاصل، بیشترین تراکم خانواده شانک ماهیان در لایه عمقی 100-50 متر و بالاترین میزان توده زنده مربوط به صیدگاه های بیاهی، میدانی، خور رابچ و خور گالک به دست آمد.