روانشناسی شناختی
سال:1399 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

پژوهشگران حوزه آموزش علوم بر این باور هستند که نگرش افراد درباره یادگیری در آینده درسی آن ها تاثیر چشمگیری دارد و آنچه که از علوم خواهند آموخت بی ارتباط با این نگرش ها نخواهد بود. ابزارهایی برای اندازه گیری نگرش نسبت به علوم توسعه ارایه شده است. یکی از جدیدترین آن ها پرسشنامه نگرش ها نسبت به یادگیری علوم کلرادو مشهور به CLASS است. که در کشور ما برای استفاده پژوهشگران حوزه آموزش و روانشناسی، استانداردسازی نشده است. پژوهش از نوع توصیفی است که مبتنی بر طرح های ابزارسازی و بررسی ویژگی های روان سنجی ابزار است. در این پژوهش از 476 دانش آموز مقطع متوسطه دوم در رشته های تحصیلی تجربی و ریاضی برای بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه مذکور استفاده شده است. از تحلیل عاملی تاییدی به منظور بررسی ساختار عاملی پرسشنامه و از مدل پاسخ مدرج در نظریه سوال پاسخ برای تحلیل گویه ها استفاده شد. تحلیل عاملی تاییدی، همه 8 عامل پرسشنامه را مورد تایید قرار داده ضریب آلفای کرونباخ برای همه عامل ها مقادیری از 701/0 تا 891/0 را شامل می شدند. گویه های پرسشنامه ضمن داشتن برازش مناسب با مدل چند ارزشی پاسخ مدرج دارای پارامترهای تشخیص و پارامتر آستانه مطلوبی بودند. به لحاظ شاخص های کلاسیک اندازه گیری همچون پایایی و روایی سازه و همچنین پارامترهای برآورد شده در نظریه سوال پاسخ، گویه ها و ساختار این پرسشنامه مطلوب ارزیابی می شود و پژوهشگران کاربرد نسخه فارسی این پرسشنامه را برای بررسی نگرش ها درباره علوم به خصوص فیزیک مناسب می دانند.

واحدهای صنعتی، کانون حوادث مختلف بوده و نیاز است که کارگران شاغل در آن از هوشیاری و عکس العمل بالا در پردازش های اطلاعاتی برخوردار باشند. لذا هدف پژوهش پیش رو، ارزیابی امکان بهره گیری از طبیعت در طرح واحدهای صنعتی برای افزایش میزان بازیابی توجه کارگران بوده است. لذا در قالب یک پژوهش پیمایشی، به سنجش مولفه های چهارگانه بازیابی توجه (اعم از دوربودن، گستردگی، جذابیت، سازگاری) و نیز بازیابی کلی محیط های باز و سرپوشیده واحدهای صنعتی پرداخته است. آزمودنی های این پژوهش، کارگران شاغل در شهرک صنعتی ایلام بوده و از آن ها خواسته شده تا میزان بازیابندگی فضاهای مختلف صنعتی (با و بدون طبیعت) را در مقیاس هفت گانه طیف لیکرت سنجش نمایند. تحلیل داده ها نشان داده که کمترین میزان بازیابی توجه مربوط به فضای داخلی بدون دید به طبیعت است (با مقدار 56/2). پس از این حالت، رتبه های بعدی به ترتیب مربوط به فضاهای زیر بوده است: محوطه صنعتی بدون طبیعت (با مقدار 77/3)؛ فضای داخلی با دید به طبیعت از پنجره (با مقدار 95/4)؛ محوطه صنعتی دارای طبیعت (با مقدار 12/5)؛ فضای داخلی با دید به پوستر دریا (با مقدار 31/5) و فضای داخلی با دید به پوستر دشت و جنگل (با مقدار 63/5). این یافته ها موید آن بوده که اضافه شدن طبیعت واقعی و مجازی به محیط های باز و سرپوشیده صنعتی می تواند میزان بازیابندگی فضا را افزایش دهد. نتایج همچنین نشان داد که بازیابندگی محیط های باز صنعتی فاقد طبیعت هم بیشتر از محیط های سرپوشیده بدون طبیعت است.

استدلال ریاضی توانایی استدلال استقرایی و استنتاجی با مفاهیم ریاضی است که متغیرهای زیربنایی شناختی در تبیین آن نقش مهمی ایفا می کنند. این پژوهش با هدف بررسی نقش توجه تقسیم شده و حافظه کاری بر استدلال ریاضی با میانجی گری دانش ریاضی و هوش سیال در دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی انجام شده است. این پژوهش به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، غیرآزمایشی (توصیفی) و از نوع مطالعات همبستگی است که برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل مسیر استفاده شد. در این مطالعه تعداد 213 دانش آموز پسر پایه چهارم ابتدایی مدارس شهر قم به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای دومرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری یکپارچه-ویراست دوم برای سنجش انواع توجه، فرم A مقیاس 2 هوش سیال کتل، شاخص حافظه کاری آزمون هوش وکسلر-نسخه چهارم، آزمون سوال های دانستن (دانش) ریاضی و آزمون سوال های استدلالی ریاضی مطالعه تیمز 2015 برای سنجش دانش و استدلال ریاضی می شود. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که همه ضرایب مسیر معنی دار و شاخص های برازش مدل مطلوب است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این است که توجه تقسیم شده می تواند حافظه کاری را پیش بینی کند و حافظه کاری با میانجی گری دانش ریاضی و هوش سیال قادر به پیش بینی استدلال ریاضی است. نتایج این پژوهش می تواند برای معلمان و درمانگران مفید باشد تا مشکلات و اختلالات ریاضی دانش آموزان را از طریق تقویت متغیرهای شناختی موثر بر استدلال ریاضی بهبود بخشند.

هدف مطالعه حاضر بررسی ضرورت تغییر مفهومی در توسعه حرفه ای معلمان و امکان آن از طریق خلق محیط ساختن دانش بود. در رویکرد شناختی کیفیت آموزش وابسته به عمل معلمان دانسته می شود و عمل معلمان وابسته به شناخت آن ها. از این رو هدف بسیاری از دوره های توسعه حرفه ای معلمان تربیت معلمانی است که نظام شناختی منطبق با آخرین یافته های برخاسته از مطالعات علوم شناختی و علوم یادگیری داشته باشند. در این مطالعه از روش سنتزپژوهی استفاده شد تا گزاره های مبانی ضرورت تغییر مفهومی تدوین شود. تحلیل گزاره های به دست آمده نشان داد که نظام باورهای تربیتی، مفاهیم از پیش آموخته معلمان و هماهنگی یا عدم هماهنگی آن با مفاهیم علمی، نظریه های ضمنی معلمان، انسجام شناخت، باورهای معرفت شناختی، آگاهی فرامفهومی و نظام شناختی تجربه بنیاد باید در توسعه حرفه ای معلمان مورد توجه قرار بگیرد. همچنین امکانی که محیط ساختن دانش برای تغییرمفهومی معلمان می تواند ایجاد کند، مورد بحث قرار گرفته است.

یکی از استعاره های مفهومی معروف، استعاره "زمان به مثابه فضا" می باشد. زمان به عنوان یک مفهوم انتزاعی توسط مفهوم عینی چون فضا مفهوم سازی می شود. این مفهوم سازی زمان همچنین در ایما و اشارات حین کلام نیز نمود دارد. در این تحقیق سعی داریم دریابیم خط فرضی زمان در ایما و اشارات حین کلام دارای چه بعد و جهتی است و تحت تاثیر کدام یک از منابع استعاری فضا می باشد. بدین منظور شش منبع استعاری اقتباس شده از فضا بر سه محور سهمی، جانبی، و عمودی در شش جهت فضایی بر روی دو واژه فردا و دیروز مورد آزمایش قرار گرفتند. شرکت کنندگان 137 دانشجو با بازه سنی 18 تا30 می باشند. بسامد وقوع و میانگین درصد ایما و اشارات نشان داد محور افقی-سهمی پشت سر به روبه رو برگرفته از منبع استعاری-فضایی جهت استعاره های زبانی با 55. 75 درصد؛ و محور افقی-جانبی راست به چپ برگرفته از منبع استعاری-فضایی جهت نوشتاری زبان فارسی با 30. 1 درصد به عنوان دو عامل تاثیرگذار در فعال سازی این ابعاد و جهات نقش داشتند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ما به واسطه تجارب بدنمند حسی-حرکتی که از زبان به عنوان یک فناوری قراردادی-فرهنگی به صورت نوشتاری و یا استعاره های زبانی داریم می تواند نقش مهمی در بازنمایی خط ذهنی زمان در ایما و اشارات ایفا کند.

با توجه به شیوع گسترده اهمال کاری و به تاخیر انداختن کارها و ضرورت مشخص ساختن عوامل تاثیرگذار بر این مشکل، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای پشیمانی مورد انتظار و در نظر گرفتن پیامدهای آینده در ارتباط بین انتخاب تکانشی و پریشانی هیجانی با اهمال کاری انجام شد. در یک پژوهش تحلیلی-مقطعی از بین دانشگاه های شهر کرمانشاه 400 دانشجو به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و با استفاده از پرسشنامه های تکانشگری، افسردگی، اضطراب و تنیدگی، انتخاب پولی، تصمیم گیری مبتنی بر پشیمانی، در نظر گرفتن پیامدهای آینده و اهمال کاری خالص مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها بر مبنای آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که مدل پژوهش حاضر از برازش مطلوبی با داده ها برخوردار است. فوریت، فقدان پشتکار، اضطراب و کاهش اهمیت تاخیری به واسطه ای پشیمانی مورد انتظار و فقدان تامل هم به واسطه پشیمانی مورد انتظار و هم به واسطه در نظر گرفتن پیامدهای آینده بر اهمال کاری تاثیر داشت. می توان گفت که پشیمانی مورد انتظار و در نظر گرفتن پیامدهای آینده در رابطه بین آشفتگی هیجانی و انتخاب تکانشی با اهمال کاری نقش میانجی ایفا می کنند و با تدوین مداخلاتی که این متغیرها را هدف قرار می دهند می توان به کاهش اهمال کاری در افراد آشفته و تکانشگر کمک کرد.

اختلالات طیف اوتیسم از جمله اختلالات عصبی تحولی هستند که به وسیله نقص در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای تکراری مشخص می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر تحریک الکتریکی مستقیم قشری مغز (tDCS) بر شاخص های عصب-روانشناختی مرتبط با مهارت های اجتماعی و مشکلات رفتاری در کودکان مبتلا به اوتیسم در قالب یک طرح شبه آزمایشی با روش پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل و پیگیری انجام گرفت. بدین منظور 32 کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. مداخله شامل 10 جلسه تحریک الکتریکی مستقیم بود که طی آن بیماران به دو گروه تقسیم شدند، یک گروه تحریک واقعی و گروه دیگر تحریک ساختگی یا شم دریافت کردند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس تشخیصی اوتیسم گیلیام (گارز) و مقیاس اندازه گیری مهارتهای اجتماعی بود. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر برای مقایسه نمره های پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری در دو گروه آزمایش و کنترل انجام شد. نتایج نشان دهنده بهبود مهارت های اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری در گروه آزمایش بود.