مجله دانشکده پزشکی
سال:1399 | دوره:78 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

تخم لقاح یافته پرندگان به عنوان یک مدل تاریخی در بررسی های جنین شناسی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. سلول های بنیادی پرتوان پرندگان، سلول هایی هستند که دارای دو خصوصیت مهم خودنوزایی و توانایی تبدیل شدن به سه لایه زاینده جنینی در محیط آزمایشگاه هستند. با توجه به ویژگی خاص گونه پرندگان، از دیرباز از تخم لقاح یافته جوجه به عنوان یک بیوراکتور طبیعی برای تولید انواعی از پروتیین نوترکیب و واکسن ها استفاده شده است. با توجه به محدودیت های استفاده از تخم مرغ برای تکثیر ویروس ها، به کمک فناوری های کشت سلول های بنیادی، امکان دستیابی به روش های مطمئن و تولید در مقیاس وسیع انواعی از واکسن های انسانی و دامی فراهم شده است. سلول های بنیادی جنینی جوجه برای اولین بار از بلاستودرم جنین در مرحله تکوینی X به دست آمدند. این سلول ها مدلی مناسبی برای مطالعات جنین در مراحل اولیه، دستورزی های ژنتیکی، تکثیر ویروس و تولید پرندگان تراریخته هستند. افزون بر آن، سلول های بنیادی پرتوان القایی به عنوان منبع دیگری از سلول های پرتوان قابلیت خودنوزایی دارند و می توانند به سه لایه زاینده تبدیل شوند و ابزاری مناسب برای تولید واکسن و پرندگان تراریخته هستند. باوجود توانمندی بالای سلول های بنیادی پرتوان جوجه در پذیرش ویروس، امکان دستیابی به رده های سلولی تکثیرپذیر عاری از دستکاری های ژنتیکی محدود بوده و بیشتر از رده های سلولی فیبروبلاستی مشتق شده از تخم های عاری از پاتوژن برای تولید واکسن استفاده می شود. در این مطالعه اهمیت رده های سلولی مشتق شده از جنین جوجه به عنوان ابزاری مناسب برای دستیابی به واکسن های ویروسی مورد بررسی قرار می گیرند.

زمینه و هدف: طراحی مدل سازمانی متناسب با اهداف و رسالت قطب های علمی و مراکز برتر در حوزه علوم پزشکی به منظور پاسخگویی به مأموریت های محوله به عنوان یک ضرورت قطعی هدف پژوهش کنونی بود. روش بررسی: پژوهش کنونی تحقیقی-کاربردی و کیفی حاضر از اردیبهشت تا بهمن 1395 در دو مرحله تطبیقی و تحلیلی انجام گرفت. مکان انجام مطالعه شامل دانشگاه، پژوهشگاه، مرکز درمانی یا مرکز پژوهشی است که به عنوان قطب علمی شناخته شده اند. در بخش تطبیقی همه 50 قطب علوم پزشکی داخل و نمونه های مشابه در خارج از کشور و در بخش تحلیلی 10 نفر از خبرگان و مسئولان قطب های برتر علوم پزشکی، نمونه پژوهش بودند. ابزار گردآوری داده ها در بخش تحلیلی مصاحبه نیمه ساختار یافته، مستندات ابلاغی وزارت بهداشت و در بخش تطبیقی بانک های داده و سایت های رسمی قطب ها بود. یافته ها: اطلاق واژه "مرکز برتر" برای واحدهایی که در یک یا دو حوزه از ابعاد سه گانه آموزش، پژوهش و درمان نقش ایفا می کنند و واژه " قطب علمی" برای واحدی که در هر سه بعد یادشده افزون بر مدیریت دانش ایفای نقش می کند، مورد توافق قرار گرفت. برای قطب علمی هفت مأموریت (ملی و تاحدی بین المللی) و برای مرکز برتر پنج مأموریت متفاوت تدوین گردید. نقش وزارت بهداشت در زمینه هدایت کلان قطب ها در هفت بند مورد توافق قرار گرفت. در نهایت مدل کلان سازماندهی قطب های علمی و مراکز برتر در سطح وزارت، دانشگاه ها طراحی و ارایه شد. نتیجه گیری: اصلاح ساختار تولیت قطب ها در وزارت، وحدت فرماندهی در سطح عالی مدیریت قطب ها با تشکیل و سازماندهی مجدد وظایف و اختیارات شورای عالی قطب ها و ایجاد یک ارتباط نظام مند با وزارت و معاونت های مربوط بخشی از الزامات تحقق نقش و انجام رسالت قطب های علمی است.

زمینه و هدف: شایعترین انواع سرطان پوست غیرملانومی، سرطان های سلول پایه ای (Basal cell carcinoma, BCC) و سلول اسکواموس (Squamous cell carcinoma, SCC) می باشند. Actinic keratoses (Solar keratoses) و Intraepithelial carcinoma (Bowen’ s disease) که به طور مخفف از آن ها با نام AKIEC یاد می کنیم، پیش زمینه های SCC هستند. از آن جا که تشخیص زودهنگام، تاثیر بسزایی در درمان سرطان دارد، این مطالعه یک مدل مبتنی بر کامپیوتر برای تشخیص این سرطان معرفی می کند. روش بررسی: در این مطالعه تحلیلی که در بهمن 1398 در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد، از مجموعه تصاویر درماسکوپی Human against machine with 10000 training images (HAM10000)، تعداد 327 تصویر AKIEC، 513 تصویر BCC و 840 تصویر کراتوسیس خوش خیم (Benign keratosis, BK) استخراج گردید. از هر کدام از این سه نوع داده، 90% تصاویر بطور تصادفی به عنوان داده آموزشی انتخاب و مابقی به عنوان داده تست لحاظ شدند. از یک مدل یادگیری عمیق شبکه عصبی کانولوشنال (Deep learning convolutional neural network)، با استفاده از شبکه AlexNet (Krizhevsky, et al., 2012) به عنوان شبکه از پیش آموزش (Pretrained) داده شده برای تشخیص سرطان استفاده شد. پس از آموزش شبکه بر روی داده آموزشی، عملکرد آن بر روی داده تست، ارزیابی گردید. یافته ها: مدل یادگیری عمیق پیشنهادی به دقت 90%(Accuracy) در طبقه بندی (Classification) تصاویر به دو کلاس خوش خیم و بدخیم دست یافت. همچنین مساحت زیر منحنی Receiver operating characteristic (ROC) 0. 97، حساسیت 94% (Sensitivity) و اختصاصیت 86% (specificity) به دست آمد. نتیجه گیری: این یافته ها نشان می دهد که مدل های یادگیری عمیق می توانند به دقت بالایی در تشخیص سرطان غیرملانومی پوست دست یابند.

زمینه و هدف: پنتوکسی فیلین به دلیل دارا بودن خواص ضدالتهابی و اثرات مفید درمانی، یک داروی با ارزش در درمان بیماران کلیوی می باشد. اگرچه، تصمیم گیری در خصوص تجویز این دارو جهت درمان برخی مشکلات ناشی از نارسایی کلیه از جمله آنمی، باید براساس نتایج حاصل از مطالعات باشد. در این مطالعه، اثر پنتوکسی فیلین در درمان آنمی ناشی از نارسایی کلیه از طریق انجام یک مرور نظام مند و فراتحلیل به منظور تعیین ارتباط بالینی مطالعات انجام شده با سیر بهبود بیماری، مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: این مطالعه، از نوع مرور نظام مند و فراتحلیل می باشد که از مهر تا اسفند 1396 در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت. پایگاه های الکترونیکی تا پایان دسامبر 2017 جستجو شدند. لغت اصلی مورد جستجو شامل “ پنتوکسی فیلین” بود که با واژه «و» همزمان با معادل انگلیسی لغات “ آنمی” ، “ هموگلوبین” ، “ هماتوکریت” ، “ فریتین” ، “ اریتروپویتین” و “ ترانسفرین” ، مورد جستجو قرار گرفت. یافته ها: براساس معیارهای از پیش تعیین شده، در مجموع 10 مقاله وارد مطالعه شده و داده های این مقالات جداگانه توسط دو پژوهشگر استخراج گردید. نتایج حاصل از فراتحلیل انجام شده بر روی این مقالات نشان می دهد که پنتوکسی فیلین تا حدودی توانسته است درصد اشباع ترانسفرین را افزایش دهد، اما اثرات چشمگیری بر روی سطوح هموگلوبین، هماتوکریت، فریتین، و دوز مورد نیاز اریتروپویتین نداشته است. نتیجه گیری: نتایج این فراتحلیل نشان داد که تاکنون شواهد چشمگیری که تأییدکننده ی فواید تجویز پنتوکسی فیلین برای درمان آنمی بیماران کلیوی باشد، در دست نیست. هرچند که این استنباط از چند مطالعه ی کوچک و ناهمگون و براساس بیومارکرهای جایگزین (و نه اصلی) مرتبط با آنمی، اتخاذ گردیده است.

زمینه و هدف: بیماری اسکلروز سیستمیک نوعی بیماری بافت هم بند است که در سیر آن اختلال عملکرد سیستم ایمنی منجر به آسیب به بافت هم بند جلدی، زیرجلدی و عروق و درنتیجه، آسیب ارگان های انتهایی می شود. عمده ی مرگ ومیر در این بیماران به دنبال آسیب وسیع بافت ریوی می باشد. شیوع آترواسکلروز نیز در این بیماران بالاتر از جمعیت سالم بوده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط میان آترواسکلروز عروق کرونر با شدت و وسعت درگیری ریوی در بیماران مبتلا به اسکلروز سیستمیک انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه ی مقطعی، 25 بیمار شناخته شده ی مبتلا به اسکلروز سیستمیک که از فروردین 1390 تا فروردین 1393 به بیمارستان شهید مدرس تهران ارجاع شده بودند و معیارهای خروج از طرح را نداشتند، وارد مطالعه شده و اسکورهای بیان شده در آنان اندازه گیری شد. برای بررسی ابتلای عروق کرونر و آئورت توراسیک به آترواسکلروز از نمره کلسیم کرونری و جهت تعیین شدت و وسعت درگیری ریوی از معیارهای پذیرفته شده ی ولز و واریک (Wells & Warrick) که براساس مشاهدات سی تی اسکن بدون تزریق از بیمار تعریف می شود، استفاده شد. یافته ها: بررسی در 25 بیمار (21 زن و چهار مرد) مبتلا به اسکلروز سیستمیک با میانگین سنی 4± 67 سال انجام شد. میانگین نمره ولز در بیماران 59/2± 00/13 و نمره واریک 42/14± 59/14 بود. هیچگونه ارتباط معناداری میان کلسیفیکاسیون عروق کرونر، آنولوس آئورت و آئورت توراسیک با شدت و وسعت درگیری ریوی رویت نشد. نتیجه گیری: آترواسکلروز عروق کرونر و شدت درگیری پارانشیم ریوی در بیماران مبتلا به اسکلروز سیستمیک با یکدیگر ارتباط معناداری نداشتند.

زمینه و هدف: سرطان سومین علت مرگ ومیر در ایران است. درمان سرطان پرهزینه بوده و یکی از عوامل اصلی این هزینه های بالا هزینه دارویی می باشد. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی هزینه های دارویی شیمی درمانی و شناسایی عوامل موثر بر این هزینه ها در پنج سرطان شایع در استان اصفهان بود. روش بررسی: این مطالعه تحلیلی-مقطعی که از فروردین تا اسفند 1394 انجام شد، تمام بیماران مبتلا به پنج سرطان شایع اصفهان که داده های آن ها در مرکز ثبت سرطان در معاونت بهداشتی استان اصفهان ثبت و از داروخانه های توزیع کننده داروهای شیمی درمانی، دارو تهیه کرده اند را مورد بررسی قرار داد. یافته ها: سرطان های پستان، پوست، کولورکتال، معده و تیرویید به ترتیب شایعترین سرطان ها در سال 1394 در استان اصفهان بودند. سرطان کولورکتال با میانگین مبلغ کل سالانه 110. 510. 720 ریال جهت داروهای مرتبط با شیمی درمانی برای هر بیمار پرهزینه ترین و سرطان تیرویید، با میانگین مبلغ کل 40. 791. 123 ریال کم هزینه ترین دارودرمانی را بین پنج سرطان شایع داشتند. میانگین هزینه کل داروهای شیمی درمانی برای یک بیمار صرف نظر از نوع سرطان مبلغ 96. 307. 145 ریال در یک سال محاسبه گردید. بیشترین میانگین سن ابتلا بین پنج سرطان شایع مربوط به سرطان پوست بود. نتیجه گیری: محاسبه متوسط هزینه شیمی درمانی پنج سرطان شایع در اصفهان نشان دهنده هزینه بالای دارویی (بیش از 96 میلیون ریال برای هر بیمار) بود. این امر به ویژه در مورد سرطان کولورکتال که بالاترین هزینه متوسط سالانه را دارد مطرح بود.

زمینه و هدف: میزان مرگ ومیر ناشی از سپسیس و پنومونی در بیماران مبتلا به مرحله نهایی نارسایی مزمن کلیوی نسبت به جمعیت عمومی بیشتر است. عفونت های باکتریایی شایعترین علت بستری در بیماران دیالیزی می باشد و شایعترین منبع باکتریمی در این بیماران دسترسی های عروقی می باشد. از این رو این مطالعه با هدف تعیین شیوع علل عفونی منجر به بستری در بیماران مبتلا به مرحله نهایی نارسایی مزمن کلیوی در شهر گرگان انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی و توصیفی-تحلیلی است که به روش سرشماری بر روی بیماران مبتلا به مرحله نهایی نارسایی مزمن کلیوی که به علل عفونی در طی سال های 1393 تا 1395 در مرکز آموزشی درمانی پنج آذر گرگان بستری شدند انجام شد. داده های مربوط به بیماران از طریق پرونده های بالینی آنان گردآوری گردید. یافته ها: شیوع ابتلا به بیماری های عفونی در بیماران مبتلا به مرحله نهایی نارسایی مزمن کلیوی طی سه سال، 7/12% بود به طوری که از تعداد 100 بیمار مبتلا به مرحله نهایی نارسایی مزمن کلیوی بستری شده با علل عفونی، بیشترین فروانی نوع بیماری عفونی، عفونت کاتتر (43%) بوده و سپسیس (18%)، عفونت دستگاه ادراری (11%) و پنومونی (8%) در مراتب بعدی قرار داشتند. سن (003/0P=)، جنس (01/0P=)، طول مدت ابتلا (009/0P=)، اعتیاد به مواد مخدر (01/0P=) و ابتلا به دیابت (01/0P=) از عوامل موثر بر بروز عوارض عفونی در بیماران مبتلا به مرحله نهایی نارسایی مزمن کلیوی بوده است. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که عفونت کاتتر با بیشترین شیوع علت عفونت در بیماران مبتلا به مرحله نهایی نارسایی مزمن کلیوی می باشد.

زمینه و هدف: خطای پزشکی به خطایی گفته می شود که به دلیل فراموشی، قصور در برنامه ریزی یا اجرای نادرست برنامه مراقبت سلامت رخ دهد، چه باعث صدمه و آسیب به بیمار شود و چه آسیبی ایجاد نکند. خطای پزشکی در بیمارستان ها موجب کاهش رضایت بیماران، افزایش میزان مرگ ومیر بیمارستانی، کاهش بهره وری بیمارستان ها و افزایش هزینه های نظام سلامت می شود. این مطالعه با هدف تعیین میزان خطاهای پزشکی در بیمارستان های ایران انجام شد. روش بررسی: این پژوهش با روش مرور نظام مند و متاآنالیز در بازه زمانی آذر تا اسفند 1397 انجام شد. تمامی مقالات مرتبط با سنجش میزان خطاهای پزشکی در همه بخش های بیمارستان های ایران منتشر شده تا پایان 29 اسفند 1397 در هفت پایگاه داده ای و دو موتور جستجوگر، جستجو، گردآوری و ارزشیابی کیفیتی شدند. در نهایت، تعداد 9 مقاله مرتبط انتخاب و تحلیل شدند. یافته ها: بیشتر مطالعات با استفاده از فرم گزارش داوطلبانه خطا به محاسبه میزان خطاهای بیمارستانی پرداختند (67%). مطالعات انجام شده میزان خطاهای پزشکی در بیمارستان های ایران را بین 06/0% و 42% گزارش کردند. با انجام فراتحلیل، میزان خطاهای پزشکی در بیمارستان های ایران بر اساس مدل تصادفی 01/0% (01/0%-0: حدود اطمینان 95%) به دست آمد. بیشترین میزان خطای پزشکی در بیمارستانی آموزشی در شیراز در سال 1391 برابر با 1/2% (7/4%-2/1: حدود اطمینان %95) به دست آمد. بین متغیر حجم نمونه و میزان خطای پزشکی رابطه معنا داری وجود داشت (05/0P<). نتیجه گیری: شیوع خطای پزشکی براساس ترکیب پژوهش های انجام شده در بیمارستان های ایران کم است. با وجود این، خطای پزشکی افزون بر تحمیل هزینه، نتایج منفی برای بیماران نیز به دنبال دارد.

زمینه و هدف: سندرم سلای خالی Empty sella syndrome (ESS) یک یافته نورولوژیکی یا پاتولوژیکی است که در آن سلا تورسیکا، خالی از بافت هیپوفیز بوده و فضای ساب آراکنویید به درون سلا تورسیکا گسترش پیدا می کند که به دو شکل اولیه یا ثانویه و همچنین جزیی و کامل می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان شیوع سندرم سلای خالی انجام شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی گذشته نگر است که در آن تمامی بیماران مراجعه کننده به بیمارستان امام علی (ع) زاهدان برای انجام تصویربرداری الکترومغناطیس از مغز (1856 نفر) با نمونه گیری تمام شماری در شش ماهه ابتدایی سال 1397 به صورت مقطعی مورد بررسی قرار گرفتند. معیارهای ورود به مطالعه شامل، عدم وجود مشکل شناخته شده دیگر در سیستم عصبی مرکزی و بیماری زمینه ای همزمان توجیه کننده بود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای متشکل از متغیرهای جمعیت شناختی و متغیرهای مربوط به اختلال سلای خالی بود. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که میزان شیوع سلای خالی 2/8% با میانگین سنی 51/12± 02/37 سال بود. 4/66% از بیماران زن بودند. میزان شیوع سندرم سلای خالی اولیه 9/78% با میانگین سنی 26/11± 51/34 بود. 7/71% از بیماران دارای سلای خالی جزیی بودند. بین میانگین سنی و جنسیت بیماران مبتلا به سلای خالی و سالم اختلاف آماری معنادار وجود داشت (008/0=P) و (0001/0>P). بین میانگین سنی بیماران مبتلا به سلای خالی و نوع سلای خالی اختلاف آماری معنادار وجود داشت (0001/0>P). نتیجه گیری: یافته های مطالعه حاضر نشان دهنده شیوع کلی به نسبت پایین سندرم سلای خالی در بیماران مراجعه کننده بود.

زمینه و هدف: عدم کارایی فیستول های همودیالیز موجب تحمیل هزینه های زیاد و افزایش آمار مرگ ومیر و عوارض می گردد. کارایی بالون دارویی و غیردارویی در فیستول های شریانی وریدی بدون عملکرد مناسب در یک دوره شش ماهه بررسی شد. روش بررسی: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی است. 50 بیمار همودیالیزی که به علت عدم کارایی فیستول شریانی وریدی در سال 1396 به بیمارستان امام رضا (ع) کرمانشاه مراجعه کردند، به طور تصادفی در دو گروه مجزا قرار گرفتند. همه این بیماران توسط یک جراح عروق، تحت آنژیوپلاستی فیستول با بالون دارویی و غیردارویی قرار گرفتند. بیماران در فاصله زمانی شش ماهه پیگیری شدند. یافته ها: درصد موفقیت کارایی بالون دارویی نسبت به غیردارویی در عملکرد فیستول های شریانی وریدی به طور معناداری افزایش یافت (05/0P<). همچنین ارتباط معناداری بین سن و ابتلا به دیابت در طول عمر فیستول وجود دارد. نتیجه گیری: کاربرد بالون های دارویی نسبت به غیردارویی در کارایی فیستول های شریانی وریدی موثرتر است.

سردبیر محترم سازمان جهانی بهداشت (WHO) در دسامبر سال 2019 و در پی همه گیری شدید بیماری شدید تنفسی در شهر ووهان کشور چین و با استفاده از نمونه های دستگاه تنفسی تحتانی بیماران مبتلابه ویروس گزارش ویروس جدیدی را ارایه داد که سازمان بهداشت جهانی عامل این همه گیری را (SARS-CoV-2) اعلام کرد، از آن زمان، با پیشرفت بیماری در کشورهای جهان، این بیماری به عنوان پاندمی در جهان گزارش شد. 1و2 نگرانی بیشتر وضعیت بیماری کرونا در ایران و نحوه برخورد مردم با این بیماری است و چنین وضعیتی در کشور بسیار قابل تامل است. هنوز مردم شدت بیماری را لمس نکرده اند و به راحتی در شهرها رفت وآمد می کنند، بیشتر مردم نحوه استفاده از مواد ضدعفونی کننده را یاد نگرفته اند و با آن آشنایی ندارند و یا به صورت نادرست آز آن استفاده می کنند، استفاده از الکل خالص در شست و شوی دست و سوختگی دست و یا مصرف بیش ازاندازه و بروز مسمومیت که موجبات مرگ را فراهم می آورد. . . .