پژوهش های تجربی حسابداری
سال:1399 | دوره:9 | شماره:36 |تعداد مقالات:10

هدف شرکت هایی که از راهبری شرکتی نامطلوبی برخوردارند، در مقایسه با شرکت های برخوردار از راهبری شرکتی مطلوب، واکنش شدیدتری در برابر شوک های بزرگ اقتصادی نشان می دهند. از آنجاییکه ابزارهای راهبری شرکتی با ارزش ایجاد شده برای سهامداران رابطه مستقیمی دارد، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه برخی از ابزارهای راهبری شرکتی و ارزش شرکت در شرایط تحریم اقتصادی است. روش پژوهش فرضیه های پژوهش در جامعه ای متشکل از 114 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 تا 1395و با بهره گیری از معادلات رگرسیونی چندگانه مبتنی بر داده های تابلویی، با استفاده از نرم افزار اکسل و 9 Eviews مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین ویژگی های هیات مدیره و ارزش شرکت رابطه معناداری وجود ندارد؛ این در حالیست که بین تحریم اقتصادی و ارزش شرکت رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان می دهد که تحریم اقتصادی بر رابطه ویژگی-های هیات مدیره و ارزش شرکت تاثیر ندارد. نتیجه گیری براساس نتایج بدست آمده، تحریم های اقتصادی با اعمال محدودیت در معاملات تجاری رابطه منفی با ارزش شرکت دارد. از طرفی تفاوت بستر فرهنگی و اقتصادی ایران با بسیاری ازکشورها موجب معنادار نبودن اثر تعاملی تحریم و ویژگی های هیات مدیره بر ارزش شرکت شده است.

هدف این مقاله ارزیابی کارایی بازار سرمایه در سطح نیمه قوی از طریق بررسی رابطه بین افزایش و کاهش بازدهی سهام و اطلاعات صورت های مالی است. بدین منظور با استفاده از 66 مدل داده های ترکیبی لاجیت غلتان و متغیرهای حسابداری، کاهش و افزایش بازدهی هر شرکت در قالب یک مقدار(Pr) برآورد و پرتفویی مصون (با سرمایه گذاری صفر) تشکیل شد. سهام شرکت ها با Pr معادل 0. 6 و بالاتر در موقعیت خرید و 0. 4 و پایین تر در موقعیت فروش لحاظ شد. بازدهی حاصل از پرتفوی مصون که جمع جبری دو گروه سهام مذکور است مبنای قضاوت در مورد کارایی بازار در سطح نیمه قوی است. نتایج حاصل از مدل های مذکور با سه معیار مختلف بازدهی بر روی نمونه ای متشکل از 58 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1385 لغایت 1396 حاکی از امکان کسب بازده اضافی غیرقابل تبیین توسط اندازه و ریسک سیستماتیک و انحراف قیمت های بازار از ارزش های بنیادی است. لذا کارایی بازار سرمایه ایران در سطح نیمه قوی را نمی توان تایید کرد. هم چنین، در میان 17 نسبت حسابداری مورد استفاده برای پیش بینی جهت تغییرات بازدهی، نسبت های تغییر در جمع دارایی ها، هزینه مالی به فروش، تغییر در سود نقدی هر سهم، تغییر در نسبت فروش به جمع دارایی ها، سود ناخالص به فروش و سود قبل از مالیات بیشترین دفعات معناداری مدل های برازش شده را دارند.

حسابداری از ابتدای تجارت به همه فعالیت های تجاری کمک کرده است. به دلیل نیاز به واقعی و دقیق بودن رویدادهای اقتصادی به ارقام گزارش مالی، حسابداری به طور مداوم پیشرفت کرده است. علاوه بر این، گسترش فناوری اطلاعات و ظهور اینترنت منجر به ایجاد شیوه های جدید ذخیره و ثبت اطلاعات شده است. یکی از این تغییرات، پیدایش حسابداری ابری است. حسابداری ابری به عنوان یک فناوری جدید با زیرساخت های اینترنت و رویکردهای جدید می تواند مزایای قابل توجهی در ارایه خدمات حسابداری به صورت الکترونیکی داشته باشد. استفاده از این تکنولوژی در حسابداری و گزارش گیری نیازمند توجه به عوامل مختلف است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل محیطی و انسانی موثر بر پذیرش حسابداری ابری در ایران است. این تحقیق از نظر روش شناسی یک تحقیق آمیخته متوالی اکتشافی است و دارای دو بعد کیفی و کمی می باشد، که برای رسیدن به این هدف از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده گردید. در این تحقیق ابتدا بر اساس چارچوب نظری و نظرات خبرگان، 16 عامل به عنوان عواملی که در پذیرش حسابداری ابری اثرگذار است، شناسایی شدند و سپس این عوامل در یک جامعه بزرگتر مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق کلیه اعضای هیات علمی و دانشجویان دکتری حسابداری هستند. در این تحقیق از روش نمونه گیری گلوله برفی و خوشه ای تک مرحله ای استفاده شده است. با استفاده از تجزیه و تحلیل عاملی اکتشافی و مدلسازی معادلات ساختاری، نتایج تحقیق نشان می دهد که 16 عامل در پذیرش حسابداری ابری موثر است.

گزارشگری پایداری، گزارشی است که اطلاعاتی پیرامون عملکرد اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و راهبری ارایه می دهد. متغیرهای مختلفی می تواند به عنوان محرک گزارشگری پایداری شرکت ها در نظر گرفته شود. هدف این پژوهش شناسایی و رتبه بندی محرک ها و شاخص های گزارشگری پایداری است. این پژوهش، پژوهشی کیفی و اکتشافی است. برای رتبه بندی محرک ها و شاخص ها از روش تحلیل شبکه بهره گرفته شده است. جامعه آماری پاسخ دهندگان به سوالات پرسش نامه، افراد خبره در حوزه مبانی نظری گزارشگری مالی و علوم اجتماعی، حوزه بازار سرمایه و حوزه سازمان حفاظت از محیط زیست بوده که در سال 1397 به 23 پرسش نامه پاسخ دادند. یافته های پژوهش نشان داد که محرک های گزارشگری پایداری در 5 گروه اصلی و 24 شاخص طبقه بندی می شود. در بین محرک ها، محرک های الزامات محیطی، ویژگی های حاکمیت شرکتی و ویژگی های ساختاری شرکت از نظر افراد خبره دارای بالاترین اهمیت بوده و همچنین رتبه بندی شاخص ها نیز نشان داد که شاخص های الزامات قانونی، استقلال اعضای هییت مدیره و سودآوری دارای بالاترین رتبه می باشند. نتایج این پژوهش می تواند شناخت استفاده کنندگان از گزارشگری پایداری، محرک ها و شاخص های آن را افزایش دهد.

این مطالعه به بررسی نقش توزیع وجه نقد به سهامداران بر رابطه بین هزینه نمایندگی و محافظه کاری مشروط 104 شرکت پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران در دوره مالی 1385 تا 1393 می پردازد. تحلیل شواهد بر مبنای داده های پنلی نشان می دهد بین هزینه نمایندگی و تقاضا برای محافظه کاری مشروط رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد؛ رابطه بین توزیع وجه نقد و محافظه کاری مشروط معنی-دار نیست و نقش توزیع وجه نقد بر رابطه بین هزینه نمایندگی و محافظه کاری مشروط مثبت و معنی دار است. پرداخت بیشتر سود سهام باعث ایجاد تضاد منافع بین سهامداران و اعتباردهندگان می شود، از این رو در چنین شرایطی تقاضا برای محافظه کاری هم از سوی اعتباردهندگان و هم سهامداران بیش از پیش، افزایش می یابد و انتظار می رود محافظه کاری حسابداری بتواند انگیزه هایی را برای تصمیمات سرمایه گذاری کارا، به وجود آورده و نظارت برتصمیمات سرمایه گذاری مدیران را تسهیل نماید و درنهایت منجر به کاهش مشکلات نمایندگی گردد. از این رو شرکت های با مازاد وجه نقد در سطح بالا، سطح محافظه کاری بالاتری نیز برخوردار می باشند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل تاثیر گذار بر استقلال حسابرس با توجه به برداشت حسابرسان و مدیران مالی ایرانی از مفهوم زیربنایی استقلال حسابرس در کار حسابرسی می باشد. برای بررسی برداشت حسابرسان و مدیران مالی از این مفهوم کلیدی، از تاثیر هفت شاخص اصلی بر استقلال حسابرس استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه های توزیع شده بین کلیه شاغلین در موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1395جمع آوری گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که علیرغم وجود توافق کلی در مورد شاخص های تاثیر گذار بر استقلال حسابرس بین دو گروه حسابرسان و مدیران مالی، تفاوت معنی دار بین شدت و میزان تاثیر شاخص های مورد بررسی بر استقلال حسابرس بین دو گروه وجود دارد، به طوری که در مورد تمامی شاخص های هفتگانه برآمده از تحلیل عاملی حسابرسان شدت بیشتری را قایل بودند.

از آنجا که حسابداران مدیریت از طریق تهیه گزارش-های عملکرد که در آن نتایج واقعی با نتایج برنامه-ریزی شده برای هریک از مراکز مسیولیت مقایسه می شود، به فرآیند کنترل کمک می کنند، لذا ایجاد حس اعتماد بین این گروه از حسابداران که نقش کلیدی در موفقیت بلندمدت واحد تجاری دارند و مدیران شرکت یکی از مسایل مهم سازمانی به شمار می رود. در تحقیق پیش رو با استفاده از روش تحقیق کیفی و رویکرد نظریه پردازی زمینه بنیان، به عوامل و شرایطی که منجر به بهبود حس اعتماد میان مدیران و حسابداران مدیریت می-گردد، دست یافته و بر این اساس مدل مربوطه تدوین گردیده است. از این رو، برای پاسخگویی به سوالات این پژوهش با 16 نفر از خبرگان در این زمینه مصاحبه انجام شد که در مصاحبه 12، در یافته ها به نقطه اشباع رسیدیم. پس از کدگذاری اولیه مصاحبه ها، دسته بندی کدهای مختلف در قالب مضمون ها ی اولیه، دستیابی به مفاهیم و مقوله ها حول پدیده مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل مفاهیم در نرم افزار مکس کیو دی ای، به مجموعه ای از شرایط علی فردی نظیر شایستگی، وفاداری و ویژگی های شخصیتی، شرایط علی سازمانی نظیر مدیریت تیمی، تناسب حرف با عمل، عوامل زمینه ای مانند عزت نفس سازمانی، فرهنگ سازمانی، شرایط مداخله گر از جمله تاثیر شرایط مکان و زمان بر تصمیمات، عوامل فرهنگی-اجتماعی و عوامل اقتصادی-سیاسی و راهبردهای شفاف سازی، وفاداری، صداقت، دگرخواهی و ایجاد امنیت کاری دست یافتیم. افزون بر این موارد این نتیجه حاصل شد که روحیه بالا، تعلق کاری، رضایت شغلی و افزایش بهره وری از جمله پیامدهای بهبود اعتماد میان مدیران و حسابداران مدیریت خواهد بود. در نهایت با استفاده از این یافته ها موفق به تدوین مدل اعتماد مدیر و حسابدار مدیریت گشتیم.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه بین معاملات با اشخاص وابسته و کیفیت اطلاعات حسابداری می باشد. نمونه آماری این پژوهش شامل 136 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1391 تا 1395 می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده است. فرضیه های این پژوهش به وسیله رگرسیون چندگانه بررسی شد. درروش آماری این پژوهش از تکنیک داده های پانل و از نرم افزار اکسل و ایویوز 8 برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد. در این پژوهش کیفیت اطلاعات حسابداری با به کارگیری یک معیار مدیریت سود و سه معیار هموارسازی سود اندازه گیری می شود. نتایج نشان داد بین معاملات با اشخاص وابسته و مدیریت سود ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. بین معیار دوم هموارسازی سود و معاملات با اشخاص وابسته ارتباط مثبتی وجود دارد. درنهایت، بین معیار اول و سوم هموارسازی سود و معاملات با اشخاص وابسته ارتباطی وجود ندارد. یافته ها نشان می دهد که مدیریت سود و هموارسازی سود با بکارگیری معاملات با اشخاص وابسته صورت می گیرند و کیفیت اطلاعات حسابداری را کاهش می دهند.

رویکردهای فراکاوشی عمدتا بر اساس نظم و قواعد موجود در ارگانیسم های طبیعی الهام گرفته اند. این رویکرد ها امروزه کاربرد بسیاری در شاخه های مختلف پیدا کرده است. با توجه به اهمیت پیش بینی، شناخت روش ها در پیش بینی مدیریت سود می تواند اطلاعات مفیدی را برای ذینفعان فراهم آورد. تنوع عوامل بدست آمده ناشی از نتایج الگوهای خطی برای سنجش مدیریت سود موجب شده است سرمایه گذارن نسبت به کیفیت سود گزارش شده تردید نمایند. بنابراین هدف از این پژوهش ارایه الگوی بهینه تر برای پیش بینی مدیریت سود است. در مرحله نخست با استفاده از الگوی شبکه های عصبی الگوی اولیه خطی را بهینه نموده، سپس از الگوریتم های ازدحام ذرات و رقابت استعماری برای بهینه تر نمودن الگو استفاده گردید. از این رویافته های تجربی مربوط به بررسی 620 مشاهده (سال-شرکت) پذیرفته شده در بورس اورق بهادر تهران در بازه زمانی 1390 الی 1395 حاکی از سودمندی و تاثیر مثبت در روش های ترکیبی بر عملکرد پیش بینی مدیریت سود و همچنین وجود تفاوت معنادر بین میزان سودمندی روش های خطی و غیر خطی است. به عبارتی در صورت استفاده از الگوریتم ها در پیش بینی مدیریت سود دقت پیش بینی با حذف متغیر های ناکارآمد افزایش می یابد. افزون بر این یافته های پژوهش حاکی از عملکرد بهتر و مناسب الگوریتم رقابت استعماری نسبت به سایر الگوها در کارآمدی متغیر های گروه مدیریتی با دقت (8/95%) است.

هدف از این پژوهش، تبیین نقش تعدیلی معاملات با اشخاص وابسته بر رابطه میان ارتباطات سیاسی و تاخیر در گزارش حسابرسی است. یکی از معیارهای کیفیت گزارشگری مالی، به هنگام بودن می باشد. ازطرفی، در شرکت های دارای ارتباطات سیاسی، مدیران انگیزه ای برای کسب مزایای بالقوه پیدا می کنند که این موضوع می تواند منجر به تضییع حقوق آنها شود. جهت انجام این پژوهش، نمونه آماری شامل 156 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1391 تا 1395 انتخاب گردید. بر اساس روش داده های ترکیبی و تجزیه وتحلیل رگرسیون خطی چند متغیره، یافته های پژوهش نشان داد که ارتباطات سیاسی منجر به افزایش تاخیر در گزارش حسابرس می شود. معاملات با اشخاص وابسته نیز تاخیر در گزارش حسابرس را افزایش داده و همچنین منجر به تقویت ارتباط میان ارتباطات سیاسی و تاخیر در گزارش حسابرس شده است؛ که موید این موضوع است که شرکت های دارای ارتباطات سیاسی از معاملات با اشخاص وابسته در جهت پنهان سازی برخی معاملات استفاده می کنند.