پژوهش نامه جغرافیای انتظامی
سال:1397 | دوره:6 | شماره:23 |تعداد مقالات:6

آسیب های اجتماعی از مهم ترین پیامدهای مختلف امنیت به شمار می روند و سکونتگاه های غیررسمی ازجمله مستعدترین مکان های شهری برای بروز ناامنی اجتماعی هستند. این نواحی دارای چالش های متعددی از جمله آسیب پذیری، جرائم، ناامنی، نبود عدالت فضایی و اجتماعی، اقتصادی و محیطی هستند که باعث گسترش ناامنی اجتماعی در شهرها خواهند شد. جهت برقراری امنیت در این مناطق و جلوگیری از گسترش ناامنی در شهرهای نزدیک به ارائه راهکارهای عملی نیاز هست که یکی از این راهکارها بهره برداری از تاب آوری اجتماعی به علت هم پوشانی ویژگی های آن با سکونتگاه های غیررسمی می باشد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانه ای و داده های میدانی (پرسشنامه) به بررسی تأثیر مؤلفه های تاب آوری اجتماعی بر امنیت در محله خط (4) حصارکرج به عنوان یکی از مناطق بحرانی در سکونتگاه های غیررسمی پرداخته است، پس از جمع آوری پرسشنامه، نتایج حاصله با استفاده از نرم افزارهای SPSS, LIZLER, SMAR PLS مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته که نتایج حاصله نشان دهندة تأثیر مستقیم مؤلفه های مشارکت، آموزش، امنیت، عدالت، انعطاف پذیری، تعاملات و هویت در تاب آوری اجتماعی بر امنیت در محله خط (4) حصارکرج می باشد.

از مهم ترین عوامل تأثیرگذار در بروز ناهنجاری های اجتماعی، ویژگی های مکانی و تسهیلات محیطی مانند الگوی کاربری اراضی، فرم، شکل، نحوه توزیع فعالیت ها، عناصر و اجزای ترکیب دهنده شهر است. هدف پژوهش سنجش میزان تأثیرگذاری ساختار فضایی بر وقوع جرائم سرقت به عنف و موادمخدر با استفاده از روش چیدمان فضا می باشد. در این پژوهش ترکیبی از روش های توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. جامعة آماری پژوهش مجموعة جرائم ارتکابی سرقت به عنف و موادمخدری را شامل میشود که از فروردین تا اسفند (1387) در محدودة شهر تهران به وقوع پیوسته است. یافته ها نشان می دهد کانون های جرم خیزی در جنوب شرق منطقه (6)، پهنه غرب منطقه (7)، پهنه میانی منطقه (8)، پهنه شمال منطقه (12)، بخش کوچکی از جنوب غرب منطقه (16) و بخش کوچکی از تلاقی جنوب منطقه (2) و شمال منطقه (10) و غرب منطقه (1) شکل گرفته است. بررسی مؤلفه های چیدمان فضا در این کانون ها حاکی از آن است که خیابان های اصلی (شریانی) با پتانسیل های حرکت بالا، احتمال بیشتری از وقوع جرائم را نسبت به بن بست هایی با پتانسیل های حرکت کم و منازلی با نظارت متقابل کم، دارا می باشند. خیابان های با ارزش هم پیوندی بالا همچون فردوسی، سعدی و جمهوری شاهد رخداد بالاتری از وقوع جرائم هستند؛ بنابراین می توان گفت رابطه بین چیدمان فضا (پیکربندی فضا) و رخداد جرم، به شدت پیچیده و تابع شرایط مختلف مکانی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیرامون خود میباشد.

این پژوهش با هدف شناخت نقش تنوع قومی شهرستان ارومیه در بروز آسیب های انتظامی و امنیتی استان صورت گرفته و مهم ترین پرسش این است که نیروی انتظامی فرماندهی انتظامی استان آذربایجان غربی باید از چه تدابیری در جهت کنترل تهدیدهای امنیتی این دو ایدئولوژی در سطح استان بهره بگیرد؟ این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و روش اجرا آن توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری کارشناسان سیاسی، انتظامی و امنیتی استان به تعداد (242) نفر است که با روش نمونه گیری احتمالی طبقه ای حجم نمونه آنان بر پایه جدول مورگان (150) نفر برآورد شده و ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که تنوع و گرایش های قومی، آسیب های انتظامی و امنیتی زیادی در پی داشته است. به ویژه گرایش های پان ترکیسم و پانکردیسم، انسجام اجتماعی و وحدت جامعه را تهدید و موجب افزایش دخالت بیگانگان، سهمخواهی بیشتر گروه های قومی از نظام و درگیری های نظامی شده است. تعامل مداوم فرماندهان با رهبران و بزرگان سیاسی-مذهبی قومیت ها، مکان یابی کلانتری ها منطبق با نوع تهدیدهای قومیتی در سطح شهر ارومیه و استان، اجرای طرح های عمرانی-اقتصادی و تقویت احترام، عزت و تکریم شهروندان کرد و آذری از سوی همدیگر سبب کاهش تنش های قومیتی خواهد شد.

در پژوهش کاربردی حاضر که با روشی توصیفی – تحلیلی و دیدی فضایی انجام گرفته است در ابتدا (14) شاخص امنیتی، اجتماعی، اقتصادی و طبیعی با توجه به شرایط منطقه و اصول پدافند غیرعامل به عنوان شاخص های پهنه بندی و مکان گزینی در نظر گرفته شد و سپس با وزن دهی شاخص ها به روش مقایسه دودویی و با نظرخواهی و اجماع (15) تن از کارشناسان عرصه های توسعه ای و امنیتی شهرستان و سپس تلفیق لایه های ارزش دار شده در محیط ArcGIS، منطقه موردمطالعه جهت استقرار پاسگاه های انتظامی در پنج طبقه (کاملاً مناسب، . . . و کاملاً نامناسب) دسته بندی و بر این اساس نیز (37) روستای منطقه، به عنوان بهینه ترین نقاط استقرار پاسگاه ها در سطح شهرستان مشخص شدند. همچنین نتایج بهره گیری از شاخص های آمار فضایی (نزدیک ترین همسایگی، موران و نقاط داغ) در محیط ArcGIS، نشان دهندة تطبیق صحیح مکان یابی و توزیع مطلوب روستاهای اولویت دار، جهت ایجاد پاسگاه انتظامی با وضعیت توزیع نقاط روستایی و وضعیت توزیع حساسیت امنیتی در سطح دهستان های شهرستان می باشد.

عوارض طبیعی ازنظر اقدامات نظامی بر امنیت مرزها تأثیرگذارند. مهم ترین عوامل جغرافیایی مؤثر بر امنیت مرزها در مناطق خشکی، روابط مکانی و فضایی، توپوگرافی و زهکشی، زمین شناسی و خاک، پوشش گیاهی و آب وهوا (اقلیم) هستند. پژوهش حاضر از نوع کاربردی-توسعه ای و روش بررسی آن کتابخانه ای و پیمایشی می باشد. هدف از این پژوهش بررسی نفوذ عوامل طبیعی و اقلیمی بر امنیت مرزهای استان خراسان شمالی است، بدین منظور جهت سنجش تأثیرگذاری عوامل طبیعی بر روی امنیت مرزی از آزمون رگرسیون چند متغیره در نرم افزار SPSS استفاده و بعد از شناسایی معیارها، اقدام به تهیه پایگاه داده های مکانی در سامانه اطلاعات جغرافیایی ArcGIS شد. پس از استانداردسازی این معیارها به روش (منطق فازی و AHP) در محیط نرم افزار با استفاده از ابزارهای شناسایی به هر یک از معیارها وزن خاصی اختصاص داده شد. سپس با تلفیق و روی هم گذاری این معیارها، بر اساس (مدل AHP و منطق فازی)، نقشه نهایی که بیانگر مناطق مناسب و غیرمناسب است، به دست آمد و در نهایت به منظور برنامه ریزی جهت انواع فعالیت های نظامی، منطقة موردمطالعه در نقشة تولیدشده به طبقههای نسبتاً مناسب، مناسب و نامناسب تقسیم شد.

این پژوهش قصد دارد با استفاده از شاخص هایی که از منظر پدافند غیرعامل به آن ها توجه می شود به مکان یابی مناسب یک روستای جدید برای استقرار نیروی انسانی منطقه و ارائه خدمات برای ادامه حیات در شهرستان قروه را بررسی نماید. بدین منظور از ابزار توانمند و دقیق GIS برای تولید و تجزیه وتحلیل نقشه ها استفاده شده است. پدافند غیرعامل مجموعه ای از برنامه ریزی ها، طراحی ها و اقداماتی است که باعث کاهش آسیب پذیری در مقابل تهدیدها می شود. با توجه به هدفی که در این پژوهش دنبال شده و شاخص هایی که برای رسیدن به هدف می بایست از آن تبعیت کرد، لایه های اطلاعاتی موجود شامل عوامل طبیعی و انسانی است که هریک از نقشه های موجود از جنبه های جداگانه توانایی مناطق مختلف را ترسیم می کند و درنهایت همه این نقشه ها پس از اعمال وزن دهی با هم تلفیق شده و نقشه واحدی را تشکیل می دهند که در حقیقت نشان دهنده پهنه های مناسب جهت ایجاد روستای جدید است. نتایج پژوهش نشان داد که بیش از (50) درصد از سکونتگاه های روستایی شهرستان قروه در پهنه بسیار نامناسب و نامناسب قرار دارند و تنها (6) درصد از روستاهای محدودة موردمطالعه در منطقه بسیار مناسب قرار دارند.