بیماریهای گیاهی
سال:1398 | دوره:55 | شماره:3 |تعداد مقالات:6

ویروس سوختگی سیاه برگ چغندرقند (Beet black scorch virus, BBSV) یک ویروس جدید خاک زاد چغندرقند می باشد. به منظور ساخت سازه عفونت زای این ویروس و بررسی واکنش برخی ارقام چغندرقند به آن، نمونه های علائم ریشه ریشی در ریشه، از مزرعه ای در مشهد جمع آوری شد. در این نمونه با استفاده از آزمون زنجیره ای پلیمراز با ترانویسی معکوس دو ویروس BBSV و Beet necrotic yellow vein virus (BNYVV) ردیابی گردید. پس از خالص سازی و تکثیر ژنوم کامل BBSV، همسانه عفونت زای آن در ناقل pDrive ساخته شد. آران ای سنتز شده از همسانه عفونت زا توسط فاژ T7، برای آلوده سازی مکانیکی گیاه محک سلمه تره استفاده شد. به منظور آلوده سازی مکانیکی برگ گیاهچه های چغندرقند، از برگ های دارای علائم کلروتیک گیاه محک، به عنوان مایه تلقیح اولیه استفاده شد. در این تحقیق از ارقام چغندرقند داخلی شامل: شریف، آریا و شکوفا و ارقام خارجی شامل: Izabella، Pauletta و Dorothea، با تنوع ژنتیکی متفاوت کشت شده در شرایط گلخانه، استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که BBSV می تواند سه هفته پس از مایه زنی، علائمی به صورت نقاط نکروتیک ریز روی برگ گیاهچه همه ارقام ایجاد نماید؛ بنابراین سازه عفونت زای ساخته شده می تواند به عنوان یک ابزار مطمئن برای غربال مقدماتی ژرم پلاسم های چغندرقند (قبل از شروع برنامه های بهنژادی جهت تهیه ارقام مقاوم به این ویروس) تحت شرایط گلخانه، مورد استفاده قرار گیرد. از آنجا که تاکنون هیچ ژن یا ژن های مقاومی در چغندرقند نسبت به BBSV گزارش نشده است، می توان با استفاده از این روش سعی در یافتن منابع مقاومت به این ویروس در چغندرهای وحشی و زراعی نمود.

آلودگی قارچی بذر برنج به گونه های فوزاریوم مشکل بزرگی برای کشاورزان در دنیا و ایران می باشد. شناخت قدرت تهاجمی گونه های فوزاریوم مزارع برنج برای توسعه استراتژی مدیریت بیماری های ناشی از آنها مفید و موثر است. در این پژوهش بیماری زایی 47 جدایه از گونه های Fusarium fujikuroi، F. incarnatum، F. proliferatum، F. thapsinum، F. andyazi، F. oxysporum، F. graminearumو F. merismoidesکه از بذور برنج استان های مازندران، گیلان، گلستان، خوزستان و فارس جداسازی شدند، مورد بررسی قرار گرفت. بیماری زایی به روش آغشتگی بذر برنج به سوسپانسیون کنیدیوم ها در آزمایشگاه، خزانه و مزرعه برنج بررسی گردید. درصد گیاهچه های سالم، بیمار و مرده، مشاهده و ثبت شدند و درصد وقوع بیماری تعیین شد. همچنین میزان انتقال بیماری پوسیدگی طوقه توسط بذر به خزانه و مزرعه برنج تعیین شد. نتایج نشان داد که همه جدایه های مورد بررسی، روی گیاهچه برنج بیماری زا بودند و درصد جوانه زنی را در مقایسه با شاهد کاهش دادند و فقط تک جدایه F. merismoidesغیر بیماری زا بود. جدایه های F. fujikuroi بالاترین شاخص وقوع بیماری را داشتند. همچنین بین گونه های Fusarium، جدایه های درون هر گونه و جدایه های به دست آمده از پنج استان از نظر شاخص وقوع بیماری اختلاف معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت. بر اساس میزان وقوع بیماری، 1/2 درصد جدایه ها در گروه غیر بیماری زا، 6/25 درصد جدایه ها در گروه بیماری زای ضعیف، 1/34 درصد بیماری زا و 2/38 درصد در گروه بیماری زای شدید قرار گرفتند. در این پژوهش، میزان انتقال بیماری توسط بذر به خزانه، 38 درصد بود. اما پس از ضد عفونی بذر با قارچکش، میزان انتقال بیماری به خزانه از 38 به 6/3 درصد کاهش یافت. این نتایج اهمیت ضد عفونی بذر برنج با قارچکش مناسب برای مبارزه با بیماری پوسیدگی طوقه را نشان می دهد.

بیماری شانکر باکتریایی ایجاد شده بوسیلهClavibacter michiganensis subsp michiganensis یکی از بیماری های اقتصادی مهم گوجه فرنگی است. در این مطالعه، پس از جدا سازی و تشخیص بیمارگر، اثرات پیش تیمار بتا-آمینوبوتریک اسید (BABA) علیه بیماری شانکر باکتریایی در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. BABAبه عنوان یکی از مواد شیمیایی توانمند القا کننده مقاومت در گیاهان بر علیه عوامل بیماریزا شناخته می شود. در این مطالعه گیاهان گوجه فرنگی با غلظت 2/0 میلی مولار BABA و آب مقطر سترون به عنوان شاهد تیمار شدند، سپس با جمعیت 108×1 سلول باکتری در هر میلی لیتر مایه زنی شدند. نتایج آزمایشات در فواصل زمانی مختلف نشان داد که پیش تیمار BABA، جمعیت باکتری و شدت بروز علائم در گیاهان مایه زنی شده را بطور معنی داری در مقایسه با شاهد کاهش داد، افزون بر این ظهور دیرتر علائم بیماری بیانگر دوره کمون طولانی تر در گیاهان تیمار شده توسط BABA است. همچنین افزایش قابل توجه بیان ژن های PR1 و کاتالاز در گیاهان تیمار شده مشاهده شد. بر اساس نتایج ما و با توجه به عدم وجود راه حل مدیریتی مناسب علیه این بیماری، توصیه ی به کارگیری BABA به عنوان یک عامل سازگار با محیط زیست، سهم ارزشمندی در مدیریت این بیماری خواهد داشت.

ویروس های زردی غلات از مخرب ترین ویروس های غلات در سراسر دنیا هستند. در این تحقیق پروتئین های P0، سرکوبگرهای خاموشی، در دو ویروس کوتولگی زرد غلات، Cereal yellow dwarf virus-RPV (CYDV-RPV) وCereal yellow dwarf virus-RPS (CYDV-RPS) از نظر محل تجمع و قرارگیری در سلول های گیاه توتون مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور ترادف ژن های P0 پس از تکثیر در آزمون زنجیره ای پلیمراز (PCR)، با روش Gateway همسانه سازی شدند. سپس سازه های این ژن ها در اتصال با ژن کد کننده green fluorescent protein (GFP) وارد باکتری Agrobacterium tumefaciens شدند و با تزریق باکتری حامل این سازه ها به گیاه به صورت موقتی بیان شدند. پس از 24 ساعت از زمان تزریق، محل قرارگیری این پروتئین ها در سلول های گیاه توسط میکروسکوپ کانفوکال (confocal) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که محل تجمع پروتئین P0 در هر دو ویروس در هسته و سیتوپلاسم است اما تمایل آنها برای تجمع متفاوت است. به عبارت دیگر پروتئین P0 در ویروس RPV CYDV-در مقایسه با CYDV-RPS تمایل کمتری برای تجمع در هسته دارد در حالی که پروتئین P0 در ویروس CYDV-RPS بیشتر در هسته متمرکز است. در آزمون لکه برداری وسترن با استفاده از آنتی بادی پلی کلونال GFP، پروتئین های GFP: P0 ردیابی شدند ولی پروتئین GFP به تنهایی دیده نشد که نشان می دهد محل های تجمع دیده شده مربوط به پروتئین های GFP: P0 است.

در این مطالعه قابلیت بازیابی، برخی خصوصیات ریخت شناسی و نیز شدت بیماریزائی دوازده جدایه ی قارچ عامل بیماری آنتراکنوز گردو سیزده سال پس از نگهداری بر روی کاغذ صافی در محیط کشت آرد یولاف-آگار (OMA)و در دمای 20-درجه سلسیوس، مورد ارزیابی قرار گرفت. رشد موفق جدایه ها از صفر تا 89 درصد متغیر بوده و 75 درصد نمونه های ذخیره شده، قدرت زنده مانی و بقای خود را در طی سال های نگهداری حفظ کرده بودند. در بررسی های ماکروسکوپی و میکروسکوپی کشت های بازیابی شده، خصوصیات ظاهری پرگنه در همه جدایه ها تقریباً یکسان بود. کلیه جدایه ها توانائی تشکیل اندام های تولیدمثل غیرجنسی (آسروول حاوی کنیدیوم ) را همچنان دارا بودند. در کشت های خالص قارچ، تشکیل آسکوکارپ بالغ سه ماه پس از نگهداری جدایه ها در دمای 10-8 درجه سلسیوس و تاریکی مشاهده نشد. براساس نتایج آزمون بیماریزائی، همه جدایه ها قادر به ایجاد بیماری روی دانهال های گردو بوده و اولین علائم بیماری را 16-12 روز پس از مایه زنی در گلخانه نشان دادند، اما بین جدایه های مورد مطالعه تنوع زیادی از نظر درصد آلودگی وجود نداشت. پایداری صفات ریخت شناسی، اسپورزائی و حفظ قدرت بیماریزائی جدایه ها پس از مدت طولانی نگهداری در محیط OMA نشان داد که انتقال اندام های غیرجنسی قارچ روی کاغذ صافی در محیط مذکور، می تواند روش مناسب، آسان و اقتصادی برای نگهداری طولانی مدت بیمارگر در یک کلکسیون کشت آزمایشگاهی باشد.

گونه یPhytophthora erythroseptica، عامل پوسیدگی صورتی سیب زمینی، یکی از اُاُمیست های بیماری زای گیاهی است که خسارت اقتصادی قابل توجهی را در مزرعه و انبار وارد می کند. به منظور شناسایی و ردیابی دقیق و حساس P. erythroseptica، شش توالی هسته ای و میتوکندریایی برای طراحی آغازگرهای اختصاصی مورد بررسی قرار گرفت. به دلیل شباهت زیاد توالی-های P. erythroseptica به خویشاوندان نزدیکش، تنها یک توالی هسته ای (TigA) برای طراحی آغازگرهای اختصاصی مناسب تشخیص داده شد. با استفاده از آغازگرهای اختصاصی طراحی شده، شیوه ای از واکنش زنجیره ای ساده و تودرتو برای شناسایی و ردیابی P. erythroseptica ابداع شد. اختصاصیت آغازگرهای طراحی شده با استفاده از مجموعه ای از گونه های فیتوفتورا متعلق به تبارهای فیلوژنتیکی مختلف و نیز خویشاوندان نزدیک P. erythroseptica ارزیابی شد. ردیابی P. erythroseptica در دی ان ای خالص بیمارگر و دی ان ای استخراج شده از بافت های گیاهی آلوده شامل سیب زمینی، گوجه فرنگی و اسفناج با استفاده از آغازگرها با موفقیت انجام شد. آغازگرهای اختصاصی10 پیکوگرم از دی ان ای خالص P. erythroseptica را در واکنش زنجیره ای پلیمراز ساده ردیابی کردند، با این حال واکنش زنجیره ای پلیمراز تودرتو، حساسیت آغازگرها را حداقل صد برابر افزایش داد. همچنین، آغازگرهای اختصاصی قادر به ردیابی P. erythroseptica به عنوان والد پدری یا مادری در جدایه های دورگ بودند؛ این ویژگی به شناسایی یکی از والدین در دورگ های P. erythroseptica کمک شایانی می کند.