اقتصاد و توسعه منطقه ای (دانش و توسعه)
سال:1399 | دوره:12 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

کشاورزی بزرگ ترین استفاده کننده از تنوع زیستی محسوب می شود که امنیت غذایی در سطح جهان به آن وابسته است. در این مطالعه به بررسی وضعیت تنوع زیستی کشاورزی در شهرستان های استان زنجان بر اساس تفکیک محصولات زراعی و باغی پرداخته شد. ابتدا سطح زیر کشت و نوع محصول کشت شده در هر شهرستان از آمارنامه وزرات جهاد کشاورزی و سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان استخراج شد. داده های هواشناسی نیز از اداره کل هواشناسی استان زنجان در طی دوره آماری 15ساله تهیه گردید. سپس انواع شاخص های تنوع زیستی محاسبه شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار شاخص شانون در محصولات زراعی (14/2) مربوط به شهرستان خرمدره و کمترین آن (87/0) در خدابنده و در محصولات باغی نیز بیشترین مقدار این شاخص مربوط به شهرستان طارم (92/1) و کمترین آن مربوط به خرمدره (62/0) تعلق دارد. از نظر شاخص سیمپسون هم بیشترین مقدار در محصولات زراعی و باغی به ترتیب مربوط به خرمدره (83/0) و طارم (81/0) و کمترین مقدار آن به ترتیب مربوط به شهرستان های خدابنده و خرمدره (34/0) بود. از نظر شاخص برگر-پارکر نیز بیشترین مقدار محصولات زراعی و باغی به ترتیب مربوط به خدابنده (80/0) و خرمدره (79/0) و کمترین مقدار آن نیز در هر دو نوع محصولات زراعی و باغی مربوط به شهرستان طارم بود که به ترتیب برابر با 26/0 و 25/0 می باشد. از نظر شاخص یکنواختی نیز بیشترین مقدار در محصولات زراعی و باغی به ترتیب در شهرستان های خرمدره، ماه نشان و ابجرود و کمترین مقدار در شهرستان های ابهر و خرمدره به دست آمد. شهرستان های ابهر و ابجرود و شهرستان های ماه نشان و زنجان به ترتیب در محصولات زراعی و باغی بیشترین تشابه سورنسون را دارا بودند. در ارزیابی ارتباط شاخص های تنوع زیستی با وضعیت اقلیمی مشخص گردید در بخش محصولات زراعی، شاخص غنای گونه ای با توجه به قرار گرفتن در راستای بردار بارش و رطوبت نسبی تحت تأثیر این عوامل قرار می گیرد، امّا در بخش محصولات باغی این شاخص به شدت تحت تأثیر دمای کمینه و رطوبت نسبی می باشد. نمودار دو بعدی آنالیز افزونگی (RDA) نشان می-دهد که اکثر شاخص های تنوع زیستی در بین محصولات زراعی و باغی همبستگی بیشتری با دمای بیشینه و رطوبت نسبی دارند. به طور کلی، در برخی از شهرستان هایی که تنها یک یا دو گونه زراعی و باغی غالب بوده، تنوع محصولات کشاورزی کاهش یافته، در نتیجه حساسیت کشت بوم های کشاورزی در این مناطق به تغییرات محیطی و مدیریتی بیشتر است.

کاهش مقدار آب قابل دسترس گیاه منجر به تنش خشکی و بروز تغییرات نامناسب مورفولوژیک و فیزیولوژیک در گیاه می شود. ارزن دم روباهی (Setaria italica L. ) در مناطق گرمسیر به مقدار زیاد کشت می گردد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر صفات کمّی و کیفی علوفه ارزن دم روباهی رقم باستان در شرایط آب وهوایی سیستان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال زراعی 96-1395 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری به عنوان عامل اصلی (45، 65 و 85 درصد رطوبت ظرفیت زراعی مزرعه) و عامل فرعی مقادیر سالیسیلیک اسید در چهار سطح (0، 75/0، 5/1 و 3 میلی مولار) به صورت محلول پاشی لحاظ گردید. مقدار آب مصرفی در 100 درصد آبیاری برابر با 4/662 لیتر در مترمربع بود. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد علوفه خشک، قابلیت هضم ماده خشک، کربوهیدرات محلول در آب، پروتئین خام، فیبر خام، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و خاکستر بودند. با توجه به مقایسه میانگین اثر متقابل تیمارها، حداکثر عملکرد علوفه خشک (34/12 تن در هکتار) و قابلیت هضم ماده خشک (85/68%) از تیمارهای آبیاری کامل و کاربرد 3 میلی مولار سالیسیلیک اسید حاصل شد. بالاترین کربوهیدرات محلول در آب (81/13%) و پروتئین خام (93/18%) به ترتیب از تنش شدید × 5/1 میلی مولار سالیسیلیک اسید و شاهد × 5/1 میلی مولار سالیسیلیک اسید حاصل گردید. بیشترین الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (31/41%)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (51/81%) و کمترین فیبر خام (5/23%) در شرایط تنش خشکی شدید و بدون سالیسیلیک اسید به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد 3 میلی مولار سالیسیلیک اسید اثرات منفی تنش خشکی را کاهش داده و می تواند در بالا بردن کیفیت علوفه ارزن در منطقه سیستان و شرایط مشابه مؤثر باشد.

به منظور بررسی تأثیر کاربرد سطوح و نوع کود آلی بر ویژگی های کمّی و کیفی چای ترش (Hibiscus sabdariffa L. )و لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata L. )در کشت مخلوط جایگزینی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 1395 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل تیمار کودی به عنوان عامل اصلی در سه سطح شاهد، کود گاوی (30 تن در هکتار) و ورمی کمپوست (15 تن در هکتار) و کشت مخلوط در پنج سطح شامل 100 درصد چای ترش، 100 درصد لوبیا چشم بلبلی، 50 درصد چای ترش +50 درصد لوبیا چشم بلبلی، 25 درصد لوبیا چشم بلبلی + 75 درصد چای ترش و 75 درصد لوبیا چشم بلبلی + 25 درصد چای ترش به عنوان عامل فرعی بودند. تتایج نشان داد که اثر متقابل کودهای آلی و کشت مخلوط بر تمامی صفات مورد مطالعه (ارتفاع بوته، قطرساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غوزه در بوته، عملکرد بیولوژیک، وزن تر کاسبرگ و عملکرد اقتصادی) در گیاه چای ترش و تمامی صفات مورد مطالعه (تعداد دانه در نیام، تعداد نیام در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و کلروفیل کل) به جز ارتفاع بوته، کلروفیل a و کلروفیل b در لوبیا چشم بلبلی معنی دار بود. بالاترین عملکرد اقتصادی چای ترش از تیمار ورمی کمپوست و کشت مخلوط 50 درصد چای ترش به علاوه 50 درصد لوبیا چشم بلبلی به دست آمد. مقایسه میانگین تیمارها در صفات مورد بررسی لوبیا چشم بلبلی نشان داد که کودهای آلی و کشت مخلوط بر تمامی صفات مورد مطالعه اثر بسیار معنی داری داشتند. نتایج نشان داد که کشت مخلوط در گیاه لوبیا چشم بلبلی و چای ترش به دلیل اثرات متقابل معنی دار و مفید نسبت به تک کشتی سودمندتر می باشد.

زیره سبز (Cuminum cyminum L. ) از مهم ترین گیاهان دارویی اهلی در ایران و یکی از قدیمی ترین دانه های ادویه ای بوده که توسط بشر استفاده می شده است. جهت بررسی اثر تاریخ کاشت بر ویژگی های کمّی و کیفی اکوتیپ های مختلف زیره سبز، آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان سبزوار در سال زراعی 96-1395 انجام شد. سه تاریخ کاشت 30 دی ماه، 20 بهمن ماه و 10 اسفند ماه و چهار اکوتیپ زیره سبز شامل سبزوار، بیرجند، کرمان و بیارجمند به ترتیب به عنوان عامل کرت های اصلی و فرعی مدنظر قرار گرفتند. در این آزمایش صفات ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد و درصد اسانس مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد چتر در بوته، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک همچنین درصد اسانس در تاریخ کاشت 30 دی ماه به دست آمد و تأخیر در کاشت باعث کاهش ویژگی های کمّی و کیفی زیره سبز گردید. در بین اکوتیپ های مورد بررسی، اکوتیپ سبزوار بیشترین تعداد چتر در بوته، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و درصد اسانس را دارا بود. بیشترین تعداد بذر در هر چتر، عملکرد دانه و اسانس نیز در اکوتیپ سبزوار و در تاریخ کاشت 30 دی ماه تولید گردید. به طوری که عملکرد دانه و اسانس اکوتیپ سبزوار در تاریخ کاشت 30 دی ماه در مقایسه با 10 اسفند ماه به ترتیب 5/47 و7/77 درصد افزایش نشان داد. بنابراین، با توجه به پاسخ بهتر اکوتیپ سبزوار در تاریخ کشت 30 دی ماه برای منطقه سبزوار، مطالعات بیشتر برای معرفی این اکوتیپ به کشاورزان منطقه توصیه می گردد.

به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی حاصلخیزی و الگوی کاشت بر عملکرد کمی و کیفی نخود (Cicer arietinum L. ) و بزرک (Linum usitatissimum L. ) در شرایط دیم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار درسال زراعی 96-1395 در مزرعه ای واقع در استان آذربایجان غربی-شهرستان نقده به اجرا در آمد. عامل الگوی کاشت در شش سطح شامل: کشت خالص نخود، کشت خالص بزرک، کشت مخلوط جایگزین با نسبت یک ردیف بزرک و یک ردیف نخود، کشت مخلوط ردیفی با نسبت دو ردیف بزرک و دو ردیف نخود، کشت مخلوط ردیفی با نسبت دو ردیف بزرک و چهار ردیف نخود، کشت مخلوط ردیفی با نسبت چهار ردیف بزرک و دو ردیف نخود، وکود در چهار سطح شامل: عدم کاربرد کود (شاهد)، 100% کود شیمیایی (دارای NPK)، کود زیستی (فسفاته بارور 2 + ازتو بارور 1 + پتا بارو2 + سولفوبارور-1) و ورمی کمپوست (10 تن در هکتار) بود. صفات مورد مطالعه برای گیاه نخود و بزرک شامل کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، پرولین، قندهای محلول، نیتروژن، فسفر و پتاسیم، زیست توده میکروبی خاک و تنفس میکروبی خاک بود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار کلروفیل a (93/2 میلی گرم در گرم وزن تر برگ)، میزان کلروفیل b (59/1 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ) و کاروتنوئید (59/1 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ) نخود به ترتیب از تیمار یک ردیف نخود + یک ردیف بزرک و کشت چهار ردیف نخود + دو ردیف بزرک به دست آمد، امّا بیشترین مقدار کلروفیل a (57/2 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) بزرک از کشت مخلوط دو ردیف نخود + دو ردیف بزرک، کلروفیل b (41/1 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) و کاروتنوئید (39/1 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) بزرک مربوط به الگوی کشت چهار ردیف نخود + دو ردیف بزرک و کمترین مقدار از کشت خالص به دست آمد. میزان پرولین و قندهای محلول در کشت خالص بالاتر از کشت مخلوط مشاهده گردید. در بین تیمارهای کودی بیشترین میزان رنگیزه های فتوسنتزی هر دو گونه نخود و بزرک از تیمار ورمی کمپوست و کمترین میزان پرولین و قندهای محلول از عدم مصرف کود حاصل شد. بیشترین درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه هر دو گونه نخود و بزرک در کشت مخلوط بالاتر از کشت خالص بود. در بین تیمارهای کودی، بیشترین درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه هر دو گونه از کود ورمی کمپوست به دست آمد. همچنین، استفاده از کشت مخلوط منجر به افزایش تنفس و زیست توده میکروبی خاک گردید. نتایج به-دست آمده از این آزمایش نشان داد که استفاده از الگوهای مختلف کشت مخلوط و منابع کودی به خصوص ورمی-کمپوست توانست اثرات منفی کمبود آب در شرایط دیم را کاهش و فعالیت های بیولوژی خاک را افزایش دهد که می تواند به نوبه خود موجب بهبود چرخش عناصر غذایی و حاصلخیزی خاک گردد.

به منظور تعیین خصوصیات خاک و توانایی بالقوه ترسیب کربن اندام های هوایی و زیرزمینی گندم (Triticum aestivum L. )، نمونه برداری به روش تصادفی سیستماتیک از پنج نقطه در 25 مزرعه در استان خراسان رضوی در سال های 1395 و 1396 در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. برای تعیین ضرایب تبدیل ترسیب کربن در اندام های هوایی و زیرزمینی شامل سنبله، ساقه، برگ و ریشه از روش احتراق استفاده شد. میزان انتشار گازهای گلخانه ای شامل 2CO، O2N و 4CH با استفاده از ضرایب انتشار محاسبه شد. نتایج نشان داد که میانگین محتوی کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، وزن مخصوص ظاهری، اسیدیته و هدایت الکتریکی خاک مزارع گندم به ترتیب 98/0 درصد، 022/0 درصد، 07/27 پی پی ام، 32/341 پی پی ام، 37/1 گرم بر سانتی متر مکعب، 81/7 و 42/1 دسی زیمنس بر متر تعیین شد. بالاترین و پایین ترین ضریب تبدیل به ترتیب برای سنبله + دانه (0/52 درصد) و ریشه (99/31 درصد) به دست آمد. مجموع توان بالقوه ترسیب کربن اندام های هوایی و زیرزمینی برابر با 25/8 تن در هکتار تعیین گردید که بیشترین و کمترین میزان به ترتیب برای ساقه و ریشه با 28/4 و 35/0 تن در هکتار حاصل گردید. مجموع پتانسیل گرمایش جهانی گندم به ازای نهاده های مصرفی و عملیات زراعی 86/8884 کیلوگرم معادل 2CO به ازای یک تن دانه محاسبه گردید که بیشترین میزان با 24/8092 کیلوگرم معادل 2CO به ازای یک تن دانه به سوخت های فسیلی اختصاص داشت.

به منظور بررسی اثر آبیاری تناوبی و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر سرعت رشد و شاخص های رشدی گیاه برنج (Oryza sativa L. ) رقم هاشمی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج استان گیلان در دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. عامل اصلی آزمایش شامل آبیاری تناوبی در پنج سطح (آبیاری روزانه به صورت غرقاب (شاهد) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان 5، 8، 10 و 15 روز یک بار) و عامل فرعی شامل کود نیتروژن با شش سطح (0، 30، 45، 60، 75 و90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل آبیاری و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر صفات وزن خشک برگ، ساقه و کل، شاخص سطح برگ و سرعت جذب خالص در سطح احتمال یک درصد معنی دار شدند. همچنین CGR در عامل آبیاری در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. در بین سطوح آبیاری، آبیاری هر روزه بیشترین سطح برگ و سرعت رشد محصول را دارا بود. نتایج به دست آمده نشان داد که در شرایط تنش کم (آبیاری هر روزه و 5 روزه) با توجه به اختلاف کم معنی دار بین مقدار کود نیتروژن 75 و 90 کیلوگرم در هکتار، با در نظر گرفتن مشکلات زیست محیطی و اجتناب از آلایندگی و کاهش هزینه ها در اراضی شالیزاری مقدار 75 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره را می توان توصیه نمود. امّا در تنش زیاد مقدار کود 90 کیلوگرم در هکتار شرایط بهتری را ایجاد کرد. آبیاری هر روزه و 90 کیلوگرم کود نیتروژن با 6663 مترمکعب در هکتار بیشترین بهره وری آب مصرفی و آبیاری 15 روزه و صفر کیلوگرم کود نیتروژن (4691 مترمکعب در هکتار) کمترین را داشتند. بر این اساس، به نظر می رسد مصرف کود نیتروژن با قابلیت رهاسازی آهسته و انتخاب روش مناسب آبیاری باعث بهبود عملکرد می گردد. با توجه به نتایج می توان بیان کرد که مناسب ترین روش آبیاری، آبیاری با فاصله 5 روزه می باشد، چون با مقدار آب مصرفی کمتر نسبت به آبیاری هر روزه عملکرد دانه بالاتری به دست آمدمی توان آن را به عنوان راهکارهای مدیریتی برای تولید پایدار این گیاه مدنظر قرار داد که این امر به ویژه در شرایط محدودیت آب و با توجه به اهمیت این گیاه می تواند نقش بسزایی در بهبود کاهش نیاز آبی، بهره وری آب و امنیت غذایی ایفا نماید.

به منظور بررسی اثر سیستم های مختلف خاک ورزی و مدیریت بقایای گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم (Triticum aestivum L. ) در تناوب آیش گندم دیم، آزمایشی به صورت کرت های نواری، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 در شهرستان شیروان اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل خاک ورزی و مدیریت بقایای گیاهی بود. سطوح خاک ورزی عبارت بودند از، بدون خاک ورزی، خاک ورزی با گاوآهن قلمی، خاک ورزی با گاوآهن پنجه غازی و برگردان دار. سطوح بقایای گیاهی شامل نگهداری هفت تن بقایا در هکتار، 5/3 تن بقایا در هکتار و بدون بقایا بود. نتایج آزمایش نشان داد که وزن مخصوص ظاهری در عمق 10 تا 20 سانتی متری خاک در مقایسه با عمق صفر تا 10 سانتی متری افزایش یافت. تخلخل خاک از روندی برخلاف وزن مخصوص ظاهری خاک تبعیت نمود. نگهداری بقایای گیاهی موجب کاهش وزن مخصوص ظاهری و افزایش رطوبت خاک شد. خاک ورزی با گاوآهن برگردان دار در تمام سطوح بقایای گیاهی کمترین وزن خشک علف های هرز را در مقایسه با سایر تیمارها دارا بود. بیشترین مقدار خاک دانه های بزرگ تر از نیم میلی متر و کمترین مقدار خاک دانه های کوچک تر از نیم میلی متر در سیستم خاک ورزی با گاوآهن برگردان دار مشاهده شد. عملکرد دانه و زیست توده در سیستم خاک ورزی با گاوآهن برگردان دار در مقایسه با سایر سیستم های خاک ورزی بیشتر بود.

میانگین دمای سطحی زمین در طی 30 سال گذشته در طی هر دهه 2/0 درجه سانتی گراد افزایش داشته است. ایران نیز از این گرمایش جهانی به دور نبوده و اثرات آن در نقاط مختلف کشور مشهود می باشد. این تغییرات دما اثرات زیادی بر دوره های رشدگیاهان دارد و به تبع آن تولید گیاهان زراعی را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. در این پژوهش روند تغییرات دمای 18 شهر از چهار ناحیه اقلیمی (خزری، گرم، معتدل و سردسیر) در طی 20 سال گذشته (91-1371) مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از مدل شبیه سازی WOFOST مراحل گل دهی و رسیدگی گندم آبی (Triticum aestivum L. ) در هر منطقه مشخص شد. سپس تغییرات مراحل گل دهی و رسیدگی و همچنین عملکرد گندم و رابطه آن ها با دما در هر ناحیه بررسی شد. نتایج نشان داد که در طی سال های مورد مطالعه، در تمامی 18 شهر کشور، دمای میانگین سالانه افزایش یافت که در آن اردبیل بیشترین شدت افزایش دما (159/0 درجه سانتی گراد به ازای هر سال) و پارس آباد مغان کمترین شدت افزایش دما (066/0 درجه سانتی گراد به ازای هر سال) را نشان داد. واسنجی و تغییرات پارامترهای مدل WOFOST بر اساس داده های واقعی و صحت سنجی مدل با RMSE% و آزمون شیب خط رگرسیون برای شهرهای منتخب هر ناحیه اقلیمی انجام شد. نتایج نشان داد که این مدل با دقت بالایی قادر به تخمین مراحل گل دهی و رسیدگی گندم بود. در مناطق گرم و مرطوب خزری افزایش دمای میانگین سالانه، با شدت کمی طول دوره پر شدن و عملکرد دانه را افزایش داده که احتمالاً به دلیل اثرات تعدیلی رطوبت هوا در این مناطق بوده است. امّا در مناطق گرم و خشک جنوب و مرکز ایران افزایش دما به تدریج با ایجاد تنش در دوره رسیدگی دانه منجر به کاهش طول دوره پر شدن دانه و کاهش عملکرد گندم شده است. در مناطق معتدل نیز با افزایش دما، کاهش طول دوره پر شدن و عملکرد دانه گندم مشهود بود. با افزایش دمای میانگین سالانه در مناطق سردسیر، طول دوره پر شدن دانه افزایش یافته که دلیل آن احتمالاً عدم برخورد ابتدای دوره زایشی با سرمای خسارت زا بوده است و قرار گرفتن دوره پر شدن دانه در محدوده دمایی مناسب در این نواحی منجر به افزایش عملکرد شده است. میانگین عملکرد پتانسیل گندم با در نظر گرفتن سهم شهرهای مورد مطالعه از تولید کل کشور در طی یک دهه (81-1371) به میزان 8/1% و در طی دو دهه (91-1371) به میزان 28/3 % کاهش داشته است.

مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ× محیط و پایداری عملکرد دانه ارقام در شرایط محیطی مختلف از اهمیت ویژه ای در برنامه های به نژادی گندم (Triticum aestivum L. ) برخوردار است. به منظور مطالعه سازگاری و پایداری لاین های امیدبخش گندم دوروم، آزمایشی با تعداد 18 لاین به همراه دو رقم شاهد (گندم دوروم هانا و نان پارسی) به مدت دوسال زراعی (96-1395 و 97-1396) در چهار ایستگاه تحقیقاتی (کرج، کرمانشاه، نیشابور و اصفهان) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که حدود 70 درصد از کل تغییرات مربوط به اثر محیط، 7/1 درصد مربوط به اثر ژنوتیپ و 5/13 درصد مربوط به اثر متقابل ژنوتیپ×محیط بود. بررسی بای پلات چندضلعی منجر به شناسایی ژنوتیپ های مناسب در هر مکان شد. محیط کرج به شرایط محیط ایده آل نزدیک بود. بررسی همزمان پایداری و عملکرد ژنوتیپ ها با استفاده از بای پلات مختصات محیط متوسط نشان داد که ژنوتیپ های G2، G1 و G18 جزء ژنوتیپ های برتراز نظرعملکرد و پایداری بالا بودند. نتایج نشان داد که لاین G18 می تواند در قیاس با رقم شاهد هانا (G1) به عنوان لاین امیدبخش مطلوب از نظر عملکرد و پایداری در نظر گرفته شود و به عنوان لاین مناسب جهت معرفی در اقلیم معتدل کشور مورد توجه قرار گیرد.