مقدمه: پنومونی وابسته به ونتیلاتور (Ventilator-associated pneumonia یا VAP)، از جمله شایع ترین علل مرگ و میر بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه (Intensive care unit یا ICU) است. مطالعات اندکی در زمینه ی انواع VAP در بیمارانی که به علت جراحی های اعصاب تحت ونتیلاسیون قرار گرفته اند، انجام شده است؛ در حالی که احتمال VAP در این دسته از بیماران به دلیل خطر آسپیراسیون اوروفارنژیال (Oropharyngeal aspiration یا OPA) به دنبال آسیب مغزی زیاد است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی اتیولوژی انواع VAP زودرس و دیررس در بیماران تحت جراحی های اعصاب بود. روش ها: این مطالعه ی مقطعی، بر روی 82 بیمار مبتلا به VAP به دنبال انجام جراحی های اعصاب صورت گرفت. اطلاعات بیماران با استفاده از چک لیستی شامل اطلاعات دموگرافیک، نوع VAP (زودرس/ دیررس)، امتیاز Acute Physiology and Chronic Health Evaluation II (APACHE II)، نمره ی Clinical Pulmonary Infection Score (CPIS)، علت جراحی مغز و اعصاب، سابقه ی بیماری گذشته، مصرف دخانیات، نتایج اسمیر و کشت و آنتی بیوگرام بیماران ثبت گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: ارتباط معنی داری بین نوع VAP با سن (560/0 = P)، جنسیت (270/0 = P)، علت جراحی (960/0 = P) و سابقه ی بیماری (930/0 = P) وجود نداشت، اما ارتباط معنی داری بین نوع VAP با تعداد روز بستری (034/0 = P)، مصرف دخانیات (001/0 > P)، امتیاز APACHE بدو ورود (001/0 > P) و نمره ی CPIS (001/0 > P) مشاهده شد. تعداد روز بستری [040/0 = P، 04/35-1/21 = Confidence interval 95% (CI95%)، 71/4 = Odds ratio (OR)] و مصرف دخانیات (015/0 = P، 01/14-1/1 = CI95%، 07/1 = OR) به طور مستقل با ابتلا به VAP مرتبط بود. ارتباط معنی داری بین نوع VAP با رنگ آمیزی گرم (330/0 = P) و آنتی بیوگرام (140/0 = P) نمونه ها یافت نشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه ی حاضر، تعداد روز بستری، مرگ و میر، مصرف دخانیات، امتیاز APACHE و نمره ی CPIS به صورت معنی داری در VAP دیررس بالاتر می باشد. همچنین، تعداد روز بستری و مصرف دخانیات در ابتلا به VAP بدون در نظر گرفتن نوع آن، مؤثر بود. الگوی میکروبی بیماران ارتباطی با ابتلا به VAP دیررس/ زودرس نداشت.