پژوهش های حبوبات ایران
سال:1397 | دوره:9 | شماره:2 |تعداد مقالات:14

به منظور بررسی خصوصیات مورفوفنولوژیک، فیزیولوژیک و عملکردی ژنوتیپ های اُمیدبخش متحمل به خشکی نخود (Cicer arietinum L. ) در شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی در نیشابور در سال زراعی1390-1389 اجرا شد. در این آزمایش، پنج ژنوتیپ اُمیدبخش حاصل آزمایشات گذشته (MCC80، MCC352، MCC392، MCC537 و MCC696) و دو ژنوتیپ تجاری به عنوان شاهد (ILC482 و کرج31-60-12) در شرایط آبیاری تکمیلی (آبیاری در زمان کاشت و نیز مرحلة گلدهی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج، تنوع قابل ملاحظه ای میان ژنوتیپ ها از نظر تعداد روز از کاشت تا سبزشدن، گلدهی و غلاف دهی، ارتفاع بوته و تعداد شاخه در بوته، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی، اجزای عملکرد دانه و عملکرد دانه وجود داشت؛ به طوری که تفاوت های معنی داری برای این صفات در میان ژنوتیپ ها مشاهده شد. ژنوتیپ MCC80 با 970کیلوگرم در هکتار از بیشترین عملکرد دانه برخوردار بود که بیش از دو برابر عملکرد دانه در شرایط دیم و حدود 75درصد عملکرد دانه نسبت به شرایط آبی در منطقه می باشد. این ژنوتیپ، کمترین تعداد روز تا گلدهی و غلاف دهی و بیشترین تعداد غلاف در بوته را نیز دارا بود؛ اما عملکرد دانة ژنوتیپ های شاهد کرج12-60-31 (324کیلوگرم در هکتار) و ILC482 (320کیلوگرم در هکتار)، از متوسط عملکرد دانة نخود در شرایط دیم منطقه نیز کمتر بود. بنابراین می توان ضمن تکرار چنین آزمایشاتی، گزینة کشت ژنوتیپ هایی ازجمله MCC392، MCC352 و به ویژه MCC80 را همراه با آبیاری تکمیلی در زمان کاشت و هنگام گلدهی در این منطقه، به عنوان ژنوتیپ های امیدبخش متحمل به خشکی درنظرگرفت.

آلودگی خاک ها با فلزات سنگین اغلب ناشی از فعالیت های انسان بوده و کاهش میزان آن در گیاهان با استفاده از ترکیبات مختلف بستر کاشت راهکاری مؤثر و اقتصادی می باشد. به منظور بررسی تأثیر ترکیبات مختلف بستر کاشت بر انباشتگی فلزات سنگین در لوبیاچیتی (رقم صدرا)، آزمایشی به طور جداگانه برای چهار فلز سنگین (نیترات کادمیوم، نیترات سرب، نیترات نیکل و سولفات مس) و به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه یاسوج در سال1392 اجرا گردید. فاکتور اول آزمایش شامل ترکیب های آلی خاک با چهار ترکیب (شاهد خاک، کمپوست، ورمی کمپوست و خاک اره سپیدار) و فاکتور دوم شامل غلظت هر فلز با دو سطح (شاهد و غلظت 50 میلی گرم در کیلوگرم خاک) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد کمپوست و ورمی کمپوست سبب افزایش میزان انباشت فلز کادمیوم در شاخساره و ریشه لوبیا گردید. از سوی دیگر کمپوست و خاک اره سپیدار سبب کاهش میزان نیکل در شاخساره و ریشه لوبیا گردید. همچنین بیشترین میزان انباشت مس در ریشه لوبیاچیتی، در شرایط کاربرد خاک اره سپیدار و کمپوست به دست آمد. انباشت فلزات سنگین در ریشه به مراتب بیشتر از شاخساره و دانه بود. در مجموع با توجه به انباشت کم فلزات سنگین در دانه لوبیاچیتی و جذب زیاد توسط ریشه و شاخساره، این گیاه جهت کشت در مناطق آلوده مناسب و درصورت امکان خروج ریشه و شاخساره از زمین و رشد سریع جهت گیاه پالایی نیز مناسب است.

جهت بررسی اثرات سویه های باکتری ریزوبیوم در عملکرد لوبیاچیتی در شرایط تنش خشکی، اقدام به اجرای آزمایش کرت های خُردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1393 به صورت گلدانی و در سال 1394 به صورت مزرعه ای گردید. در سطوح اصلی این آزمایش تیمارهای تنش خشکی شامل آبیاری بر اساس60، 30 و80 درصد آب قابل استفاده خاک و در سطوح فرعی تیمارهای باکتری ریزوبیوم لگومینوزارم بیوار فازئولی شامل سویه های، 54، 58، 160 و 177 (جمع آوری شده از مزارع استان های زنجان و خراسان) قرار داشت. حجم آب مصرفی، کارآیی مصرف آب آبیاری، نیتروژن اندام هوایی، تعداد و وزن گره های تثبیت کننده نیتروژن در ریشه گیاه، وزن خشک و تر بوته، عملکرد زیستی و عملکرد تولید دانه از جمله صفات مورد اندازه گیری در این آزمایش بودند. نتایج نشان داد که اثرات تنش خشکی و باکتری ریزوبیوم در عملکرد تولید دانه و کارآیی مصرف آب در سطح 5درصد معنی دار بودند. بیشترین مقدار عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب به ترتیب به میزان 3066کیلوگرم در هکتار و 810گرم در مترمکعب آب با تلقیح بذر لوبیا با باکتری ریزوبیوم لگومینوزارم بیوار فازئولی سویة 160 و آبیاری بر مبنای60درصد آب قابل استفاده به دست آمد. مصرف آب در این تیمار برابر 3798مترمکعب در طی فصل رشد بود که 19درصد کمتر از تیمار شاهد (80درصد آب قابل استفاده) بود. نتایج این آزمایش نشان داد در شرایط تنش خشکی، در صورت استفاده از باکتری ریزوبیوم، گیاه لوبیا قادر به تحمل تنش خشکی و حصول حداکثر عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب خواهد بود.

به منظور تخمین سطح برگ سبز با استفاده از روابط آن با سایر صفات رویشی، آزمایشی با استفاده از دو رقم باقلا (رقم متداول برکت و رقم جدید فرانسه)، سه فاصله بین ردیف (25، 50 و 75سانتی متر) و دو فاصله روی ردیف (8 و 15سانتی متر) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی90 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به اجرا درآمد. نمونه گیری برای اندازه گیری سطح برگ و وزن خشک برگ سبز و زرد به تفکیک طی فصل رشد با فوصل زمانی 7 تا 15روز (بسته به شرایط دمایی و سرعت رشد بوته ها) انجام شد. نتایج نشان داد که رابطه سطح برگ با وزن خشک برگ و وزن خشک کل بوته تحت تأثیر رقم، فاصله بین ردیف و فاصله روی ردیف نگرفت. بنابراین می توان برای رابطه سطح برگ با وزن خشک برگ و وزن خشک کل بوته در تمام تیمارها از یک معادله استفاده کرد. علاوه بر این، با توجه به این که رابطه سطح برگ با وزن خشک برگ سبز و تعداد گره در ساقه دارای ضریب تبیین بالاتر (98/0) و جذر میانگین مربعات کوچک تر (05/1) و در نتیجه دقت برآورد بالاتری نسبت به صفات دیگر بود، پیشنهاد می شود از رابطه بین سطح برگ سبز و وزن خشک برگ سبز (رابطه دوتکه ای) برای برآورد سطح برگ سبز سریع، آسان، کم هزینه و با دقتی قابل قبول استفاده شود. همچنین از این رابطه می توان در مدل های شبیه سازی باقلا نیز به منظور پیش بینی سطح برگ سبز باقلا استفاده کرد.

مطالعة حاضر به منظور ارزیابی تأثیر کاربرد باکتری های ریزوبیوم، تیوباسیلوس و گوگرد بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود رقم هاشم انجام شد. این آزمایش در مزرعه ای واقع در 12کیلومتری شهرستان جغتای در فروردین ماه سال زراعی 1393-1392 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل باکتری های مزورایزوبیوم در سه سطح، عدم تلقیح (Meso0)، تلقیح با مزورایزوبیوم سویه سیسری استرین ام اس190(Meso1) و تلقیح با مزورایزوبیوم سیسری (Mesorhizobium ciceri) استرین ام اس9(Meso2) و تیوباسیلوس در دو سطح، تلقیح (T1) و عدم تلقیح (T0) و گل گوگرد (S) در سه سطح (صفر، 500، 1000کیلو گرم در هکتار) به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که سه عامل بالا تأثیری بر طول ساقه، وزن ریشه، تعداد غده در ریشه و نیتروژن خاک نداشت، اما مزورزوبیوم سویه سیسری استرین ام اس190 تأثیر مثبتی روی طول ریشه (20درصد) و عملکرد نخود (18درصد) داشت. برهمکنش گوگرد و مزورایزوبیوم بر تعداد غلاف در بوته و عملکرد در هکتار و درصد پروتئین تأثیر مثبتی داشت و در بین مزورایزوبیوم ها، مزورایزوبیوم سویه استرین ام اس190 نسبت به مزورزوبیوم سویه استرین ام اس9 تأثیر بیشتری بر افزایش عملکرد داشت (73/1146کیلوگرم در هکتار). همچنین نتایج نشان داد که استفاده از کودهای زیستی (مزورایزوبیوم و تیوباسیلوس) موجب افزایش غلظت عناصر غذایی از جمله پتاس، فسفر و گوگرد در خاک شد. برهمکنش گوگرد و تیوباسیلوس و همچنین گوگرد و مزورایزوبیوم، به ترتیب فسفر قابل جذب خاک را به میزان 55 و 53درصد افزایش داد. در بررسی اثر کودهای زیستی بر خصوصیات شیمیای خاک مشخص شد که برهمکنش هر سه عامل آزمایشی بر pH، EC و گوگرد خاک مثبت بود. استفاده از کودهای زیستی (مزورایزوبیوم و تیوباسیلوس) باعث بهبود صفات زراعی نخود و خصوصیات شیمایی خاک شد.

آگاهی داشتن از میزان تنوع ژنتیکی و ارتباط بین صفات، از اهمیت ویژه ای در پیشبرد تحقیقات به نژادی و انتخاب ژنوتیپ های مطلوب، برخوردار است. از این رو، به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی روابط بین عملکرد دانه و برخی صفات زراعی در لاین های عدس، آزمایشی در قالب طرح لاتیس ساده 10×10 با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. به دلیل عدم معنی دارشدن اثر بلوک های ناقص درون هر تکرار برای کلیه صفات، داده ها به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تجزیه واریانس حاکی از وجود تنوع بالا در بین لاین های مورد مطالعه از لحاظ کلیه صفات بود. نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات نشان داد لاین های ILL590، ILL947، ILL3963، ILL2795، ILL461، ILL459، ILL353 و ILL5888 از لحاظ عملکرد دانه و سایر صفات، برتر از سایرین بودند. بیشترین مقدار ضریب تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری عمومی و پیشرفت ژنتیکی برای صفات تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف در بوته، عرض برگ و عملکرد زیستی به دست آمد. نتایج حاصل از بررسی همبستگی های ساده نشان داد که تعداد و وزن غلاف در بوته، تعداد روز از کاشت تا گلدهی و رسیدگی، ازجمله صفات مهم و مؤثر بر روی عملکرد دانه بودند. تجزیه به عامل ها با استفاده از 13صفت زراعی، نشان از انتخاب چهار عامل داشت که در مجموع 97/77درصد از تنوع کل را توجیه کردند. تجزیه خوشه ای به روش Ward، لاین های مورد بررسی را در هشت خوشه قرار داد و لاین های برتر در خوشه ی هشتم قرار گرفتند.

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری و مصرف مقادیر مختلف زئولیت و پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود رقم آزاد، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی همدان به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیم رطوبتی در چهار سطح (شرایط دیم (بدون آبیاری)، آبیاری در مرحله گل دهی، آبیاری در مرحله غلاف دهی و آبیاری هم در مرحله گل-دهی و هم غلاف دهی) به عنوان عامل اصلی و ترکیب تیماری مقدار زئولیت در سه سطح شامل 0، 15 و 30 تن در هکتار و مقدار پتاسیم در سه سطح شامل 0، 100 و 200کیلوگرم در هکتار (از منبع سولفات پتاسیم) به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که سطوح مختلف آبیاری، زئولیت و پتاسیم تأثیر معنی داری بر پرولین، غلظت پتاسیم دانه، پروتئین، میزان کلروفیل در زمان گلدهی و پرشدن دانه، عملکرد دانه، وزن بوته داشتند. اثر متقابل آبیاری و زئولیت در تمامی صفات به جز بر میزان کلروفیل در زمان پرشدن دانه معنی دار بود. در این بررسی بالاترین عملکرد دانه از آبیاری در مرحله گل دهی و غلاف دهی و مصرف 30 تن زئولیت در هکتار به دست آمد. با مصرف پتاسیم عملکرد دانه از 8 تا 13درصد افزایش یافت، به طوری که با مصرف 200کیلوگرم پتاسیم عملکرد دانه به 1243کیلوگرم در هکتار رسید. نتایج بررسی نشان داد که مرحله گل دهی حساس ترین مرحله به کمبود آب است و مصرف زئولیت و پتاسیم در شرایط تنش می تواند با تعدیل خسارات ناشی از تنش خشکی، اثر مثبتی بر عملکرد دانه داشته باشد.

به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی فسفاته و روی بر برداشت عناصر غذایی توسط لوبیا، آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال اجرا شد. عوامل آزمایش شامل دو رقم لوبیاچیتی (تلاش و صدری)، چهار سطح فسفر (P0: شاهد، P1: مصرف 100کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل، P2: مصرف کود زیستی فسفاتی و 50کیلوگرم در هکتار سوپر فسفات تریپل، P3: کود زیستی فسفاتی) و سه سطح روی (Zn0: شاهد، Zn1: مصرف50کیلوگرم در هکتار سولفات روی، Zn2: کود زیستی روی) بود. کود زیستی فسفاتی شامل تلقیح با قارچ های میکوریزی Clariodeoglumus etunicatum، Rhizophagus intraradices و Funneliformiss mosseae و باکتری Azetobacter و تیمار زیستی روی تلقیح با باکتری های Pseudomonas بود. صفات مورد بررسی در این آزمایش عملکرد دانه، غلظت و برداشت عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، روی، منگنز و مس بود. نتایج نشان داد بیشترین مقادیر عملکرد، غلظت و برداشت عناصر غذایی از رقم صدری مشاهده شد. تیمار P2 باعث افزایش 8/21، 39، 98، 59، 32، 57، 5/44 و 28درصدی عملکرد و برداشت نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، روی، منگنز و مس نسبت به شاهد شد. حداکثر میزان عملکرد دانه، غلظت نیتروژن، پتاسیم و روی به ترتیب به میزان 3404کیلوگرم در هکتار، 93/3، 25/2درصد و 41/31میلی گرم در کیلوگرم از تیمار Zn1 به دست آمد. در خصوص اثر متقابل معنی دار، بیشترین میزان عملکرد دانه، غلظت نیتروژن، روی و مس به ترتیب به میزان 3656کیلوگرم درهکتار، 1/4درصد، 57/36 و 6/21میلی گرم در کیلوگرم از تیمارP2Zn1 به دست آمد. کودهای زیستی مورد استفاده علاوه بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی فسفری باعث افزایش برداشت عناصر غذایی و تولید بذور غنی از عناصر غذایی مورد مطالعه شدند.

فتوسیستمII در دستگاه فتوسنتزی، حساس ترین مؤلفه به تنش دمایی است. به منظور ارزیابی تحمل دو توده باقلای بروجرد و نیشابور به تنش یخ زدگی (دمای 0، 4-، 8-، 12-، 16-، 20-، 24-درجه سانتی گراد) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1394 در پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عوامل فلورسانس کلروفیل قبل، 3، 6، 12، 24، 48 و 72ساعت پس از اعمال یخ زدگی اندازه گیری شد. درصد بقای توده ها نیز سه هفته پس از اعمال تیمارهای دمایی تعیین شد. بیشینه فلورسانس برگ سازگار شده به نور (F'm)، در توده بروجرد نسبت به توده نیشابور چهار درصد بیشتر بود. مؤلفه های فلورسانس کلروفیل با کاهش دما از صفرتا ° C12-تغییر قابل ملاحظه ای نشان ندادند، ولی با کاهش دما از 12-به ° C16-عوامل فلورسانس کلروفیل روند کاهشی پیدا کردند و در ° C24-به حداقل مقدار خود رسیدند. کاهش عوامل فلورسانس کلروفیل ازجمله بیشینه کارآیی پتانسیل فتوسیستم F'v/F'm تا 24 ساعت پس از اعمال یخ زدگی با شیب تندی ادامه پیدا کرد و پس از آن با شیب ملایم افزایش یافت، اما F'm، 72ساعت پس از اعمال یخ زدگی به مقدار قبل از تنش نرسید. با افزایش شدت یخ زدگی درصد بقای نمونه ها کاهش یافت، به طوری که در دمای ° C12-درصد بقا به 83درصد رسید با کاهش دما از 12-به ° C16-درصد بقا به شدت کاهش یافت، در این دما در توده بروجرد هیچ گیاهی باقی نماند و در توده نیشابور تنها پنج درصد از گیاهان قادر به تحمل این شدت از تنش یخ زدگی بودند. ضریب رگرسیونی بالایی بین F'v/F'm و درصد بقا در توده بروجرد (99/0=R2) و نیشابور (98/0=R2) مشاهده شد. به طور کلی این مطالعه نشان داد که باقلا قادر به تحمل سرما تا دمای ° C12-است و با استفاده از شاخص های کلروفیل فلورسانس پس از تنش یخ زدگی می توان میزان خسارت را در این گیاه تخمین زد.

با توجه به محدودیت علف کش های ثبت شده جهت کنترل علف های هرز ماش و در راستای اختلاط علف کش ها، آزمایشی در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با 11تیمار در سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در شهرستان شوشتر اجرا گردید. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از کاربرد علف کش های هالوکسی فوپ آر-متیل، بنتازون و اکسی فلورفن (در دُزهای توصیه شده)، کاربرد علف کش های بنتازون + هالوکس فوپ-آر متیل، بنتازون + اکسی فلورفن، هالوکس فوپ-آر متیل + اکسی فلورفن در سطوح 50 و 80 درصد مقدار توصیه شده، تیمار وجین کامل علف هرز و شاهد (بدون کنترل علف هرز). عمده علف های هرز مزرعه را کنجد شیطانی، سوروف و اویارسلام ارغوانی تشکیل می دادند. کمترین تراکم علف هرز اویارسلام ارغوانی تحت تأثیر تیمارهای کاربرد دز توصیه شده بنتازون و اختلاط بنتازون + اکسی فلورفن 80درصد دز توصیه شده به ترتیب با تراکم 3/1 و 3/2 بوته در متر مربع مشاهده شد. مصرف علف کش هالوکسی فوپ آر-متیل سبب نابودی کامل علف هرز سوروف شد. بهترین عملکرد دانه ماش (2733 کیلو گرم در هکتار) نیز با کاربرد اختلاط علف کش های بنتازون + هالوکس فوپ-آر متیل در سطح 50 درصد دز توصیه شده مشاهده گردید، اما اختلاط این دو علف کش با 80 درصد دز توصیه شده باعث گیاه سوزی شدید ماش شد. بنابراین تیمار کاربرد علف کش های هالوکس فوپ-آر متیل+ بنتازون به مقدار 50 درصد دز توصیه شده به صورت اختلاط، تیمار علف کشی مناسبی جهت استفاده در زراعت ماش می باشد.

نماتدهای انگل گیاهی یکی از عوامل خسارت زا به حبوبات از جمله لوبیا محسوب شده و باعث کاهش میزان تولید می-شوند. با توجه به سطح زیرکشت بالای لوبیا در استان مرکزی، تحقیقی جهت بررسی و شناسایی نماتدهای انگل گیاهی مزارع لوبیای استان انجام شد. بدین منظور در سال های 91 و 92 طی فصل رشد گیاه (اوایل تیرماه تا پایان شهریورماه) تعداد 174نمونه خاک و ریشه از مزارع لوبیا در شهرستان های خمین، شازند و اراک جمع آوری شد. شناسایی گونه ها بر اساس مشخصات مورفولوژی و مورفومتری نماتد ها انجام گرفت. در این بررسی22گونه نماتد از 18جنس متعلق به زیرراسته Tylenchina فوق بالا خانواده Tylenchomorpha شناسایی گردید. در بین نماتدهای شناسایی شده، از جنس Ditylenchus گونه های D. destructor و D. kheiri، Aphelenchoides spp. و از خانواده Pratylenchidae گونه های Pratylenchus neglectus، Pratylenchoidesritteri و Zygotylenchus guevarai جدا شد که از بین گونه های شناسایی شده سه گونه اخیر به ترتیب با داشتن 100، 95 و 58درصد فراوانی، رایج ترین نماتدهای انگل گیاهی در مزارع لوبیای استان مرکزی بودند. نماتدهای زیرخانواده Merliniinae و خانواده Hoplolaimidae به ترتیب با فراوانی 56 و 39 درصد تنها در مزارع شهرستان خمین و شازند یافت شدند. از بین نماتدهای سیستی علاوه بر گونه Heterodera filipjevi که در مزارع لوبیا در تناوب با گندم یافت شد، گونه Heterodera goettingiana در یک مزرعه لوبیا در قاسم آباد اراک شناسایی شد.

امروزه مصرف نامتعادل کودهای شیمیایی یکی از مهم ترین عوامل آلودگی های زیست محیطی و محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی است. در این راستا استفاده از پتانسیل حمایتی ریزجانداران خاکزی در جهت بهبود حاصلخیزی خاک و تولید پایدار محصولات کشاورزی، طی سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این آزمایش با هدف بررسی اثر کودهای زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام لوبیاقرمز، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1395 در منطقه بیران شهر لرستان اجرا شد. عوامل شامل تلقیح (با گونه های Glomus etunicatum, G. Intraradices, G. mossea) در دو سطح (تلقیح و بدون تلقیح)، مایه زنی (با Azotobacter chroococcum Strain 15) در دو سطح (مایه زنی و عدم مایه زنی) و ارقام لوبیاقرمز (توده بیران شهر، ارقام اختر و گلی) بودند. نتایج نشان داد که اثر ازتوباکتر و میکوریزا بر تعداد غلاف در بوته، وزن100دانه، شاخص برداشت و همچنین اثر دو جانبه میکوریزا و رقم، بر تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه، عملکرد زیست توده و شاخص برداشت ارقام لوبیا معنی دار و افزایشی بود. مایه زنی ازتوباکتر و تلقیح میکوریزا عملکرد دانه را به ترتیب 4/12 و 5/24 درصد نسبت به شاهد افزایش دادند. بیشترین عملکرد دانه در رقم گلی به دست آمد که نسبت به رقم اختر و توده بیران شهر به ترتیب 2/45 و 1/51درصد افزایش داشت. یافته های آزمایش نشان داد که همیاری قارچ میکوریزا و ازتوباکتر، دارای اثر افزایشی بر عملکرد گیاه لوبیا است و می توان در جهت تولید پایدار این محصول در نظام های زراعی بوم سازگار درنظرگرفته شوند.

آب زیرزمینی کم عمق، یک منبع آب بالقوه و کارآمد در کشاورزی است. در این پژوهش به بررسی اثر اعماق سطوح ایستابی کم عمق 60، 80 و 110سانتی متر بر تأمین نیاز آبی، کارآیی مصرف آب و عملکرد دو رقم عدس (کیمیا و ILL6037) در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 پرداخته شده است. آزمایشات در ایستگاه تحقیقاتی گروه مهندسی آب پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه با بهره گیری از لایسیمترهای پلی اتیلنی با قطر 280میلی متر به صورت فاکتوریل دو عامله و بر پایه طرح کاملأ تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. لازم به ذکر است که در این تحقیق هیچگونه استفاده ای از آبیاری سطحی نشد و صرفأ آب مورد نیاز گیاه از طریق سطح ایستابی کم عمق و با استفاده از آب بارن تأمین گردید. مطابق نتایج به دست آمده، عمق 60سانتی متر بیشترین میزان مصرف از آب زیرزمینی و عمق110سانتی متر کمترین میزان مصرف از آب زیرزمینی را داشت، به طوری که متوسط مشارکت آب زیرزمینی برای اعماق 60، 80 و 110سانتی متر به ترتیب 76/53درصد، 50/36درصد و 23/15درصد به دست آمد. بیشترین کارآیی مصرف آب زیرزمینی بر اساس عملکرد دانه در سال های اول و دوم به ترتیب برای ارقام ILL6037 و کیمیا در عمق آب زیرزمینی110سانتی متر و کمترین کارآیی مصرف آب برای رقم های ذکرشده در اعماق آب زیرزمینی60 و 80 سانتی متری، به دست آمد. همچنین در این آزمایش متوسط بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه با 31/91 و 80/37گرم بر مترمربع در هر دو سال برای رقم کیمیا به ترتیب در اعماق سطح ایستابی 60 و 110 و بیشترین و کمترین میزان پروتئین به ترتیب برای رقم کیمیا در عمق 110 سانتی متر و رقم ILL6037 در عمق 60 سانتی متری به دست آمد.

به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی بر خصوصیات ریشه و اندام هوایی دو رقم لوبیاچیتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه ی طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد و در شرایط کنترل شده در سال1394 انجام شد. فاکتور اول شامل شش تیمار کودهای زیستی 1) نیتروکسین® (حاوی باکتری هایAzotobacter sp. وAzospirillum sp )، 2) بیوفسفر® (PSB) (حاوی باکتری های حل کننده فسفاتBacillus sp. وPseudomonas sp. )، 3) باکتری همزیست لوبیا (Rhizobium، مجموعی از کودهای زیستی همزیست لوبیا)، 4) ترکیب کودهای زیستی نیتروکسین و بیوفسفر 5)، 60 کیلوگرم کود اوره در هکتار و 6) تیمار شاهد و فاکتور دوم شامل دو رقم لوبیاCOS16) و 21676( بود. نتایج نشان داد که وزن خشک ریشه، سطح ریشه، قطر ریشه، مجموع طول ریشه، حجم ریشه، وزن خشک کل اندام هوایی، وزن خشک برگ، ارتفاع، تعداد غلاف دربوته و تعداد دانه درغلاف تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی اختلافات معنی داری را نشان دادند. رقم21676 در صفات وزن خشک ریشه، سطح ریشه، قطرریشه و رقم COS16 در صفات حجم ریشه و مجموع طول ریشه کارآیی بهتری داشتند. در صفات وزن خشک ریشه، سطح ریشه، مجموع طول ریشه کود زیستی نیتروکسین و در صفت حجم ریشه بیوفسفر از سایر تیمارهای کودی برتر بودند. به طورکلی نتایج نشان داد که بیشترین تعداد غلاف و دانه در غلاف در تیمار نیتروکسین و رقم COS16، و کمترین میزان در تیمار شاهد و رقم21676 به دست آمد. در این تحقیق، به نظر می رسد باکتری هایAzotobacter sp. و. Azospirillum sp که اصلی ترین محتویات کود زیستی نیتروکسین را شامل می شوند، به دلیل توانایی بالا در تثبیت نیتروژن و فراهمی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثرات مثبتی بر صفات مورد بررسی بخصوص در رقم21676 از خود نشان داد.