آینده پژوهی دفاعی
سال:1398 | دوره:4 | شماره:12 |تعداد مقالات:6

برنامه ریزی سناریویی، ابزاری برای مواجهه با عدم قطعیت های محیطی است و از دهه 1950 تاکنون، روش های علمی متعددی در دسته بندی های مختلف از جمله گذشته نگری، پیش نگری و پس نگری، کیفی و کمّی، قیاسی و استقرایی، غیرمشارکتی و مشارکتی، اکتشافی و هنجاری و غیره برای آن ارائه شده است. تعدد و تنوع روش­ ها، کاربران این ابزار را عملاً دچار سردرگمی در انتخاب روش مناسب و پیاده سازی آن نموده است. پژوهشگر با مدنظر قرار دادن دسته بندی اول، به دلیل رایج بودن مدل های برنامه ریزی سناریویی پیش نگری در این دسته بندی و عدم انجام مطالعه ای که به ارائه مدل جامع در این خصوص پرداخته باشد، با غور علمی در 10 روش پیش نگری به عنوان جامعه هدف پژوهش، تلاش نمود، با ارائه مدلی جامع، از تکثر و سردرگمی در این حوزه بکاهد. اهمیت این پژوهش، افزایش سهولت در فهم و اجرای مراحل، بالا رفتن کیفیت و قابلیت اطمینان نتایج و کاهش دغدغه کارشناسان برای انتخاب مدل مناسب برنامه ریزی سناریویی پیش نگری است. نپرداختن به این مساله، موجب افزایش خطاهای کاربران در انتخاب مدل مناسب و تطویل یا ساده انگاری بیش از حد در انجام پروژه های برنامه ریزی سناریویی پیش نگری خواهد بود. روش شناسی پژوهش مبتنی بر پارادایم ساخت گرایی، جهت گیری توسعه ای، از نوع کیفی و روش آن، توصیفی و موردی زمینه ای است که با استفاده از روش فراتلفیق انجام شد. برای آزمون مدل، تعدادی از متخصصین با روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند قضاوتی انتخاب و با استفاده از ابزار دلفی، تا حصول اشباع نظری، مصاحبه ها ادامه یافت. مدل نهایی پژوهش در قالب دو فاز کلی، چهار مرحله اصلی و چهارده گام فرعی ارائه شد.

هواپیما بدون سرنشین (پهپاد) به وسایل پرنده­ ای اطلاق می­ گردد که از راه دور و یا توسط خلبان خودکار داخلی هدایت و کنترل می­ گردد. آن ها می­ توانند تجهیزات مختلفی نظیر دوربین­ ها، سنسورها و وسایل ارتباطی را حمل کنند، این پرنده­ ها قادر به انجام عملیاتی از قبیل ره گیری هوایی، تصویربرداری از میدان نبرد، ردیابی اهداف زمینی، هدف هوایی، جنگ الکترونیک، عملیات انتحاری و غیره هستند. کوادروتور یک پرنده بدون سرنشین عمود پرواز است. این وسیله به سبب قابلیت نشست و برخاست عمودی در دسته عمود پروازها قرار می گیرد که به جهت برخی مزایا و ویژگی هایش مورد توجه قرار گرفته است. این وسیله دارای ساختار شبه صلیبی می باشد که چهار ملخ درچهارگوشه آن قرار داشته و با تغییر سرعت ملخ ها می تواند حرکات و مانورهای مختلف را انجام دهد. دراین مقاله ابتدا مدلسازی دینامیکی و سپس اثرات محیطی برروی پرنده محاسبه می شوند؛ کنترل فازی ونحوه پیاده سازی آن برای پرنده کوادروتور شرح داده می شود؛ در ادامه به ساختار خلبان خودکار پرداخته می شود و سیمولینک طراحی شده از پرنده کوادروتور و خلبان خودکار ارائه می شود؛ ودرنهایت با استفاده از الگوریتم ازدحام ذرات، مسیر در دو قسمت مختلف طراحی می شود نتایج کاهش مدت زمان و افزایش دقت در انجام عملیات را نشان می دهد؛ از این رو می تواند الگویی جالب برای آینده پژوهی مسیریابی سایر پهپادها باشد.

از آنجا که آیندهپژوهی فرصتی برای مطالعه و بررسی شرایط و ویژگیهای آینده را برای تصمیمگیران فراهم میکند، بستری برای توسعه تلقی میگردد. با توجه به اینکه یک الگوی بومی از فرآیند آیندهپژوهی در آجا با رویکرد فرآیندی ارائه نگردیده است، این تحقیق به دنبال تدوین آن در آجا بوده و در واقع مسئله اصلی تحقیق این است که الگوی بومی فرآیند آیندهپژوهی در آجا چیست. این تحقیق از حیث هدف کاربردی و از حیث روش انجام تحقیق توصیفی-تحلیلی با رویکرد کمی میباشد. در جهت اجرای تحقیق در ابتدا با مطالعه ادبیات و پیشینه تحقیق عوامل موثر بر آیندهپژوهی در آجا با استفاده از روش تحلیل محتوا احصاء گردیده است. سپس جهت دستیابی به الگوی مفهومی و با استفاده )ISM( تحقیق روابط بین عوامل شناسایی شده از روش الگویسازی ساختاری تفسیری از پرسشنامه استاندارد و جمعآوری دادهها از 29 نفر خبرگان حوزه آیندهپژوهی در آجا استفاده شده است. در پایان این پژوهش الگویی بومی با رویکرد فرآیندی و در پنج سطح و 23 مؤلفه برای آیندهپژوهی در آجا ارائه گردیده است.

برای راهبردهای آینده نگر در حوزه آماد و پشتیبانی، مستلزم شناخت هر چه بیشتر ویژگی های آماد و پشتیبانی و اولویت بندی آن می باشد. در حال حاضر با توجه به ظهور الگووارههای جدید و تأثیر آن بر سازمان های نظامی به ویژه در حوزه آماد و پشتیبانی، شناسایی و تبیین ویژگی ها و اولویت های آماد و پشتیبانی با توجه به نوع و ماهیت تهدیدهای آینده به صورت علمی، مدون و به روز تعیین نشده است که هدف اصلی این تحقیق است. این تحقیق ازنظر نوع، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد و به صورت ترکیبی (کیفی-کمی) انجام می شود. در این پژوهش، از روش تحلیل محتوای کیفی و همچنین از روش مقایسات زوجی جهت اولویت بندی ویژگی های آماد و پشتیبانی برای تهدیدهای آینده استفاده گردیده است. ویژگی های آماد و پشتیبانی از چهار بخش شامل گفتمان رهبری، پیشینه و سوابق تحقیقاتی، مبانی و مفاهیم نظری و مصاحبه با خبرگان به دست آمد که پس از بررسی، گروه بندی و طبقه بندی ویژگی ها در قالب چهار بُعد ساختاری، سازمانی، تجهیزات و روشی تعیین و تعداد ده ویژگی برتر که اولویت های آماد و پشتیبانی با توجه به نوع و ماهیت تهدیدهای آینده بودند، مشخص گردیدند. اولویت های اشاره شده به ترتیب؛ 1. چابکی 2. سیالیت و انعطاف 3. ایمان و تعهد کارکنان آمادی 4. سامانه فرماندهی و کنترل هوشمند 5. مهارت و تخصص کارکنان آمادی 6. سامانه ارتباطی بومی، امن و پایدار 7. سامانه فرماندهی پویا 8. تأمین تجهیزات و تسلیحات تأثیر­ محور 9. طراحی متمرکز و اجرای نامتمرکز 10. تأمین تجهیزات و تسلیحات هوشمند می باشد.

رقابت های روزافزون جهانی، شرکت ها و صنایع را به سوی یافتن راه حل های نوین برای بقا و حفظ بازار سوق می دهد. به این منظور شرکت ها سعی دارند تا بر فعالیت های نوآورانه مانند پروژه های تحقیق و توسعه بیشتر سرمایه گذاری کنند و مسیر آینده رقابت و کسب وکار خود را هموارتر کنند. با توجه به ویژگی های پروژه های تحقیق و توسعه آینده، دستیابی به روش هایی که موفقیت این پروژه ها را تأمین کند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پروژه های تحقیق و توسعه از منظر مدیریت پروژه در شرکت های تکنولوژی محور، بسیار کم مورد توجه قرار گرفته اند. به منظور پیاده سازی نتایج تحقیقات جدید و کمک به رفع مشکلات موجود در این زمینه، شناسایی و اولویت بندی عؤامل مؤثر بر پروژه های تحقیق و توسعه آینده ضروری به نظر می رسد. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از نوع روش، توصیفی پیمایشی است. عؤامل مؤثر بر پروژه های تحقیق و توسعه آینده در صنایع با تکنولوژی پیشرفته از مرور ادبیات و نظر خبرگان صنعت هوافضا استخراج شده و پرسشنامه تأیید شده در جامعه خبرگان توزیع و نتایج با روش تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری با نرم افزار Smart-PLS مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش 8 بعد اصلی مؤثر بر پروژه های تحقیق و توسعه آینده در صنایع با تکنولوژی پیشرفته هوافضا به همراه 56 عامل شناسایی و تأیید گردید که توجه به همه آن ها دارای اهمیت است. کلیه عوامل کلیدی شناسایی شده، تأثیر معناداری بر توانمندی های مدیریت پروژه های تحقیق و توسعه آینده در صنایع با تکنولوژی پیشرفته هوافضا دارند.

پیشگیری و مهار بحران قبل از هر چیز مستلزم اتخاذ تصمیم های مؤثر بر اساس اطلاعات صحیح و ساختاریافته است که به سرعت و با سهولت در دسترس تصمیم­ گیرندگان قرار گیرد؛ بنابراین هرچه اطلاعات مطلوب­ تر، جامع تر و در زمان واقعی باشد و به­ موقع تهیه شود، تصمیم های مطلوب­ تری اتخاذ خواهد شد که درنتیجه خسارات و ضایعات ناشی از بحران کاهش خواهد یافت. از این رو این تحقیق با هدف تبیین نقش سامانه­ های اطلاعات جغرافیایی در مدیریت بحران­ های آینده انجام شده و از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و از نظر روش جزء تحقیقات آینده پژوهی است. جامعه آماری در فاز اول پژوهش شامل؛ کتب، متون علمی، مدارک و مقالات مرتبط با موضوع مورد پژوهش می باشد که به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفته است و در فاز دوم نیز تعداد 9 نفر از نخبگان و کارشناسان حوزه مدیریت بحران می باشد که به روش هدفمند انتخاب شدند. در این تحقیق با استفاده از روش پایش محیطی، الگوهای مختلف مدیریت بحران بررسی شد و بر اساس الگوی چرخی، شاخص­ های 12 گانه این الگو در گروه های کانونی به بحث گذاشته شد و با نظر اعضاء گروه کانونی به میزان تأثیر نقش این سامانه در مدیریت بحران­ های آینده و اولویت بندی آن ها پرداخته شد. ماحصل تحقیق نشان می­ دهد که بیشترین نقش تأثیری سامانه­ های تصمیم­ یار GIS در مرحله حین بحران، سپس شروع بحران، پیش از بحران و بعد در مرحله پس از بحران هست که این مهم در کلیه مراحل و شاخص­ های 12 گانه نیز تبیین گردید. بنابراین پیشنهاد گردید که سازمان های متولی مدیریت بحران، با استفاده از سامانه های تصمیم یار GISفرایند پیش بینی، آمادگی و مدیریت بحران در زمان وقوع و همچنین فرایند اقدامات پس از بحران را مدیریت نمایند.