دانش حسابداری مالی
سال:1398 | دوره:6 | شماره:1 (پیاپی 20) |تعداد مقالات:9

هدف: هدف این پژوهش، بررسی سیر تطور نظریه های تقلب مالی و ارائه فراالگوی تقلب است که انگیزه های مالی و غیر مالی مربوط به ارتکاب تقلب را در قالب الگو های مختلف تشریح نماید. مسأله پژوهش شامل موارد زیر می گردد: مهم ترین انگیزه-های ارتکاب تقلب چیست؟ کدام الگوی تقلب می تواند انگیزه ارتکاب تقلب را کامل تر توضیح دهد؟ و نتیجه حاصل از این الگوها برای حسابداران چیست؟ روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از فن تحلیل محتوا و به کارگیری "فراتحلیل مقاله های لاتین چاپ شده در زمینه تقلب برای دوره زمانی 1950تا 2017 صورت گرفت. یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد که الگوی تقلب در دهه 1950 از "مثلث تقلب"، که شامل سه بعد فشار، فرصت و توجیه است، شروع شده و مشکل مالی، سیسم ضعیف کنترل داخلی و وضعیت نامطلوب کاری به عنوان انگیزه های تقلب شناسایی شدند. در دهه 1980، ویژگی های شخصی و محیط شغلی شناسایی و وجه "کمال شخص" معرفی شد. در دهه 1990، عوامل رفتاری، به وبژه شهرت، هنجارهای ذهنی و کنترل بر تمایل، به عنوان عوامل انگیزه تقلب مدیران شناسایی شدند. در دهه 2000، وجه "قابلیت شخص" شامل هوش، موقعیت و نقش فرد، شناسایی و به ابعاد فرهنگی و اجتماعی نیز توجه شد. از سال 2010 تاکنون، به فراالگوها توجه شده است. نتیجه گیری: فراالگوی ارایه شده در این مطالعه، دارای ابعاد مالی و غیر مالی است و در چهار دسته کلی شرایطی، موقعیتی، هنجاری و هوش انسانی قرار گرفته که هر یک از این چهار بعد را می توان در سه سطح کلی فردی، سازمانی و بین المللی مورد تحلیل قرار داد. دانش افزایی: در این مطالعه، اجزاء لوزی تقلب وچهار جزء آن (انگیزه/فشار، فرصت، گرایش/توجیه و قابلیت)، به صورت هم-زمان مورد مطالعه قرار است و بر این اساس فراالگویی جامع ارائه شد.

هدف: هدف این پژوهش بررسی سودمندی اطلاعات حاصل از بکارگیری استاندارد 27 می باشد. روش: رویکرد پژوهش ارزیابی پس از اجرا و روش پژوهش ترکیبی می باشد؛ بدین صورت که داده ها با استفاده از دو ابراز پرسشنامه و مصاحبه گردآوری شده است. یافته ها: فرمت صورت های مالی، ترتیب ارائه اجزای آن، اندازه گیری تعهدات مزایای بازنشستگی و حق بیمه های دریافتنی، نحوه ارائه کسری صندوق ها و یادداشت های پیوست سودمند است اما نحوه اندازه گیری و افشای سرمایه گذاری ها سودمند نیست. یکی از نکات مهمی که توسط مخالفان مطرح شده مشخص نبودن کیفیت افزایش خالص دارایی های طرح و وضعیت نقدینگی صندوق ها است. همچنین پاسخ دهندگان معتقدند که ساختار گزارش، نرخ ها و روش های مورد استفاده در محاسبات اکچواری قابل درک نیست؛ تشریح جنبه های اصولی محاسبات اکچواری، ذکر نمونه، تعیین فرمت گزارش اکچواری و اطلاعات ارائه شده در آن و همچنین افشاییات گسترده موجب افزایش قابلیت درک استفاده کنندگان می شود. نتیجه گیری: به طور کلی اطلاعات حاصل از استاندارد 27 سودمند است ولی به منظور افزایش سودمندی و قابلیت درک استفاده کنندگان لازم است اصلاحاتی در آن صورت پذیرد. دانش افزایی: با وجود اهمیت گزارشگری مالی صندوق های بازنشستگی، تاکنون سودمندی اطلاعات گزارش شده توسط آن ها مورد بررسی دقیق قرار نگرفته بود که ابعاد مختلف آن در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی قصد گزارشگری تقلب با استفاده از متغیرهای تئوری رفتار برنامه ریزی شده بسط داده شده و تعهد حرفه ای و با در نظر گرفتن نقش تعدیل گری شدت اخلاقی است. بدین منظور، تأثیر عوامل کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی، نگرش در مورد گزارشگری تقلب، تعهد اخلاقی و تعهد حرفه ای بر قصد گزارشگری تقلب و اثر تعدیل کنندگی شدت اخلاقی بر این تأثیرها مورد بررسی قرار گرفته است. روش: این پژوهش، از نوع پژوهش های پیمایشی است و نمونه آماری پژوهش را 171 نفر از کارکنان حسابداری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس در سال 1397 تشکیل می دهند. به منظور آزمون فرضیه ها از مدل سازی معادلات ساختاری به روش کمترین مربعات جزئی استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها بیانگر این است که متغیرهای کنترل رفتاری ادراک شده، هنجارهای ذهنی، نگرش در مورد گزارشگری تقلب، تعهد اخلاقی و تعهد حرفه ای دارای تأثیر مثبتی بر قصد گزارشگری تقلب هستند و شدت اخلاقی تأثیر متغیرهای هنجارهای ذهنی و تعهد حرفه ای بر قصد گزارشگری تقلب را تعدیل می کند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر این است که تئوری رفتار برنامه ریزی شده بسط داده شده چارچوب تئوریکی مختصری برای پیش بینی قصد گزارشگری تقلب فراهم می آورد. دانش افزایی: پرداختن به این موضوع می تواند پیامدهای قابل توجهی را در تقویت نظام کنترل داخلی شرکت ها، افزایش پاسخگویی و مسئولیت اجتماعی حسابداران و ارتقای موقعیت حرفه حسابداری در جامعه در بر داشته باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر ردیابی تأثیر رتبه کیفیت افشا و اطلاع رسانی مناسب روی ظرفیت بدهی شرکت ها می باشد. روش پژوهش: برای حصول به اهداف تحقیق تعداد 132 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طبق الگوی حذف سیستماتیک انتخاب و داده های متغیرهای تحقیق در طی سال های 1391 تا 1395 گردآوری و مدل فرضیه با کمک آزمون رگرسیون خطی چندگانه آزمون شد. برای سنجش ظرفیت بدهی (به عنوان متغیر وابسته تحقیق) از مدل قبلی فرانک گویال (2009) و برای ارزیابی رتبه کیفیت افشا (متغیر مستقل تحقیق) از رتبه های اعلام شده در اطلاعیه «رتبه کیفیت افشا و اطلاع رسانی مناسب» سازمان بورس اوراق بهادار استفاده شده است. یافته ها: نتیجه حاصل از آزمون فرضیه نشان داد رتبه کیفیت افشا و اطلاع رسانی مناسب بر ظرفیت استقراض شرکت تأثیر معنادار مثبت دارد. نتیجه گیری: شرکت های با رتبه افشا بالاتر ظرفیت قرض گیری بالاتری نیز دارا هستند. دانش افزایی: یافته تحقیق علاوه بر توسعه مبانی نظری تحقیقات پیشین، حاوی مفاهیم ارزشمندی برای مدیران شرکت ها و مراجع حرفه ای درباره اهمیت کیفیت و رتبه افشا اطلاعات مالی شرکت ها می باشد. افشای با کیفیت نه تنها ابهام های سرمایه گذاران بلکه دغدغه اعتباردهندگان و به تبع آن بازده مورد درخواست ایشان را نیز تقلیل داده و در نهایت منجر به افزایش ظرفیت قرض گیری شرکت خواهد شد.

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی رابطه بین افشای مسئولیت اجتماعی شرکت و حق الزحمه حسابرسی با تأکید بر مالکیت دولتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. روش: به منظور دستیابی به هدف پژوهش، تعداد 84 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های1390 تا 1396 به روش نمونه گیری حذف سیستماتیک و در مجموع 588 سال-شرکت جهت انجام تحلیل در نظر گرفته شد. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از مدل رگرسیونی چند متغیره و روش حداقل مربعات معمولی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که بین افشای مسئولیت اجتماعی شرکت و حق الزحمه حسابرسی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. هم چنین نتایج نشان داد که مالکیت دولتی تأثیر منفی و معناداری بر رابطه بین افشای مسئولیت اجتماعی و حق الزحمه حسابرسی دارد. نتیجه گیری: از آن جایی که مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت یک مفهوم تازه می باشد و فقدان یک چارچوب قانونی برای افشای آن است، تلاش حسابرسی بیشتر مورد نیاز است که منجر به افزایش حق الزحمه حسابرسی می شود. همچنین شرکت هایی که مالکیت دولتی بیشتری دارند، به دلیل استفاده کم تر از افشا مسئولیت اجتماعی، تلاش و ریسک حسابرس کمتر خواهد بود که منجر به کاهش حق الزحمه حسابرسی می شود. دانش افزایی: پژوهش حاضر با بررسی تأثیر افشای مسئولیت اجتماعی شرکت بر حق الزحمه حسابرسی با تأکید بر مالکیت دولتی، می تواند برای ادبیات موجود دانش افزایی داشته باشد و تأثیر افشای مسئولیت اجتماعی در ارزیابی ریسک حسابرسی برای تعیین حق الزحمه حسابرسی را آشکار کند.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر عواطف فردی بر بی طرفی حسابرس است. بی طرفی از جمله ویژگی های فردی حسابرس است که از ابعاد اصلی تردید حرفه ای و استقلال حسابرس به شمار می رود. درحالی که عواطف فردی به معنای واکنش های هیجانی شامل احساسات و حالات روانی افراد است که می تواند بر قضاوت حرفه ای و استقلال حسابرس تاثیر بگذارد. نمونه آماری این تحقیق شامل 406 نفر از حسابرسان شاغل در موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی اعم از دولتی و خصوصی درسال1396 است. مبانی نظری تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای و داده های تحقیق بر اساس پرسش نامه جمع آوری شده است. فرضیه های تحقیق براساس روش همبستگی و با استفاده از معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است. شواهد این تحقیق نشان داد عواطف مثبت تاثیری مثبت و معنادار بر بی طرفی دارد و عواطف منفی تاثیری منفی بر بی طرفی داشته، اما این رابطه معنادار نیست. نتایج این پژوهش اطلاعات سودمندی را برای سیاست گذاران حرفه حسابرسی درباره تاثیر هیجانات در قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان فراهم می آورد.

هدف: پژوهش های پیشین نشان داده اند که جزء تعهدی سود نسبت به جزء نقدی آن از پایداری کمتری برخوردار است و این پایداری کمتر را به ذهنی تر بودن اجزای تعهدی سود نسبت داده اند. سود حسابداری یکی از مهم ترین ارقامی است که سرمایه گذاران در تحلیل های قیمت گذاری سهام استفاده می کنند. با این حال، استفاده از اطلاعات سود حسابداری، بدون دقت به شیوه ایجاد و ترکیب اجزای تشکیل دهنده آن ممکن است در آینده نتایج نامطلوبی در پی داشته باشد. بنابراین، هدف این پژوهش، بررسی پایداری و قیمت گذاری سود، اقلام تعهدی و جریان های وجوه نقد عملیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. روش: برای دستیابی به هدف پژوهش، داده های 106 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1385 تا 1395 مورد بررسی قرار گرفتند. برای آزمون فرضیه های پژوهش از رویکرد رگرسیون با داده های ترکیبی و همچنین، از تحلیل رگرسیون حداقل مربعات غیرخطی در قالب سیستم معادلات همزمان و نیز آزمون میشکین (1983) استفاده شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد که سود عملیاتی پایدار است و می توان بر اساس روند سودهای جاری، سودهای آتی را پیش بینی نمود. همچنین، نتایج نشان داد که پایداری جزء نقدی سود بیشتر از جزء تعهدی است ولی از منظر بازار، سرمایه گذاران قابلیت اتکای بیشتری به اقلام تعهدی نسبت به جزء نقدی سود نشان می دهند. در نهایت، بین پایداری سود و اجزای سود برآورد شده توسط سرمایه گذاران و پایداری واقعی سود و اجزای سود تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: سود و اجزای آن از دیدگاه استفاده کنندگان بیشتر از ارزش واقعی خود قیمت گذاری شده و در پیش بینی ها مدنظر قرار می گیرد. این موضوع می تواند نشان دهنده عدم آگاهی کافی بازار از پایداری سود و اجزای سودهای جاری در سودآوری های آتی باشد. دانش افزایی: امروزه سیستم های اطلاعاتی حسابداری نقش بسیار مهمی در گردش فعالیت سازمان ها ایفا نموده، در مجموعه محیط اقتصادی کشورها وظیفه ای با اهمیت برعهده دارند. هرگونه پژوهش در زمینه نحوه اثرگذاری اطلاعات حسابداری بر طیف وسیع تصمیم گیرندگان ذینفع در شرکت ها، به درک بهتر از چگونگی نقش این اطلاعات و ضرورت افشای بیشتر و بهتر آن ها کمک می کند. یافته های این پژوهش بر اهمیت تجزیه و تحلیل دقیق پایداری و قیمت گذاری سود، اقلام تعهدی و جریان های وجوه نقد عملیاتی هنگام ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها تأکید دارد.

هدف: پرداخت های ناهموار و ناپایدار سود نقدی می تواند تصویری پُرریسک از شرکت به سهامداران ارائه نماید و هزینه ی تأمین مالی از بازار سرمایه را برای شرکت افزایش دهد. هدف این پژوهش، بررسی رابطه ی بین توان مدیریتی و میزان هموارسازی سود نقدی است. روش: در این پژوهش، با بکارگیری داده های 148 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه ی زمانی 1396-1386 و استفاده از روش داده های ترکیبی پویا، میزان هموارسازی سود نقدی در شرکت هایی با توان مدیریتی بالا و پایین مقایسه گردیده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد، در مقایسه با شرکت هایی با توان مدیریتی اندک، در شرکت هایی که توان مدیریتی بالایی دارند، درجه ی هموارسازی سود نقدی به صورت معناداری، کمتر است. نتایج تکمیلی با رویکرد گشتاورهای تعمیم یافته ی تفاضل گیری شده، با یافته های اصلی پژوهش همخوانی دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش بیانگر آن است که مدیران تواناتر تمایل کمتری به هموارسازی سود نقدی دارند. این موضوع با مفاهیم مطرح در نظریه ی علامت دهی، سازگار نیست. دانش افزایی: پژوهش حاضر برای نخستین بار درجه ی هموارسازی سود نقدی را در شرکت هایی با توانایی مدیریتی اندک و زیاد مقایسه کرده و از این منظر به آزمون نظریه ی علامت دهی اقدام نموده است. یافته های پژوهش حاضر به توسعه ی ادبیات مربوط به سود نقدی و نظریه های مربوط به آن کمک می کند.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی کارایی بازار سرمایه در بکارگیری اطلاعات اجزای نقدی سود حسابداری برای قیمت گذاری سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. روش: به منظور دستیابی به هدف پژوهش، تعداد 137 شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران طی سال های 1382 تا پایان 1396 و در مجموع 2055 سال-شرکت به روش نمونه گیری حذف سیستماتیک جهت تحلیل در نظر گرفته شد. جهت برآورد سیستم های معادلات و آزمون فرضیه های پژوهش از سیستم معادلات همزمان و آزمون میشکین استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد از بین اجزای نقدی سود، بازار نسبت به اطلاعات تغییر در دارایی های مالی، وجوه توزیع شده به سهامداران، بخش غیرعادی تغییر در دارایی های مالی و بخش مثبت و منفی تغییرات غیرعادی در دارایی های مالی ناکاراست ولی نسبت به اطلاعات وجوه توزیع شده به بستانکاران، بخش عادی تغییر در دارایی های مالی (مثبت و منفی) کارایی دارد. نتیجه گیری: براساس نتایج بدست آمده، واکنش دست اندرکاران بازار نسبت به پایداری اجزای نقدی سود متفاوت است و بازار سرمایه نسبت به برخی اطلاعات و اجزای نقدی سود حسابداری کارا باشد و نسبت به برخی اطلاعات کارا نیست و بازار سرمایه نسبت به درک برخی اطلاعات اجزای نقدی سود ناتوان است. دانش افزایی: پژوهش حاضر با بررسی کارایی بازار سرمایه در تحلیل اطلاعات اجزای نقدی سود حسابداری می تواند برای ادبیات مرتبط با کارایی بازار سرمایه دانش افزایی داشته باشد و با تعیین اطلاعاتی از اجزای نقدی سود که بازار نسبت به آن ها کارا نمی باشد زمینه را برای ایجاد بازار کارا به منظور اطمینان بیشتر سرمایه گذاری فراهم نماید.