پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل
سال:1397 | دوره:25 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف: یکی از پیش شرط های اصلی برای استفاده صحیح از زمین، اطلاع از الگوی کاربری اراضی و دانستن تغییرات هر کدام از کاربری ها در طول زمان است. روش های متعددی در این راستا توسعه یافته است. یکی از این روش ها استفاده از سنجه های سیمای سرزمین می باشد. استفاده از این سنجه ها جهت تحلیل تغییرات کاربری، اساسا بر این اصل استوار است که این سنجه ها توانایی نمایش کمی تغییرات عملکردهای سرزمین را دارند. با توجه به جایگاه ویژه اکولوژیکی زیست کره ارسباران و تغییرات به نسبت زیاد صورت گرفته در استفاده از زمین، ضرورت دارد که تغییرات منظر آن مورد پایش قرار گیرد. در نتیجه هدف اصلی این مطالعه بررسی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی منطقه ارسباران با استفاده از سنجه های بوم شناسی منظر می باشد. مواد و روش ها: در گام اول نقشه های کاربری اراضی با استفاده از تصاویر سنجنده های OLI، ETM+ و TM ماهواره لندست برای سال های 1393، 1381 و 1369 در کاربری های کشاورزی، مرتع، جنگل کم تراکم، جنگل متراکم، مسکونی، بدون پوشش و آب تهیه شدند. سنجه های مختلف شامل: مساحت هر کلاس، درصد از سیمای سرزمین، تعداد لکه ها، شاخص بزرگترین لکه، شاخص میانگین شکل، میانگین فاصله اقلیدسی، پراکندگی و مجاورت، شاخص تکه تکه شدگی و شاخص تنوع شانون بر روی نقشه های کاربری مقاطع زمانی محاسبه و تحلیل و همچنین میزان تغییرات هر کاربری به دیگر کاربری ها، محاسبه شدند. یافته ها: نتایج محاسبه سنجه های های مساحت کل، درصد از سیمای سرزمین و تعداد لکه ها نشان دهنده تخریب پوشش جنگلی و افزایش سطح اراضی بدون پوشش و مناطق مسکونی در منطقه بود. کاهش شاخص بزگترین لکه و افزایش شاخص های فاصله اقلیدسی، مجاورت و پراکندگی و تکه تکه شدگی برای پوشش جنگلی در طول مدت مطالعه نشان دهنده تخریب و از هم گسستگی این اراضی است. در سطح سرزمین تعداد لکه ها در طول زمان افزایش یافته است که نشان دهنده شدت زیاد تغییرات منفی و تخریبی در دوره های زمانی این مطالعه است. همچنین شاخص تنوع شانون تائید کننده افزایش تنوع لکه ها در منظر منطقه در اثر افزایش لکه ها و تغییرات صورت گرفته در کاربری هاست. بررسی میزان سهم هر یک از کاربری ها در تغییرات سایر کاربری ها نشان داد که، پوشش مرتع بیشترین سهم را در کاهش سطح جنگل های کم تراکم داشته است به طوری که 815 و 1219 هکتار از سطح این اراضی به ترتیب در دوره های اول و دوم به مرتع تبدیل شده است. نتیجه گیری: نتایج محاسبه سنجه مساحت کل و آشکارسازی تغییرات سطح نشان داد که تغییرات در دوره دوم (1393-1381) شدیدتر از دوره اول (1381-1369) صورت گرفته است. بر اساس نتایج می توان عنوان کرد در منطقه ارسبارن در گذر زمان، منظر منطقه کاملا تکه تکه شده و با توجه به گسترش مناطق مسکونی و گسستگی اراضی جنگلی و مرتعی، اکوسیستم منطقه تخریب شده است. همچنین با در نظر گرفتن تنوع مکانی کاربری ها و پراکندگی آن ها در سطح سیمای سرزمین امکان تشدید تخریب و تغییر کاربری اراضی در آینده وجود دارد. بر همین اساس لزوم تدوین برنامه مناسب برای جلوگیری از تغییرات ناخواسته در سیمای سرزمین منطقه و حفظ پیوستگی مکانی آن الزامی دیده می شود، دخالت های پیش رو باید بر اساس اصول توسعه پایدار و در نظر گرفتن ارزیابی توان سیمای سرزمین و استفاده درست از منابع برنامه ریزی شود.

سابقه و هدف: سرو ابرکوه (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis (Mill) Gord) از کهنسال ترین درختان دنیا می باشد. از آنجا که این گیاه طی زندگی طولانی خود، شرایط محیطی نامساعد زیادی را تحمل نموده است، لذا در صورت ازدیاد این گنجینه ارزشمند، می توان جمعیت گیاهی زیادی را با توانایی مقاومت به شرایط نامساعد محیطی تولید نمود. یکی از بهترین روش های نگهداری، حفظ و ازدیاد گیاهان در حال انقراض و کمیابی همچون این گیاه، کشت بافت آن است. پژوهش حاضر به منظور تعیین بهترین محیط کشت و غلظت بنزیل آدنین (BA) در تکثیر درون شیشه ای سرو ابرکوه انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش، هفت محیط کشت ها شامل موراشیک و اسکوگ (MS) و انواع محیط کشت MS تغییریافته شامل ½ MS، ¾ MS، MS بدون نیترات آمونیوم (NH4NO3)، MS با نصف مقدار منابع نیتروژن (KNO3, NH4NO3)، MS با ویتامین تغییریافته گروه 1 و 2 همراه با سه غلظت BA (صفر، 1/0 و 1 میلی گرم در لیتر) در مرحله استقرار و پنج غلظت (صفر، 1، 5/1، 2 و 5 میلی گرم در لیتر) در مرحله پرآوری استفاده گردید. آزمایش ها در هر دو مرحله به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: در مرحله استقرار، بیشترین رشد طولی و کمترین درصد قهوه ای (53/14 درصد) شدن در محیط کشت ½ MS حاصل شد. همه محیط های کشت مورد استفاده در مرحله استقرار به جز MS با نصف مقدار منابع نیتروژنی منجر به حفظ سبزینگی ریزنمونه ها شدند. با افزایش غلظت BA، طول شاخساره به طور معنی داری افزایش یافت. به طوری که بیشترین رشد طولی در محیط های کشت حاوی 1 میلی-گرم در لیتر BA به دست آمد. در تمام محیط های کشتی که میزان نیتروژن تغییر یافته یا حذف شده بود، میزان رشد طولی و تولید شاخساره به طور معنی داری نسبت به سایر محیط های کشت کاهش یافت. در مرحله پرآوری، بیشترین تعداد شاخه و رشد طولی در محیط کشت ½ MS حاوی 2 میلی گرم در لیتر BA و بیشترین درجه سبزینگی در ریزنمونه های کشت شده در محیط های کشت MS و ½ MS حاصل شد. بر اساس نتایج مشخص شد که با افزایش غلظت BA در مرحله پرآوری، طول و تعداد شاخساره به طور معنی داری افزایش یافت، در حالی که درجه سبزینگی به طور معنی داری کاهش یافت. نتیجه گیری: به طور کلی، میزان پرآوری، طول و تعداد شاخساره به میزان قابل توجهی به مقدار مواد غذایی دریافتی و نوع محیط کشت وابسته است. بنابر نتایج حاصل از این پژوهش، جهت ریزازدیادی سرو ابرکوه محیط کشت ½ MS حاوی 1 میلی گرم در لیتر BA در مرحله استقرار و 2 میلی گرم در لیتر BA در مرحله پرآوری، توصیه می گردد.

چکیده سابقه و هدف: باقی ماندن چوب در جنگل بعد از قطع و استحصال، تحت تأثیر فعالیت عوامل مخرب چوب به ویژه قارچ ها باعث کاهش کیفیت چوب می شود، درنتیجه سازه های که با چوب بی کیفیت ساخته شوند دوام لازم را نداشته و باعث کاهش راندمان می گردد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تغییرات ویژگی های فیزیکی و مکانیکی و فعالیت قارچ های مخرب چوب راش بعد از سه دوره چهارماهه (4، 8 و 12 ماه) نگهداری در جنگل و مقایسه آن با ابتدای دوره و شناسایی قارچ های مخرب ظاهرشده بود. مواد و روش ها: این تحقیق در سری یک طرح جنگلداری شصت کلاته گرگان بر روی گونه راش انجام شد، تعداد 15 عدد کاتین سالم از طبقه قطری 30 سانتی متر و طول 220 سانتی متر از یک درخت راش تهیه شده و به طور مستقیم در تماس با خاک در منطقه موردنظر دپو شدند. کاتین ها شماره گذاری و در هربازه زمانی قطعاتی به طول 50 سانتیمتر برای انجام آزمایش های فیزیکی و مکانیکی به کارگاه منتقل شدند، در کارگاه نمونه ها در هوای آزاد خشک شده و سپس دانسیته، هم کشیدگی حجمی، جذب آب، مقاومت به ضربه، مقاومت به خمش و سختی بر اساس روش های متداول و استانداردهای مربوطه اندازه گیری شد. آنالیز آماری نتایج با آزمون تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن (با استفاده از نرم افزار Spss16) انجام شد. برای شناسایی قارچ های رشد کرده در کاتین ها، از اندام باردهی قارچ ها نمونه برداری نموده و بر اساس روش های متداول شناسایی شد. همچنین درصد تغییرات ویژگی های اندازه گیری شده نیز باهم مقایسه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که قارچ های رشد کرده در کاتین چوب راش، قارچ عامل پوسیدگی سفید (L. ) Fr. Lenzites betulina و پوسیدگی نرم Annulohypoxylon multiforme fr. بودند. نتایج آنالیز واریانس در سطح اطمینان 95 درصد نشان داد، بین زمان ماندگاری و ویژگی های فیزیکی و مکانیکی کاتین چوب راش اختلاف معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج با افزایش زمان نگه داری در جنگل دانسیته خشک و بحرانی، سختی جانبی و عرضی، مدول گسیختگی( MOR ) و مدول الاستیسیته(MOE) کاهش، ولی درصد جذب آب افزایش یافته است. بیشترین تغییر در ویژگی فیزیکی چوب درصد جذب آب و کمترین آن دانسیته خشک بود. بیشترین تغییر در ویژگی مکانیکی چوب مقاومت به ضربه و کمترین آن مدول الاستیسیته بود. نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد کیفیت چوب راش استحصال شده که در جنگل در تماس با خاک باقی ماند، براثر فعالیت قارچ های مخرب عامل پوسیدگی سفید و پوسیدگی نرم به مقدار قابل توجهی کاهش یافت؛ نکته مهم اینکه شدت تخریب چوب در ویژگی مهمی مثل مقاومت به ضربه بعد از 12 ماه بالای 77 درصد بود که نشان دهنده کاهش شدید کیفیت چوب است و ارزش اقتصادی آن نیز با توجه به کاهش دانسیته و وزن کاتین کم شد وکارآیی اولیه را از دست داد، بنا براین توصیه می شود مراحل بهره برداری چوب از جنگل بازنگری شود و چوب در کوتاه ترین زمان ممکن پس از قطع به صنایع منتقل شود تا کیفیت و ارزش اقتصادی آن حفظ شود و با افزایش عمر مفید سازه های چوبی، درخت کمتری برای تأمین چوب موردنیاز جامعه قطع شود.

سابقه و هدف: قیمت گذاری و پیش بینی قیمت چوب نقش مهمی در بازاریابی و فروش محصولات چوبی دارد و اخیرا مورد توجه مدیران بوده است. هدف از این تحقیق، استفاده از سری های زمانی قیمت گونه های مختلف جنگل های خزری جهت پیش بینی میانگین قیمت مورد انتظار آن ها و بررسی روند تغییرات آن ها در گذشته است. مواد و روش ها: به این منظور، داده های تاریخی قیمت چوب سرپا گونه های اصلی جنگلی برای دوره 24 ساله از سال 1373 تا سال 1396 گردآوری شدند. برای حذف اثر تورم، همه قیمت ها نسبت به سال پایه، 1391 تعدیل شد. سپس برای تعیین قیمت چوب سرپا، هزینه های بهره برداری متغیر تبدیل شده از قیمت واقعی گرده بینه کسر شدند. بررسی مانایی سری های تصادفی زمانی توسط آزمون دیکی فولر تعمیم یافته از آزمون های ریشه واحد، در نرم افزارEVIWS 10 انجام شد. سپس اعتبار مدل های رگرسیونی توسط رگرسیون خطی چندگانه در نرم افزار SPSS23 بررسی شد. در نهایت میانگین قیمت مورد انتظار برای گونه های مختلف توسط پارامترهای مدل های خودکاهشی برآورد شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که قیمت های واقعی در دوره های زمانی گذشته دارای نوسانات تصادفی بوده اند و فرضیه نامانایی سری های زمانی براساس 1= β در آن ها رد می شود زیرا در تمام آن ها 1> β >0 می باشد. هم چنین با توجه به پارامترهای مدل های رگرسیونی بدست آمده، متوسط قیمت های چوب سرپا براساس فرایندهای خودکاهشی مرتبه اول تخمین زده شده برابر 75/253، 89/141، 42/252، 88/231، 73/165 و 123 (ده هزار ریال / متر مکعب) به ترتیب برای گونه های مورد مطالعه، راش (Fagus orientalis Lipsky)، ممرز(Carpinus betulus L. )، افرا (Acer velutinum Boiss)، توسکا. (Alnus subcordata C. A. M. )، بلوط (Quercus castanifoli C. A. M. ) و انجیلی (Parrotia persica (DC) C. A. M. ) بوده است. نتیجه گیری: انجام این تحقیق نشان داد که پیش بینی قیمت مورد انتظار گونه ها و کنترل و آگاهی از تغییرات قیمت ها و عوامل وابسته آن برای برنامه ریزان و مدیران جنگل جهت مدیریت بهینه آن ضروری است. سابقه و هدف: قیمت گذاری و پیش بینی قیمت چوب نقش مهمی در بازاریابی و فروش محصولات چوبی دارد و اخیرا مورد توجه مدیران بوده است. هدف از این تحقیق، استفاده از سری های زمانی قیمت گونه های مختلف جنگل های خزری جهت پیش بینی میانگین قیمت مورد انتظار آن ها و بررسی روند تغییرات آن ها در گذشته است. مواد و روش ها: به این منظور، داده های تاریخی قیمت چوب سرپا گونه های اصلی جنگلی برای دوره 24 ساله از سال 1373 تا سال 1396 گردآوری شدند. برای حذف اثر تورم، همه قیمت ها نسبت به سال پایه، 1391 تعدیل شد. 1391 تعدیل شد. 1391 تعدیل شد. 1391 تعدیل شد. 1391 تعدیل شد. شد

سابقه و هدف: چوب به دلیل زیبایی و در عین حال داشتن مقاومت بالا کاربردهای متعددی دارد؛ اما معایبی دارد که مصرف آن را محدود می کند. اصلاح چوب دانشی برای بهبود ویژگی های نامطلوب چوب است. اصلاح حرارتی چوب روش مفیدی برای بهبود ثبات ابعاد و افزایش مقاومت زیستی آن است. با اصلاح حرارتی مقاومت چوب در برابر آتش کاهش می یابد. آتش گیری از معایب عمده چوب است. مواد لیگنوسلولزی به دلیل بسپارهای دیواره سلولی می سوزند. واکنش های پیرولیز با افزایش دما پیش رفته و گازهای قابل اشتعال آزاد می شود. اشباع اولیه چوب با ترکیبات بور، راهکاری برای کاهش آتش گیری چوب تیمار حرارتی شده است. ترکیبات بور برای کندسوز کردن مواد سلولزی کارایی دارد. همچنین ترکیبات بور مقرون به صرفه، در دسترس، دوستدار محیط زیست و ایمن است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تیمار حرارتی و اشباع اولیه چوب نراد با بوراکس بر مقاومت به آتش و رفتار حرارتی و ثبات ابعاد آن انجام شد. مواد و روش ها: نمونه ها به ابعاد (شعاعی)20× (مماسی)100× (طولی)150 میلی متر تهیه شد و با محلول آبی بوراکس با غلظت 7% به مدت 40 دقیقه در سیلندر تحت فشار 4 بار اشباع شد. تیمار حرارتی خشک در 2 سطح دمای◦ C 170 و◦ C 190 و زمان 3 ساعت در آون صورت گرفت. شاخص های مقاومت به آتش شامل زمان شعله وری، زمان افروختگی، سطح کربونیزه و کاهش جرم مطابق استاندارد ISO 11925 بررسی شد. رفتار حرارتی با تکنیک آنالیز وزن سنجی حرارتی (TGA) و گرماسنجی پویشی افتراقی (DSC) در اتمسفر هوا با سرعت روبش گرمایی 10 درجه سانتی گراد بر دقیقه از دمای اتاق تا ◦ C600 بررسی شد. ثبات ابعاد نمونه-ها با آزمون غوطه وری بلند مدت محاسبه شد. یافته ها: با اعمال تیمار حرارتی، نمونه ها کاهش جرم پیدا کرد. در نمونه پیش اشباع شده با بوراکس، کاهش جرم ناشی از تیمارهای حرارتی کاهش یافت. تیمار حرارتی سبب کاهش زمان شعله وری شد. بوراکس سبب تاخیر در نقطه اشتعال چوب تیمار حرارتی شده گردید. ترموگرام های TGA نشان داد زغال باقی مانده در نمونه اشباع شده با بوراکس-تیمار حرارتی شده بیشتر از تیمارهای حرارتی بود. زغال همچون عایقی عمل کرده و از انتشار حرارت جلوگیری کرد. ترموگرام های DSC نشان داد در نمونه اشباع شده با بوراکس-تیمار حرارتی شده نسبت به نمونه تیمار حرارتی شده، سرعت تشکیل فرآورده های فرار به بیشینه مقدار خود در دمای کمتری رسید. بوراکس با قرارگیری در معرض حرارت، لایه شیشه ای تشکیل داده و از این طریق انتقال جرم گازهای قابل اشتعال را کاهش داد. نتایج غوطه وری بلند مدت نشان داد تیمار حرارتی با کاهش آبدوستی نمونه ها سبب کاهش واکشیدگی حجمی و جذب آب گردید. اشباع اولیه نمونه ها با بوراکس سبب افزایش آبدوستی و افزایش واکشیدگی حجمی و جذب آب شد. نتیجه گیری: چوب تیمار حرارتی شده مستعد آتش گیری شد و مقاومت آن در برابر آتش کاهش یافت. اشباع اولیه چوب نراد با بوراکس سبب تاخیر در نقطه اشتعال و زمان افروختگی و در نتیجه سبب افزایش مقاومت آن به آتش شد. سطح کربونیزه و کاهش جرم در نمونه اشباع شده با بوراکس-تیمار حرارتی شده از سایر تیمارها کمتر بود. آنالیز حرارتی نمونه ها حاکی از آن بود که نمونه تیمار حرارتی شده در مقایسه با نمونه اشباع شده با بوراکس-تیمار حرارتی شده، کاهش جرم ناگهانی داشت. بوراکس سبب افزایش مقاومت به تخریب حرارتی چوب اصلاح حرارتی شده، گردید و با تغییر مسیر پیرولیز چوب، سبب جلوگیری از گسترش شعله می-گردد؛ به بیان دیگر بوراکس دمای تخریب حداکثر را کاهش داد. اشباع اولیه چوب نراد با بوراکس و تیمار حرارتی آن، سبب کاهش ثبات ابعاد در مقایسه با نمونه تیمار حرارتی شده گردید. واژه های کلیدی: مقاومت به آتش، آنالیز وزن سنجی حرارتی (TGA)، گرماسنجی پویشی افتراقی(DSC)، ثبات ابعاد.

سابقه و هدف امروزه بازیافت کاغذهای باطله یک راهکار مناسب برای مصرف ضایعات کاغذی و به عنوان یک منبع غنی الیاف سلولزی توسعه فراوانی پیدا کرده است. با توجه به اینکه ویژگی های ساختاری این نوع الیاف بسیار متفاوت از الیاف بکر می باشند، اولین و مهمترین چالش در بکارگیری آنها، مناسب سازی آن برای استفاده مجدد در صنعت کاغذسازی است. بنظر می رسد اگر این الیاف به صورت مکرر مورداستفاده قرار گیرند، قابلیت استفاده از آنها کاهش یابد. تحقیقات اخیر نشان می دهد که تکنیک لایه به لایه روش خوبی برای اصلاح خواص الیاف سلولزی و بهبود پیوندپذیری آن می باشد. در این تکنیک، الیاف سلولزی با ذرات یونی با بار مخالف در یک محیط واکنش قرار می گیرد و طی آن ذرات عمدتاً با جاذبة الکترواستاتیکی توسط سطح الیاف جذب می شود. در نتیجه مقاومت شبکه الیاف بطور قابل ملاحظه ای توسعه می یابد. لذا در این تحقیق، امکان اصلاح و توسعه پیوندیابی الیاف کرافت سه مرتبه بازیافت شده با استفاده از تکنیک لایه به لایه مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: برای انجام این تحقیق، ابتدا الیاف کرافت سه مرتبه در چرخه بازیافت قرارگرفت. سپس الیاف سه بار بازیافت شده با روش لایه به لایه و با لایه نشانی یک در میان 1 درصد پلیمر کایتوزان کاتیونی و 1 درصد کربوکسیل متیل سلولز (CMC) آنیونی بر مبنای وزن خشک الیاف لایه نشانی شدند. لایه نشانی برای تشکیل یک، دو و سه جفت لایه از این پلیمرها بر روی سطح الیاف انجام گرفت. برای تشکیل جفت لایه های متوالی، 500 میلی لیتر سوسپانسیون خمیر الیاف با خشکی حدود 6/0 درصد به مدت 10 دقیقه با محلول های کایتوزان و CMC توسط دستگاه DDJ بهم زده شد. از نمونه خمیرکاغذها، کاغذهای دست ساز با وزن پایه g/m2 80± 5 تهیه و ویژگی های آن مطابق روش-های استاندارد TAPPI مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین از نمونه های ذکرشده تصاویر الکترونی تهیه شد تا تغییرات در ساختار سطح الیاف مورد ارزیابی قرارگیرد. یافته ها: تغییرات متناوب پتانسیل زتا حاکی از تشکیل لایه های متوالی جفت پلیمر کایتوزان و CMC بر روی سطح الیاف بازیافتی کرافت می باشد. ارزیابی مقاومت های کاغذ تهیه شده تأیید می کند که با تیمار الیاف سه بار بازیافت شده کرافت با روش لایه به لایه و جذب این دو پلیمرها مقاومت دهنده، پیوندیابی الیاف توسعه یافته است. زیرا دانسیته ظاهری، شاخص کششی، پیوند داخلی و انرژی جذب کششی کاغذ بطور معنی داری افزایش یافته اند. سفتی خمشی کاغذ بعلت افزایش دانسیته (کاهش ضخامت) کاهش قابل ملاحظه ای را نشان داده است. در ریزنگار های الکترونی تهیه شده نیز تفاوت واضحی در سطح الیاف تیمارشده نسبت به الیاف تیمارنشده مشاهده شده است که بیانگر جذب پلیمرها می باشد که منجر به توسعه سطح پیوندیافته بین الیاف و افزایش مقاومت های کاغذ می شود. نتیجه گیری: از نتایج این تحقیق می توان نتیجه گرفت که این امکان وجود دارد که با استفاده از روش لایه به لایه و با تشکیل چندلایه هایی از پلیمرهای کایتوزان و CMC، قابلیت پیوندپذیری الیاف کرافت بازیافت شده را اصلاح و ویژگی های مقاومتی کاغذ حاصل از آن را بهبود بخشید.

سابقه و هدف: در این پژوهش، جهت استفاده مفید از مواد ضایعاتی که مصرف مشخصی نداشته و دورریز بوده، اقدام به ساخت تخته خرده هایی از اختلاط ذرات حاصل از ساقه ذرت، کاه گندم و خرده چوب صنعتی شد. سپس خواص فیزیکی و مکانیکی تخته های ساخته شده مورد ارزیابی قرار گرفت. زیرا با مصرف این نوع مواد اولیه کم ارزش (در صورت امکان) که دارای قیمت پایین می باشند، می توان میزان هزینه های تولید این نوع محصول را کاهش داد. مواد و روش ها: برای این منظور، ساقه ذرت و کاه گندم به همراه خرده چوب صنعتی با نسبت های اختلاط 0% و 100%، 25% و 75%، 50% و 50%، دمای پرس 160 و 180 درجه سانتی گراد و رزین اوره فرمالدهید به مقدار 12 درصد وزن خشک خرده چوب ها برای ساخت تخته خرده چوب در نظر گرفته شدند. خواص فیزیکی و مکانیکی تخته ها شامل واکشیدگی ضخامت بعد از 2 و 24 ساعت غوطه وری در آب، مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته و چسبندگی داخلی اندازه گیری و کلیه داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که افزایش ذرات ساقه ذرت و کاه گندم منجر به افزایش واکشیدگی ضخامت پس از 2 و 24 ساعت غوطه وری در آب شده است. یعنی افزایش مقدار ساقه ذرت و کاه گندم تأثیر منفی بر مقدار واکشیدگی ضخامت تخته ها داشت. مقدار مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته و چسبندگی داخلی با افزایش ذرات ساقه ذرتو کاه گندم در تخته ها کاهش یافت و اختلاف معناداری بین سطوح مختلف استفاده از ساقه ذرت و کاه گندم وجود داشت. افزایش دمای پرس از 160 به 180 درجه سانتی گراد نیز تأثیر معنی داری بر کلیه ویژگی های تخته ها داشت و باعث بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی تخته های ساخته شده گردید. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش استفاده از ساقه ذرت، کاه گندم و خرده چوب صنعتی اثر منفی معنی داری بر پایداری ابعادی تخته ها داشت. مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته و چسبندگی داخلی در نمونه های شاهد بیشترین مقدار را نشان داد. اما در مقایسه با خواص تخته های تولید شده با استاندارد اروپا، با استفاده از 25 درصدساقه ذرت و کاه گندم، 12 درصد چسب اوره فرمالدهید و دمای پرس 160 درجه سانتی گراد، می توان تخته خرده چوبی با خواص مطلوب تولید نمود. این موضوع نتیجه مثبتی در جهت استفاده از مخلوط این نوع پسماندهای کشاورزی شامل ساقه ذرتو کاه گندم و به دنبال آن جلوگیری از آلودگی های زیست محیطی ناشی از سوزاندن این ترکیبات است.

سابقه و هدف: اشباع چوب با انواع تک پار و تبدیل آن به یک بسپار غیرقابل آبشویی موجب دست یابی به یک محصول جدید به نام چوب بسپار می شود. ترکیبات فورانی مانند الکل فورفوریل به طور تجاری برای اصلاح چوب و ساخت چوب بسپار استفاده می شوند. چوب با الکل فورفوریل اشباع شده و سپس با حرارت دهی تبدیل به پلی الکل فورفوریل می شود. در ایران مقدار زیادی فورفورال از ضایعات ساقه نیشکر تولید می شود که در واقع ماده اولیه ساخت الکل فورفوریل است. فورفورال مانند الکل فورفوریل به تنهایی قابلیت تبدیل به بسپار را ندارد، اما این ماده یک آلدهید است و می تواند با اوره واکنش داده و ساختار پلیمری تشکیل دهد. در این مطالعه امکان بهبود ویژگی های فیزیکی-مکانیکی چوب توس با استفاده از ترکیب فورفورال+اوره و یک کاتالیزور اسیدی (انیدرید مالئیک) بررسی شد. مواد و روش ها: چوب توس (Betula sp. ) وارداتی از کشور روسیه برای انجام مطالعات استفاده شد. ترکیب فورفورال+اوره/ انیدرید مالئیک به صورت تیمار دو مرحله ای و با استفاده ار روش خلاء/فشار به چوب تزریق شد، مرحله اول: فورفورال رقیق شده در آب و متانول، مرحله دوم: محلول آبی اوره/ انیدرید مالئیک. همچنین برای مقایسه نتایج از فرمول تجاری سازی شده بر پایه الکل فورفوریل نیز برای اشباع و تیمار چوب استفاده شد. برای پخت مواد و تبدیل آنها به بسپار، چوب های اشباع شده حرارتی دهی شدند. ویژگی-های فیزیکی و مکانیکی نمونه ها طبق روش ها و استانداردهای سری ISO 13061 اندازه گیری و گزارش شد. یافته ها: نسبت موجود بین فورفورال+اوره/ انیدرید مالئیک مناسب بوده و به طور میانگین 80-60 درصد ترکیبات طی فرآیند پخت رزین تبدیل به بسپار شدند. نرخ آّبشویی مواد از چوب در حدود 4 درصد بود که قابل مقایسه با فرمول تجاری بر پایه الکل فورفوریل است. مقادیر افزایش وزن نمونه ها (WPG) با توجه به غلظت فورفورال از 27 تا 57 درصد متفاوت بود. با وجود اثر حجیم کنندگی، چگالی نمونه ها پس از تیمار افزایش محسوس داشت. نتایج اندازه گیری جذب آب نمونه ها پس از غوطه وری در آب نشان داد که میزان جذب آب بستگی به مقدار WPG دارد و با افزایش آن کاهش می یابد. واکشیدگی ابعاد نمونه های تیمار شده با ترکیب فورفورال+اوره/انیدرید مالئیک نیز با افزایش WPG کاهش یافت، اما کمترین مقدار واکشیدگی ابعاد مربوط به تیمار الکل فورفوریل بود. بررسی مقاومت های مکانیکی نشان داد که تیمار چوب با ترکیب فورفورال+اوره/ انیدرید مالئیک باعث کاهش مقاومت به سختی و مقاومت به ضربه چوب می شود، در حالی که مقاومت های استاتیکی مانند مدول گسیختگی، مدول الاستیسیته و فشار موازی الیاف افزایش یافتند. تیمار با الکل فورفوریل نیز موجب کاهش مقاومت به ضربه چوب شد. نتیجه گیری: تیمار چوب با ترکیب فورفورال+اوره/انیدرید مالئیک بویژه در مقادیر WPG بالا پتانسیل خوبی برای بهبود اغلب ویژگی-های چوب را دارد. اسیدیته بالای محلول های اشباع بر پایه فورفورال یکی از مواردی است که نیاز به مطالعات تکمیلی دارد. در صورت استفاده از pH قلیایی گیرائی رزین دچار اختلال شده و نرخ آبشویی مواد افزایش می یابد. از طرفی دیگر pH اسیدی نیز اثر تخریبی بر روی چوب دارد.