مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)
سال:1397 | دوره:34-2 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

به منظور ارزیابی اثر هورمون های سیتوکینین (صفر و 50 میلی گرم در لیتر) و اکسین (صفر و 10 میلی گرم در لیتر) و آرایش کاشت (یک ردیف وسط پشته، دو ردیف طرفین پشته و یک ردیف کف فارو) بر عملکرد ذرت دانه ای در شرایط شوری آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 1392 و 1393در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر اجرا گردید. آرایش کاشت در کرت های اصلی و تنظیم کننده ها بصورت فاکتوریل در کرت های فرعی بررسی گردید. نتایج نشان داد که کاشت دو ردیف در طرفین پشته و کف فارو عملکرد دانه را به ترتیب 7/31 و 6/74 درصد افزایش دادند (01/0P<). در دو سال آزمایش محلول پاشی سیتوکینین (44/13 درصد) و اکسین (56/22 درصد) موجب افزایش عملکرد دانه شد. کاشت کف فارو با محلول پاشی سیتوکینین بیشترین ارتفاع گیاه را داشت. در هر سه آرایش کاشت در تیمار مصرف سیتوکینین، مصرف اکسین باعث افزایش تعداد ردیف دانه بلال و تعداد دانه در ردیف شد. سیتوکینین و اکسین وزن هزار دانه را به ترتیب 42/14 و 36/14 درصد افزایش دادند (01/0P<). در هر سه آرایش کاشت مصرف سیتوکینین و اکسین میانگین شاخص برداشت را به ترتیب 01/19 و 72/30 درصد افزایش دادند (01/0P<). نتایج این تحقیق نشان داد که کاشت کف فارو و محلول پاشی سیتوکینین در مرحله 8 تا 10 برگی و اکسین در زمان کاکل دهی عملکرد دانه را افزایش داد.

این پژوهش به منظور بررسی اثر سن گیاهچه و کودهای مختلف زیستی بر روی ارقام سیب زمینی در سامانه هواکشت، برای رسیدن به بالاترین تعداد و وزن مینی تیوبر سیب زمینی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل انجام شد. در سال اول (1393) گیاهچه های سه رقم تجاری آگریا، کایزر و بانبا به روش قلمه های تک جوانه به تعداد 200 گیاهچه از هر رقم در آزمایشگاه تکثیر شدند. در سال دوم (1394) گیاهچه های تکثیر شده ارقام براساس آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار و سه عامل در گلخانه کشت گردید. عامل اول شامل سه سن گیاهچه ای (30، 40 و 50 روز)، عامل دوم شامل سه رقم تجاری سیب زمینی (آگریا، کایزر و بانبا) و عامل سوم شامل سه کود زیستی ]شاهد، بایوفارم و ترکیب سه باکتری )اینتروباکترکلوآسه سویه Swri1، آزوسپریلوم لیپوفروم سویه Of و سودوموناس پوتیدا سویه 169( بودند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد بین سن گیاهچه و اثرمتقابل سن گیاهچه × کود زیستی از لحاظ تعداد ساقه اصلی در بوته، بین ارقام و اثرمتقابل رقم × کودهای زیستی از لحاظ تعداد و وزن مینی تیوبر در بوته و در متر مربع، بین کود بیولوژیک از لحاظ صفات تعداد و وزن مینی تیوبر در بوته و مترمربع، میانگین وزن مینی تیوبر، ارتفاع بوته وتعداد ساقه اصلی در بوته اختلاف معنی داری وجود داشت. استفاده از ترکیب سه باکتری در رقم بانبا باعث افزایش تعداد و وزن مینی تیوبر در بوته و مترمربع گردید. تعداد و وزن مینی تیوبر در ترکیب سه باکتری، 8/119 مینی تیوبر با 9/862 گرم در بوته بود. براساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، برای افزایش تعداد و وزن مینی تیوبر در بوته و مترمربع، ارتفاع بوته و تعداد ساقه اصلی در بوته در ارقام سیب زمینی، استفاده از ترکیب سه باکتری (اینتروباکترکلوآسه سویه Swri1، آزوسپریلوم لیپوفروم سویه Of و سودوموناس پوتیدا سویه 169) توصیه می شود.

پایه گلابی پیرودوآرف (Pyrodwarf) از جمله پایه های نیمه پاکوتاه کننده می باشد که به دلیل داشتن مزایای متعدد مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بهینه سازی شرایط ازدیاد درون شیشه ای پایه گلابی پیرودوارف (Pyrodwarf) و بررسی اثر محیط های کشت پایه، ترکیبات مختلف تنظیم کننده رشد گیاهی بر پرآوری و ریشه زایی این پایه انجام شد. در آزمایش اول، اثر پنج نوع محیط کشت پایه شامل: MS، 1. 5MS، 2MS، WPM و B5 بر تعداد شاخه چه و طول شاخه چه بررسی شد. در آزمایش دوم اثر دو نوع تنظیم کننده رشد گیاهی BAP و TDZ در غلظت های صفر (شاهد)، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر بر صفات رویشی تعداد شاخه چه، طول شاخه چه، تعداد گره و طول میانگره بررسی شد. در آزمایش سوم اثر دو نوع محیط کشت پایه MS و ½ MS تکمیل شده با دو نوع تنظیم کننده رشد گیاهی IBA و NAA در غلظت های صفر (شاهد)، 5/1، 3 و 5/4 میلی گرم در لیتر بر صفات تعداد و طول ریشه در سه و چهار روز نگهداری در تاریکی بررسی شد. سازگاری پایه گلابی پیرودوارف در محیط های پرلیت درشت، پرلیت ریز، پرلیت همراه با پیت ماس و پیت ماس بررسی شد. در آزمایش اول نتایج آنالیز داده ها نشان داد که، در پایه پیرودوآرف حداکثر میزان پرآوری 71/3 شاخه چه به ازای ریزنمونه در محیط کشت B5 مشاهده شد. در آزمایش دوم نتایج آنالیز داده ها نشان داد که در پایه پیرودوارف، بیشترین تعداد شاخه چه با میانگین 44/12 شاخه چه به ازای ریزنمونه در غلظت یک میلی گرم در لیتر BAP مشاهده شد. در آزمایش سوم نتایج آنالیز داده ها نشان داد که، در پایه پیرودوارف، در محیط کشت ½ MS نسبت به محیط کشت MS نتایج بهتری به دست آمد. حداکثر درصد ریشه زایی با میانگین 100 درصد و تعداد ریشه با میانگین 04/3 در محیط کشت ½ MS تکمیل شده با 5/4 میلی گرم در لیتر IBA مشاهده شد. به طور کلی در مرحله سه روز تاریکی، ریشه هایی با کیفیت بهتر مشاهده شد. بیشترین سازگاری و درصد زنده مانی گیاهچه ها در پایه گلابی پیرودوآرف در محیط پرلیت درشت به دست آمد.

به دلیل توسعه کاشت انگور در مناطق گرم در سال های اخیر، بررسی واکنش ارقام انگور به تنش گرما به منظور غربالگری و گزینش ارقام متحمل به گرما ضروری است. این پژوهش با هدف تعیین نقش آنزیم های آنتی اکسیدان شامل: کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز در فرآیند تحمل گرما در شش رقم انگور تجاری در شرایط تنش گرما (1 ± 45درجه سلسیوس) در موستان در سال های 93-1390 در منطقه نیمه گرمسیر قیر در استان فارس انجام شد. شاخص های فیزیولوژیکی شامل: محتوای کل کلروفیل، کلروفیل a، کلروفیل b و فلورسانس کلروفیل (Fv/Fm) برگ نیز بررسی شدند. نتایج نشان داد که آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز فعالیت بالایی در تاک ها در مقابل تنش گرما داشتند. در شرایط یکسان تنش گرما بیشترین فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز در تاک های فلیم سیدلس و رطبی در مقایسه با سایر ارقام مشاهده شد. مقدار بیشتر محتوای کل کلروفیل، کلروفیل a و کلروفیل b با نسبت بالای Fv/Fm برگ همراه بود و مقدار آنها در رقم فلیم سیدلس و بعد از آن در رقم رطبی مشاهده شد. نتایج نشان داد رقم فلیم سیدلس و پس از آن رقم رطبی از سایرارقام واجد شاخص های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مرتبط با سازگاری به شرایط تنش گرما بودند. همخوانی این نتایج با آزمایش مزرعه ای قبلی که درآن بالاترین عمکرد را در شرایط تنش گرما برای ارقام رطبی و فلیم سیدلس گزارش شده بود، قابلیت بررسی صفات فیزیولوژیک و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان برای تعیین و غربالگری ارقام متحمل به تنش گرما را نشان داد.

به منظور یافتن پایه مناسب برای تولید تجاری گلابی آسیایی و همچنین بررسی سازگاری و چگونگی رشد آن با پایه پیرودوارف، مطالعه ای در سال های باغی 1393 و 1394 در شرایط آب و هوایی تهران انجام شد. در این پژوهش دو رقم گلابی آسیایی `KS6´ و `KS10´ به همراه یک رقم اروپایی (شاه میوه) روی پایه پیرودوارف پیوند شدند و طی دو سال، صفات مربوط به رشد رویشی و چگونگی رشد ریشه اندازه گیری شد. همچنین میزان عناصر غذایی برگ و میزان تجمع نشاسته در بالا و پایین محل پیوند مورد بررسی قرار گرفت. برای مشخص شدن سازگاری این ارقام با پایه پیرودوارف بررسی آیزوزایمی توسط ژل اکریل امید انجام گرفت. نتایج نشان داد که میزان رشد این ارقام اختلاف معنی داری با یکدیگر داشت و میزان رشد `KS10´ در مجموع دو سال کمتر بود، درحالیکه میزان عناصر غذایی برگ در آن ها اختلاف معنی داری را نشان نداد. این سه رقم از نظر میزان تجمع نشاسته اختلاف معنی داری باهم داشتند و میزان تجمع نشاسته در رقم شاه میوه کمتر بود. بررسی آیزوزایمی نیز نشان داد که باندهای A و B که در پایه پیرودوارف وجود داشتند در رقم شاه میوه نیز ظاهر شدند اما در ارقام گلابی آسیایی فقط باند B وجود داشت. نتایج این پژوهش نشان داد که پایه پیرودوارف با رقم شاه میوه سازگار و با گلابی های آسیایی نیمه سازگار است. بررسی عادت رشد ریشه این پایه پیرودوارف با پایه بذری گلابی درگزی نیز نشان داد که ریشه پیرودوارف در خاک به صورت سطحی و افقی رشد می کند. بنابراین استفاده از این پایه برای گلابی آسیایی و اروپایی و در مناطقی که با کمبود آب مواجه است با یستی با توجه به کمبود آب و با در نظر گرفتن ملاحظات لازم و با احتیاط همراه باشد و اصولا نبایستی بدون پژوهش های لازم توصیه شود.

به منظور ارزیابی اثر کشت تأخیری بر عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و برخی خصوصیات زراعی ارقام زمستانه کلزا تحت شرایط آبیاری و تنش خشکی آخر فصل دو آزمایش جداگانه شامل آبیاری تا پایان فصل رشد و قطع آبیاری از مرحله نمو خورجین ها تا پایان دوره رشد با دو رقم آزادگرده افشان (طلایه و اکاپی) و دو هیبرید (نپتون و الویس) در سه تاریخ کاشت 15 مهر (تاریخ کاشت بهینه)، 25 مهر و 5 آبان (تاریخ کشت های تأخیری) بصورت آزمایش کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های زراعی 95-1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس اجرا شد. تاریخ های کاشت بعنوان کرت های اصلی و ارقام بعنوان کرت های فرعی بودند. نتایج بیانگر اثر معنی دار آبیاری و رقم بر کلیه صفات و همچنین اثر معنی دار تاریخ کاشت بر تمام صفات بجز وزن هزار دانه و تعداد دانه در خورجین بود. قطع آبیاری از مرحله نمو خورجین باعث کاهش ارتفاع بوته، روز تا رسیدگی، عملکرد و اجزاء عملکرد دانه گردید که میزان کاهش عملکرد دانه ناشی از قطع آبیاری در مرحله نمو خورجین و تأخیر در کاشت به ترتیب 9/23 و 4/18 درصد بود. کاهش 2/17 درصدی تعداد دانه در خورجین ناشی از تنش خشکی و 2/16 درصدی تعداد خورجین در گیاه ناشی از تأخیر در کاشت از دیگر عوامل موثر در کاهش عملکرد دانه بودند. نتایج همچنین نشان داد تاثیر منفی قطع آبیاری بر عملکرد دانه و شاخص برداشت بسیار بیشتر از تأخیر در کاشت بود. رقم طلایه (دارای برتری عملکرد دانه در تمام شرایط) به عنوان اولین گزینه انتخابی در شرایط مشابه توصیه می شود.

امروزه یکی از مشکلات اصلی تولیدکنندگان محصول به، ریزش گل و میوه در مراحل ابتدایی رشد است که موجب کاهش عملکرد و عدم بازده اقتصادی آن شده است. پدیده خودناسازگاری و گرده افشانی ناقص گل ها به عنوان یکی از علل اصلی عدم تشکیل میوه و ریزش آن در درختان میوه مطرح است (Boskovic and Tobutt, 2001). درخت به در منابع به عنوان یک درخت خودسازگار معرفی شده است. (Maniei, 1995) ولی بر اساس شواهد ارائه شده در مورد وجود آلل های خودناسازگاری، این سوال مطرح است که استفاده از گرده غیرخودی تا چه اندازه می تواند در بهبود و افزایش باردهی ارقام مختلف این درخت مؤثر باشد...